Kan mijn werkgever me verplichten te videobellen om me ziek te melden?

Een lezer vroeg me:

In het verzuimprotocol van mijn bedrijf stond altijd dat je je telefonisch ziek moest melden. Dat is sinds kort veranderd naar “middels een videogesprek met de leidinggevende”. Mijn manager geeft aan dat de bedoeling is even in te schatten hoe ziek iemand is. Ik haal daaruit dat ze “aanstellers” dus niet ziek gaan melden. Mogen ze dat zo doen?
Nee, dat mag niet zo. Ziek is ziek, en de werkgever heeft geen enkele beoordelingsvrijheid daarin. Als de werknemer zegt ziek te zijn, dan is deze ziek totdat de bedrijfsarts zegt dat de werknemer weer kan werken. Hierin kent de wet geen enkele nuance of ruimte voor de werkgever om een “eerste inschatting” te doen of ziekmeldingen te weigeren.

(Alleen als de werknemer een situatie noemt waaruit direct blijkt dat die niet ziek is, kun je de melding weigeren. Denk aan “ik meld me ziek want mijn zoontje heeft koorts” of “vanwege de ruzie met collega Wim gisteren meld ik me voorlopig even ziek”. Maar bij de geringste twijfel is iemand ziek, en je mag als werkgever niet vragen naar wat iemand heeft. Dus “ik meld me ziek, sorry, hopelijk morgen weer” is een rechtmatige ziekmelding, als je als werkgever dat niet gelooft dan stuur je de bedrijfsarts langs.)

Het is natuurlijk logisch dat een werkgever procedurele regels maakt over het ziekmelden, al is het maar om te voorkomen dat de melding niet aankomt bij de mensen die het moeten weten. Het moment van ziek worden is belangrijk om te weten, nog los van het praktische dat er een vervanger opgetrommeld moet worden bijvoorbeeld. Een verzuimprotocol is dus een prima en logisch iets om te hebben.

Gebruikelijk is dat zo’n protocol aangeeft dat je je telefonisch ziek moet melden. Dat is logisch gezien de tijdsdruk (die vervanger), en er zit ongetwijfeld ook een klein stukje druk in naar de werknemer omdat veel mensen liegen in een e-mail makkelijker vinden dan aan de telefoon. Maar ik denk dat dat niet onredelijk veel is.

Die druk wordt natuurlijk anders bij videobellen, zeker als je als werkgever ook expliciet voor ogen hebt dat je de aanstellers eruit gaat filteren of zelf “wel even inschat hoe erg die hoofdpijn is”. Dan verandert het gesprek van een formaliteit (de mededeling “ik ben ziek”) naar een keuringsgesprek – en dat laatste is simpelweg niet de bedoeling.

Arnoud

 

Ontslagen Nieuwzeelandse vrouw moet baas toegang tot Facebook geven

face-book.pngEen voormalige stewardess van Air New Zealand is door de rechter gedwongen om haar ex-werkgever toegang tot haar Facebookprofiel en bankafschriften te geven, las ik bij Security.nl. De werkgever wil daarmee controleren wat ze tijdens haar ziekteverlof heeft gedaan, omdat deze haar ervan verdenkt zich valselijk ziek gemeld te heben. Het verweer dat Facebook privé is en dat de werkgever die informatie niet had tijdens het arbeidsconflict dat er speelde, werd afgewezen.

De basis voor deze opeising is het instrument van ‘discovery’, oftewel het aan elkaar moeten afstaan van documentatie en ander bewijs dat potentieel relevant kan zijn voor de rechtszaak. Wij kennen zo’n instrument niet, maar in de VS en andere common law-jurisdicties is dit een standaardprocedure. Het idee is dat je relevant bewijs niet moet kunnen achterhouden, want de waarheid moet boven tafel komen.

De vrouw had zich ziek gemeld om voor haar zieke zus te zorgen, wat kennelijk in Nieuw-Zeeland legaal is. De werkgever verdacht haar echter van een valse ziekmelding en ontsloeg haar. Toen de vrouw dat aanvocht, eiste de werkgever dus die timeline-informatie op. Dat doet wel wat gek aan: als je iemand ontslaat zónder goed bewijs, is dat ontslag dan niet sowieso onrechtmatig zelfs als achteraf blijkt dat je wel gewoon gelijk had?

In Nederland bestaat zo’n discovery-regeling niet. Een werkgever moet zelf bewijs vergaren en kan dit niet opeisen bij de werknemer. Op zich ka het wel legaal zijn om op Facebook of Hyves ontdekte informatie te gebruiken. In 2012 werd een loonopschorting legaal verklaard door de rechter, omdat de ziekmelding van de werknemer weerlegd kon worden met een Hyves-screenprint:

Bovendien kan … geoordeeld worden dat de hyves-pagina’s van [X] nu niet direct de indruk geven dat zij ziek was, in tegendeel, daaruit kan worden afgeleid dat in ieder geval geen sprake meer was van waterpokken en de zichtbare gevolgen daarvan.

Maar hier ging het dus om informatie die bekend was bij de beslissing om haar loonuitbetaling op te schorten. En dat vind ik nog wel verdedigbaar. Achteraf je ontslag rechtpraten met nieuw ontdekt bewijs voelt niet zoals het hoort.

Bij Security.nl en elders zie ik nu commentaren met de strekking “dan moet je niet op Facebook gaan zitten” of “wie laat dan ook zijn baas op Facebook meekijken”. Begrijpelijk, maar kún je vandaag de dag nog wel zonder Facebook? En is het dan haalbaar om ook elke collega en alle kennissen van collega’s te weren van je tijdlijn? Want het hoeft niet de baas zelf te zijn, een collega met een printscreentoets kan immers óók de bron zijn waarmee de werkgever dit te weten komt.

Arnoud