Een voormalige stewardess van Air New Zealand is door de rechter gedwongen om haar ex-werkgever toegang tot haar Facebookprofiel en bankafschriften te geven, las ik bij Security.nl. De werkgever wil daarmee controleren wat ze tijdens haar ziekteverlof heeft gedaan, omdat deze haar ervan verdenkt zich valselijk ziek gemeld te heben. Het verweer dat Facebook privé is en dat de werkgever die informatie niet had tijdens het arbeidsconflict dat er speelde, werd afgewezen.
De basis voor deze opeising is het instrument van ‘discovery’, oftewel het aan elkaar moeten afstaan van documentatie en ander bewijs dat potentieel relevant kan zijn voor de rechtszaak. Wij kennen zo’n instrument niet, maar in de VS en andere common law-jurisdicties is dit een standaardprocedure. Het idee is dat je relevant bewijs niet moet kunnen achterhouden, want de waarheid moet boven tafel komen.
De vrouw had zich ziek gemeld om voor haar zieke zus te zorgen, wat kennelijk in Nieuw-Zeeland legaal is. De werkgever verdacht haar echter van een valse ziekmelding en ontsloeg haar. Toen de vrouw dat aanvocht, eiste de werkgever dus die timeline-informatie op. Dat doet wel wat gek aan: als je iemand ontslaat zónder goed bewijs, is dat ontslag dan niet sowieso onrechtmatig zelfs als achteraf blijkt dat je wel gewoon gelijk had?
In Nederland bestaat zo’n discovery-regeling niet. Een werkgever moet zelf bewijs vergaren en kan dit niet opeisen bij de werknemer. Op zich ka het wel legaal zijn om op Facebook of Hyves ontdekte informatie te gebruiken. In 2012 werd een loonopschorting legaal verklaard door de rechter, omdat de ziekmelding van de werknemer weerlegd kon worden met een Hyves-screenprint:
Bovendien kan … geoordeeld worden dat de hyves-pagina’s van [X] nu niet direct de indruk geven dat zij ziek was, in tegendeel, daaruit kan worden afgeleid dat in ieder geval geen sprake meer was van waterpokken en de zichtbare gevolgen daarvan.
Maar hier ging het dus om informatie die bekend was bij de beslissing om haar loonuitbetaling op te schorten. En dat vind ik nog wel verdedigbaar. Achteraf je ontslag rechtpraten met nieuw ontdekt bewijs voelt niet zoals het hoort.
Bij Security.nl en elders zie ik nu commentaren met de strekking “dan moet je niet op Facebook gaan zitten” of “wie laat dan ook zijn baas op Facebook meekijken”. Begrijpelijk, maar kún je vandaag de dag nog wel zonder Facebook? En is het dan haalbaar om ook elke collega en alle kennissen van collega’s te weren van je tijdlijn? Want het hoeft niet de baas zelf te zijn, een collega met een printscreentoets kan immers óók de bron zijn waarmee de werkgever dit te weten komt.
Arnoud