Het blijkt nog steeds te bestaan: het gratis proefpakket met stilzwijgende verlenging. Een buitengewoon ergerlijke praktijk, waar ik veel klachten over krijg. Het is heel lastig om hier iets aan te doen, want hoewel de wet verlenging van proefabonnementen verbiedt, is er geen regel voor proefpakketten
Een mooi voorbeeld van zo’n ergerlijke proefpakketconstructie is het bedrijf DutchPharma, dat op haar bestelpagina deze voorwaarden vermeldt:
Actievoorwaarden: U kunt zich vrijblijvend één maand lang overtuigen van de kwaliteit van onze producten. Bent u tevreden: dan hoeft u niets te doen !. Aan het eind van de probeermaand krijgt u dan vanzelf een volgende pakket met voldoende voor twee maanden voor slechts € 12,50 per maand (exclusief verzendkosten). Wilt u deze vervolgzending niet, dan kunt u dat eenvoudig tot zeven dagen voor deze vervolgzending aangeven.
Goed, het staat er duidelijk maar de insteek “als u niets doet, mogen wij..” is buitengewoon consumentonvriendelijk. Als ik al expliciet toestemming voor een cookie moet geven, waarom zou dit dan wel mogen?
De Wet Van Dam verbiedt sinds 1 december vorig jaar het stilzwijgend omzetten van proefabonnementen naar “echte”, maar dat geldt alleen voor dag-, nieuws, weekbladen en tijdschriften. Een pakketje van DutchPharma valt daar niet letterlijk onder.
Het is bepaald merkwaardig dat deze beperking er staat. In de parlementaire stukken is geen motivatie te vinden voor deze keuze. Misschien bestellen parlementariërs geen vitaminepakketten?
Je kunt proberen te redeneren dat nu het voor kranten en tijdschriften verboden is, het toch op zijn minst verdacht is om het voor andere soorten periodieke dienstverlening wel te doen. Dat kan, want de zwarte en grijze lijsten van algemene voorwaarden zijn niet de énige verboden zaken: alles waarvan je kunt aantonen dat deze onredelijk bezwarend zijn, is ongeldig te verklaren door de rechter.
En in de praktijk heeft menig rechter daar geen moeite mee, zoals ik blogde in februari vorig jaar. Ik citeer even de kantonrechter uit Eindhoven die het concept tot op de grond toe affakkelde:
[M]et die voorwaarde maakt Lis het zichzelf gemakkelijk, zonder daar een rechtens te beschermen belang bij te hebben: van zo’n belang is althans niet gebleken. Daartegenover is het de klant juist moeilijk gemaakt; die moet maar zien dat hij het nodige doet om het abonnement op tijd opgezegd te krijgen, terwijl hij toch het rechtens te beschermen belang heeft dat hem niet als hij even niet oplet, en dus ongewild, een voortzetting van het abonnement aangesmeerd wordt.
Ook zie je bij proefabonnementen via internet regelmatig uitspraken (zoals deze en deze) dat een dergelijke constructie in strijd is met de Wet koop op afstand. Het gaat dan om het punt of duidelijk wordt aangegeven hoe het zit met opzeggen, iets dat wel verplicht is bij kopen via internet. Of de leverancier kan niet bewijzen dat het proefpakket is aangekomen.
Wat nog het beste zou werken is als we gewoon niet meer ingaan op “gratis” lokkertjes. Je wéét dat dingen niet gratis zijn.
Arnoud