Activision Blizzard betaalt vrouwelijke medewerkers om gegevens over hun vruchtbaarheid en zwangerschap in te voeren in de gezondheidsapp Ovia. Dat meldde Tweakers onlangs. De medewerkers die vrijwillig kiezen hieraan mee te doen, krijgen hiervoor dagelijks een kadokaart ter waarde van een dollar. De gegevens worden geanonimiseerd en als statistieken weergeven, met als doel -hou je vast- “het bedrijf in een competitieve industrie te laten excelleren en bijdragen aan het vasthouden en laten terugkeren van vrouwen met vaardigheden”. Mag ik een teiltje? En ondertussen de vraag, mag dat als je dat in Europa zou doen?
Gegevens over zwangerschap vallen binnen Europa onder het strenge regime van de bijzondere persoonsgegevens, namelijk onder het kopje ‘gezondheid’. Dat betekent dat verwerking van die gegevens verboden is, tenzij er een uitzonderingsgrond van toepassing is. Voor werkgevers is er een mogelijke grond, de arbeidsgezondheid en de “de beoordeling van de arbeidsgeschiktheid van de werknemer” (artikel 9 lid 2 sub i AVG). Een zwangere vrouw heeft een bijzondere positie, dus dat moet je kunnen registreren voor je bedrijfsvoering. Ook kun je het gooien op de Uitvoeringswet AVG, waarbij je die gegevens mag gebruiken als dat noodzakelijk is voor een goede uitvoering van wettelijke voorschriften (en die zijn er dus, ter bescherming van de vrouw).
Het soort actie van Blizzard kan ik moeilijk zien als zo’n uitzonderingsgrond. Tenzij je zegt, die app is bedoeld om bij te houden wat we wettelijk eigenlijk al moesten als werkgever, en die statistieken ten behoeve van kuchkuch excellentie zijn geen persoonsgegevens. Ik zie alleen dat er een héleboel gegevens worden verzameld (“… lopen uiteen van de status van lichaamsfuncties, medicijngebruik, gemoedstoestand, tot aan de geslachtsdrift”) en kan dat niet goed rijmen met de wettelijke taak als werkgever.
Maar er wordt uitdrukkelijk vrijwillig toestemming gevraagd, staat in het artikel. Dan zou het oké moeten zijn, want “uitdrukkelijke toestemming voor welbepaalde doelen” heft ook het verbod op. Dan kom je ‘gewoon’ uit bij een onderzoek onder zwangere vrouwen die voor een leuke cadeaukaart vrijwillig gegevens geven over hoe het met ze gaat, waar me an sich niets mis mee lijkt.
Alleen krijg je dan de complicatie omdat het hier gaat om werknemers. Die kunnen eigenlijk geen toestemming geven, omdat ze in een afhankelijkheidsrelatie zitten naar de werkgever toe. Of dat nu is dat ze een nieuw contract willen, een loonsverhoging of alleen maar hun baan op dezelfde manier terug na het ouderschapsverlof, doet er niet eens toe. Er zal altijd iets van een gevoel van dwang zijn, waardoor je als werknemer niet vrijwillig kunt beslissen.
Heel misschien dat het kan omdat het énkel gaat om statistieken. Dat kun je denk ik wel vrijwillig vragen, wil je meedoen aan dit onderzoek. Als je dan ook borgt dat je niet hoort wie er meedoet, dan zie ik wel weer vrijwilligheid ontstaan. Alleen, de werkgever weet het hier wél (je krijgt immers die cadeaubon) en deel van de inzet van de data is ook verbetering van het bedrijf. Dan voelt het ergens toch als een soort moetje, en dat zou tegen de AVG zijn.
Arnoud