Van wie is die oude harde schijf?

Een lezer vroeg me:

Ik heb een vraag aangaande een interne harde schijf die binnen een maand na aankoop stuk gegaan is. Ik ben teruggegaan en de winkel kwam na onderzoek tot de conclusie dat de harde schijf “stuk” was, maar men kon niet zeggen waarom. De gegevens op de schijf waren niet meer terug te halen, zei men. Ik kreeg gratis een nieuwe harde schijf van hetzelfde type. Prima service, zou je zo zeggen.

Alleen: er stonden onvervangbare bestanden op die schijf en ik wil toch proberen die terug te krijgen via een gespecialiseerd bureau. Ik heb dus gevraagd of ik de oude, kapotte schijf mee mag nemen. De winkel weigert dit, biedt mij de schijf eventueel tegen nieuwprijs te koop aan maar zegt mij dat de vervangen schijf mijn eigendom niet meer is. Klopt dat?

Het bedrijf heeft gelijk. De schijf die je een maand geleden kocht, werd je eigendom toen je deze meenam. Maar nu heb je deze omgeruild voor een nieuw exemplaar, omdat de oude niet conform de eisen was (harde schijven horen ~3 jaar mee te gaan). Daarmee is het nieuwe exemplaar nu je eigendom geworden – in plaats van de oude dus. Ik zie niet hoe je zonder betaling de oude schijf nu ook mee naar huis mag nemen.

Wellicht is te verdedigen dat de winkel de gegevens op de schijf moet terughalen, omdat dit een vorm van schade is die jij hebt geleden door hun ondermaatse harde schijf. Maar als zij aangeven dit te hebben geprobeerd en niets terug kunnen halen, dan houdt het voor hen denk ik op. Ik zie niet hoe je kunt eisen dat je dan de schijf terug moet krijgen zodat je elders een laatste poging kunt wagen.

Arnoud

43 reacties

  1. Je vraagt je, juist bij computeronderdelen, wel eens af of er wel echt een reparatie plaatsgevonden heeft. Bij de fietsenmaker, wasmachine-reparatie, etc. krijg je om die reden het defecte onderdeel immers ook vaak aangeboden. Vandaar mijn vraag.

  2. Wellicht enigszins gekleurd door een persoonlijke ervaring kijk ik hier toch wat anders tegenaan.

    Enkele jaren geleden – net toen ik me heilig had voorgenomen (echt!) om nu eindelijk eens backup te maken van de familiekiekjes – crashte mijn al een paar jaar oude harddisk. Via de winkel waar ik mijn computer gekocht had terecht gekomen bij Seagate Data Recovery Services, toch een gevestigde naam. Een paar weken later kreeg ik een lijst terug van alle bestanden die ze hadden weten terug te halen… geen foto’s. Toen ik die lijst eens goed doorkeek, viel me op dat er alleen maar systeembestanden opstonden, en geen gebruikersbestanden. Met die informatie weer terug naar Seagate, die nu ineens in staat bleken om alsnog zo goed als alle bestanden terug te halen. Dus voor nauwelijks meer dan 1000 euro had ik de foto’s van de eerste jaren van onze kinderen terug, en ook nog eens een mooie externe hard drive, koopje toch! 🙂 Maar goed, wat ik maar wil zeggen is dat dat terughalen van bestanden helemaal zo eenvoudig niet is, en het feit dat het de winkel zelf niet gelukt is zegt dus niet zo veel.

    Jij zit een stuk beter in de juridische kanten van het verhaal, Arnoud, maar voor mijn gevoel maak je toch te weinig onderscheid – of misschien maakt de wet te weinig onderscheid… – tussen het medium (de harde schijf) en de informatie die daarop staat. Op zich is het logisch dat het geretourneerde apparaat weer eigendom van de winkel wordt. De economische waarde van een kapot apparaat (en zeker een niet te repareren harde schijf) is in het algemeen echter gering, terwijl de informatie die er nog op staat, en er mogelijk nog af te halen is, voor de eigenaar ervan veel waard kan zijn. Het belang van de winkel om weer eigenaar te worden lijkt mij toch vooral te zijn dat zo kan worden voorkomen dat klanten misbruik maken van de mogelijkheid van het retourneren van defecte producten door bijvoorbeeld iets onklaar te maken op een manier die er ernstig uitziet maar in feite eenvoudig te herstellen is. Voor zover ik weet is dat bij harde schijven gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar stel dat de winkel daar bang voor is, dan kunnen ze de schijf toch tijdelijk retourneren om de klant in de gelegenheid te stellen via een gespecialiseerd bedrijf zijn gegevens terug proberen te krijgen? Het lijkt me dat de klant een gerechtvaardigd belang heeft daarbij. Uit eigen ervaring weet ik inmiddels overigens dat die bedrijven zo’n schijf zelf niet altijd teruggeven, maar in dat geval zou de klant dat eenvoudig aan de winkel moeten kunnen bewijzen, waarmee het risico van misbruik ook zo goed als uitgesloten is.

    Ik ga ervan uit dat het in dit geval gaat om privé-bestanden. Bij een kapotte harde schijf met bedrijfsgegevens erop kunnen zich in een geval als dit nog boeiende complicaties voordoen. Als er gevoelige gegevens opstaan over het bedrijf of over zijn klanten, dan zal het bedrijf niet graag de schijf zomaar bij de winkel achterlaten, lijkt me. En als er persoonsgegevens opstaan, dan is dat op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens zelfs verboden. Maar dat kan toch niet betekenen dat je dan in de praktijk maar af moet zien van je recht op vervanging van een ondeugdelijk product? Ik vind dat de winkel in dit soort gevallen eigenlijk verplicht zou moeten zijn (met wat waarborgen omkleed) om de klant de mogelijkheid te geven de kapotte harde schijf te behouden.

  3. Maar als zij aangeven dit te hebben geprobeerd en niets terug kunnen halen

    Maar hoe weet je zeker dat ze dit serieus geprobeerd hebben (en niet, bijvoorbeeld, de harde schijf aan een PC hebben gekoppeld, gezien dat de PC een foutmelding gaf en daar conclusies uit hebben getrokken; of zelfs dat niet gedaan hebben)? Computerreparateurs hebben nogal een reputatie op dat gebied.

  4. Sowieso voor de winkel staat de oude harddisk gelijk aan een nieuwe. Net zoals de klant niet met lege handen aan kan komen bij de winkel kan de winkel niet met lege handen aankomen bij zijn leverancier. Ze hebben ongetwijfeld een andere harddisk uit de voorraad gepakt om deze om te kunnen ruilen waardoor ze aan zichzelf verplicht zijn om de oude disk terug te sturen naar de leverancier om zodoende er een nieuwe voor terug te ontvangen.

    Oftewel voor de winkelier kapotte disk = nieuwe disk die weer tegen een normale verkoopprijs te verkopen is.

    Enige wat ze dan eventueel nog zouden kunnen doen is de kapotte disk met korting verkopen.

  5. Zelfs als ik gewoon een backup heb en dus niet meer ge?nteresseerd ben in het eventueel terughalen van informatie, dan nog zou ik in veel gevallen toch ook wat bedenkingen hebben bij het achterlaten van die informatie bij de reparateur. Zeker als die ‘m dan inderdaad nog weer verder terug gaat sturen.

    Niet dat ik iets te verbergen heb maar ik ben wel gehecht aan mijn privacy. Dat geldt natuurlijk bij een reparatie ook al. Maar op deze manier raakt de schijf met inhoud natuurlijk helemaal uit het zicht…

    Ik zou het eigenlijk wel netjes vinden als ze ‘m waar je bij staat definitief onleesbaar maken.

  6. Het is off-topic aan het gaan, maar mijn advies voor iedereen die zich zorgen maakt over gevoelige informatie op de harddisk (en die niet full disk encryption gebruikt): wis de disk met Darik’s Boot And Nuke disk. Het is redelijk simpel te gebruiken en erg effectief.

    Als de disk niet meer reageert en/of je je dan nog zorgen maakt, overweeg om de disk kapot te maken (een paar meppen op de platen met een hamer en je maakt het al te moeilijk voor een amateur) en weg te gooien. Disken die gerepareerd worden door de fabrikanten worden normaliter netjes gewist voordat ze als refurbished weer verkocht worden, maar je weet niet wat er bij de winkels en tussenhandels gebeurd.

  7. @Arnoud: ja, het was meer een reactie op #4 en #9, sorry was er niet zo duidelijk in dat ik het daarom off-topic vond gaan.

    Als je full disk encryption gebruikt is de data recovery niet veel moeilijker als het wachtwoord beschikbaar is (aangenomen dat de sectoren waar de sessie sleutels voor de disk staan nog leesbaar zijn). Onleesbare sectoren blijven onleesbaar, leesbare kun je gewoon ontcijferen (full disk encryption producten doen encryptie per sector, of soms een paar, maar nooit chained vanwege de random access die je kunt doen).

    Het enige waar full disk encryption extra roet in het eten gooit, is het geval waar een paar bits/bytes van de sector onleesbaar zijn. Dan wordt ineens de decryptie van die hele sector onzin. Maar de recovery producten die ik ken, gaan in het normale geval al uit van het idee dat een sector heel of helemaal kapot is, de tussenvorm buiten ze niet uit. Dus ik zie het verschil niet zo daar.

    Wat wel zo is, is dat zo’n recovery bedrijf waarschijnlijk niet kant en klaar in hun toolset jouw full disk encryptie pakket geintegreerd hebben. Dus ze zouden dan meer handmatig, langer en met meer expertise moeten werken, i.e. het wordt waarschijnlijk duurder.

    Overigens een waarschuwing: in de recovery wereld zijn nogal wat beunhazen. Het is hardstikke mooi voor Koen dat hij zijn files terug heeft, maar er zijn ook een hoop verhalen die minder mooi aflopen (de Duitse versie van de C’t had er een paar nummers terug een artikel over bijv.). Het is moeilijk om daar onderscheid tussen te maken, ook omdat soms met alle expertise het toch niet kan omdat de disk echt kapot is. Andersom is het ook heel makkelijk om als gebruiker zaken te vernietigen in pogingen om files te redden. De beste oplossing hier is toch echt voorkomen (geautomatiseerde backups!).

  8. Allemaal leuk en aardig natuurlijk maar ik ga niet mijn hele schijf versleutelen voor het geval ie ooit kapot gaat en dan in reparatie zou moeten. Het gaat gewoon om normale priv? zaken die niemand iets aan gaan. Niet om staatsgeheimen of misdaden…

    En als ie dan eenmaal kapot is, die schijf, kan versleutelen en/of wissen al niet meer.

    (Wil je ook niet als je geen backup hebt zoals in dit voorbeeld.)

    Op dat moment er een hamer in zetten is ook geen optie. Dan maak je de reparatie-poging overbodig en gaan ze de reparatie ook niet accepteren, schat ik. 😉

    Dus dan lijkt het mij eigenlijk heel redelijk dat ik de kans krijg om de gegevens alsnog te vernietigen na de mislukte reparatie-poging maar voordat ie definitief helemaal uit het zicht verdwijnt.

  9. Maar nu heb je deze omgeruild voor een nieuw exemplaar, omdat de oude niet conform de eisen was (harde schijven horen ~3 jaar mee te gaan).

    Google heeft onderzoek gedaan naar de het falen van harde schrijf. Falen wordt als volgt gedefineert: “een schijf wordt beschouwd als zijnde defect indien het vervangen wordt door een reparatie procedure”. Uit het onderzoek komt naar voren dat na het eerste jaar tussen de 6% en 8% van de schijven falen. Na drie jaar gaat het merk een rol spelen. Daarom zou ik zeggen dat de middelde levensduur van een harde schrijf dichter in de buurt zit van 8 jaar.

    Uit het onderzoek komt nog een ander interessant detail naar boven: de temperatuur heeft hier geen invloed op!

    Google labs – disk failures (pdf)

    Diverse artikels hier over (zoeken met google)

    Volgens mij ben je geen eigenaar meer op het moment dat je de schijf omruilt, of het nu vanwege een betaalde reparatie of een garantiereparatie was. Je had een oude schijf, je krijgt een nieuwe schijf, dan is het toch logisch dat de oude schijf niet meer van jou is? (Arnoud #2)

    Het lijkt mij juist logisch dat als je er voor moet betalen de oude schijf van jou blijft.

  10. Een winkel is meer een tussenpersoon tussen jou en de fabrikant. Je zou dan ook eigenlijk met de fabrikant van de schijf in contact moeten komen betreffende de slechte kwaliteit van de door hen gefabriceerde schijf. Je kunt ook proberen om een regeling te treffen met de winkel waarbij je aangeeft dat je graag een herstel-bedrijf wilt laten kijken of de gegevens echt niet terug te halen zijn. Maar bedenk wel dat een dergelijk bedrijf dat is gespecialiseerd in data recovery soms wel heel duur kan zijn. Zeker vergeleken met de prijzen van de meeste moderne harde schijven.

    Maar de belangrijkste les die je hiervan leert is de volgende: maak op tijd een back-up van je gegevens en hou deze back-up ook up-to-date. Dit geldt ook voor al je nieuwe schijven waarvan je verwacht dat ze de komende drie jaar geen problemen op zullen leveren…

    Ikzelf heb vrij veel ervaring met harde schijven die spontaan in leuke boekensteunen veranderen. In 1989 had ik al een gelukje toen een harde schijf keihard crashte op het moment dat ik nog twee weken garantie had. Harde schijven van 20 megabytes waren toen nog vrij prijzig. Mijn een-na-laatste PC crashte ook vrij hard, ruim binnen de garantie-periode en daarbij bleken meerdere onderdelen problemen op te leveren. Na reparatie kreeg ik hem terug met brandschone schijven. Gelukkig had ik net daarvoor een back-up gemaakt. En mijn huidige PC is nu een half jaar oud en ook deze was tijdens de kerstdagen spontaan toe aan een nieuwe harde schijf. Maar in dit geval had ik gelukkig nog toegang tot de data en betrof het niet de schijf waar ik Windows op had geinstalleerd maar een tweede schijf die ik voor mijn data gebruik. (Altijd verstandig om twee schijven te gebruiken!)

    Bij die laatste schijf-crash heb ik de winkel (Dell) gevraagd wat ze daarna doen met de kapotte harde schijf. Antwoord was vrij simpel, deze gaat de harde-schijf vernietiger in. Toch kan het nooit kwaad om zelf eerst nog een low-level format te proberen, als je weet dat je de oude schijf kwijt raakt.

    Overigens ben je als gebruiker zelf verantwoordelijk voor de data die je op een schijf plaatst. Ten minste, ik neem aan dat in het algemeen de winkel niet verantwoordelijk is voor jouw data die verloren gaat. Net zoals een kroeg niet verantwoordelijk is voor jouw jas, als je die aan de kapstok hangt. Of heb ik het mis?

  11. Voor de aankoop van de schijf is de winkel inderdaad geen tussenpersoon maar in het gehele traject van de productie van de schijf tot aan het gebruik door de koper zit de winkel er gewoon tussenin. De winkel heeft de oude schijf nodig om bij de fabrikant weer zijn geld terug te kunnen krijgen. Als je dan wilt zorgen dat je je oude harde schijf alsnog kunt opsturen naar een data recovery bedrijf dan zul je via de winkelier aan de fabrikant moeten vragen om de kapotte harde schijf alsnog te kunnen behouden voor een dergelijke reddingspoging. Voor de garantie moet je bij de winkel zijn en dan krijg je een vervanging of je geld terug. Om het defecte apparaat te kunnen behouden zul je bij de fabrikant moeten zijn, omdat hij uiteindelijk de schijf terug wil hebben om eventueel de oorzaak van het defect te kunnen onderzoeken. Als de fabrikant uiteindelijk geen belang heeft om de defecte schijf terug te krijgen, kun je hem houden. Maar de winkelier is op dit punt alleen een doorgeefluik en wil de oude schijf terug in ruil voor een nieuwe. Eindpunt van de overeenkomst, maar tussenpersoon bij de logistieke afhandeling.

  12. Bij de meeste fabrikanten is het geen probleem dat een schijf eerst gerecovered wordt door een recoveryburo alvorens deze wordt teruggebracht voor een garantieclaim. Het recoveryburo voorziet de schijf dan van een sticker zodat de winkel/fabrikant weet dat niet de klant maar het recoveryburo de schijf heeft opengemaakt.

  13. Wat een heerlijke topic, jammer dat ik hem pas zo laat lees.

    Als de winkel je niet kan/wil vertellen, waarom zij de oude HDD niet aan je teruggeven, kan ik me alleen maar bedenken dat zij de HDD opnieuw hebben verkocht of zullen gaan verkopen.

    Dat is lekker met jouw priv? gegevens erop! Je hebt ze dan welliswaar via een backup teruggekregen, maar waar komen jouw gegevens van de originele disk terecht? Je hoeft geen bank of overheidsinstelling te zijn, om slachtoffer te worden van identiteitsfraude…

    Bedenk je dat een HDD nooit volledig gewist kan worden dmv software. Zeker niet indien er sprake is van “bad sectors”. Enige veilige optie om data te verwijderen is door vernietiging. En dan bedoel ik niet door een gat te boren of dubbel te vouwen, maar in stukken van 20 mm. Aangezien dat erg duur is adviseer ik er met een schuurpapier flink overheen te rausen.

    Maar goed, al zal de WBP bij de gemiddelde computerwinkelmedewerker niet bekend in de oren klinken, een beetje fatsoenlijk bedrijf zal de harde schijf vrijgeven om je de kans te geven je data terug te halen alvorens hij hem naar de fabrikant retourzendt ter vernietiging. Als dat daar al gebeurt..

  14. Bedenk je dat een HDD nooit volledig gewist kan worden dmv software. Zeker niet indien er sprake is van ???bad sectors???.

    Als je de data 1 keer overschrijft is deze gewist. Hoewel er wel theoretische verhandelingen zijn over informatie die achterblijft bestaat er geen daadwerkelijk methode om enigzins complete data te recoveren die een keer is overschreven door andere data.

  15. Een defecte harde schijf weer als nieuw verkopen kunnen ze natuurlijk proberen maar als de volgende klant merkt dat het een tweedehands schijf is… Daar zal men niet blij mee zijn. Bovendien, heeft de winkel dan het defect gerepareerd? Ik hou mij nu al 35 jaar met computers bezig. Mijn allereerste Tulip PC had een harde schijf van 20 Megabytes (inderdaad, MEGA, geen giga) en een garantie van drie jaar. Twee jaar en 10 maanden later crashte die schijf en kreeg ik keurig een nieuwe schijf, maar de gegevens op de oude schijf waren verloren gegaan. Dat is een risico dat iedere ervaren computer-gebruiker kent en daarom bestaan er ook back-ups. Bij mijn voorlaatste PC was er sprake van meerdere defecten aan het moederbord waardoor ook de harde schijf mogelijk corrupt was geraakt. Dat laatste bleek uiteindelijk niet het geval te zijn maar om het uit te testen hadden ze al mijn schijven opnieuw gewist. (Er zaten drie harde schijven in, nu allemaal netjes leeg!) Ben ik best pissig om geworden, zeker omdat er was afgesproken dat ze de data intact zouden laten, indien mogelijk. Kort erna kreeg die PC nog een aantal defecten, dit keer in de videokaart waarbij ze het gehele moederbord maar hebben vervangen. Dat was voor mij reden om meteen een nieuwe PC te kopen bijeen andere winkel. Die oude PC is vervolgens naar mijn zuster gegaan die wel een nieuwe PC kon gebruiken. Hij heeft verder geen problemen meer gehad. (Maar ja, mijn nieuwe PC is ook weer vele malen krachtiger dan mijn oude.)

    En ook mijn huidige PC heeft problemen gehad met de harde schijf. Ik heb een snelle schijf met daarop Windows 7 en een tweede schijf van 1 TB met daarop al mijn belangrijke data. Die data bevat onder andere 3D modellen voor digitale plaatjes die ik maak en kan ik eenvoudig installeren vanaf CD’tjes. Alleen is ieder model een installatie-bestand van tussen de 5 en 50 MB en heb ik in totaal wel 2.0000+ modellen. Dus die databestanden opnieuw installeren betekent dat ik even 2.000 setups moet uitvoeren. Best veel werk dus. Bij elkaar is het ook zo’n 80 GB dus lastig om op een CD’tje te backuppen. Gelukkig heb ik ook allerlei externe harde schijven die hiervoor gebruikt konden worden en kon ik alsnog de data veilig wegschrijven voordat mijn data-schijf werd vervangen door een nieuwe. Het allerleukste was dat ik zelf de schijf mocht vervangen. Dell stuurde mij per post een nieuwe schijf en de technische dienst gaf telefonisch de instructies door om zelf de schijf te vervangen. Deed mij aan mijn kindertijd denken met van die lego-blokjes die je aan elkaar klikt. Ik was dus ook zelf verantwoordelijk voor het wissen van de oude schijf voordat ik deze terugstuurde naar Dell, want Dell wil defecte schijven zelf terug zodat ze eventueel kunnen analyseren wat er mis ging en hem daarna gewoon netjes kunnen vernietigen.

    Maar bij computer-winkels moet je altijd goed opletten op hoe ze met jouw PC omgaan. Vervangen ze de oude schijf door een nieuwe? Zo ja, wat gebeurt er met de oude schijf? En wat gebeurt er met de data? Het allerergste is dat sommige computerwinkels bijna standaard de schijf formatteren en opnieuw het besturings-systeem terugplaatsen om het systeem schoon en virusvrij te krijgen. Lastig voor de klant die dan ook meteen al hun data kwijt is. Je moet een dergelijke winkel dan ook goed duidelijk maken dat de schijf onder geen enkele voorwaarde opnieuw geformatteerd mag worden! Jammer dat beel onervaren computer-gebruikers daar niet bij stil staan en dan ook nog het verhaaltje van de verkoper/reparateur slikken dat dit een noodzakelijke stap was wegens een virus of ander probleem met de schijf…

  16. Bedenk je dat een HDD nooit volledig gewist kan worden dmv software. Zeker niet indien er sprake is van ???bad sectors???.

    Als je de data 1 keer overschrijft is deze gewist. Hoewel er wel theoretische verhandelingen zijn over informatie die achterblijft bestaat er geen daadwerkelijk methode om enigzins complete data te recoveren die een keer is overschreven door andere data.

    Dit laatste is niet correct. Er is onderzoek naar gedaan en er kan wel degelijk informatie teruggehaald worden die 1 keer of zelfs 780 keer is overschreven. Een harde schijf wordt in eerste opbouw opgedeeld in sectoren, vanuit fabrikant. Je data wordt in de data tracks geschreven, en een kopie daarvan in de servo track. Je kan de servo track zien als een soort back-up. Het systeem kopieert data continue heen en weer op meerdere plaatsen op je schijf. Dit is nodig, omdat je pc anders niet lang kan werken. Een tik kan al een beetje data beschadigen en het systeem rekent doorlopend uit of er ergens data mist en zet het dan vervolgens weer bij elkaar. Je computer wordt dan ook na verloop van tijd steeds trager, door steeds meer data. Je kan wissen wat je wil, maar hij blijft traag. De servo tracks, en soortgelijk host protecting data, zijn niet door software zichtbaar en kan dus niet overschreven worden. Een crimineel kan dmv microscoop en contractvloeistof de data zichtbaar maken, fotograferen en vervolgens een softwareprogramma erop loslaten om de data te recoveren. Uiteraard kost hem dit veel geld en tijd, maar het levert de goedgeoefende ook wat op.

  17. Dit laatste is niet correct. Er is onderzoek naar gedaan en er kan wel degelijk informatie teruggehaald worden die 1 keer of zelfs 780 keer is overschreven.
    Grappig dat je dit zegt maar je vergeet de belangrijkste voorwaarde waaraan voldoen moet worden of het terughalen van gegevens op deze manier wel te doen is. Die voorwaarde is namelijk of de data die je terughaalt wel de kosten waard zijn die je moet maken om die gegevens terug te halen. Bij een net geformatteerde schijf kost het nog relatief weinig moeite en is het dus te doen. Bij een schijf die vele malen is overschreven is men lang bezig om de gegevens weer correct te herstellen waarbij eventuele gaten in de data nog op de een of andere manier opgevuld moeten worden. Je moet dan ook altijd overwegen of de kosten opwegen tegen de waarde van de data. En als de kosten meer zijn dan de waarde van de data, wie is er dan nog gek genoeg om ze alsnog te proberen te herstellen? Uiteindelijk is alle beveiliging bij computers gebaseerd op baten/kosten analyses. Hoe kostbaar is de data en hoeveel is het ons waard om deze te beveiligen of te wissen? En om eerlijk te zijn, een harde schijf met oude vakantie-foto’s erop die ik ook op een backup heb staan… Daar maak ik mij niet druk om. Hetzelfde motief geldt ook bij beveiliging van computers. De meeste mensen doen maar weinig met hun computer en hebben er nauwelijks gevoelige documenten op. Met de Google applicaties heb je bovendien de mogelijkheid om al je documentatie bij Google op te slaan zodat het niet eens uitmaakt wat er met je PC gebeurt. Heb je vrijwel geen virusscanner meer nodig en dat de hardware defect raakt of gestolen wordt is ook geen probleem want je data staat er niet op. Waarom zou je je dan nog druk maken om de data die er nog op staat? (Ja, okay… Het kost tijd om een nieuw systeem weer volgens je eigen wensen in te delen…)

  18. Daar heb je helemaal gelijk in, en moet er altijd gekeken worden naar de gevoeligheid en risico’s van de data tegenover de kosten voor recovery. Natuurlijk is er een duidelijk verschil in priv?gebruik en zakelijk gebruik. Toch kan je niet helemaal stellen dat het voor priv? geen kwaad kan. Tenslotte doet men priv? vaak aan internetbetalen, digitale belastingaangifte en worden wachtwoorden (soms ongemerkt) opgeslagen. Zoals eerder gezegd, ben je niet gevrijwaard van identiteitsfraude zolang je geen bank of overheidsinstelling bent. Identiteitsfraude levert een crimineel/bende hedendaags meer op dan drugs of prostitutie, en zijn middelen worden steeds eenvoudiger. Aan de andere kant, hoe veilig zijn je gegevens als je online werkt??? (google)

    Ik verkoop de dienst informatiebeveiliging in beide vormen; zowel softwarematige als fysieke vernietiging (volgens EA DMS standaard). De klant moet zelf beslissen wat voor hem de beste methode is, maar ik vind wel dat ik hem daarvoor de juiste informatie moet aanreiken. Verantwoord en betrouwbaar.

  19. @Tanya Dan heb je weer te maken met wat een goede marktwaarde is van een gestolen identiteit. Plus de kosten die je krijgt om dergelijke gegevens weer van een schijf af te halen. Op Slate.com lees ik dat de waarde van een enkele identiteit varieert van een paar cent tot duizend dollar. Het gemiddelde ligt volgens mij zo ergens rond de ???40 of zo. Het wordt dan ook pas interessant als je het op grote schaal kunt toepassen. Aan een enkele account die je van een oude schijf kunt halen verdien je gewoon te weinig. Door een phishing site te maken en dan te proberen zo veel mogelijk gegevens binnen te krijgen kun je vele malen effectiever verdienen aan identiteits-fraude. Inderdaad, identiteitsfraude is winstgevend, maar zoals ik al aangeef, alleen in grote aantallen. Nou ja, misschien heb je geluk en kun je met iemand’s identiteit net een paar honderd euro verdienen. Daarvoor moet je dus wel eerst een hele schijf laten analyseren en de gewiste data terughalen, die je vervolgens ook weer moet analyseren. Dat is een redelijk tijdrovend proces en veel werk waarbij er geen garantie is dat het ook daadwerkelijk wat oplevert.

  20. @Wim Klopt ook. Naast dat wat een enkele identiteit oplevert, brengt het veel schade aan het slachtoffer. De kosten kunnen in bijzondere gevallen extreem hoog oplopen. Men kan zelfs geblokkeerd worden voor het afsluiten van hypotheken of bankrekeningen. Het kost veel moeite om het ongedaan te krijgen en emotioneel wordt je er ook niet beter van.

    Als we over grote aantallen spreken, het verbaast mij dat ik iedere dag weer een IT-er van een groot concern hoor zeggen; ik sla er met een hamer op, ik boor er een gat in of software is toch goed?? Je wil niet weten waar deze mensen werken. Ik vraag mij dan ook iedere dag af waarom zij het niet weten.

  21. @Tanya zelf werk ik als software engineer (nou ja, programmeur) voor een kleine software-producent en heb altijd wel voor kleine bedrijven gewerkt gewoon omdat de sfeer dan prettiger is en je bovendien niet de hele dag hetzelfde werk zit te doen. Bij kleine bedrijfjes moet je al snel van alles kunnen. Maar een van de dingen waar ik mij zeer bewust mee bezig hou is beveiliging. En bij software zit je dan ook altijd weer met de vraag wat de waarde is van de gegevens die de software moet verwerken en de moeite die ik verwacht dat het gaat kosten om door de beveiliging heen te breken. Maar bij kleine bedrijfjes hoef je ook niet al te snel zorgen gaan maken over wat er gebeurt als bepaalde data opeens gejat wordt. Bewustzijn van mogelijke gevaren is wel belangrijk maar zoals altijd moet je afwegen of de beveiligingsmaatregelen het wel waard zijn om er een X bedrag aan te spenderen. Vaak hoeft het niet op een dure manier.

  22. @Wim Fijn om eens een discussie te voeren met een kundige. Inderdaad, het hoeft niet op een dure manier. Een harde schijf properly shredderen met certificaat kost in NL ongeveer 15 uitlopend tot 25 euro, maar dan wel op de juiste manier (stukken van 300 mm2) en niet zoals een recyclefirma shreddert (stroken groter dan 30 mm). Er zijn er niet veel die het kunnen, en zover ik weet zijn er 2 bedrijven in NL die het kunnen met speciale machines, waarvan ik er uiteraard met 1 een samenwerking heb. Het bijzondere van deze shreddermachine is, dat hij zonder enige moeite door de lager van ca. 25 mm snijdt, welke van het hardste metaal is gemaakt. Nouja bijna hardste. Een gecertificeerde softwaremethode kost voor bijvoorbeeld Blancco (single license) zo’n 25 euro. Bij meerdere licensies zal dit misschien teruglopen naar 12 euro per HDD. Welke methode met de meeste garantie zal dan het duurste zijn? Ja, je houdt minder restwaarde over aan je hardware zonder HDD. Maar deze apparatuur is toch al afgeschreven als het vervangen moet worden, en staat in waarde dus op 0. Dat beetje dat je er nog op kan verdienen dekt uiteindelijk een deel van de vernietigingskosten. In de afweging baten/kosten adviseren wij onze klanten bij gevoelige informatie te vernietigen en bij info van algemene aard een softwaremethode. Maar dan wel onderbouwd met de juiste info, zoals hoeveel een bepaalde recovery kost na een bepaalde verwijdering/vernietiging en hoeveel percentage data er nog terug te halen valt bij een bepaalde methode. Het lijkt mij, dat een dergelijke beveiligingsmaatregel het zeker waard is voor ieder bedrijf.

    Maar goed, ik ben een beetje afgedwaald van het oorspronkelijk onderwerp. Misschien krijg ik nu straf van Arnoud?

  23. @Arnoud, mooi! Dan gaan we nog even door. 🙂

    @Tanya, altijd weer leuk om met andere techneuten van gedachten te kunnen wisselen. Maar natuurlijk heb je ook te maken met de grootte van een bedrijf die mede bepaalt hoe belangrijk het is om een schijf de vernieling in te helpen. Mijn werkgever is een software-bedrijf met 50 werknemers, waarvan er 10 net als ik programmeren. Dat zijn dus ook de personen met broncode op hun systeem. Daarnaast zijn er nog allerlei testsystemen, servers en andere hardware die allemaal nog gebruikt worden zolang het werkt. Oude systemen van programmeurs gaan uiteindelijk door naar ander personeel om uiteindelijk nog als test-systemen ingezet te worden voordat de administrators de schijven nog voor allerlei overige doeleinden gaan gebruiken. Een oude schijf kan nog prima als backup worden gebruikt en verdwijnt dan ook vaak gewoon een een schijven-archief voor het geval we ooit nog onderdelen nodig hebben. Mocht een schijf uiteindelijk echt defect gaan dan wordt nog enige moeite gedaan om te zien of hij toch nog te redden is en zo niet, dan is het vaak gewoon de hamer erop. Angst dat iemand de schijf later uit het vuilnis haalt en aan gevoelige informatie komt is er eigenlijk niet. En waarom ook? Diegene die de schijf uiteindelijk in handen krijgt zal toch eerst een reparatie moeten uitvoeren. De moeite die men daarvoor moet doen op een schijf die in het vuilnis ligt is best groot. Diefstal van gevoelige data is vaak ook een gerichte actie. Bij mijn werkgever kunnen heel veel personen bij de broncode van onze producten komen. Ze kunnen ook redelijk eenvoudig aan werkende versies inclusief licenties komen. Iemand binnen het bedrijf zou dus vrij eenvoudig deze informatie mee kunnen nemen zelfs zonder daarvoor een schijf te hoeven stelen. Maar dan kom je weer terug bij de waarde van wat je gestolen hebt. Je zou de software zelf kunnen gebruiken maar je krijgt geen updates meer, tenzij je nog steeds werkt bij mijn werkgever. De software is zelf tussen de ???1000 en ???2500 waard, afhankelijk van de licentie maar dan moet je hem nog steeds zelf gebruiken, en het gaat hier om advies-software waarmee je klanten van financieel advies kunt voorzien. Zonder klanten heb je ook weinig nut aan deze software. En een concurrent kan de code misschien binnen hun eigen systeem gebruiken en mogelijk ook de code analyseren om hun eigen product mee te verbeteren maar er zitten geen echte bedrijfsgeheimen in. Het is meer een slimme rekentool die meehelpt om klanten sneller van dienst te zijn. De hele financiele wereld is op de hoogte van de berekeningen die het uitvoert. Je wint er dan ook weinig mee, dus bang dat die informatie in verkeerde handen valt, nee… Dat niet. Andere informatie dan? Personeels-bestanden en klantenlijsten? Ja, die zijn gevoeliger. Maar daar kunnen ook heel wat minder personen bij een een belangrijk deel wordt door een extern bureau bijgehouden. Dat schuift een deel van de verantwoording dus naar een externe partner. (En ja, ik hoop dat die veilig omgaan met mijn gegevens, maar dat hoop ik ook van mijn bank en de webwinkels waar ik bestel.) Er zijn wel enkele gegevens die binnen het bedrijf benaderd kunnen worden maar dan gaat het over nog geen 4 verschillende schijven. Schijven hebben gelukkig een lange levensduur en mochten ze defect raken dan is de kans nog steeds enorm klein dat iemand deze defecte schijf dusdanig weet te herstellen dat ze de gegevens op kunnen halen. Dit is heel anders bij grote bedrijven waar je vaak met een paar duizend man werkt. De kans dat je van binnenuit een doelwit wordt van identiteits-diefstal is dan al een stuk groter. De interesse naar de identiteitsgegevens van een dergelijk groot bedrijf is ook behoorlijk. Stel, 1500 medewerkers, a???40 per identiteit, da’s een behoorlijk bedrag wat een dergelijke diefstal kan opleveren. Vergeleken met maar 50 medewerkers… Groot verschil. En als een bedrijf ook nog eens klantgegevens bijhoudt van een enorm aantal klanten dan worden ze nog geliefder als doelwit. Een beetje bank met 100.000 klanten is miljoenen waard voor identiteits-dieven. Maar terug naar mijn werkgever. Zelf werk ik aan software voor op de desktop maar een ander team maakt ook software voor online toepassingen. Daarbij gaat het ook weer om software ten behoeve van financiele dienstverlening, waarbij klanten van een maatschappij online hun gegevens kunnen inzien. Met een honderdtal maatschappijen die het gebruiken en duizenden klanten per maatschappij is helaas ook dit systeem een gewild doelwit. In ieder geval de database met alle klantgegevens, want de rest is weer code en weinig interessant. Om die reden staat de database server in een apart, beveiligd data-center tesamen met enkele honderden servers van andere bedrijven. Dat geeft weer dezelfde veiligheid die een sardientje vindt in een school sardientjes. Een enkel sardientje is een duidelijk doelwit. Een sardientje in een school heeft echter grote kans dat eventuele roofvissen niet hem pakken maar een van de andere sardientjes die rondzwemmen. Veiligheid dus in de vorm van grote aantallen. Een data-dief moet dan wel weten welk systeem hij moet jatten of anders gewoon op goed geluk wat meenemen. Dolfijnen jagen gewoon op goed geluk op sardientjes. Maar ja, alle sardientjes hebben ongeveer dezelfde waarde. Servers in een datacenter verschillen vaak sterk in waarde en de waarde van de data kun je niet van buitenaf zien. Kortom, onze database is daar redelijk veilig, ook al staat er gevoelige informatie op. En ja, als onderdeel van een dataservice laten we dus ook een eventuele defecte disk via dit datacenter vernietigen. Er gaan binnen zo’n server wel vaker schijven stuk dus daar hebben ze wel middelen voor. En zelfs op dat punt is er weer de veiligheid van grote aantallen, want ook hier moet een dief maar toevallig de juiste schijf in handen krijgen. Dit is veel eenvoudiger bij grote bedrijven waar je vaak kunt volgen welke routes de defecte schijven nemen en hoe je ze dus tussendoor kunt opvangen voordat ze vernietigd worden. Maar uiteindelijk moet er wel enige moeite gedaan worden om de schijf te vernietigen. Bij een vorige werkgever deden we het simpel: met een hamer braken we de kist open en haalden de schijfjes eruit. Deze werden vervolgens als versiering aan de muur opgehangen waar ze enkele maanden bleven hangen tot ze een voor een werden weggegooid. (In stukjes.) Mogelijk dat data recovery toch nog wat terug krijgt maar de moeite die het kost om die schijven weer terug te krijgen in een kast met bijpassende leeskoppen om vervolgens de data weer terug te halen… Het is dan nog steeds niet de moeite waard. Natuurlijk zijn wel altijd beschermings-maatregelen nodig. Maar enkele malen formatteren en random data erop plaatsen en mogelijk nog een paar low-level formats doen al veel. Daarna met een hamer de bekisting vernielen zodat de schijfjes bloot komen te liggen helpt ook al meer. Dan moeten namelijk de leeskoppen vervangen worden voordat men de data kan uitlezen. De schijfjes zelf verbuigen of breken en dan op verschillende tijdstippen in verschillende vuilnisbakken weggooien maakt recovery nog een stuk lastiger. En het zijn allemaal acties die een beetje administrator zo kan doen als hij zich verveelt of zijn frustraties kwijt moet. 🙂 Tja, en dan? Schijfje komt in handen van de verkeerde persoon en die weet 25% van de data terug te krijgen… Tja, wat is dan de waarde van die data? En is de dader er wel in geinteresseerd? Stel voor dat een dader zo 25% van de data van medische dossiers in handen krijgt van een groot ziekenhuis… Wat is die data dan? Resultaten van bloedmonsters? Niet erg waardevol. De laatste rontgenfoto’s van Arnoud’s bovengebit? Leuk, weten we of hij zijn tanden wel goed poetst maar verder niets. Identiteitsgegevens dan? Tja, met ???40 per stuk moet je wel hopen op veel identiteiten, dus veel patienten. Informatie over de geheime abortus van Yolanthe C. van K. die een einde maakte aan haar liefdesbaby met Jantje S. die was verwekt na haar huwelijk met Westley S.? Leuk voor roddelbladen als prive die wel veel betalen voor dergelijke roddels maar als je moet uitleggen hoe je aan die data komt, dan krijg je het moeilijk. Kortom, je moet niet alleen denken aan de waarde van de data maar ook de waarde die de dief er uiteindelijk aan heeft. Tja, wat als de schijf van de Iusmentis webserver defect raakt? Wat is de waarde van die schijf? Deze heeft de inhoud van dit blog, mogelijk een paar liefdesbrieven van Arnoud aan… Tja. 🙂 De namen en email adressen van mensen die hier reageren. Misschien nog een wachtwoord dat Arnoud toevallig deelt met al zijn andere computers en als beveiliging gebruikt voor zijn bankrekening? Het is best lastig om dat in te schatten. En het is lastig om te bepalen hoe groot de kans is dat de schijf in de verkeerde handen terecht komt. Maar zelf heb ik er een veel betere oplossing voor! Ik heb een zus die niet erg veel kennis van computers heeft, maar die wel graag mijn oude PC’s wil hebben. Bij mijn oude systemen heb ik dan ook steeds de harde schijf geformatteerd, het besturings-systeem er opnieuw opgezet en vervolgens de PC aan haar weggegeven. Zij gaat er vervolgens nog een aantal jaren op computeren, loopt wat infecties van virussen op en ziet het systeem nog enkele malen geformatteerd worden en uiteindelijk is het “game over” voor het systeem en wordt het schroot. Mijn zus is zeker geen doelwit voor identiteits-dieven en dus zal men niet snel stilstaan wat de geschiedenis is van de PC die zij op straat neerzet. Of het wordt schroot of iemand anders neemt hem mee en die moet maar zien wat hij met de data doet. Mocht hij deze weten te herstellen dan komt hij eerst achter het surfgedrag van mijn zus en haar digitale foto-album. Haar gegevens zijn dan het eerste. Mijn gegevens, die dan al ver in het verleden zijn gewist en mogelijk al over datum zijn, zijn dan netjes gemaskeerd door de nieuwe data. Gewoon, ideaal! Dus bedrijven die een schijf vernietigd willen zien… Misschien kun je die schijf nog eerst enkele jaren gebruiken voor onbenullige data om de geformatteerde, waardevolle data eronder te maskeren. Tja, de kans dat mijn data in verkeerde handen valt? Ik denk dat ik meer kans heb om miljoenair te worden met de staatsloterij, waar ik nu al 25 jaar aan mee doe. De hoogste prijs die ik daarbij won was 125 gulden, zo’n 15 jaar geleden. Maar goed, ik ben blij dat al mijn pech naar die loterij gaat en niet naar iets anders. Pech en geluk vormen toch een soort balans. En ik heb liever de pech dat ik steeds verlies met de staatsloterij dan de pech dat ik morgen wordt aangereden door de tram…

    @Arnoud, da’s een heel verhaal. Misschien had dit in mijn eigen blog gemoeten. 🙂 Nog steeds interessant? 😉

  24. Heerlijk hoe je je verhaal brengt. Ik moet er een nachtje over slapen om een zinnig antwoord terug te kunnen geven, misschien droom ik vannacht wel over Yolanthe die in een vorig leven een sardientje was 😉

  25. In het verlengde van deze discussie even dit artikel.
    Een Amerikaans ziekenhuis is de back-ups met de persoonlijke, financi?le en gezondheidsgegevens van 800.000 pati?nten kwijtgeraakt. De back-ups waren naar een bedrijf gestuurd om vernietigd te worden, maar zijn tijdens het transport verloren.
    Tja, kennelijk is er een risico als je een harde schijf naar een extern bureau verstuurd om vernietigd te worden. 😉
    De informatie was niet versleuteld of met een wachtwoord beveiligd.
    En dat maakt het extra pijnlijk.
    Volgens een onafhankelijk beveiligingsbedrijf zou er gespecialiseerde software, hardware en technische kennis en vaardigheden vereist zijn om toegang tot de bestanden te krijgen en de aanwezige informatie te ontcijferen.
    is weer een bedrijf dat deze blunder aan het downplayen is. En in theorie kunnen ze best gelijk hebben want de schijf met data in handen hebben is wel leuk, maar die data ook kunnen uitlezen om de nuttige informatie snel te kunnen verzamelen, da’s lastiger. Ook al is er geen beveiliging op de data, je moet toch nog wel uitzoeken in welk formaat data is opgeslagen. Dit kan betekenen dat iemand dit ding heeft gejat simpelweg om zelf een grotere schijf te kunnen hebben en dus niet om identiteitsfraude te kunnen plegen.
    De informatie op de back-ups bestaat uit namen, adresgegevens, telefoonnummers, geboortedata, social security nummers, rijbewijsnummers, medische dossiernummers, pati?ntnummer, diagnoses, behandelingen en andere persoonlijke gegevens. Verder zou van een klein aantal individuen ook de bankgegevens en creditcardnummers op de back-up staan.
    En helaas wordt hierdoor de data op die schijf juist weer interessanter. Als 1% van de gegevens ook bankgegevens en creditcard nummers zijn dan praat je over 8.000 erg waardevolle identiteiten die toch al gauw ???50 tot ???100 per stuk kunnen opleveren. Mogelijk zelfs meer. De rest is misschien nog ???10 of meer waard, per stuk. Kan al gauw richting de ???2.000.000 gaan wat de data voor de dief kan opleveren. Dat is dus wel enige moeite waard.
    Het ziekenhuis had de back-ups op 26 februari naar het datavernietigingsbedrijf gestuurd. Toen de certificaten van de vernietigde back-ups niet op tijd binnenkwamen, vroeg het South Shore Hospital om een verklaring. Op 17 juni kreeg het te horen dat de meeste back-ups nooit waren aangekomen.
    Waarbij ik dus meteen opmerk dat dit wel een erg lange response-tijd is. Geen idee wie er veranttwoordelijk is voor die trage response maar het is duidelijk dat men toch sneller had moeten reageren.
    Inmiddels wordt er geen gebruik meer gemaakt van een extern datavernietigingsbedrijf.
    En het spijt mij dat ik dit moet zeggen, maar dat is toch best een goede beslissing. Immers, tijdens transport maar ook bij het destructie-bedrijf zelf kunnen dergelijke schijven alsnog gestolen worden en een destructie-bedrijf van harde schijven is een duidelijk gewild doelwit. Als je het materiaal dat naar zo’n bedrijf wordt verzonden kunt onderscheppen dan is de kans groot dat je een goudmijntje aantreft. Dan kun je beter zelf gewoon intern de schijf vernielen, ook al zou je het minder zorgvuldig doen. Daarna kun je hem alsnog kapot naar een destructie-bedrijf verzenden voor verdere fijnmaling.

    Maar wat is de schade voor het ziekenhuis? Een beetje imago-schade maar ze leggen de schuld gewoon bij het destructie-bedrijf. Ofwel, schade voor de vernietigaar. De gegevens waren gewoon een backup en het kost moeite om ze te ontcijferen en daarna te misbruiken. De patienten en mogelijk ook personeel zijn de personen die verdere schade kunnen oplopen, maar het is wel de vraag of de dief ook daadwerkelijk de data weet te ontcijferen. En wie weet is de schijf helemaal niet gestolen maar is deze gewoon verdwenen tijdens de post en ligt hij te roesten in een of andere kast of is hij via de normale route in een vuilverbrander terecht gekomen. Niemand die het weet.

    En dan natuurlijk een betere methode voor bedrijven die hun schijven vernietigd willen zien. Zoek naar een destructie-bedrijf die een mobiele dienst heeft. Dit bedrijf zou b.v. een simpele versnipperaar kunnen monteren in een bestelbusje die men gebruikt om bij klanten langs te gaan. Deze versnipperaar wordt dan gebruikt om de schijf al in wat ruwe brokken te versnipperen. Vervolgens wordt een deel van de versnipperde schijf teruggegeven aan de klant zodat ze deze zelf kunnen weggooien en de rest gaat mee naar het destructie-bedrijf waar het nog wat fijner wordt versnipperd. Met de schijf nu verdeeld over twee locaties is het nog iets lastiger om de gegevens terug te halen. Als het destructie-bedrijf en de klant nu ook de overige snippers in kleine beetjes weggooien wordt het erg lastig om de schijf weer bij elkaar te verzamelen. Om het leuker te maken kan een destructie-bedrijf natuurlijk ook de snippers van honderden schijven allemaal bij elkaar gooien op een enkele hoop zodat het nog lastiger is om te zoeken naar passende stukjes. Maar ja, zo denk ik er als leek over. 🙂

  26. Als je de data terug wilt kun je het beste de oude harde schijf meenemen en een nieuwe kopen. Vervolgens die oude HD bij een specialistisch bedrijf afgeven. Winkels moeten de defecte HD weer opsturen naar de fabrikant. Dan krijgen zij ook het geld terug. De eerste maand is altijd een gevoelige periode waarop de kans op defecten groter is dan de tijd erna. Harde schijven blijven gevoelige apparaten. Vandaar dat het altijd verstandig is om back-ups te maken van je harde schijf en vooral bij overzettingen en de eerste maanden dat je hem in gebruik hebt. Specialistische bedrijven vragen overigens hoge bedragen waarbij de aankoopprijs van een HD in het niets valt.

  27. hallo ik had ook voor mijn dell D520 reeks 2dehands schijf van 250gb gekocht, maar ik hoorde van in het begin dat dez tikte zo een vreemde geluid maakte…. ik had dat gekocht omdat mijn 40gb te weinig was,

    nu blijkt te zijn deze schijf vroeger al ??ns chrachste nu kan dat ik door dat ??n zwart balk verticaal van 10cm breedte heb op mijn scherm, waar ik ze kocht die gast zij mij u bent gek dat kan ni, nu is wel mijn laptop stuk wat kan ik doen heb niet geld voor nieuwe laptop.

    maar kan dit als ik andere schijf koop mijn scherm trug normaal zal werken +? of is mijn laptop nu stuk ?

    mvg hoop op reactie

  28. Hallo Wim,

    dank u voor U snelle antwoord.ik had nooit probs met mijn laptop.!!! 3jaar mis hij oud, maar ik had ??n HD van 40 gig, wat ik nu weinig vond en ging ??n kopen van 250gig, maar die niet nieuw was en steeds vreemde geluid maakte. nu ik had dat gekocht in 2dehands dat 250gig HD,?n had altijd wel iets van problemen van toenaf.

    ik wijt dat dit komt door dat dat schijf eerder was stuk gegaan, mijn neef kocht bij die gast ook ??n voor zijn DELL D520 ?n ook na 2 weken was zijn laptop kapot wil wel lukken h?

    vriendelijke groet Robi

  29. Hoi, Het kan zijn dat bij het installeren van de harde schijf een beschadiging is ontstaan in de electronica van de laptop en dat daardoor de videokaart van de laptop deels beschadigd is. Heb je die schijf ook door de verkoper laten installeren? Zo ja, dan kan dat aan elkaar gerelateerd zijn.

  30. hallo Wim

    ja hij had di? erin gestoken. maar ik heb hem gebeld hij zegt mij , jij kent niks van laptop ?n ik had u geen waarborg gegeven, wat kost ??n vidiokaar ??? voor DELL D520 want t nu zit ik op ??n laptop waar ??n toets de EEEE blokkeerd ,daarom ik soms de ???? gebvruik

    ik ben verkoper op ebay, concert tickets etc.. maar zit nu dik in de shit ?rdoor.

    vr groet

    Robi

  31. Probleem is dat laptops tegenwoordig al zo goedkoop zijn waardoor je soms beter een nieuwe laptop kunt kopen dan hardware vervangen op een oude laptop. Bij laptops is de videokaart vaak ook een onderdeel op het moederbord, waardoor je eigenlijk het gehele moederbord zou moeten vervangen. Plus, als je geen technische kennis hebt om zelf die reparatie uit te voeren moet je iemand anders vragen om de hardware te vervangen, wat ook een prijskaatje heeft. Omdat laptops al voor ???400 nieuw te koop zijn, is de aanschaf van een nieuwe laptop een overweging.

    Maar terug over die persoon die je laptop heeft aangepast. Als hij gewoon een kennis, vriend of iemand van ebay is, dan is het een kwestie tussen twee particulieren. In hoeverre je hem verantwoordelijk kunt stellen voor je beschadigde laptop is dan maar de vraag omdat jij de bewijslast moet leveren dat hij de laptop heeft beschadigd. (En dat het dus niet gewoon door ouderdom van de laptop komt.) Als die gast een winkel heeft of op andere manier zakelijk bezig is geweest en jou daarbij als een klant heeft behandeld dan heb je garantie op hetgeen hij heeft uitgevoerd. Maar dan nog is het probleem dat beeldscherm en harde schijf niet aan elkaar gerelateerd zijn en je dus alsnog bewijslast moet leveren dat hij door ondeskundig handelen jouw laptop heeft beschadigd. Beide situaties zullen je probleem niet op korte termijn oplossen en het is maar de vraag of je een dergelijke zaak zou winnen. En of je -in geval van winst- ook daadwerkelijk je schade vergoed krijgt. (En schade op een laptop van 3 jaar oud? Dat zal geen vetpot zijn!)

    Mijn advies? Omdat je beneden de ???400 al een Acer Aspire of Compaq Presario laptop kunt aanschaffen met Windows 7 en 250 GB RAM zou ik gewoon een nieuwe laptop kopen. Het is misschien wel duur, maar het is dan ook een lange termijn oplossing. Je hebt al gauw 2 of 3 jaar garantie dus dan zit je de komende tijd goed qua reparaties. En als je veel onderweg bent met je laptop dan kun je overwegen om een GPRS abonnement erbij te nemen, wat je dan wel rond de ???35 per maand zal kosten, maar dan is de laptop weer gratis. (De uiteindelijke prijs die je dan betaalt is wel veel meer dan die laptop, overigens, maar door de gespreide betaling plus het mobiele internet wel een interessante optie.)

  32. hallo beste Wim

    ??n nieuwe kopen is kan ik, maar ik wil geen Win7 ik wil met XP blijven werken, dat is het probleem.

    je kan waar in belgie nog kopen met xp ?

    ik bezit nog zo een dell d520 waar ik nu op bezig ben,maar de letter EEEE is er is uitgekomen, nu drukt ze amper nog in. ik ben 1uur bezig met ??n mailk?.

    is het normaal dat er een letter is uit geweest di niet meer normaal funcioneert ?

    groetjes

  33. Het hangt een beetje af van het toetsenbord maar ja, sommige toetsenborden raken beschadigd als letters eruit vallen. Windows XP is nu in de end-of-life fase wat betekent dat deze nergens meer verkocht wordt. Je kunt waarschijnlijk nog wel ergens een tweedehands installatie-CD kopen of krijgen maar eigenlijk is er geen reden te bedenken om nu nog Windows XP te blijven gebruiken. (Tenzij je erg veel verouderde software gebruikt die niet onder Windows werkt.) Tot een jaar geleden waren de laatste laptops met XP nog de kleine netbooks. Vooral die van Acer en Asus. Maar deze is nu ook vervangen door Windows 7 Starter. Misschien dat je bij CentralPoint nog een Windows XP machine of installatie-CD kunt kopen. De Terra PC711 verkopen ze nog met Windows XP. Maar dat is een desktop-computer, geen laptop. Een Windows XP Laptop hebben ze ook maar die heeft een hoog prijskaartje. En gezien de specificaties heb je twee krachtigere laptops voor dezelfde prijs, maar dan met Windows 7…

    Wat je jezelf moet vragen is dit: waarom zou je bij een nieuwe laptop niet overstappen op Windows 7? Waarom moet je XP blijven gebruiken?

  34. ik heb dit zelf ook meegemaakt enkel ik heb mij verweerd door te zeggen en dat is ook zo dat er prive gegevens opstonden en zij mij niet konden garanderen dat deze prive gegevens gewaarbord zijn door de schijf door hen te laten vernietigen , en dat was gelijk einde discussie en heb mijn schijf behouden en zelf vernietigd

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.