Bij Tweakers las ik:
Al acht jaar zit ik op een grote commerciële website waar je ook kan reageren, hier ben ik actief en heb ik heel veel berichten gepost en mensen geholpen. Ook heel veel waarde toegevoegd. Nu willen de administrators mijn gebruikersnaam hebben en dreigen met dat als ik dit niet verander, zij dit binnenkort doen. Ik baal hier van, ik vermoed dat de site admin mijn naam wil hebben. Kan dit zomaar?Praktisch natuurlijk wel: wie gaat er in hemelsnaam procederen over zoiets raars waar ook nog eens geen echt financieel belang bij te bedenken is? Dus het praktische antwoord is: ja, dat kan zomaar.
Maar laten we eens doen alsof je voor financiële bagatels wel naar de internetvrederechter zou kunnen stappen. Want dan wordt het interessant, het is namelijk net iets te makkelijk om te zeggen, hun forum hun regels of “als het in de voorwaarden staat dan mag het”.
De kern is natuurlijk mijn mantra dat online dingen dienstverlening zijn en geen producten. Je account is dus niets, zelfs niet een papieren bioscoopkaartje waarvan je nog kunt zeggen dat het zowel bewijs van toegang tot de dienst (voorstelling) is als een stukje papier dat je eigendom is geworden. Je account is een serie tekens dat wordt gebruikt om toegang aan te vragen en gegevens over jouw gebruik van de dienst bijeen te houden.
De enige zijdelings relevante wet is de AVG: een accountnaam is een persoonsgegeven, omdat deze gekoppeld is aan gegevens over de accounthouder. Of sterker nog: omdat dit een náám is van die betrokkene, en dus een direct identificerend gegeven is. (Het is een misverstand dat de AVG pas geldt als je gegevens kunt herleiden tot een paspoortnaam.) Alleen staat er in de AVG niets over het niet mogen wissen van persoonsgegevens omdat de betrokkene eraan gehecht is. Wissen moet als de gegevens verouderd zijn, wissen mag niet als je belangen nodeloos schaadt, maar geen van die situaties gaat hier op.
Blijven dan alleen de huisregels over? Nee. De wet bevat namelijk een algemene regeling over hoe een contract of overeenkomst. Art. 6:248 BW, lid 1:
Een overeenkomst heeft niet alleen de door partijen overeengekomen rechtsgevolgen, maar ook die welke, naar de aard van de overeenkomst, uit de wet, de gewoonte of de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeien.Dingen die je niet afgesproken hebt maar die wel normaal zijn in jouw branche (“gewoonte”) zijn dus gewoon ook afspraak bij jou, bijvoorbeeld. Idem voor wat gewoon redelijk is, dat geldt dan ook voor jou. Daar kun je in principe omheen met een expliciete afspraak, maar daar zit ook weer een grens aan, lid 2:
Een tussen partijen als gevolg van de overeenkomst geldende regel is niet van toepassing, voor zover dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn.Met ‘onaanvaardbaar’ wil de wetgever aangeven dat het niet alleen maar “raar” of “ongebruikelijk” of zelfs “sterk nadelig voor één partij” is. Het moet echt onacceptabel zijn, echt niet kunnen.
Speciaal bij websitevoorwaarden waarbij gewone mensen (“consumenten”) de klant zijn, geldt nog een extra regel (art. 6:233 sub a BW):
Een beding in algemene voorwaarden is vernietigbaar … a.indien het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de voorwaarden zijn tot stand gekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is voor de wederpartij(Websitevoorwaarden zijn algemene voorwaarden in de ogen van de wet, of ze nou bij de KVK liggen of niet en ongeacht hoe je ze noemt.) Dit criterium is iets lichter dan het “onaanvaardbaar” uit 6:248 BW, het is goed mogelijk dat een algemene voorwaarde onredelijk bezwarend is terwijl die niet óók naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Ook geldt dat een AV meer abstract getoetst wordt, omdat bij art. 6:233 niet staat “in de gegeven omstandigheden”.
Het Europese Hof van Justitie heeft in 2013 een arrest gewezen (Aziz) waar een heel mooi criterium in staat of een beding “onredelijk bezwarend” is (in EU-termen “een oneerlijk beding”):
de nationale rechter [dient] na te gaan of de verkoper redelijkerwijs ervan kon uitgaan dat de consument een dergelijk beding zou aanvaarden indien daarover op eerlijke en billijke wijze afzonderlijk was onderhandeld.Dan wordt de vraag in dit geval dus: als je als beginnend poster had gesproken over “wat als het beheer het account wil”, was je dan in alle eerlijkheid en goede trouw uitgekomen met “prima, mag je hebben, ook als ik acht jaar postgeschiedenis en goodwill heb opgebouwd”? Dat lijkt me niet heel sterk. Daarmee zou een dergelijke eis dus onredelijk bezwarend zijn, en als lid mag je dat dan naast je neerleggen.
Complicatie is natuurlijk dat een beheerder wel vrij snel in zijn recht staat als deze je account wist inclusief alle bijdragen. Zeker bij een bedrijfsovername is dat geen onlogische stap. Dus dan wordt je account niet overgenomen maar wel weggegooid, een tikje zuur.
Blijft natuurlijk de vraag, waaróm wil het beheer dat? Uit de draad wordt het mij niet duidelijk. De suggestie komt langs dat de naam erg lijkt op die van het forum: “Ik heb Smurf en zij hebben Smurf!, daar komt het op neer.” Ik kan me iets voorstellen bij een beheerder die denkt, waarom heeft deze meneer een naam die 83,3% gelijk is met onze merknaam. Maar als je dat acht jaar laat gaan, dan vind ik dat niet heel sterk meer (en als je het juridisch speelt dan is je merkenclaim ondertussen wel verjaard, art. 3:310 lid 1 BW).
Een andere mogelijkheid kan zijn dat het met de fusie te maken heeft: men wil forums samenvoegen en ontdekt dan meerdere gebruikers met dezelfde naam. Daar smurf, pardon moet je iets mee, maar dan is “Smurf_Oudforum” ook een prima optie lijkt me.
Mogelijk bedoelt het beheer iets anders: men wil niet zozeer de usernaam als wel alle posts die aan die naam hangen. Bij een verkoop is het hebben van alle rechten op alle berichten immers van groot belang. Maar dan had ik verwacht dat dit met een algemeen bericht was medegedeeld, en niet gericht op één specifieke poster. Dus voor mij blijft het een raadsel.
Arnoud
‘Mogelijk bedoelt het beheer iets anders: men wil niet zozeer de usernaam als wel alle posts die aan die naam hangen. Bij een verkoop is het hebben van alle rechten op alle berichten immers van groot belang’
Ja maar zelfs als je je als admin het account toe-eigent, op wettige of niet-wettige, krijg je daarmee niet meer rechten op de posts. Het auteursrecht en wat daarmee samenhangt (voor zover niet alreeds gelicentieerd op basis van de gebruiksvoorwaarden) blijft bij de auteur.
Dus zelfs als dat hun doel is, zie ik het falen.
Helemaal mee eens, maar als de investeerder/koper ook niet weet hoe dit werkt dan is het een prima oplossing vanuit hun perspectief. Hoe vaak ik al niet heb gezien dat beide partijen denken dat ze iets verkocht hebben inclusief alle rechten… met als mooie kers op de taart dat dan vaak “het IE” wel verkocht is maar “de auteursrechten (copyrights)” niet, of juist andersom “het IE blijft bij auteur, de copyrights gaan bij deze over”. Mag jij zeggen wat dát betekent.
‘ “het IE blijft bij auteur, de copyrights gaan bij deze over”. Mag jij zeggen wat dát betekent.’
Ik vermoed dat ze bedoelen dat de economische rechten over gaan en de morele rechten niet.
Maar morele rechten zijn überhaupt niet overdraagbaar (art. 25 Auteurswet).
Ik denk dat ze dat erin zetten omdat de auteur bang is dat hij genaaid wordt door de andere partij en de andere partij wel weet dat het geen verschil maakt (en dus denkt: als hij dan tevreden is zodat we de deal kunnen afronden, dan doen we dat).
Aziz kent twee criteria en aan beiden moet worden voldaan voordat een beding oneerlijk is.
Ik vermoed dat de naam een associatie wekt dat deze persoon verbonden is aan het forum of aan een geïdentificeerde gebruiker en het forum geen verwarring wil tussen officiële forum accounts/geidentificeerde accounts en reguliere accounts.
Ik vraag mij af of de dan kunt eisen dat ze al jouw posts van de site verwijderen indien ze jouw gebruikersnaam overnemen. Immers, je auteursrechten kun je niet zomaar weggeven. Nu kan de site wel een licentie eisen om jouw werk te mogen publiceren, maar volgens mij houdt die licentie op te bestaan als ze gaan fuseren met een andere site. Immers, site A heeft de licentie, maar site B niet. En ik, als auteur, kan site B dus weigeren een licentie te geven om mijn werk door te publiceren. Dan gooien ze mijn account maar weg, inclusief alle archieven die ervan bestaan! (Op hun kosten, natuurlijk!)
Verder vraag ik mij af of je als gebruiker niet “reputatieschade” kunt claimen doordat jouw lang gebruikte naam nu opeens wordt overgenomen en daarmee ook je reputatie opeens verandert. Sta je eerst bekend als Wim die het gehele forum vol nuttige opmerkingen hebt gezet waar je naar kunt verwijzen en opeens is het allemaal weg omdat een admin ook Wim wilde heten… Maar goed, hoeveel is een reputatie waard?
En dan denk ik nog aan het merkenrecht. Want mijn gebruikersnaam is natuurlijk mijn merk waaronder ik publiceer. Want al lijkt mijn naam op die van de website, ik ben diegene die het als merk heeft opgebouwd. Ik kan daarbij die merknaam ook bij andere sites gebruiken en dan willen ze mij dwingen om mijn merk bij hen op te zeggen? Maar goed, merknamen moet je weer registreren. Heeft de website het als merk geregistreerd? Of als bedrijfsnaam? En wat als ik het als bedrijfsnaam heb geregistreerd? Kan de website ICTRechter.nl wel de gebruikersnaam ICTRecht claimen zonder met het andere bedrijf in conflict te komen? En op die website hoef ik mijn merk niet te verdedigen want ik plaats daar zelf namens mijn eigen merk! Maar als de site dat dan afpakt dan tasten ze mijn merk aan!
Ooooooh. Dat laatste is een leuke, en lastige. Want zowel de website als de gebruiker kunnen vrijwel gelijke merknamen hebben zonder dat dit een conflict hoeft op te leveren. Totdat de website opeens de gebruikersnaam opeist, he? 🙂
Voor het laten weghalen van je posts denk ik ook aan de persoonlijkheidsrechten. Art. 25 Aw geeft de maker van een werk het recht zich te verzetten tegen openbaarmaking van het werk zonder vermelding van zijn naam of andere aanduiding als maker, en tegen wijziging in de aanduiding van de maker (beide tenzij de redelijkheid zich ertegen verzet). Een nickname valt onder ‘aanduiding als maker’, dus als zomaar een andere nickname naast je posts wordt gezet, kun je daar wel wat mee.
Ja, maar je hebt veelal ook te maken met de algemene voorwaarden van een website en die bepalen veelal dat jij hen een eeuwig durende licentie geeft voor het recht om er berichten op te kunnen plaatsen. Veelal geldt dit dan voor de website en de partners van de website. Dat zou betekenen dat ze de oude nickname gewoon laten staan, alleen kan jij dan niet meer publiceren onder die naam en moet je dus een andere naam kiezen. De website kan dan misschien ook doorgaan met berichten plaatsen onder jouw naam! Of ze sluiten het account gewoon af.
Ik interpreteer ‘em als volgt: Je maakt een username aan “handigacmemeneertje” op een groot commercieel forum van Acme. Je helpt allerhande consumenten voor 8 jaar lang bij vragen over het product. Forum eigenaar wil scoren binnen Acme en dat account officieel hebben. Dan heb je een historie van 8000 behulpzame posts, community good-will, en kun je het account koppelen aan de Acme PR strategieen.
In dat geval neigt het naar impersonatie / valse hoedanigheid. Pakken ze enkel de forum naam, en mag je alle posts laten deleten, dan lijkt mij er weinig aan de hand, maar misschien als de forumnaam een creatieve uiting is: “kAcmeneertje” of iets dergelijks. Een admin zal je altijd een gebruikersnaam mogen laten wijzigen (al dan niet met vermoeden dat ze het zullen stelen).
Op dag #1 van “HetNet” (ergens in 1998) bleek dat ze een Microsoft authenticatie omgeving hadden opgetuigd en dus waren root@hetnet.nl, info@hetnet.nl en postmaster@hetnet.nl nog gewoon vrij te kiezen als e-mail adres / accountnaam. Vooral info@hetnet.nl was wel een actieve jongen in de diverse nieuwsgroepen, tot grote ergernis van KPN. Toch heeft het nog meer dan een jaar geduurd voordat ze een briefje stuurden waarin ze deze accounts opeisten, met beroep op “de RFC’s”.
(Maar ach, in die tijd hadden ze ook nog ergens een LDAP server openstaan waardoor je gewoon alle email adressen van alle gebruikers kon bemachtigen).