De arrondissementsrechtbank van Keulen heeft Tutanota opgedragen om op verzoek van de autoriteiten postvakken van gebruikers toegankelijk te maken en de tekst van e-mails in plain text in te laten zien. Dat meldde Tweakers afgelopen maandag. Tutanota levert end-to-end gecodeerde e-mailsoftware en een freemiumdienst voor gehoste e-mail, die dus niet afgeluisterd, getapt of ingezien kan worden omdat alle versleuteling bij de client plaatsvindt. Echter, toen een Keulse autoleverancier via Tutanota een afpersingsmail ontving en de politie een onderzoek startte, vonniste de Keulse rechtbank dat Tutanota dit mogelijk moet maken, omdat de webmaildienst ‘meewerkt aan het leveren van telecommunicatiediensten’. Houd de paracetamol bij de hand, want dit vergt héél veel juridische definities.
De kern van de zaak is dat telecommunicatiediensten in Europa verplicht aftapbaar moeten zijn bij ernstige misdrijven als deze. In Nederland is er dus geen twijfel dat KPN of Ziggo een telefoongesprek via haar netwerk moet laten tappen, en dat gaat dan zowel om IP-netwerkverkeer als gewone telefonie.
Tutanota is geen internetprovider maar wat juristen noemen een “dienst van de informatiemaatschappij”, en dat is wezenlijk wat anders. In ISO/OSI termen: die zitten in laag 7, en telecom zit grofweg in lagen 1 tot 5. Een ander niveau van technische werking, dat in de kern wettelijk omschreven wordt als een
gewoonlijk tegen vergoeding aangeboden dienst die geheel of hoofdzakelijk bestaat in het overbrengen van signalen via elektronische communicatienetwerken, waaronder telecommunicatiediensten en transmissiediensten op netwerken die voor omroep worden gebruikt, doch niet de dienst waarbij met behulp van elektronische communicatienetwerken en -diensten overgebrachte inhoud wordt geleverd of redactioneel wordt gecontroleerd.Tutanota verspreidt informatie, geen signalen. Dat voelt vrij logisch, toch duurde het tot 2019 voor het Hof van Justitie hier een definitieve uitspraak over deed:
a web-based email service which does not itself provide internet access, such as the Gmail service provided by Google LLC, does not consist wholly or mainly in the conveyance of signals on electronic communications networks [] does not constitute an ‘electronic communications service’ within the meaning of that provision.Het maakt daarbij niet uit dat Google zelf backbone-kabels heeft liggen of andere verrichtingen doet die wél het overbrengen van signalen opleveren. Dat staat immers in principe los van de webmaildienst waar het hier om gaat.
Helaas heeft in de Tutanova-zaak de rechter niet gemotiveerd waarom zhij hier anders tegenaan kijkt. Ik zie zelf geen verschil in de werking van Tutanova en Gmail, internet-technisch bekeken. Ik hoop dus ook dat men in hoger beroep gaat, hoewel dat voor deze specifieke vordering niet uitmaakt: de Duitse justitie heeft in de tussentijd toegang tot de informatie van deze afperser.
Arnoud
Een lezer vroeg me: