Kun je miljoenen eisen van de Staat voor GGD-datalekken?

stevepb / Pixabay

De miljoenen slachtoffers van het datalek bij de GGD moeten honderden euro’s schadevergoeding krijgen, zo eist de stichting ICAM die een collectieve rechtszaak tegen het ministerie van Volksgezondheid is gestart. Dat meldde Security.nl onlangs. Eerder dit jaar bleek dat callcentermedewerkers van de GGD privégegevens van ruim 6,5 miljoen Nederlanders te koop aanboden via berichtendienst Telegram. De claim komt neer op 500 euro per potentieel getroffen persoon en €1500 voor bewezen lekken. Kan dat zomaar?

Massaclaims wegens privacyschendingen zijn een relatief nieuw begrip. Sinds de AVG staat vast dat je je schade vergoed kunt krijgen als je persoonsgegevens worden misbruikt of gelekt, maar het grote probleem is nog steeds wat die schade dan moet zijn. Een tientje is een bedrag dat iedere rechter wel zou willen toekennen denk ik, maar daarvoor ga je niet naar de rechter. Vijfhonderd euro is een logischer bedrag, maar dan kijken rechtbanken skeptisch: kunt u dat onderbouwen, het liefst met bonnetjes?

Bonnetjes komen bij zaakschade (de deuk in de auto van de collega) wel aan de orde, maar bij immateriële schade zoals potentiële problemen bij datalekken is dat niet echt een optie. Je zou echt concreet facturen van vervangen pinpassen moeten aandragen, een credit monitoring dienst of noem eens een optie – en daar zit hem het probleem, want wat kún je als je data gelekt wordt? Helemaal niets, en meestal merk je er ook niet (direct) iets van. En heel cru gezegd dan heb je dus geen schade.

Nee, daar klopt iets niet. En dan is het wel logisch om bedrijven bij de les te houden door dit soort claims. Vele kleintjes maken een grote, en hopelijk worden bedrijven die data lekken daar wél bang van. Daarom zijn dit goede stappen.

Natuurlijk is het wat lastig dat het hier gaat om een overheidsinstantie, namelijk de GGD. Stel dat die moet betalen, dan zal dat uit overheidsmiddelen gebeuren. En dan is het logisch te denken dat we dat volgend jaar terugzien in de belastingaanslag. Dus het sentiment “duurbetaalde advocaten pakken 20% van geld dat wij opbrengen” snap ik wel.

Zo direct kun je het wat mij betreft niet stellen. Het is zeker niet zo dat als de GGD een miljoen moet betalen, zij fluitend de hand ophouden bij Financiën die dan de tweede schijf 0,0001% verhoogt om het goed te maken. Eerder gaat dit uit het budget voor volgend jaar, of uit de reserves die de GGD zou hebben. Dat doet ook pijn want dan functioneert de gezondheidsvoorziening nog slechter.

Aan de andere kant: hoe moet je dan wél een overheid bij de les houden als grote groepen mensen schade (kunnen) leiden door hun wan-ICT?

Arnoud

Mijn klant wil medische gegevens laten mailen, welke zorgplicht heb ik?

OpenClipart-Vectors / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Ik ontwikkel een website voor een zorgverlener. Daarin zit ook een intake-formulier, waarin cliënten zich aanmelden en daarbij medische gegevens (bijvoorbeeld klachten of voorgeschiedenis) kunnen opgeven. De zorgverlener is een eenmanszaak en wil graag dat de gegevens naar hem gemaild worden vanuit het formulier. Ook moet de cliënt de optie krijgen om een kopie naar zichzelf te laten sturen ter bevestiging. Ik vind dat nogal onveilig, maar de klant staat erop. Hoe moet ik hiermee omgaan juridisch gezien?
De kern van de vraag is of e-mail wel een veilig medium is voor het transporteren van medische persoonsgegevens. De AVG stelt hoge eisen aan de beveiliging, en e-mail is natuurlijk niet inherent voorzien van de hoogste beveiliging. Het kan, maar je moet er wel je best voor doen. Denk aan situaties waarin de mailserver binnen hetzelfde domein draait als de website met het formulier, als die omgeving als geheel veilig is dan is natuurlijk dat mailtje ook beveiligd.

Vaak zie je echter dat men een oplossing inzet die voor ‘gewone’ bevestigingsmails (aanvraag offerte, inschrijving nieuwsbrief et cetera) gebruikt. De inhoud van het formulier wordt in een mailtje geplakt en via een standaardfunctie van je websitesoftware verstuurd. Ik zou dat een risico vinden, en daar dus aandringen op end-to-end encryptie of een gespecialiseerde oplossing. Een simpel alternatief kan zijn dat de medewerker een mailtje krijgt met een link naar de informatie, en dan moet inloggen op de backend van de website om de informatie te zien.

Specifiek bij de kopie naar de klant kan het anders liggen. Je kunt dan zeggen, de zorgvrager verzoekt met dat vinkje zelf om de kopie, en daarmee valt het versturen buiten de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder. Dan is er dus niets aan de hand. Alleen: weet de zorgvrager wel wat zhij vraagt met dat vinkje, of gaat die er vanuit dat de zorgaanbieder het veilig ingeregeld heeft? Dat laatste lijkt mij vrij waarschijnlijk. Bovendien ontkom je niet aan het feit dat de zorgaanbieder toch een en ander doet met die persoonsgegevens – en wel in opdracht, dus als verwerker namens de zorgvrager. En dan blijf je zitten met de beveiligingseisen.

Het lastige is natuurlijk dat e-mail over het algemeen wordt gezien als een handig en snel middel, en dat mensen de risico’s lastig kunnen inschatten. Want laten we wel wezen, de meeste mail infrastructuur is vandaag de dag voorzien van TLS verbindingen en stevige security op de transportservers. Het klassieke scenario dat iemand meeleest met de mail in transport, of een admin van een tussenliggende mailserver even koekeloert in de wachtrij lijkt mij ondertussen wel een beetje achterhaald. Maar met alleen het abstracte verhaal “je moet voorzichtig zijn met mail” kom je er niet als dienstverlener.

Wat is voor jullie het meest aansprekende risico dat je loopt met dit soort systemen?

Arnoud