Mag een licentie je verbieden Kwaad te doen?

json-licentie-good-evilEen lezer vroeg me:

Onlangs vond ik de zogehten Do no evil-licentie. De JSON licentie zegt “The Software shall be used for Good, not Evil”. Is zoiets juridisch afdwingbaar, of wat zou de rechter hiermee doen?

De licentie voor JSON (een protocol voor data-uitwisseling in Javascript) is voor 94,9% gelijk aan de bekende simpele MIT licentie: je mag alles met de software doen wat je wilt, zolang je mij maar niet aansprakelijk houdt (en mijn naam niet weghaalt). Daar is weinig mis mee. Opensourcelicenties zijn legaal.

De unieke toevoeging dat je de software niet ten Kwade gebruikt is wel uniek. De toevoeging is politiek geïnspireerd (op George Bush’ “war on evildoers”) maar het staat in een juridisch document, dus zou het ook een juridische betekenis hebben?

De term “Kwaad” is niet echt een vakterm of algemeen bekende term (althans, de definitie). Onduidelijk dus. Bij standaardclausules (algemene voorwaarden) geldt de regel dat onduidelijke formuleringen tegen de opsteller worden gebruikt (bij ons art. 6:238 lid 2 BW). Daarnaast hebben we nog twee noodgrepen: een beding mag niet tegen de openbare orde of goede zeden zijn (art. 3:40 BW), en een beding is niet van toepassing “voor zover dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn” (art. 6:248 BW). Die laatste komt bij algemene voorwaarden neer op “niet onredelijk bezwarend zijn” (art. 6:233 BW).

Mijn eerste gedachte naar een juridisch argument is: deze term is zo overduidelijk gekozen als politiek statement en is zó vaag en archaïsch dat niemand die serieus hoeft te nemen als juridische voorwaarde. Dat is eigenlijk nóg fundamenteler: deze zin is niet bedoeld als een juridische clausule, dus hoeft hij ook niet zo opgevat te worden. Misschien was hij wel bedoeld als juridische clausule, maar hij heeft de schijn zodanig tegen dat anderen dat niet hoeven te verwachten. De zin is dus geen clausule en je hebt er niets mee te maken.

Als je zegt, het stáát er als juridisch argument en in een licentie ook nog, dus dat moet je gewoon zien als een clausule, dan kom ik uit bij die onaanvaardbaarheid: het is onaanvaardbaar dat mensen zich in bochten moeten wringen om een politiek statement van de auteur juridisch te duiden. Daarom kan en mag hij zich niet op het beding beroepen. Of nog iets sterker: het beding is religieus geïnspireerd en het is tegen de openbare orde of goede zeden om mensen te dwingen jouw religieuze opvattingen te volgen.

Vind je dat allemaal niks, dan zit je eraan vast en kom je uit bij hoe je het beding moet uitleggen. Dan krijg je dus de vraag, wat is het Kwaad. Daar kom je niet uit volgens mij. Dan gaan we de uitleg tegen de opsteller doen: de term is lastig uit te leggen dus valt er niets onder, het verbod is inhoudsloos.

Gaat dat je te ver, dan moet je ergens een grens trekken bij welke handelingen je het Kwaad vindt. Het gaat me te ver om dat te doen bij alle zaken die tegen de wet zijn, want niet alle wettelijke verboden zijn ingegeven door morele opvattingen. Maar welke dingen vinden we dan verwerpelijk? Alle ernstige misdrijven, zeg waar meer dan vier jaar cel op staat? Alleen die waarbij uit een peiling blijkt dat men ze afschuwelijk vindt? Of moet je dan juist kijken naar de moraliteit zonder de wet? Legale maar zeer verwerpelijke zaken, kunnen we die als het Kwaad zien in een contract?

Arnoud

11 reacties

    1. De blog is onduidelijk met “De licentie voor JSON”, want JSON is een uitwisselingsformaat, en daarom niet auteursrechtelijk beschermd. Net zoals dat de MIT-licentie zijn oorsprong heeft van MIT (het is geen “licentie voor MIT”), is de JSON-licentie van json.org. De JSON-licentie wordt blijkens een korte zoektocht op Github voor veel meer projecten gebruikt.

  1. Interessant verhaal:

    About once a year I’ll get a letter from a crank who says, ‘I should have a right to use it for evil! I’m not going to use it until you change your license.’ Or they’ll write to me and say: ‘How do I know if it’s evil or not? I don’t think it’s evil, but someone else might think it’s evil, so I’m not going to use it,'” Crockford said. His conclusion: “My license works, I’m stopping the evildoers.

    Also about once a year, I get a letter from a lawyer, every year a different lawyer, at a company–I don’t want to embarrass the company by saying their name, so I’ll just say their initials: IBM–saying that they want to use something I wrote,” he said. “They want to use something that I wrote in something that they wrote, and they were pretty sure they weren’t going to use it for evil, but they couldn’t say for sure about their customers. So could I give them a special license for that? Of course. So I wrote back… ‘I give permission for IBM, its customers, partners, and minions, to use JSLint for evil.’
  2. Je kunt de grenzen van “Evil” bediscusieren, maar er zijn toch wel een aantal gevallen die volgens mij voldoende algemeen aanvaard zijn; bijvoorbeeld, als software wordt gebruikt om bankrekeningen te plunderen.

    Zou je via een (eventueel aangepaste) licentie niet kunnen regelen dat jouw software daarvoor niet gratis gebruikt mag worden, zodat je ook (een flinke) schadevergoeding kunt eisen als dat wel gebeurd (of profiteer je dan weer te veel mee van criminalteit)?

    1. Da’s een leuke: ik bedenk me net dat de wet zelf óók Kwaad doen verbied. Art. 3:40 verklaart rechtshandelingen nietig als ze ingaan tegen de openbare orde of de goede zeden. Een contract voor een huurmoord is om die reden dus ongeldig. Maar een licentie op software die bestemd is voor criminaliteit zou je daarmee ook aan kunnen pakken.

      1. Ik bedoelde eigenlijk meer vergelijkbaar met json: als maker wil je dat je software voor goede zaken wordt gebruikt. Stel: je vraagt voor je software in principe €100.000 per gebruiker en vervolgens geef je ook gratis licenties aan iedereen die aan bepaalde voorwaarden voldoet en sluit je gebruik om bankrekeningen te plunderen (en nog een aantal dubieuze zaken) expliciet uit van deze gratis licentie. Als iemand dan toch je software gebruikt voor zo’n dubieuze zaak (zonder een betaalde licentie), heeft het dan zin om die 100.000 te claimen (omdat die gebruiker geen geldige licentie heeft)?

        Zou zoiets kunnen werken?

  3. Ik vind het massa-data-graaien door instanties als NSA en alle andere geheime diensten, evenals Google, Facebook, Microsoft, dropbox etc… erg evil. Dit zou betekenen dat zij dit protocol niet zouden mogen gebruiken? De pijnplek is duidelijk interpretatie. Daarnaast, welke wet(ten) bepalen wat ‘evil’ is? US wetten zijn heel anders dan EU wetten. In China denken ze weer anders over evil. Dit lijkt me een onzin toevoeging en niet van toepassing.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.