Gisteren diende de rechtszaak rond de Leidseschooldreiger: het 4chanbericht waarin werd gedreigd een leraar Nederlands en zo veel mogelijk scholieren in Leiden te vermoorden. Ik mocht als getuige-deskundige uitleggen wat een proxy is en aangeven hoe ik 4chan zou omschrijven. Hoe serieus moet je 4chan-dreigingen nemen?
In april 2013 verscheen op internetafvoerputje 4chan een dreigbericht dat leidde tot schoolsluiting en politiebewaking in Leiden. Oordeel zelf:
Tomorrow, I will shoot my Dutch teacher, and as many students as I can. It will be on the news tomorrow. It’s a school in a Dutch city called Leiden, and for more proof, I will be using a 9mm Colt Defender. I will be carrying a note with me when I go into the school which will explain why I did it. If he message of the note will not be published, a friend of mine will post here on 4chan a day later. Oh, and I’m using a proxy, the police is not gonna find me before tomorrow.
Vandaag stond de verdachte terecht die het bericht zou hebben geplaatst. Volgens hemzelf was dit een Amerikaan geweest die zijn laptop even had geleend in het internetcafé in Costa Rica waar hij toen was. De officier geloofde daar weinig van: Amerikanen kunnen ‘Leiden’ niet echt goed spellen, en bovendien waarom zou ‘ie. Terwijl deze jongen problemen had op zijn school in Leiden en eerder een spreekbeurt over school shootings zou hebben gehouden.
Ik mocht als getuige-deskundige uitleggen wat 4chan was, eigenlijk /b/ dus maar dat onderscheid is subtieler dan dat tussen hacker en cracker. Het afvoerputje van het internet noemde ik het, een shockblog (oké, shockforum) waar het doel is zo grof en hard mogelijk te zijn. Branie schoppen, reacties uitlokken. En met excuses aan alle meelezende /b/tards, normale mensen lezen daar niet.
Heel apart vond ik nog dat de politie het IP-adres onderzocht en daarbij binnendrong in de router die aan dat adres hing. Toegegeven, dat binnendringen was een kwestie van de algemeen bekende admin/admin combinatie intypen maar binnendringen blijft het. Dringende noodzaak onder de Politiewet of strafbaar feit door ambtenaar gepleegd in het buitenland?
De meeste discussie ging over de vraag hoe je het bericht moest opvatten. Dat het als grap bedoeld was, was wel duidelijk, maar als je gezien de achtergrond en andere recente gebeurtenissen serieus mag opvatten, dan kan zo’n grap tóch best eens strafbaar zijn. En nou ja, school shootings en internetdreigingen waren wel een actueel onderwerp. Dus vanuit dat standpunt begrijp ik de zorg wel over hoe serieus het bericht te nemen.
De rechter was bepaald ICT-cluevol. Op zeker moment kwam bijvoorbeeld de vraag langs, waarom heeft u het bericht niet zelf gewist. Had u een wachtwoord ingesteld, had u de cookies laten staan? En dat is nu net een punt waarop 4chan uniek is: het forum werkt niet met registratie en accounts, maar met een wachtwoord per bericht (dat eventueel in een cookie opgeslagen wordt) waarmee je herkend wordt als auteur.
In de 4chanzaak uit 2011 (die van de “een router is geen computer”-discussie) speelde ook deze vraag. Als je weet dat 4chan een onzinforum is en dat er een disclaimer staat met “only a fool would take anything seriously here”, is dan een bericht daar niet evident altijd een grap? Het Hof oordeelde toen (met instemming van de Hoge Raad):
Eerdere schoolshootings zijn immers ook op voorhand via internet aangekondigd en dit gebeurt meestal anoniem en via sites waarbij de maker van het bericht moeilijk te achterhalen is. Uit de voornoemde reactie, geplaatst binnen korte tijd na de posting van de verdachte, blijkt dat niet alle lezers het bericht als een geintje hebben beschouwd. Dat er mensen hebben gereageerd die het wel als een grap hebben gezien doet hier niets aan af.
De Officier kwam nog met de scherpe opmerking dat de ‘jongere’ generatie alles weet van elkaar: alles is publiek, en privacy komt pas om de hoek kijken als het achteraf niet meer leuk was. Jongeren denken niet na over hoe iets overkomt bij anderen, zo zegt ze. Tsja. Snap het standpunt maar daar kun je tegenover stellen dat je dan als ‘oudere’ generatie zou kunnen bedenken dát zo’n bericht afreageren is en niet bedoeld is anders dan shockeren, stoer doen.
Enigszins ergerlijk vond ik de redenering van de officier uit het requisitoir: de gevolgen konden ernstig zijn want kinderen lopen gevaar op zo’n school, dús is de dreiging serieus te nemen. En dús is de bedreiging strafbaar. Maar ze raakt wel aan het dilemma. School shootings zijn helaas serieuze realiteit. Je moet dus dreigingen serieus nemen, want je kunt het je niet veroorloven de fout in te gaan hiermee. Alleen, moet je dan elke bedreiging ook maar strafbaar verklaren?
De officier wilde eigenlijk een onvoorwaardelijke celstraf eisen, maar gezien de jurisprudentie maakt die geen kans. Ze eist dan ook 150 uur werkstraf met een voorwaardelijke celstraf van 1 maand.
Wat vinden jullie? Is een bedreiging gepost op een digitaal afvoerputje serieus te nemen?
Arnoud
Een filmpje van jezelf op Youtube zetten mag, maar het is niet slim om een filmpje van jezelf online te zetten terwijl je een pistool afvuurt. Het hebben van een vuurwapen is namelijk verboden onder de