Tientallen apps voor casino’s en sportweddenschappen zijn door Apple uit de App Store verwijderd, meldde de NOS vorige week. Dit naar aanleiding van verzoeken van de Nederlandse Kansspelautoriteit; kansspelen organiseren is immers verboden en een app die dat faciliteert dus ook. Maar toch vind ik dit gek: hoezo vráág je zoiets als toezichthouder, en dan ook nog eens aan een andere partij dan de aanbieder van die kansspelen?
In Nederland is het organiseren van kansspelen al heel lang wettelijk verboden. Er komt verandering aan, met name ten voordele van internetgokken, maar dat duurt nog even. Tot die tijd mag je dus Nederlanders niet laten gokken (althans niet als er geld te winnen is, behalve als promotioneel kansspel).
Daar kun je van alles van vinden, maar juridisch gezien lijkt het me in de haak dat de Kansspelautoriteit op zoek gaat naar overtreders en ze vervolgens een last onder dwangsom oplegt om daarmee te stoppen. Dat is immers de geëigende weg: er is een wet, er is een toezichthouder die iets een overtreding vindt en dan komt er een last (besluit met verplichting). Daar kun je dan tegen in bezwaar bij de Ksa zelf, en daarna naar de bestuursrechter.
De route die hier wordt gekozen, doet bepaald raar aan. In plaats van een besluit te nemen tegen de aanbieders van de app of het achterliggende spel, zegt de Ksa tegen Apple “volgens ons is dit illegaal, wilt u daar wat aan doen” en dan haalt Apple die apps uit de store. Ja, notice en takedown bestaat en Apple verbiedt in haar voorwaarden apps die in strijd zijn met toepasselijke wetgeving. Dus Apple staat in haar recht, volgens mij.
Alleen: ik blijf erbij dat een overheidsinstantie niet mag vragen. Niet kán vragen. Natuurlijk, ze kunnen dingen in de vragende vorm formuleren en er bij zeggen dat het geen verplichting is et cetera et cetera. Maar uiteindelijk blijft het een uitspraak van een overheidsinstantie die een paar stevige knuppels in de kast heeft staan. En dan komt het toch een heel eind over als een bevel.
Dat is dus waarom we die constructie hebben van besluiten, bezwaar en beroep bij de rechter. Net als in het strafrecht, waar de politie geen dingen vraagt maar ze vordert. Bij die vorderingen staan grenzen en procedures in de wet (met name het wetboek van Strafvordering), en die heeft men dan te volgen. Zo weten we dat de gevorderde zaken legaal zijn en netjes verlopen. En als dat niet gebeurt, dan kan de rechter daar wat mee doen.
Hier gaat het mis. De aanbieders van de apps kunnen niets doen tegen de Ksa, want formeel is er geen besluit tegen ze genomen dat die apps illegaal zijn. Ook kunnen ze niet protesteren bij Apple, want Apple mag immers doen wat haar goeddunkt zo staat in de voorwaarden (en bij zakelijke partijen is dat in principe legaal om in je voorwaarden te zetten). Maar raar is het wel.
Arnoud
En als de overheid zegt “Beste Apple, u geeft aan dat er geen apps strijdig mogen zijn met locale wetten. Denkt u niet dat, gezien artikel zoveel, deze apps illegaal zijn in Nederland?” hint hint hint Of komt dat nog steeds teveel in de buurt van “vorderen”?
Ja, eigenlijk zeg je namelijk als overheid (of zo kan het tenminste ook worden opgevat) “Beste Apple, je overtreedt (naar onze mening) de Nederlandse wet, met deze apps in je App store” (Artikel 1, lid 1 onder a van de Wet op de kansspelen verbied namelijk ook al het ‘gelegenheid geven om…”, wat je met een App store doet).
Ook is de vraag bij dat soort vragen, waar ligt de grens. Wanneer is het lief vragen, wanneer wordt het vorderen? Wat dat betreft ben ik het zeer met Arnoud eens, dat (zoals het in het strafrecht is) de overheid nooit mag vragen, wat het niet mag vorderen en dat een vraag altijd een vordering is.
Geen idee wie die overtreders zijn, maar je mag aannemen dat die buiten Nederland gevestigd zijn en zich weinig zullen aantrekken van een dwangsom vanuit Nederland.
Binnen de EU zijn er afspraken over invordering van boetes en wederzijdse erkenning van gerechtelijke uitspraken. Voor overtreders buiten de EU kan eventueel (via de banken) de geldstroom aangepakt worden.
In mijn ogen is Apple hier toch echt wel de aanbieder van de Apps en lijkt het me meer dan terecht om bij Apple aan te kloppen. Ik zie niet in waarom je dat bij elke app-maker apart zou moeten doen.
Dat je als maker vervolgens geen kans hebt om in beroep te gaan ligt ook gewoon aan Apple en dat kan je de toezichthouder niet kwalijk nemen.
Mag je als overheid ook niet aangeven dat je voornemens bent een onderzoek in te stellen naar die apps? Dat lijkt me in sommige gevallen juist wat vriendelijker dan directe vorderingen en dwangsommen.
Nee, niet in beroep bij Apple maar in beroep bij de toezichthouder. Dat staat namelijk in de wet, dat je altijd in (bezwaar en) beroep moet kunnen tegen wat de overheid bepaalt. Dit vanuit de meest basale rechtvaardigheid dat je altijd fouten moet kunnen laten corrigeren. Wat nu als het geen kansspel is, en Apple een ongerelateerde reden zag om de app weg te halen (een net iets te blote dame rechtsonder, bijvoorbeeld). Dan is Apples ingreep weliswaar terecht maar had de toezichthouder toch écht zijn mond moeten houden.
Kun je toelichten waarom je Apple niet als aanbieder ziet? (Als je een app in de App-store koopt betaal je toch ook aan Apple?)
Je hebt hier een private partij (Apple) die een praktisch absolute macht heeft over een stukje infrastructuur (de AppStore). Die macht heeft praktisch geen checks and balances: Apple mag doen en laten wat het wil in hun eigen AppStore. Nu blijkt dat die absolute macht ook een proxy kan zijn voor overheidsingrijpen, dat daardoor ook de gebruikelijke checks and balances verliest.
Die situatie is ongewenst. Idealiter is ieder stukje infrastructuur peer-to-peer, zonder machthebbende partij; als dat onmogelijk is, dan is het beste alternatief infrastructuur in handen van de overheid, met goed geregelde checks and balances.
Moet je het dan verbieden aan private partijen om infrastructuur aan te bieden? Of moet je hen verplichten om infrastructuur in te richten als open platform, waarbij ze verplicht concurrentie toe moeten staan? Wanneer is iets precies infrastructuur? Is iets altijd infrastructuur als het nodig is om de verbinding te leggen tussen derden? Moet er een minimale schaalgrootte zijn voordat er regels van toepassing zijn?
Praktisch absolute macht van Apple ja, maar over een klein stukje infractuur. Er zijn toch genoeg alternatieven voor de service leverancier?
En als die macht toch te groot is, zou er langs de weg van mededinging ingegrepen kunnen (moeten?) worden, maar dat lijkt me nu niet direct het probleem van de KSA?
Voor zover ik weet zijn er onvoldoende alternatieven. Apple’s apparaten zitten behoorlijk op slot, dus iemand die een Apple-product heeft aangeschaft zit aan de Apple App Store vast voor de installatie van apps. Natuurlijk heb je als consument bij aankoop de keuze voor alternatieve fabrikanten (en je doet er goed aan om van die alternatieven gebruik te maken), maar dat is wat mij betreft niet voldoende. Na aankoop moet de volledige controle over het aangekochte product in handen van de koper zijn; er moet niet nog een lijntje naar de verkoper achterblijven. Dat is wat er mis is met de printer-cartridge-markt, dat is wat er mis is met secure boot, met DRM, en ook met telefoons die zo op slot zitten dat de fabrikant bepaalt welke apps je kunt installeren.
Een overtreding van dit principe is wat mij betreft een oneerlijke handelspraktijk: je doet alsof je iets verkoopt, maar intussen houd je een stukje controle in eigen handen. En nee, het is niet de taak van de KSA om hier tegen op te treden; zij zijn sowieso onderdeel van het probleem, en niet van de oplossing. Het zou wel een goed idee zijn als een ander overheidsorgaan hier wel tegen zou optreden.
Je kunt toch gewoon html5 goksites aanbieden. Dat werkt toch zelfs (nog?) via de web browsers van Apple?
Verder ben ik het wel met je eens dat de “lijntjes van de verkoper” onwenselijk zijn; de lijntjes zijn steeds vaker te lang wat mij betreft: niet goed voor de marktwerking.
Volgens mij is Apple gewoon ook volgens de kansspelwetgeving in overtreding. Je mag volgens de kansspel wet geen kansspellen bevorderen of daarvoor de voor openbaarmaking of verspreiding bestemde stukken in voorraad hebben. Dat is natuurlijk boedoeld voor winkels of kiosken die geen folders of deelname formulieren in huis mogen hebben van niet gelegaliseerde kansspelen maar kan mogelijk ook wel geinterpreteerd worden als het het niet verpreiden van apps.
Ik zou als kansspelautoriteit wel degelijk Apple aanschrijven als overtreder onder dat artikel en dan kan Apple zelf wel beslissen of ze daartegen in beroep willen gaan.
Het grootste probleem is dat in dit soort situaties er een soort van parallel-recht ontstaat maar met een commerciële partij (Apple) als wetgever, rechter, (jury), en beul. Als er al een non-commercieel juridisch raamwerk van toepassing is dan is dat veelal het recht van Californië.
Opvallend : NOS
Kansspelautoriteit Unibet De Kansspelautoriteit doet alsof op andere systemen er geen probleem is omdat de apps daar al niet toegestaan zijn. Dat die apps buiten de winkel om te downloaden zijn is kennelijk geen probleem. Ik krijg dan toch een beetje een vieze smaak in mijn mond, de makkelijke (maar in de basis foute) weg kiezen en de ogen verder sluiten. En dan persberichtjes ‘wat zijn we goed bezig’… PS waarom is dit bestuursrecht en niet gewoon strafrecht ?Die link van Unibet gaat niet naar Google Play, maar naar een pagina waar je de .apk direct van downloadt. Het is op Android-devices namelijk (in tegenstelling tot op iPhones) mogelijk apps te installeren die niet uit de appstore komen.
Het is toch niet vreemd om eerst de grootste aanbieder aan te pakken?
Inderdaad, geen détournement de pouvoir. Gewoon geen pouvoir. Maar ja, wie fluit de ambtenaren terug?
Waar kunnen we het ‘verzoek’ controleren? Tegen een verzoek kan geen bezwaar en beroep openstaan. Er MOET dus wel een appellabel besluit zijn genomen door de KSA. Dat de NOS dit als een verzoek heeft weergegeven in hun nieuwsverspreiding mag dan zo zijn maar je doet hier wel een aantal gevaarlijke aannames. De eerste is het klakkeloos overnemen van wat er in het ‘ nieuws’ is te lezen. Ik gok (haha) dat er wel degelijk een besluit is genomen waarin is verzocht tot verwijdering van bepaalde apps met als dreiging een boete.