Arjen Lubach is voor het oog van 1,7 miljoen kijkers in Zondag Met Lubach fel tekeergegaan tegen online magazine Rumag. Dat meldde het AD afgelopen maandag. Rumag ligt sinds afgelopen week flink onder vuur, onder meer vanwege de verkoop van mondkapjes met teksten als ‘krijg de corona’, ‘coronalijer’ en ‘mondkappen nou’, zo legt de krant uit. Maar de opspraak ging ook over een shirt waarvan de opbrengst naar het Rode Kruis zou gaan, wat niet geheel bleek te kloppen, en vooral ook over het ‘jatten’ van grappen van Engels- en Nederlandstalige sites. Waar ik dus vragen over kreeg, want zit er op grappen nou wel of niet auteursrecht?
Dat Rumag werk van overal vandaan trekt, ontkennen ze zelf niet eens. De zinsnede dat ze werken volgens de normen van het internet was zowaar bijna grappig, voor een jurist dan. En Twitteraar @RuMagNietStelen laat zien hoe vaak het overnemen gebeurt. Niet netjes, maar is het legaal?
Auteursrecht rust op het resultaat van intellectuele creatieve arbeid, even heel algemeen gezegd. Dat kan prima ook gelden voor een mop, er is geen kwaliteitstoets of minimum aantal woorden. Het is meer, als je iets héél korts maakt, is er dan wel ruimte voor creativiteit. Een zinsnede als “mondkappen nou” is een typische woordspeling, kort maar er zit een poging tot pointe in dus ik zou er naar neigen dat creatief te noemen.
Lastig is natuurlijk aantonen dat jij die woordspeling bedacht hebt. Want dat is wel een vereiste om een auteursrechtclaim te brengen. En juist bij zulke korte grappen zie je dat er vaak veel mensen zijn die hetzelfde bedenken. Een club als Rumag kan dan gewoon achterover zitten, ze hoeven niet aan te geven waar het wél vandaan komt maar alleen maar te ontkennen dat het van jou komt.
En daar zit meteen ook de frustratie: dit soort zaken zijn per stuk te klein om een zaak over te beginnen, er is een afbreukrisico dat je verliest omdat je bewijsproblemen hebt, en je kunt ze niet bundelen omdat het om aparte werken gaat van verschillende auteurs. Nee, dat schiet niet op.
Dan liever maar zelf wat moppen bedenken. Ik broed al een tijd op juridische grappen (wat niet hetzelfde is als advocatengrappen), ik heb nu deze, wie weet er meer?
De redelijkheid en billijkheid zitten op een bankje. Zegt de billijkheid, zal ik in het midden gaan zitten?
Wat zei de Wet op de adeldom toen ze na vier jaar en 11 maanden een aanmaning ontving? Bah, stúitend.
Het consumentenrecht zit op een bankje te lezen. Komt de Mededingingswet aangeslopen, roept BOE! en bam krijgt een klap in het gezicht. Wat doe je nóu, klaagt de wet. Ja sorry, zegt het consumentenrecht, reflexwerking.
Een EULA komt een vaststellingsovereenkomst tegen. EULA: hey hoe gaat het? Vaststellingsovereenkomst: ach, ik mag niet klagen.
Arnoud