Een lezer vroeg me:
Het weer is de afgelopen dagen weer erg mooi en dat betekent dat er weer diverse vliegtuigen luchtfoto’s aan het maken zijn, zie bijvoorbeeld deze. Nu vraag ik me af in hoeverre dit juridisch geregeld is, en hoe je privacy gewaarborgd is? Voor zover ik weer mogen zowel burgers en overheid gewoon foto’s maken vanaf de openbare weg. Ik neem aan dat de lucht daar ook onder valt? Maar hoe zit het met portretrecht?
De regels over privacy en portretrecht zijn algemeen, en gelden net zo goed voor foto’s genomen vanuit een vliegtuig als voor foto’s genomen vanuit een auto of lopend op de stoep.
Je mag op de openbare weg fotograferen en filmen wat en wie je wilt (tenzij je overlast veroorzaakt door bv. de weg te blokkeren of mensen lastig te vallen of te stalken). Dat geldt ook voor privéterrein als dat vanaf de openbare weg te zien is.
Wanneer mensen herkenbaar in beeld komen, kan hun privacy in het geding komen bij publicatie. Dit is waar het portretrecht over gaat: bij publicatie moet je een afweging maken van de nieuwswaarde/informatiewaarde van de foto versus de privacy van de geportretteerde. Ook via de Wet bescherming persoonsgegevens (een foto is een persoonsgegeven) kom je op die afweging uit.
De eerste vraag bij een luchtfoto is dus: zijn mensen herkenbaar? Afhankelijk van hoogte en resolutie is dat zeker geen gegeven. Als mensen niet redelijkerwijs herkenbaar zijn voor de gemiddelde ontvanger van de foto, dan is de privacywet niet van toepassing.
Zijn mensen wél herkenbaar, dan kom je dus bij die belangenafweging. Ik denk dat je wel een sterke privacyclaim hebt, zeker als je je op privéterrein bevond toen de foto werd gemaakt. Je verwacht immers niet van bovenaf gefotografeerd te worden. Je hebt vaak wel iets van zicht op de straat (of een schutting) waardoor je daar een afweging kunt maken, maar naar de lucht toe niet.
Daar zie ik geen sterke nieuwswaarde tegenover. Natuurlijk, een luchtfoto is interessant en informatief maar de personen op die foto zijn in beginsel volstrekt irrelevant. Dat is niet waar je luchtfoto’s voor maakt. Daarmee wint de privacy dus van de informatievrijheid en moeten mensen worden geblurd.
Arnoud
Mensen, zelfs als ze in principe onherkenbaar zijn vanwege de afstand, kunnen ook herkend worden aan hun huis.
Als je bloot in de tuin ligt, zelfs al kan je niet precies herkend worden, dan herkennen de buren je heus wel aan het adres en de vorm van de straat en het huis,
Ik vind de afweging zeker geen randgeval, maar duidelijk een potentiele privacyschending.
Op vergelijkbare manier moest Google streetview in Japan ook de hoogte van hun opnames aanpassen, zodat de camera’s niet over muurtjes heen in privé-ruimtes zou kijken.
Hoe moet dat dan in de praktijk werken? Ik neem een luchtfoto van een huis want dat is vanaf de openbare weg te zien. Ook de achtertuin staat er dan op, maar die is juist niet zichtbaar vanaf de openbare weg. Dan moet ik de achtertuin dan wegfotoshoppen?
Het probleem is inderdaad dat “openbare weg” niet goed gedefinieerd is bij luchtfoto’s. Dat was nooit nodig want een ‘echt’ vliegtuig vliegt te hoog voor privacy-issues en hoe vaak worden er überhaupt nu luchtfoto’s gemaakt. Dus dit principe is nu aan een update toe. Ik heb alleen geen idee hoe?
De vraag is eigenlijk of er wel een openbare weg is in de lucht. 🙂
Verder, kan ik auteursrechten claimen op mijn tuin indien deze van bovenaf wordt gefotografeerd? Het is immers een creatief werk.
Er bestaan Luchtwegen en die zijn openbaar, in de zin dat iedereen met een geschikt voertuig daar gebruik van kan maken. Je moet je vaak wel aan de instructies van de verkeersleiding houden en door een paar hoepels springen als het gaat over het aanmelden van een vlucht.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft vorig jaar ook een Rapport ‘Drones en privacy. Handleiding voor een gebruik van drones dat voldoet aan de waarborgen voor bescherming van de privacy gemaakt. Daarin wordt ook diep ingegaan op de wet bescherming persoonsgegevens, maar ook andere gerelateerde zaken.
Voor de liefhebber, gerelateerde podcast van Radiolab die ik gisteren hoorde: http://www.radiolab.org/story/update-eye-sky/
Een camerasysteem dat onder een vliegtuig hangt en elke seconde een foto van een stad maakt en wordt gebruikt om criminaliteit op te sporen als er een melding binnenkomt. Onlangs twee maanden getest in Baltimore, terwijl niemand ervan wist behalve de lokale politiechef.
Voorlopig dus niet naar Baltimore verhuizen als je privacy belangrijk vindt.
He dat mocht toch niet…. Googles luchtfotos nederland wetgeving… First hit … http://blog.iusmentis.com/2013/05/28/luchtfotos-maken-zonder-vergunning-wordt-toegestaan-ook-per-drone/
LOL 🙂
Gold privacy niet ook al bij vastlegging? Of is er een uitzondering voor fotografie?
Het portretrecht gaat over publicatie. Het algemene recht van privacy geldt altijd (en ook bij foto’s) maar bij een losse foto die nergens wordt gepubliceerd, zie ik geen gevolgen voor de privacy eerlijk gezegd.
Je stelt toch niet voor dat je met een drone iedereen mag bespieden in zijn achtertuin, zolang je het beeldmateriaal maar niet publiceert? Waarom zouden anderen vanuit de lucht in mijn tuin moeten kunnen kijken? Met een schutting kan ik me beschermen tegen nieuwsgierigen op de openbare weg; een afdak over m’n tuin dan?
Fotograferen vanaf de openbare weg op privé terrein is niet zomaar toegestaan. Fotograferen vanaf de openbare weg binnen in een woning is verboden. “Men moet zich onbespied kunnen wanen”. Ook dat is fotograferen op een privé terrein. Dus de uitleg vind dan iets te kort door de bocht. Verder blijft dan de vraag of je jezelf ook niet onbespied moet kunnen wanen in je eigen tuin?
Waar haal je deze kennis vandaan? Kun je relevante wetsartikelen noemen? Hoe kan het dat horden toeristen zich daar niet aan houden en in Amsterdam tientallen grachtenhuizen fotograferen zonder dat er wordt ingegrepen?
http://kvdl.nl/nieuws/rvd-breidt-mediacode-uit-linken-naar-privefotos-koninklijk-huis-mag-niet/
Hierin staat mooi uitgelegd waarom ik op doelde. Diverse organisaties hebben privacy gedragscodes die algemeen verbindend zijn verklaard. Waaronder de media, maar ook bv particuliere onderzoeksbureaus (privé detective) In deze codes staat dit dan letterlijk vermeld met verwijzingen naar artikelen in de wet op Wbp wet bescherming persoonsgegevens. Daar horen zijn zich aan te houden. Daarbij wordt dan ook nog eens verklaard dat een burger niet meer of andere rechten heeft. Dus idd het is onbegrijpelijk dat dit allemaal maar gebeurd. Ik ben inmiddels ervaringsdeskundige en heb mijn inbreuk op mijn privacy dan ook met een overwinning aangevochten. Vandaar dat ik je deze zinsnede zo kon aandragen. Dat zouden echt eens meer mensen moeten doen! Tevreden?
Gedragscodes zijn geen wet, en ook algemeen verbindend verklaren kan niet zonder een wettelijke grondslag. Bovendien, en dat blijkt duidelijk uit het gelinkte stuk gaat het om publicatie van foto’s niet om het nemen van foto’s. De RVD gaat nogal eens zijn boekje te buiten met haar claims waar het de privacy van het koninklijk huis betreft. Vanwege hun (in mijn ogen absurde en een democratische staat onwaardige) bijzondere wettelijke status is hun gedrag al snel van publiek belang. Willen ze privacy, dan doen ze maar afstand van die bijzondere (invloedrijk en extreem goed betaalde) positie die ze hebben.
Er is in Nederland geen enkele gedragscode op het gebied van privacy die algemeen verbindend verklaard is. Dat kan ook helemaal niet, de wet kent daar geen mechanisme voor. Gedragscodes voor private onderzoeksbureaus worden goedgekeurd door de Autoriteit Persoonsgegevens, maar dat betekent dan alleen dat deze bureaus mogen werken conform hun code. Niet dat anderen zich daar ook aan moeten houden, of dat gedrag buiten die code per definitie niet mag.
Dat het je dus fout Arnout. Dit is er wel degelijk, lees onderstaande maar eens:
Privacygedragscode 2016-2021
In maart 2016 is de nieuwe Privacygedragscode 2016-2021 gepubliceerd. De code is integraal als bijlage toegevoegd aan de Regeling Particuliere Beveiligingsorganisaties en Recherchebureaus (RPBR). Voor particuliere onderzoeksbureau vormt de privacygedragscode een belangrijke richtlijn om aan de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) te voldoen. De gedragscode geldt van 9 maart 2016 tot uiterlijk 9 maart 2021.
De nieuwe privacygedragscode vervangt de voorgaande versies, die geldig waren van respectievelijk 2004-2008 en 2009-2014. Voor de privacygedragscode geldt als uitgangspunt dat zij van toepassing is op de sectie particuliere onderzoeksbureaus van de Nederlandse Veiligheidsbranche voor zover zij een vergunning hebben als recherchebureau in de zin van artikel 1 lid 1 aanhef en onder f van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus (Wpbr).
Bindende code
Door een besluit van de minister van Veiligheid en Justitie bindt de privacygedragscode niet alleen de bij de Nederlandse Veiligheidsbranche aangesloten particuliere onderzoeksbureaus. De minister heeft op 1 juni 2004 in artikel 23a van de RPBR bepaald dat recherchebureaus die geen lid zijn van de Nederlandse Veiligheidsbranche een privacygedragscode moeten hebben die identiek is aan die van de Nederlandse Veiligheidsbranche en deze code na moeten leven. De privacygedragscode is daarmee algemeen verbindend verklaard voor alle particulier onderzoeksbureaus die een vergunning behoeven als bedoeld in de Wpbr.
Voldoen aan de Wbp
Met het oog op het afgeven van een nieuwe goedkeurende verklaring door de Autoriteit Persoonsgegevens heeft de Nederlandse Veiligheidsbranche in 2015 de privacygedragscode kritisch bekeken op toepasbaarheid, werking en actualiteit. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft de verbeterde privacygedragscode opnieuw beoordeeld en op 29 februari 2016 verklaard dat de in de privacygedragscode opgenomen regels, gelet op de bijzondere kenmerken van de sector particuliere onderzoeksbureaus, een juiste uitwerking vormen van de Wbp of van andere wettelijke bepalingen betreffende de verwerking van persoonsgegevens.
Dank je, ik ben verrast maar je hebt gelijk: deze privacygedragscode is algemeen verbindend voor recherchebureaus. Ik twijfel alleen hoe relevant dit is voor de oorspronkelijke vraag of er gefotografeerd mag worden vanaf de openbare weg.
Ik heb daar zelf een vonnis over. Iets te veel privé. Maar daarin staat letterlijk dat het een OD is.