Soms denk je: nee, al die rants over auteursrecht, ik overdrijf. Het is gewoon een recht als alle andere, en het is internetgekkigheid waardoor het allemaal zo raar lijkt soms. En dan lees je “Een Duits museum klaagt Wikimedia aan omdat daar foto’s op staan van schilderijen zonder auteursrecht. Het museum is het niet eens met opname van deze foto’s in de Wikimedia Commons, en stelt dat de foto’s wél onder auteursrecht rusten omdat, eh, ja waarom eigenlijk?
Auteursrecht verloopt 70 jaar na de dood van de maker. Wat je daar ook van vindt: een portret uit 1862, geschilderd door de in 1886 overleden Caesar Willich, is nu in het publiek domein. Daar is geen twijfel over mogelijk.
Toch vindt het Mannheimer Museum dat zij rechten heeft op de foto’s die Wikimedia heeft opgenomen. Er zit meer achter dan alleen “auteursrecht want wij verdienen geld in de souvenirshop”: Heise meldt dat men de “Lichtbilder”-regeling uit het Duitse auteursrecht inroept (72 Urhebergesetz) dat bepaalt dat op foto’s een termijn van 50 jaar na eerste publicatie zit. (Dat mag van Berne.) En die foto’s zijn nog geen 50 jaar oud.
Leuk geprobeerd natuurlijk, maar er zit nog wel één voorvraag bij: is er enige creativiteit te ontwaren in de foto? Want zonder eigen intellectuele creatie van de maker is het onmogelijk een auteursrecht te claimen, zo bepaalde het Hof van Justitie alweer een paar jaartjes terug. Onze geschriftenbescherming sneuvelde om die reden – het enige criterium daarvoor was “het staat op schrift” en dat mag niet van het Europese auteursrecht.
Waar is de creativiteit in een foto van een schilderij? De handboekjes auteursrecht roepen bij die vraag standaard enigszins plichtmatig dingen als lichtinval, hoek, schaduw of sluitertijd en dat geloof ik graag maar bij een foto van een schilderij met niets meer of minder dan het schilderij? Een foto die identiek zou zijn aan een vergelijkbare foto van een ander? Nee, dat gaat hem niet worden. Deze foto’s zijn publiek domein, punt.
(RTL zet dan weer © Wikimedia Commons bij een plat screenshot met een foto van een publiekdomeinschilderij, wtf.)
Arnoud