Rechter veroordeelt bedrijf dat zonder toestemming gesprek werknemer opnam

Een autobedrijf uit Moordrecht dat zonder toestemming een telefoongesprek van een werknemer opnam heeft hiermee de AVG overtreden en de privacy van de medewerker geschonden, zo las ik bij Security.nl. Eind september werd de werknemer op staande voet ontslagen omdat hij zijn eigen auto buiten het autobedrijf om vanuit zijn eigen handel zou hebben aangeboden aan een klant van het autobedrijf, wat was gebleken uit een opgenomen telefoongesprek. Dat ging dus niet geheel AVG compliant.

Uit het vonnis blijkt dat de man er sinds 2019 werkte, en dat er in 2021 iets privé gebeurde waardoor de werkrelatie “bekoeld” was. Dat leidde tot twee officiële waarschuwingen, en op 24 september 2021 tot ontslag op staande voet wegens het verkopen van eigen auto’s aan klanten van de werkgever. De arbeidsovereenkomst tussen partijen bevatte geen non-concurrentiebeding, noch een verbod op het verrichten van nevenwerkzaamheden, maar echt handig is zoiets natuurlijk niet. Maar zomaar gesprekken opnemen is óók niet handig.

Het opnemen van telefoongesprekken van werknemers (maakt niet uit of het privé of zakelijke gesprekken zijn) valt gewoon onder de AVG. Een gespreksopname is immers een persoonsgegeven, daar is geen discussie over. Kort gezegd is dan de vraag of de werkgever voor het opnemen (en daarna gebruiken) een gerechtvaardigd belang heeft, dat niet op een minder ingrijpende wijze kan worden gewaarborgd. Dat komt dus neer op “wat ga je doen met de opnames”.

Meestal hoor je dan iets van “trainings– en kwaliteitsdoeleinden”, maar mij is nooit duidelijk geworden wat dat dan precies inhoudt. Dat werd hier ook aangevoerd, maar kwam niet uit de verf. Je moet namelijk wel echt de kwaliteit periodiek aanpakken met die opnames, en dat gebeurde niet. Plus, het aanpakken van werknemers is géén kwaliteitsdoeleinde, dus dat kun je nooit met dat doel aanpakken.

Hier ging men nog een stap verder: gericht terugluisteren om de werknemer te betrappen op wanprestatie en vervolgens te ontslaan. En daarbij was dus niet gezegd dat dit zou gebeuren, sterker nog het opnemen was volledig heimelijk gebeurd. En dát is juridisch echt wel een ding, dat is alleen toegestaan indien sprake is van uitzonderlijke situaties (zoals de verdenking van de werknemer van strafbare feiten of misstanden binnen de onderneming).

Volgens het autobedrijf was dat hier het geval. Nadat de werknemer had gezegd te overwegen elders te beginnen, zagen ze hem met enige regelmaat buiten bellen, wat de verdenking gaf dat hij al bezig was met een eigen bedrijf. Dus tijd om alle gesprekken op te gaan nemen. Eh, nee. Dat is echt te mager om heimelijk opnemen te rechtvaardigen, aldus de rechtbank.

Normaal is het dan nog niet klaar. Onrechtmatig verkregen bewijs mag immers in ontslagzaken (en andere civiele zaken) worden gebruikt, het kan hooguit leiden tot een extra vergoeding voor de werknemer. Zie deze zaak waarin de werkgever de privémailbox hackte van de werknemer. Maar hier veegt de rechter de opname geheel van tafel, mede omdat er na de initiële vermoedens niet eens gepraat is met de werknemer en er geen snipper bewijs was dat hij stiekem al een bedrijf aan het opzetten was.

En oh ja, dat opgenomen gesprek, hoe ernstig was dat? Oordeel zelf:

[klant] zei: Ik had bijna zo’n RS6 van iemand overgenomen. Maar die was grijs. Daar twijfelde ik toch over. Ik wil alleen maar zwarte auto’s, waarop [verzoeker tevens verweerder] heeft terug gezegd: Ik heb een uhm. Ik heb een uhm. Dat mag jij wel weten. Want dat kan ik tegen jou wel vertellen. Op de achtergrond ben ik bezig om dit voor mezelf te gaan doen met een investeerder. Ik heb zelf, die heb ik zelf gekocht, een zwarte, maar dat is een zeventiener. En ik weet niet, dat is een wat ouder model. Maar dat is zo’n performance, een zwarte met zwart-bruin interieur. Ik weet niet of je dat wat vind. Is dat wat voor jou?
Arnoud

 

 

 

Wat zijn kwaliteitsdoeleinden in een telefoongesprek?

De meest gehoorde zin in een zakelijk telefoongesprek: “Dit gesprek kan worden opgenomen voor kwaliteitsdoeleinden”. Wat betekent dat en wat kun je ertegen doen?

Een privépersoon mag zijn telefoongesprekken opnemen en de wederpartij kan daar niets tegen doen. De opnemende partij hoeft het zelfs niet te melden aan de wederpartij (hoewel dat niet echt netjes is), je bent pas strafbaar als je andermans gesprekken opneemt zonder toestemming.

Een bedrijf dat structureel telefoongesprekken opneemt en die ergens opbergt, moet dat wél melden want zij vallen met zo’n verzameling telefoongesprekken onder de Wet bescherming persoonsgegevens. En die eist onder meer dat je de betrokkenen informeert over het verzamelen van gegevens en het doel waarvoor je dat doet.

Normaal heb je als bedrijf ook toestemming nodig voor zo’n verzamelactie, maar niet altijd. Als de verwerking noodzakelijk is voor het uitvoeren van een contract, dan is aparte toestemming niet meer nodig. Een opname maken van een verkoopgesprek is bijvoorbeeld altijd toegestaan: zo verzamelt men bewijs van het akkoord, en dat is redelijkerwijs wel noodzakelijk te noemen.

‘Kwaliteitsdoeleinden’ kunnen ook zijn dat je het gesprek opneemt om bij klachten over het gesprek dit na te kunnen luisteren. Dat vind ik ook nog wel onder ‘noodzakelijk’ vallen; afhandelen van klachten over een overeenkomst is logischerwijs wel verbonden met de afhandeling van die overeenkomst.

Een variant is de opname voor trainingsdoeleinden. Daarmee wordt normaliter bedoeld dat het gesprek in interne trainingen wordt afgespeeld, zodat de nieuwe medewerkers kunnen horen wat er goed of fout gaat in het gesprek. (Soms de betreffende medewerker zelf, bijvoorbeeld als ‘ie slecht functioneert.)

Dát vind ik een heel stuk lastiger te rechtvaardigen als ‘noodzakelijk voor de overeenkomst’. Die nieuwe medewerkers hebben niet per se jouw opname nodig voor hun training, je kunt ook prima met een acteur een gesprek nabootsen dat de benodigde leerdoelen kan halen.

Alleen: wat doe je eraan? Je kunt natuurlijk wel piepen tegen de telefonische wederpartij, maar die kan de opname neit uitzetten. Ophangen schiet ook niet op. Dus dan maar een inzage- en verwijderverzoek per brief? Je wordt nog net niet uitgelachen als je een brief stuurt “wilt u mijn gespreksopname wissen” maar iets voor elkaar krijgen, ho maar. Maar wat dan?

Arnoud