Het auteursrecht op het dagboek van Anne Frank is nog jaren van kracht, blogde ik eind november. Het Zwitserse Anne Frank Fonds stelt dat Annes vader Otto medeauteur van het dagboek is, en aangezien Otto Frank pas in 1980 overleed, zou het verval van het auteursrecht pas vanaf die datum berekend worden in plaats van vanaf 1945, Annes overlijdensjaar. Ondertussen is het 2016, dus hoe zit het nu?
Dat touwtrekken over het auteursrecht zal nog wel even duren. Heel toevallig verscheen 29 december een vonnis (via) van de rechtbank Amsterdam, waarin het Anne Frank Fonds uit Basel optrad tegen de Nederlandse Koninklijke Academie voor de Wetenschappen. De KNAW wilde wetenschappelijk werk verrichten aan het dagboek, maar het Fonds vond dat auteursrechtinbreuk, met name omdat er integrale kopieën zouden rond gaan zwerven binnen die organisatie.
De eerste vraag is dan: zit er nog wel auteursrecht op die werken? Volgens de hoofdregel niet. Auteursrechten vervallen 70 jaar na de dood van de maker, en voor Frank zou dat dan dus per 1 januari 2016 het geval zijn geweest.
Deze regel geldt echter alleen bij werken die bij leven van de auteur zijn gepubliceerd. Dat is met het dagboek niet het geval: de eerste uitgave verscheen pas in 1947, twee jaar na Annes dood. Het wordt dan wat ingewikkeld: de termijn is dan 50 jaar na de eerste publicatie, mits dat maar minstens even lang is als 70 jaar na het sterfjaar van de maker. Nee, daar is nul logica aan te ontdekken, maar dat komt door de verlenging van het postmortem auteursrecht van 50 jaar na 70 jaar.
Volgens de rechtbank:
Een deel van de werken is opgenomen in “Het Achterhuis”, gepubliceerd in 1947. Voor dat deel gold een termijn van 50 jaar na de publicatie, zodat deze op 1 januari 1998 in het publieke domein zouden zijn gevallen, indien de wet in 1995 niet was gewijzigd. Ingevolge de wetswijziging geldt echter dat de termijn is verlengd tot 70 jaar na het overlijden van Anne Frank.Voor de delen die voor het eerst zijn openbaar gemaakt in de editie van 1986 gold op grond van de regeling van voor 1995 dat die delen eerst in het publieke domein vallen 50 jaren na 1 januari 1987. Deze beschermingstermijn is op grond van artikel 51 Aw door de wetswijziging in 1995 niet verkort.
Volgt u het nog?
Het KNAW legde zich hierbij neer, zodat de rechtbank er formeel geen uitspraak over doet, maar het zet wel een precedent. Derhalve lijkt het er nu op dat het auteursrecht op de 1986-editie van het dagboek doorloopt tot 50 jaar na 1986, 1 januari 2037 dus. Ik ben dan nog net niet met pensioen geloof ik. En ja, dat is frustrerend.
Arnoud
Professor Bernt