Een interessante ontwikkeling: de rechter in Californië heeft de deur open gezet voor een behandeling van een GPL-schending als een contractuele kwestie, in plaats van de traditionele benadering van auteursrechtinbreuk. Dat las ik bij de blog van opensourcejurist Luis Villa. Het is een voorlopig oordeel maar principieel zie ik er geen problemen mee.
In 2022 spande de Software Freedom Conservancy (SFC) een rechtszaak aan tegen elektronicabedrijf Vizio vanwege de aanwezigheid van het Linux OS in hun apparaten. Punt daarbij is dat de SFC niet de auteursrechthebbende is op Linux, zodat ze op grond van dat recht niet kunnen procederen. De rechter stuurde ze desondanks niet weg – de interpretatie van de GPL als een overeenkomst tussen distributeur en ontvanger (SFC had een apparaat van Vizio gekocht met Linux erop) was niet principieel onjuist.
Vizio had direct beroep aangetekend tegen deze beslissing, want voor hen zou het natuurlijk buitengewoon nadelig zijn als iedere koper van zo’n apparaat een rechtszaak kan starten. In de traditionele visie heb je alleen gebakkelei met de rechthebbende, en van de Linux-kernelmensen is bijvoorbeeld bekend dat die eigenlijk niet procederen (Harald Welte daargelaten).
Probleem voor het standpunt van de SFC was dat de GPL in principe een contract is tussen rechthebbende en distributeur. Het is immers een toestemming om dingen te doen die van het auteursrecht mogen, gekoppeld aan contractuele verplichtingen zoals een beperkte aansprakelijkheid en de plicht uitbreidingen op de code alleen onder GPL te verspreiden. De SFC is een ontvanger, dus geen partij bij dat contract.
Zowel het Amerikaans als het Nederlands recht kent de constructie van de derde-begunstigde. Iemand die geen partij is maar wel een duidelijk belang heeft bij een afspraak uit het contract, kan zich beroepen op die afspraak. Een bekend voorbeeld is de levensverzekering, waarbij de verzekerde het contract sluit met de maatschappij maar een ander (de nabestaande) recht heeft op de uitkering.
De beroepsrechter in Californië (Superior Court) beslist nu dat SFC in principe te zien is als een derde-begunstigde naar Californisch recht.
Quoting an earlier California case, the court said that the third party must show three things:
-
the third party would in fact benefit from the contract;
-
a motivating purpose of the contracting parties was to provide a benefit to the third party; and
-
permitting the third party to enforce the contract is consistent with the objectives of the contract and the reasonable expectations of the contracting parties.
De GPL verwijst op een aantal punten direct naar die derden, ik citeer wederom Villa:
To divine the objective of the contract, the court used the sophisticated technique of “read it.” And so we end up with the judge quoting the GPL directly, including “you must give the recipients all the rights that you have” and that distributors must provide “a written offer … to give any third party … a complete machine-readable copy of the corresponding source code”.Als de GPL zo duidelijk de rechten van ontvangers vastlegt, dan is het niet meer dan normaal dat die ontvangers die rechten ook moeten kunnen uitoefenen. En daarbij haalt de rechter expliciet dat argument aan van rechthebbenden die in hun eentje niet alles kunnen aanpakken bij de rechter.Not surprisingly, in an argument about third party benefits, the court found that last point particularly persuasive, since it spells out the benefits that must be provided to “any third party.”
Het laatste woord is er nog niet over gezegd, want deze uitspraak betekent alleen maar dat de SFC niet evident ongelijk heeft. De jury mag zich er nu inhoudelijk mee gaan bemoeien, en dat zal nog even duren. Maar belangwekkend is het.
Arnoud
Het tussenvonnis waarover gesproken wordt is gebaseerd op Californisch (Amerikaans) recht. Zou je in Nederland een vergelijkbaar vonnis kunnen verkrijgen en zijn er dan (detail-)verschillen in de juridische argumentatie?
Als sponsor van de SFC ben ik erg blij dat er schot in de zaak zit. De GPL is een goed idee, maar het blijft nodig om deze juridisch te verdedigen en de SFC is de enige groep die dat ook echt doet.
Hier is de hele uiteenzetting van de zaak, inclusief correspondentie: https://sfconservancy.org/copyleft-compliance/vizio.html
Ondertussen richten ze zich ook op Open AI die de GPL schend met het trainen van hun AI modellen, en Tesla die veel GPL software gebruikt in hun autos zonder de GPL na te komen.
Dan kun je misschien uitleggen: 1) Wat zou de reden voor Vizio kunnen zijn om geen source code ter beschikking te willen stellen? ‘Luiheid/kosten vermijden’ kan ik me voorstellen, maar dan zouden ze wel overstag gegaan zijn bij de rechtszaak, lijkt me zo, immers het zal goedkoper zijn om die sourcecode ergens te plaatsen dan de advocaten te betalen. 2) Waarom is dit zo’n big deal voor SFC dat ze actief zo’n apparaatje kopen en dan eisen dat de sourcecode gegeven wordt? Dat lijkt me in mensentaal: Een stok zoeken om de hond mee te slaan. Heeft SFC gewoon een hekel aan Vizio om iets wat in het verleden gebeurd is? Is Vizio een toevallige testcase? Doet Vizio iets wat echt tegen de geest van GPL ingaat?
(Zoals ik het nu zie: Geen source code geven is niet netjes en is niet volgens de licentie, maar is dat nu echt zo belangrijk? Laat Vizio hun eigen apparaatje voorzien van een half-gesloten Linux variant, who cares?)
Ik zie het als een proefproces: de SFC wil dat een ieder die een apparaatje (van Vizio of wie dan ook) met GPL software erin koopt, de broncode kan opeisen bij de leverancier. Daarvoor is jurisprudentie nodig die zegt “inderdaad, de koper is een third party beneficiary en mag een rechtszaak starten om die eis kracht bij te zetten” en men vond bij Vizio een mooie casus.
SFC is zeg maar een belangenorganisatie, dus ik snap de stap en waardeer de moeite. Het is inderdaad niet de meest wereldschokkende discussie, maar het is al sinds 1991 een discussie dat bedrijven GPL software pakken en daarvan profiteren zonder de simpele stap te nemen om de (originele dan wel uitgebreide) broncode gewoon even te delen.
Zoals Arnoud aangeeft is dit natuurlijk niet alleen te doen om Vizio. Sinds de jaren ’90 bouwen fabrikanten producten met daarin GPL code, en vervolgens doen ze er alles aan om eindgebruikers de rechten van de GPL te ontnemen.
Tivoization heet het, als referentie naar een set-up box van vroeger: https://en.wikipedia.org/wiki/Tivoization
Deze rechtszaak is dus eigenlijk al 20 jaar in de maak
Het lijkt vooral over TV-achtige toepassingen te gaan. Toeval, of zit daar een reden achter?
Ik kan me voorstellen dat de bouwers van die toestellen dat als producten met een korte economische levenscyclus zien (over een half jaar is er een nieuwe, betere versie), en dat ze gewoon de moeite niet willen doen om alles netjes te documenteren en te openbaren. Geen kwade opzet, maar gewoon laksheid.
En ja, het mag niet, het gaat tegen de geest en letter van GPL, maar zijn die paar softwaremodules die die fabrikant heeft toegevoegd nu echt zo interessant dat je daar de source code van moet hebben?
Ik heb de indruk (op basis van jouw link) dat het meer gaat om vrije toegang tot de hardware te krijgen, dan om kennis kunnen nemen van de aanpassingen aan de software. Maar dan is broncode opeisen wel een beetje een onrechtstreekse weg om die vrije toegang te krijgen, IMHO.
Maar wat is er nu zo bijzonder aan die hardware dat de gemeenschap daar vrije toegang toe zou moeten krijgen? Is dat niet gewoon hardware waarvan 10 universele varianten te krijgen zijn? Waarom zou je de dan druk maken dat de 11e variant op slot zit en een merknaam krijgt?
En van de andere kant: Wat is er zo bijzonder aan die hardware dat de producent daarvan ten koste van vrijwel alles vrije toegang aan anderen wil ontzeggen?
Allebei zijn niet logisch.
Dat je dan een proefproces krijgt, om principiele redenen, is allemaal prima, maar wat is de echte reden dat dit uberhaupt een issue is geworden? Wat is er zo bijzonder aan die hardware/software dat beiden zich zo hard hebben ingraven?
Ik maak me zorgen over de ongewenste software die met apparaten meegeleverd wordt. Ik heb er geen behoefte aan dat mijn TV aan een dozijn databrokers doorgeeft welke programma’s ik bekijk. Dat mijn auto iedere rit doorgeeft en ga zo maar door.
Als software engineer zou ik graag de functionaliteit van mijn TV kunnen aanpassen, zowel om de spyware te verwijderen als om software upgrades toe te kunnen passen. Bekend voorbeeld is het doen van API updates voor de ingebakken streaming diensten of het verhelpen van beveiligingsgaten nadat de leverancier de ondersteuning gestaakt heeft.
Het is niet zo duur om een broncode tar- of zipbestand aan te bieden op de website waar ook de manuals gepubliceerd worden.
Helemaal met je eens, maar behalve in het (uitzonderings)geval dat de basissoftware onder GPL beschikbaar is gesteld, is dit volgens mij niet gerelateerd aan de case die in de blog besproken wordt.
Het gaat om een stukje oneerlijke concurrentie: de hardwaremaker spaart een paar tientjes uit aan commerciële licenties, maar weigert de contractuele tegenprestatie: het delen van haar uitbreidingen met de gemeenschap. Dat benadeelt niet alleen mij persoonlijk (ook al heb ik het apparaat niet gekocht, ik kan als Linux gebruiker indirect wel meegenieten van verbeteringen die in de standaard kernel en applicaties worden aangebracht) maar ook makers van andere (wel of niet concurrerende) apparaten.
Het gaat hier voor mij over een principiële zaak: de vrijheid om apparaten die je bezit aan te passen aan je eigen wensen. (Ja, ik weet hoe ik een soldeerbout moet gebruiken, maar tegenwoordig is software aanpassen vaak de gangbare weg.)
Ik denk dat dat gewoon de meest in het oog springende categorie apparaten is waar GPL software in aan te treffen valt. Maar nee, het gaat wel degelijk om toegang tot de broncode en wijzigingen daarop, niet om blauwdrukken van de hardware te krijgen. En dat is het principepunt waar de GPL op gebaseerd is: dat is de kern van deze vrije software, dat iedereen de broncode moet kunnen krijgen.
Gechargeerd: men is het zat dat iedereen lekker profiteert van GPL software en de voorwaarden negeert omdat die rechthebbende toch niet procedeert.
Prima, maar je hebt twee partijen nodig om te vechten. Wat is de waarde voor de andere partij om dit zo op het spits te drijven, ipv het gewoon te doen?
Dat is een goede vraag. De meest voor de hand liggende verklaring is dat men geen precedent wil scheppen. Het is immers nogal een investering om zo’n broncodevrijgaveproces in te richten, je moet dat allemaal beheren, de juiste code neerzetten (en de ongewenste juist weglaten), bij iedere nieuwe versie een nieuwe release doen, en dat alles zonder meetbare meerwaarde voor de producteigenaar.
Misschien zie jij de meerwaarde niet van een goede nachtrust in plaats van wakker liggen over hoe je de kritische vragen van je eigen advocaten gaat beantwoorden. 😀
Je contractuele verplichtingen niet nakomen mag op korte termijn wel winst opleveren, maar op langere termijn wordt dat ruim gecompenseerd door advocaatkosten, boetes etc.
Ik heb mijn theorie waarom Vizio de broncode niet vrijgeeft: ze hebben de complete broncode niet omdat ze: 1. componenten als binaries hebben ingekocht 2. inhuurkrachten de broncode niet goed hebben gearchiveerd.