“Bloggers hebben geen auteursrecht,” zo concludeerde Henk Blanken uit een artikel over het auteursrecht en internet van professor Bernt Hugenholtz, hoogleraar informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam. Wie blogt, of een foto plaatst op Flickr, of een wetenschappelijk artikel plaatst op een universitaire website, wil zo graag gelezen worden dat hij stilzwijgend toestemming geeft voor hergebruik.
Henk’s mond viel er van open. De uwe ook? Het is een interessante vraag: wat mag je met andermans blog, comments of andere internetbijdragen? Auteursrecht geldt natuurlijk ook op internet, maar dat wil niet zeggen dat je niets mag doen met een werk tenzij de auteur dat expliciet heeft goedgekeurd.
Een licentie kan namelijk ook impliciet zijn. Wie een brief naar de krant stuurt, geeft een licentie om deze in de krant af te drukken (zelfs in gewijzigde vorm). Het archief van die krant gaat online, dus de brief ook. Ook daar moet je rekening mee houden, en ook daar geef je dus impliciet een licentie voor.
Hoe bepaal je dan wat er wel en niet onder zo’n impliciete licentie valt? Dat is erg lastig, omdat het afhangt van wat je erbij zette, wat de ontvangende partij bij het ontvangen had gezegd – en wat er geldt binnen de gemeenschap waar het werk wordt verspreid. Zo gelden onder modefotografen andere mores dan onder persfotografen als het gaat over hergebruik van foto’s. Net zo goed gelden er onder bloggers andere mores dan onder tijdschriftauteurs. En dat is wat Hugenholtz wilde aangeven toen hij de passage schreef waar Henk’s mond van open viel:
Voor zover deze auteurs geen gebruik maken van open content licenties, waarover hieronder meer, mag worden aangenomen dat er sprake is van een stilzwijgende toestemming (licentie) aan alle gebruikers van het internet. Voor deze categorie werken vormt het auteursrecht dus geen toegangsbelemmering.
Voor content die commercieel wordt aangeÂboden, ligt dat anders; hier gelden de regels van het auteursrecht ten volle.
Dit is volgens mij wat Henk zo oneerlijk vond. Als je blogt, is je werk vogelvrij, maar als je iets via een betaalsite aanbiedt, dan mogen anderen niets met je werk (behalve wat wettelijk is toegestaan, zoals citeren of een thuiskopie).
Maar draai het eens om: wat mag ik met een blog waar niets bij staat? Was het werkelijk de bedoeling van de auteur dat er, net als in een boek, helemaal niets met zijn blogteksten mag gebeuren? Dat wil er bij mij ook weer niet in. Je blogt om andere redenen dan de auteur van een boek. Je wilt, je verwacht dat anderen het lezen en elkaar erop wijzen. En daarvoor moeten ze die tekst kunnen doorgeven aan anderen. Als citaat, of integraal. Wat is daar erg aan voor een blogger?
Natuurlijk zijn er situaties die je als blogger niet had gewild. Zo was er in maart 2007 discussie over het boek Dagboekvaneenkindermeisje.com dat was gebaseerd op forumdiscussies bij Fok!. Hadden alle deelnemers aan die discussie bedoeld dat hun reacties tot boek werden verwerkt? Dat is echt een open vraag. (Een aantal gaf achteraf aan van niet, maar dat is wat laat.)
Maar let wel: dit zou alleen gelden als je blogt of publiceert op internet zonder aan te geven wat er wel en niet mag. Het kan dus slim zijn om duidelijk vast te leggen wat je wilt dat mensen doen door bijvoorbeeld een Creative Commons licentie te kiezen. Deze staat hergebruik toe, onder voorwaarden zoals “ongewijzigd” of “niet voor commerciële doeleinden”. Wie op die manier duidelijkheid schept over de licentie, heeft een goed verhaal tegen mensen die claimen een impliciete licentie te hebben gekregen.
Hebben jullie een licentie gekozen voor op je blog? En wat mag je doen met andermans blogtekst of foto’s als er niets bijstaat?
Arnoud
Interessante discussie en geeft aanleiding tot filosoferen… De mening van Hugenholtz doet me sterk denken aan het huidige art 15b Aw: De overheid die bij een werk geen auteursrechtvoorbehoud plaatst, behoud weliswaar de auteursrechten, maar een (zonder expliciete toestemming)gemaakte verveelvoudiging of openbaarmaking door een derde kan geen inbreuk opleveren.
Misschien is het een idee om dat artikel “om te bouwen” naar “een ieder die digitaal een werk beschikbaar stelt zonder auteursrechtvoorbehoud (enz..)” Een creativecommons licentie bij het werk zou dan kunnen gelden als een gemaakt voorbehoud.
Ik vind de insteek van Hugenholtz op zich een pragmatische oplossing voor de auteursrechtelijke wildwest-situatie die het web vaak is. Het motto daarbij is eigenlijk: als de meeste internetters toch al kopieren alsof het een lieve lust, blijf het dan niet als illegaal zien als het toch niemand schade berokkent.
Mijn probleem met deze insteek is niet zozeer juridisch. Ik ben het niet eens met de interpretatie dat aangenomen mag worden “dat er sprake is van een stilzwijgende toestemming (licentie) aan alle gebruikers van het internet”. Zo wordt dat volgens mij, door de internetters zelf, helemaal niet gezien. Het draait om de context.
Een voorbeeld: als ik iets op een forum plaats, is die tekst bedoeld voor mede-forumgebruikers. Zij mogen mijn bijdrage quoten, aanpassen, er informatie aan toevoegen, etc. Maar voor mijn gevoel alleen binnen de context van het forum. Dat anderen via zoekmachines bij de informatie kunnen komen is een gegeven, maar niet iets waar je bij stilstaat. Als jij echter iets op Ius Mentis blogt is het bedoeld voor iedereen die jouw site bezoekt. Ofwel: jouw geblog is breed publiceren, mijn forum-deelname is bedoeld voor mede-forumgebruikers (net zoals de Fok-users meenden). En dat zoekmachines daar tussendoor fietsen en alles openbaar maken is niet van belang voor de intentie en de context.
>> En wat mag je doen met andermans blogtekst of foto???s als er niets bijstaat? Wat mij betreft niets (m.u.v. citeren). Ik vind het in ieder geval een slap idee dat omdat ergens geen licentie bij vermeld is, de lezer naar goeddunken de licentie zou mogen bepalen. Als ik iemands werk (in mijn geval vaak broncode) wil overnemen, is 1 e-mail vaak genoeg om te vragen of dat mag.
Een beetje offtopic, maar jij schrijft; “Een licentie kan namelijk ook impliciet zijn. Wie een brief naar de krant stuurt, geeft een licentie om deze in de krant af te drukken (zelfs in gewijzigde vorm). Het archief van die krant gaat online, dus de brief ook. Ook daar moet je rekening mee houden, en ook daar geef je dus impliciet een licentie voor.” Twintig jaar terug was het nog helemaal niet zo vanzelfsprekend dat ingezonden brieven op internet gezet zouden worden (wegens een globaal gebrek aan internet), toch zijn ook de meeste kranten van 20 jaar terug online gezet. Mag dat juridisch gezien wel dan?
Ik ga ervan uit dat ik andermans blogtekst wel mag citeren in het kader van – bijvoorbeeld – een blogpost of forumdiscussie. Foto’s zou ik niet zonder overleg overnemen. Eventueel schrijf ik: “Daar heb ik een interessante foto gezien, die je via de volgende link kunt vinden”. Bij e-mail of discussies die slechts voor een beperkte groep zichtbaar zijn, heb ik er geen problemen mee de auteurswet te overtreden en een kopie mee te sturen. Dan zet ik er wel een opmerking bij, dat men die foto of tekst niet zomaar mag verspreiden.
Ik vind er wel iets voor te zeggen, al werkt de link naar het artikel van Hugenholtz op het moment helaas niet.
Beweren dat Hugenholtz beweert dat bloggers geen auteursrecht hebben is een beetje jammer en weinig journalistiek. (Mocht Hugenholtz het echt beweren dat slik ik dit uiteraard weer in. Het lijkt mij erg onwaarschijnlijk.)
Inderdaad wat laat, maar betekent dat ook: te laat? Of kun je (soms?) een gegeven stilzwijgende toestemming nog intrekken?
@Freeaqingme: het lijkt me inderdaad niet dat een briefschrijver van 20 jaar geleden toestemming gaf om de brief op internet te publiceren. Het is volgens mij zelfs zo dat bij de overdracht van het auteursrecht op een werk die 20 jaar geleden plaatsvond, niet de rechten om op internet te publiceren zijn overgedragen (i.v.m. art. 2 lid 2 Aw, tweede volzin). En ik dacht dat (freelance) journalisten hier dankbaar gebruik van hebben gemaakt om die stukken opnieuw aan de krant te kunnen verkopen. (Uit mijn hoofd, misschien ben ik onnauwkeurig.)
Ah, Hugenholtz neemt het op MediaBlog al voor zichzelf op zie ik 😉
GeenCommentaar werkt met een CC-licentie. Voor wat betreft beeldmateriaal, daar gebruiken we Flickr en wikimedia voor, uiteraard ook CC.