Valt andermans kopie van een verboden filmpje ook onder dat verbod?

dit-is-niet-mijn-praeses-majesteit.jpgRechtenstudente mag Geenstijl niet stalken, kopte Nu.nl afgelopen donderdag. Een beetje rare kop: er was geen sprake van stelselmatige schending van de privacy van de shockbloggers, maar het ging juist om de privacyschendingen die deze studente leed door het nog steeds op internet staan van het “gênante en beschamende” Majesteitfilmpje waarin zij dronken lallend in beeld was.

De rechter had in 2009 GeenStijl verboden dit filmpje nog te tonen, en inderdaad is het in de Dumpert niet meer te vinden. Maar elders nog wel, en de studente claimde dan ook diverse dwangsommen van 5000 euro voor elke kopie elders. Een lastige vraag: kan GeenStijl aansprakelijk gehouden worden voor screencaps of mirrors van anderen? Moet zij actief die sites benaderen en eisen dat het daar weggehaald wordt, of is dat uiteindelijk bij elke site de taak van de geportretteerde?

In het executiegeschil (via) blijkt dat het met name ging om geenstijl.prevvy.com, een onofficiële (en inmiddels verwijderde) iPhone app voor GeenStijl. Er was ooit discussie geweest over het al of niet officieel erkennen van die app, maar dat is niet doorgegaan hoewel er ook nooit expliciet was verboden deze mirror/proxy offline te halen. De rechter vindt dat daarmee onvoldoende vaststaat dat GS aansprakelijk is voor de publicatie via die app.

Belangrijker is echter de vervolgoverweging van de rechtbank over de algemene vraag of GeenStijl aansprakelijk kán zijn voor kopieën elders. In theorie wel:

Ook als beelden op een website nog te zien zijn zonder dat daarvoor een actief handelen van GS Media is vereist, kan dat onder omstandigheden worden aangemerkt als “openbaarmaking, verveelvoudiging of verspreiding”.

Wel moet dan vaststaan dat de gewone internetter de beelden nog kan vinden. En dat was hier niet zo: alleen door het intypen van de directe URL waren de beelden nog op te roepen. GS-moderator JorisEen door GS ingehuurde externe deskundige had daarbij ook nog eens aannemelijk weten te maken dat er wellicht alleen naar gecachte kopieën was gekeken, zodat niet vaststond dat de gegevens daadwerkelijk bij de bron (servers van GS Media) zouden zijn opgevraagd.

Als enkele afbeeldingen na een zeer gerichte zoekactie op basis van specifieke niet voor het publiek toegankelijke gegevens, daarna toch nog ergens op een plek op internet te vinden zijn, mogelijkerwijs via gegevens afkomstig van een aan GS Media gelieerde server, kan het niet verwijderd hebben daarvan, onder de hiervoor geschetste omstandigheden, in redelijkheid niet als een overtreding van het vonnis worden aangemerkt.

GeenStijl moet doen wat “redelijkerwijs van haar verwacht konden worden”, en dat heeft ze gedaan. Dit doet denken aan een zaak uit april, waarbij de gedaagden te horen kregen dat de verboden artikelen “op geen enkele wijze meer via welke zoekopdracht dan ook op het internet zijn terug te vinden”. Ook dat werd vertaald naar “al hetgeen redelijkerwijs mogelijk” was – waarbij men onderuit ging omdat de Google cache redelijk eenvoudig te legen was en dat niet was aangevraagd.

De algemene vraag wat je moet doen tegen willekeurige mensen die je filmpjes overnemen is hiermee niet beantwoord, maar het lijkt me dat je redelijkerwijs niet verder kunt gaan dan deze mensen een hele boze brief sturen. Een procedure tegen ze aanspannen is onmogelijk, want je hebt de auteursrechten niet en je kunt dus formeel niets eisen.

Arnoud

Videosite 123video aansprakelijk voor uploads door gebruikers

Kim Holland heeft aan het langste eind getrokken in een rechtszaak tegen de videowebsite 123video, meldde DePers.nl gisteren. Op de videowebsite waren filmpjes van de pornoster geupload, en de rechtbank Amsterdam oordeelt nu dat de site-exploitanten daarmee het auteursrecht van Holland geschonden hebben. Dat het gebruikers waren die de filmpjes uploadden, acht de rechtbank irrelevant: omdat 123video de filmpjes bekeek en zo nodig verplaatste naar de juiste categorie, kan ze niet meer claimen slechts een dienstverlener te zijn.

Op 123video kunnen gebruikers zelf filmpjes uploaden in diverse categorieën, waaronder “XXX – Erotiek & Sex”. Eind 2007 en begin 2008 werden er filmpjes geüpload van Kim Holland, die daarvoor de site aansprakelijk stelde. De site had de uploader in vrijwaring opgeroepen, maar dat bleek uiteindelijk geen praktisch haalbare kaart. 123video verweerde zich vervolgens zelf, met als hoofdargument dat zij niet aansprakelijk is voor auteursrechteninbreuk. 123video ziet zich als een tussenpersoon, een dienstverlener die mensen filmpjes laat uploaden maar zelf geen bemoeienis heeft met de inhoud. En volgens art. 6:196c BW is zo’n tussenpersoon niet aansprakelijk voor eventuele inbreuken door uploaders.

De rechtbank denkt daar anders over:

123 Video komt met volledige kennis van de gevolgen van haar gedrag tussen om aan bezoekers van haar site toegang tot beschermde werken te verlenen. Zij heeft op haar website een aparte categorie voor pornovideo’s aangemaakt, waardoor de op haar site geplaatste pornovideo’s voor gebruikers eenvoudig toegankelijk zijn. Video’s die in de categorie XXX niet thuishoren, maar daar desalniettemin zijn geplaatst, verplaatst 123 Video (al dan niet na een melding) naar een andere categorie.

Daarbij neemt de rechtbank voor onweersproken en dus waar aan dat:

Bijna alle andere grote online pornosites hebben hetzelfde gedaan: eerst veel materiaal naar de site laten uploaden. Dat genereert het nodige verkeer naar de site. … Zodra er voldoende verkeer naar de site is, wordt de content gelegaliseerd. … De rechtbank houdt het er daarom voor dat de aanwezigheid van illegale content binnen de categorie XXX eerder regel dan uitzondering was.

123video faciliteert dus niet slechts het uploaden van filmpjes maar publiceert ze zelf opnieuw. En daarbij mag ze géén beroep doen op de uitsluiting voor aansprakelijkheid voor tussenpersonen: 123 laat zich “wel degelijk in met de van gebruikers afkomstige informatie, alsmede dat zij controle heeft over die informatie en de gebruikers van de website van 123 Video”.

Hier schemeren de vonnissen uit de Mininova– en Stokke/Marktplaats-zaken doorheen: van een dienstverlener mag worden verwacht dat hij maatregelen neemt tegen illegale content, en als dat onvoldoende blijkt dan kan hij aansprakelijk worden gehouden voor de schade. Maar de rechtbank neemt hier wel erg makkelijk aan dat 123video te weinig heeft gedaan. Wat 123video doet is niet meer dan wat elke communitysite doet: modereren en verplaatsen van dingen zodat het overzichtelijk en netjes blijft (nou ja, voor zover een pornosite netjes is).

Ik vind dat bijzonder zorgelijk: het kan echt niet de bedoeling van de wetgever zijn geweest om alléén de puur passieve dienstverlener te beschermen, en partijen die ook maar de geringste controle uitvoeren meteen ten volle aansprakelijk te houden. Het wordt tijd voor een aparte exceptie voor dienstverleners als 123video: wie zijn best doet een site netjes te houden, mag daar niet voor worden gestraft.

Omdat niet duidelijk is of Holland de auteursrechten heeft op de gewraakte filmpjes (er is nogal wat geschoven met BV’s), houdt de rechtbank de zaak aan tot Holland met bewijs daarmee komt. Maar ik begrijp van 123video dat ze toch nu al in hoger beroep gaat tegen de conclusie dat zij aansprakelijk is voor wat gebruikers uploaden.

Update (10 maart 2011): er is geschikt dus het hoger beroep zal wel van de baan zijn.

Arnoud

Wanneer mag je nou op straat filmen (en dat op Youtube zetten)?

camera-foto-filmen-straat-openbare-weg.pngNaar aanleiding van GeenStijl’s berichtje van gisteren kreeg ik een hoop vragen over wat er nou wel en niet mag met filmen van mensen op de openbare weg. Ik geef dan ook maar even een samenvatting.

Hoofdregel is dat filmen en fotograferen op de openbare weg mag, omdat dat valt onder de vrijheid van informatiegaring (onderdeel van de vrije meningsuiting, artikel 10 EVRM). Gebruik je een aangebrachte camera, dan moet je mensen daarvoor waarschuwen voordat ze in beeld zijn. Bij een met de hand vastgehouden camera hoeft dat niet.

Mensen hebben portretrecht. Dat wil zeggen dat als er een “redelijk belang tegen publicatie” is, je het filmpje (of de foto) niet zomaar mag publiceren. Het wil niet zeggen dat ze het filmen of fotograferen zelf al mogen verbieden. Voor gewone mensen op straat lijkt het portretrecht niet zo sterk, hoewel daar de nodige juridische discussie over is. Voor politieagenten die gewoon aan het werk zijn, ben ik er vrij zeker van dat je ze gewoon mag filmen. Zolang je hem maar niet nodeloos hindert bij zijn werk, dus niet voor de voeten gaan lopen of een afgezet gebied betreden.

Zet je zo’n filmpje of foto online, dan kan het zijn dat je de agent onherkenbaar moet maken, zoals bleek in een rechtszaak over foto’s van flitsende agenten:

Niet alleen kan [appellant] in het kader van het kritisch volgen van het handelen van overheidsinstanties een (journalistiek) belang hebben bij de mogelijkheid op genoemde internetsite verslag te doen van de wijze waarop deze instanties een geval als het onderhavige behandelen. In hoeverre de foto’s aan dat verslag kunnen bijdragen, is een journalistieke beslissing waarin de rechter in beginsel niet dient te treden.

Film je heel intieme situaties, dan kán sprake zijn van een privacyschending. In ieder geval zul je zulke filmpjes niet zomaar kunnen publiceren.

In het filmpje waar het GeenStijl-bericht over gaat, lijkt een gesprek gefilmd te worden. Dat maakt het enigszins discutabel. Het heimelijk met een technisch hulpmiddel opnemen van een gesprek is namelijk strafbaar. Van een afstandje onopvallend filmen (met een goeie microfoon erbij) zou daaronder kunnen vallen.

Arnoud

Naaktfotodief krijgt in hoger beroep strafverlaging

Het publiceren van naaktfoto’s op internet is op zichzelf genomen geen belediging. Dat blijkt uit een arrest van het Hof Leeuwarden van vorige week. De zaak was het hoger beroep in de Manon-Thomaszaak van vorig jaar april, waarin de verspreiding van foto’s en filmpje van de presentatrice naast auteursrechtenschending ook een belediging jegens haar werd genoemd. De veroordeling vanwege de auteursrechten blijft in stand.

De insteek “belediging” bij de rechtbank was gebaseerd op het idee dat publicatie van naaktfoto’s een inbreuk opleveren op het grondrecht van onaantastbaarheid van het lichaam. Die inbreuk is een “aantasting van de eer en goede naam”. Diezelfde redenering werd gehanteerd in een smaadzaak uit 2008 waarbij verspreiding van naaktfoto’s via filesharing als smaadschrift werd gezien. Ook daar was het enkele feit dat het naaktfoto’s waren, genoeg om van smaad te kunnen spreken.

Het Hof acht hier de context juist van wezenlijk belang:

Het plaatsen van een (privé)filmpje waarop een persoon naakt te zien is, is als zodanig en op zichzelf niet te beschouwen als het beledigen bij afbeelding.

Goed, het gaat om belediging en niet om smaad maar de achterliggende gedachte is dezelfde. Uit de context moet blijken dat je de bedoeling had om iemands eer en goede naam aan te tasten. Dat blijkt niet uit het enkele feit dat je een naaktfoto online zet. (Ik kan geen legitieme andere reden bedenken om zonder overleg een naaktfoto online te zetten, maar goed.)

De schending van de auteursrechten blijft grond om de verdachte te veroordelen. Wel wordt de oorspronkelijke veroordeling wat genuanceerd. De foto’s waren namelijk in eerste instantie alleen gepubliceerd in gedeelde mappen op MSN van zes contactpersonen. Dat is volgens het Hof geen openbaarmaking in de zin van de Auteurswet. Het publiceren op Youtube is dat natuurlijk wel.

Naast auteursrecht werd ook nog het portretrecht opgevoerd: het openbaar maken van een portret zonder daartoe gerechtigd zijn is namelijk ook een strafbaar feit (artikel 30 Auteurswet, en ja ik moest dat ook even nazoeken). Opmerkelijk genoeg oordeelt het Hof dat wél sprake is van publicatie van een portret wanneer je die portretfoto in zo’n gedeelde map zet.

Opmerkelijk, maar begrijpelijk, want het Hof vindt schending van de privacy (waar het portretrecht over gaat) belangrijker dan de commerciële belangen van de fotograaf:

Het hof heeft hierbij in aanmerking genomen hetgeen met betrekking tot openbaarmaking in artikel 12 van de Auteurswet is opgenomen en de strekking van de Auteurswet die er op gericht is het commerciële belang van de auteursgerechtigde te beschermen.

[Bij de schending van het portretrecht] spelen niet alleen commerciële belangen een rol maar ook privacy-belangen van de geportretteerde.

De 180 uur werkstraf waartoe hij in eerste instantie werd veroordeeld, wordt verlaagd naar dertig uur. Ook wordt het smartengeld dat de man moet betalen verlaagd van 5.000 naar 3.000 euro. Wel is hij zijn computer kwijt – die is immers gebruikt om het misdrijf “schenden auteursrecht” te begaan.

Arnoud

YouTube-filmpje als bewijs van verboden wapenbezit

pistool-youtube.pngEen filmpje van jezelf op Youtube zetten mag, maar het is niet slim om een filmpje van jezelf online te zetten terwijl je een pistool afvuurt. Het hebben van een vuurwapen is namelijk verboden onder de Wet Wapens en Munitie, zo ondervond een Brabander vorige week toen de politie hem kwam arresteren. Nu.nl meldt:

Op het bewuste filmpje is te zien hoe de jongen met een zilverkleurig pistool aan het schieten is in de achtertuin van zijn woning in de wijk Dommelbergen in de Brabantse gemeente. Uit de loop kwam na ieder schot een steekvlam. Later bleek dat de vlammen met een computerprogramma in het filmpje waren gemonteerd.

Het pistool(*) was dus nep, maar ook het bezit van nepwapens is verboden. Het criterium is of ze “voor bedreiging of afdreiging geschikt zijn” (categorie I-wapen), en dat kan ook best opgaan voor een nepwapen. Als een pistool er op een Youtube-filmpje echt uitziet, dan lijkt het mij dat wel voldaan is aan dit criterium, ook al blijkt achteraf dat het wapen niet kan schieten. Kunnen schieten is namelijk niet belangrijk, het gaat om het kunnen dreigen.

(*) Ik blijf het hilarisch vinden dat een vuurwapen gedefinieerd is als een voorwerp dat “een scheikundige ontploffing of een andere scheikundige reactie” teweegbrengt. (Wat voor ontploffingen heb je nog meer naast de scheikundige trouwens?)

Waarom het filmpje is verwijderd, is me niet duidelijk. Het zou kunnen dat de jongen het vrijwillig heeft gedaan, maar ik sluit niet uit dat dit is geëist door de politie. Al heb ik geen idee welke wettelijke grondslag men daarvoor zou hebben.

Op zich vind ik het geen slecht idee om Youtube-filmpjes als bewijs van allerlei misdrijven te gebruiken, al blijft het natuurlijk lastig vaststellen wat er nu precies te zien is. Zo weet ik dat de politie weinig doet met mensen die coke snuiven op zulke filmpjes: het snuiven van poedersuiker of bakmeel is immers niet verboden, en bewijs maar eens dat het coke was. Welke misdrijven zou je nog meer mooi kunnen bewijzen met zo’n daderfilmpje?

Arnoud

123video wil dat gebruiker haar schade vergoedt

123video.pngInternetprovider Ziggo moet de persoonsgegevens van een klant geven die video’s van pornoster Kim Holland plaatste op 123video.nl, meldde Webwereld maandag. Deze eis had 123video.nl ingesteld omdat zij op haar beurt (haha, hij zei beurt en het gaat over porno) was aangeklaagd door Kim Holland Producties vanwege diezelfde videos.

Dat er illegaal filmpjes worden geupload naar sites als 123video (of Youtube, of …) is natuurlijk geen onbekend verschijnsel. In de meeste gevallen komt er dan een notice-en-takedownclaim van de rechthebbenden, verwijdert de (s)exploitant (haha) van de site het filmpje en daarmee is de zaak klaar (haha). Financiële claims zijn meestal niet aan de orde, want zo’n site kan zich beroepen op de wettelijke bescherming voor hostingproviders. Die stelt dat je als site niet aansprakelijk bent voor uploads van gebruikers, mits je maar gehoor geeft aan evident juiste claims van rechthebbenden over het materiaal.

Kennelijk neemt Kim Holland Producties hier de insteek (haha) dat 123video geen beroep toekomt (haha) op deze uitsluiting. Daar zijn precedenten voor, met name op het gebied van forumsites maar ook natuurlijk bij Mininova dat geen internetprovider bleek te zijn. Maar waarom het voor 123video niet zou gelden, is me niet duidelijk. Afijn, dat is iets voor later, want eerst ligt er dus de oproep tot vrijwaring zoals dat juridisch heet.

123video namelijk is niet voor één gat (haha) te vangen: ze heeft in haar algemene voorwaarden een vrijwaringsclausule opgenomen. Die kreet heeft u vast wel eens in voorwaarden zien staan, iedereen neemt dit standaard op namelijk. Het klinkt misschien onschuldig, een soort van belofte dat je echt-heus-waar geen rechten zult schenden. Maar onschuldig is dit niet: je belooft op te komen (haha) draven als de site wordt aangeklaagd. En in het uiterste geval om die 500.000 euro te komen (haha) vergoeden.

Probleem is natuurlijk om die uploader te vinden. Daarvoor trok (haha) 123video aan de bel bij Ziggo maar die weigerde de gegevens af te staan. De kortgedingrechter in Amsterdam vonniste echter dat Ziggo deze gegevens toch moet afstaan. De ernst van de overtreding en de dreigende schade voor 123video wegen zo zwaar dat de privacy van de klant moet wijken.

Dit is bij mijn weten de eerste keer (haha) dat een provider om deze reden gegevens moet afgeven. Ik ben heel benieuwd of deze persoon nu zelf aangepakt (haha) gaat worden of dat hij mee moet draaien (haha) in de zaak tussen 123video en Holland. In beide gevallen heeft hij toch een groot (haha) probleem.

Arnoud

GeenStijl moet privacyschendend “Majesteit”-filmpje verwijderen van Dumpert

geenstijl-majesteit.pngPubliceren van een filmpje van een dronken studente (“‘Jullie moeten mij majesteit noemen, ik ben de praeses”) blijkt in strijd met het portretrecht van diezelfde studente. Dat vonniste de kortgedingrechter in Amsterdam op 11 september, maar het vonnis is nu pas publiek beschikbaar. Op zich weinig opzienbarend, afgezien van het feit dat GeenStijl hier de verliezende partij is. Vaak aarzelen mensen immers om de shockblog aan te klagen, omdat ze bang zijn voor verdere publiciteit over het betreffende artikel of filmpje.

Omdat de studente herkenbaar in beeld is, kan zij aanspraak maken op haar portretrecht. Ook in de versie van het filmpje waarbij haar gezicht “uitgebalkt” was, omdat ze dan aan haar stem en haar lichaam(shouding) nog steeds te herkennen is voor vrienden en kennissen. De rechter weegt vervolgens haar privacybelang af tegen het nieuwsbelang dat GeenStijl claimde, en komt tot de (evidente) conclusie dat het laatste het moet afleggen.

[eiseres] is middenin de nacht op straat gefilmd, zonder dat ze daarop bedacht hoefde te zijn. Zij is geen bekende persoonlijkheid en vervult geen publieke functies. Door Geenstijl zelf is zij aangeduid als een ‘jong en onzeker meisje’. Ondanks dat zij aanvankelijk aangaf niet gefilmd te willen worden (door het uiten van de woorden ‘rot op’) is de filmer toch doorgegaan, terwijl evenzeer duidelijk was dat [eiseres] onder invloed was van alcohol. De inhoud van het filmpje is, zo heeft Geenstijl zelf ook erkend, voor [eiseres] gênant en beschamend. Bovendien werd in het filmpje, door het inzoomen op bepaalde beelden en het herhalen van teksten, de spot met gedreven.

In die situatie ziet de rechter weinig nieuwswaardigs aan het filmpje. Hooguit zou het nieuws kunnen zijn dat dronken studenten zich vaak brallerig gedragen, maar dat kun je ook laten zien zonder één studente zo lang en breed in beeld te brengen in een gênante situatie. En ook het feit dat GS wordt aangeklaagd om het filmpje, maakt het filmpje zelf nog geen nieuws.

Een begrijpelijk vonnis. Ook op straat heb je privacy, zeker als je dronken bent. Het feit dat iets op de openbare weg gebeurt, wil nog niet zeggen dat het onbeperkt gefilmd en uitgezonden mag worden. Je zult echt een reëel nieuwsbelang moeten laten zien. Voor wie nu denkt aan Wegmisbruikers en dergelijke programma’s: daarvan is ooit in 2006 gevonnist dat er educatieve waarde zit aan het tonen van filmpjes van verkeersovertreders. Dat belang was voldoende om de privacy van die mensen opzij te mogen zetten.

Ik vraag me af wat voor gevolgen het heeft voor GeenStijl’s Dumpert en andere filmpjes van mensen in privésituaties die daar regelmatig in verschijnen zonder nader commentaar of toelichting. Het lijkt erop dat dat nu een stuk lastiger gaat worden.

Via GeenStijl en Boek 9.

Arnoud

Naaktfotodief Manon Thomas krijgt taakstraf

manon-thomas-filmpjes-schending-publicatie.pngDe man die anderhalf jaar geleden naaktfoto’s van Manon Thomas verspreidde, is donderdag door de rechtbank in Leeuwarden veroordeeld tot een taakstraf van 180 uur en een maand voorwaardelijke gevangenisstraf. Dat meldde nu.nl, dat overigens in april zelf op de vingers getikt werd door de Raad van de Journalistiek voor het linken naar de foto’s. Door het verspreiden van de foto’s en een filmpje heeft hij Thomas beledigd en bovendien opzettelijk inbreuk gemaakt op het auteursrecht van Thomas’ partner die het materiaal maakte.

Het stuk auteursrecht lijkt me duidelijk: zonder toestemming andermans foto’s of films verspreiden is inbreuk. De kwestie van de belediging ligt ingewikkelder. Beledig je iemand door een naaktfoto te bpuliceren?

Het publiceren van het filmpje merkte de rechtbank in het vonnis aan als een aantasting van de eer en goede naam van Manon Thomas. Daarbij deed het er niet toe dat de film zonder commentaar werd verspreid, zoals de verdachte had betoogd. Die vond dat iets pas belediging kan zijn als je een mening uit, het tonen van een filmpje zou slechts een feit zijn zonder kwalificatie. Maar nee:

De rechtbank is van oordeel dat door het plaatsen van bovengenoemd filmpje op het internet verdachte inbreuk heeft gemaakt op aangeefsters recht op onaantastbaarheid van haar lichaam en het respect waarop iemand als mens, als zedelijk wezen, aanspraak mag maken. Derhalve is aangeefster in een ongunstig daglicht gesteld en in haar eer en goede naam gekrenkt.

Een dik jaar geleden werd het verspreiden van naaktfoto’s van je ex nog als smaad (smaadschrift) aangemerkt, op ongeveer dezelfde gronden. Het verschil tussen smaad en belediging is, kort gezegd, dat het bij smaad om een beschuldiging van een concreet feit gaat. “Je bent een dief” is dus smaad, “je bent een eikel” is een belediging (tenzij je vindt dat iemand werkelijk de vrucht van een eikenboom is). Bij dat vonnis werd niet specifiek gemotiveerd welk feit het nu zou zijn.

Ik gebruik deze gebeurtenis wel eens in presentaties over privacy en internetrecht. Wat mij daarbij opvalt, is dat mensen hierbij toch vaak zeggen dat Thomas toch wel een zekere eigen schuld heeft: had ze die foto’s maar niet moeten laten maken “als bekende Nederlander”. Maar als ik de casus verplaats naar henzelf, dan wordt het ineens een heel ander verhaal. Enig idee waarom dat zou zijn? Het stelen van een foto van een BN’er is toch net zo erg als het stelen van een foto van een Onbekende Nederlander?

Update: zie het hoger beroep.

Arnoud