Een boze lezer vroeg me:
Onlangs heb ik een fotograaf ingehuurd om een setje mooie foto’s van mij en mijn gezin te maken. Die zette ik vervolgens trots op de familieweblog, maar wie schetst mijn verbazing toen ik daarna vrolijk een factuur van 200 euro wegens “ongeautoriseerd hergebruik” kreeg van die fotograaf! Ik heb de fotografenfederatie gebeld en die zeggen dat ik blij mag zijn met “maar” 200 euro, omdat hij in zijn recht zou hebben gestaan om nog veel meer te vragen! Dit kan toch niet waar zijn?!
Ik ben bang van wel. Het grootste misverstand bij fotoauteursrechten is dat je als opdrachtgever alles mag doen met de foto’s die in jouw opdracht zijn gemaakt. Dat is niet zo. De fotograaf heeft alle rechten, en jij hebt alleen die rechten die je in de offerte of apart zijn toegekend. Je mag er niet vanuit gaan dat enkel omdat je de fotograaf betaalt, je alles mag doen met de foto.
Dit is met alle auteursrechtopdrachten zo, denk aan de discussie enige tijd terug over eigendom van websites. Maar het wringt wel bij niet-professionele opdrachtgevers, die staan hier zelden bij stil – en weinig fotografen die dit vooraf uitleggen. (In mijn cynische buien denk ik dan, ja, omdat ze zo achteraf lekker kunnen cashen met extra factuurtjes.)
Speciaal voor portretfoto’s in opdracht zit er ietsiepietsie meer ruimte. De Auteurswet bepaalt namelijk dat de geportretteerde het recht heeft (artikel 19 lid 1) om kopietjes (verveelvoudigingen) te maken van zijn portret. De foto scannen en uitprinten voor bij dochterlief aan de muur is dus toegestaan. Maar publicatie valt niet onder dit speciale recht.
Voor publicatie (openbaarmaking) is er de uitzondering van lid 3 nog:
Ten aanzien van een fotografisch portret wordt mede niet als inbreuk op het auteursrecht beschouwd het openbaar maken daarvan in een nieuwsblad of tijdschrift door of met toestemming van een der personen, in het eerste lid genoemd, mits daarbij de naam des makers, voor zoover deze op of bij het portret is aangeduid, vermeld wordt.
Hier wordt dus héél specifiek toegestaan om een foto-portret (niet een schilderij of tekening) te publiceren in een “nieuwsblad of tijdschrift”. Ik kan nergens ontdekken of ook een website eronder zou vallen. Dat zou wel moeten m.i., ik zie het verschil niet tussen een nieuwsblad/tijdschrift en een weblog of Facebookpagina. Maar dit artikel is ouder dan het internet(tm) en er lijkt nooit over te zijn geprocedeerd vanuit de internetcontext.
Ook kun je je wellicht beroepen op artikel 12 lid 4: verspreiding binnen de familiekring is geen openbaarmaking. Je zou een afgeschermd Facebookprofiel of een weblog achter wachtwoord wellicht hieronder kunnen rekenen, maar ik zou zeggen dat zodra de fotograaf met TinEye de foto kan vinden het niet meer de familiekring is.
Het beste is dus om vóóraf met de fotograaf af te spreken wat je mag doen met de foto, en dat ook nog eens expliciet vast te leggen.
Arnoud
Goed verhaal. Hier dan maar meteen reactie van een fotograaf!
Natuurlijk is het goed dat dit zo bij wet geregeld is. Maar, er is een grote ‘maar’. Moet je als fotograaf dit recht wel altijd meteen zo expliciet opeisen? Natuurlijk, als ik een bedrijf een foto verkoop, die vervolgens buitenrechtelijk gebruikt wordt en waar flink geld mee wordt verdiend, dan stuur ik ook een factuur (maar wel nadat ik eerst even contact heb gezocht overigens).
Maar als je particulier fotograaf bent en gezinsportretten maakt, is mijn mening dat je tegenwoordig kunt verwachten dat je klanten die foto op een weblog of sociaal netwerk beland. Dat is toch de digitale versie van het fotolijstje van vroeger. Ik zie dat als een compliment en een stuk gratis mond-tot-mondreclame. Als dat non-commercieel gebeurt vind ik het alleen maar leuk.
Een fotograaf die dan meteen en zonder overleg een dikke factuur stuurt gooit natuurlijk enorm zijn eigen glazen in, zeker in die particuliere markt.
Dus ja, dat deze wet bestaat is heel goed, maar laten we hem wel toepassen zoals hij bedoeld is. En misschien is het wel tijd voor een update, in het tijdperk van internet(tm)!
Arnoud suggereert dat de bestaande wet dit al heel behoorlijk afdekt. En waarom niet? Je zou hooguit de formulering wat algemener kunnen maken.
Het zou in dat kader handig zijn als fotografen standaard in hun overeenkomsten een clausule zouden opnemen dat foto’s voor particulier gebruik op social media gebruik kunnen worden. Eventueel ovv de naam van de fotograaf.
Ook de belangenverenigingen van fotografen zouden daarin een rol kunnen spelen.
Zou de fotograaf in kwestie dat niet doen? Interessant businessmodel: Foto’s voor laag tarief, hoge ‘boete’ er achteraan. Hoe dan ook, richting een particulier die verwacht mooie familiefoto’s gekocht te hebben vind ik dit schofterig. Ik zou de vraagsteller willen aanraden z’n verhaal in geur en kleur op de interwebs te knallen, zodat andere particulieren gewaarschuwd zijn voor deze fotograaf.
De vraag is wel of het commercieel handig is van zo’n fotograaf om gelijk een rekening te sturen. Eerst even contact opnemen en de situatie uitleggen en als de klant (want dat is het immers, hij betaalt mee aan zijn hypotheek) er niets mee doet pas die rekening sturen. Nu weet je zeker dat je via die klant geen andere klanten meer krijgt. Dus al staat hij in zijn recht, commercieel is het niet de meest handige aanpak.
en de klant zal het waarschijnliujk ook nog eens in zijn vrienden- en familiekring vertellen, dus die zullen dan ook wellicht een andere fotograaf nemen indien ze er een nodig hebben….mond tot mond reclame kan best krachtig zijn…
Wat ik vermoed is dat die fotograaf een contract heeft met een bedrijfje dat continu het Internet afspeurt naar dergerlijk misbruik van zijn foto’s om vervolgens automatisch namens de auteur rekeningen te versturen. Ik kan mij namelijk niet voorstellen dat fotografen zelf zech met dit soort zaken bezig houden. En ja, dat bedrijfje heeft dus totaal geen interesse in of de fotograaf wel of niet zijn klanten behoudt maar gaat gewoon Getty-stijl hard erbovenop. En dat is niet goed voor de klant, en niet goed voor de fotograaf. Maar het bedrijf krijgt misschien wel 10% provisie of zo per gevonden overtreding waarbij ze de klant weten te laten betalen…
Wat een enorme zakkenwasser is die fotograaf, zeg…
Slachtoffer en dader niet verwarren.
Het zou goed zijn als de auteursrecht wordt aangepast en daarbij meer rekening wordt gehouden met de belangen van eindgebruikers. Blijkbaar is het nu zo dat een auteur maar facturen van behoorlijke hoogte kan sturen als (onwetend) een regel wordt overtreden. Dit omdat dit vaker voorkomt en sommige auteurs helaas niet inzien dat de wet niet bedoeld is als commercieel verdienmodel.
Hier schiet het auteursrecht duidelijk zijn doel voorbij. Niks geen investering die terugverdient moet worden of bescherming tegen “freeriders”: de opdracht is volledig betaald (of kan volledig betaald worden) door de opdrachtgever, ook al omdat de fotograaf toch niet de foto’s aan een andere partij kan/mag verkopen (portretrecht). Hier zou wat mij betreft de auteurswet op moeten worden aangepast.
Ik zou zelf altijd vooraf eisen dat in een dergelijke situatie de auteursrechten worden overgedragen. Een kwestie van twee formuliertjes maken, een bij de opdracht waarbij de fotograaf belooft bij betaling de rechten over te dragen, en een voor bij betaling, waarbij het auteursrecht ook inderdaad wordt overgedragen over de afgenomen foto’s. Natuurlijk is ook een krabbeltje op de achterkant van het kassabonnetje genoeg, als het maar schriftelijk gebeurt en duidelijk is waar het over gaat. Tegelijkertijd regel ik dan ook dat de RAW bestanden (of negatieven) overgegeven worden.
Weigert de fotograaf, dan zoek ik een andere, die hier wel in mee wil gaan. Verwijzen er meer dan drie naar de algemene voorwaarden van de fotografenfederatie oid, dan gaat er een klacht naar de mededingingsautoriteit.
Arnoud, misschien kun je een template van dergelijke formuliertjes op je website zetten.
Als het echt een prive-pagina is, die alleen toevallig met TinEye is gevonden, en niet voor een breder publiek beschikbaar zou moeten zijn, zou je de fotograaf kunnen aanklagen wegens computervredebreuk. Dat doet de RVD ook met URLs die niet voor publicatie zijn bestemd.
Ik vind eigenlijk dat als je een professionele fotograaf inhuurt, deze dan ook tot zijn taak heeft jou goed en volledig te informeren, met name op gebied van auteursrecht. Net zoals professionals op andere terreinen verplicht zijn jouw goed te informeren op hun gebied. Persoonlijk vind ik dat als ze dat nalaten, ze misschien wel hun auteursrecht behouden, maar dat ze wel zelf aansprakelijk zijn voor de (hun eigen) schade. Is daar geen jurisprudentie over?
Op mijn vakgebied is het zelfs zo dat als ik klanten inlicht over de gevolgen en ik kan niet aantonen dat ik heb gecontroleerd of de klant dit ook echt heeft begrepen, ik degene ben met een probleem als het mis gaat, niet de klant.
Lijkt me voor een fotograaf ook geen onzinnige regel.
Tijdschriften/dagbladen/nieuwsbladen hebben volgens mij een waarde met “beperkte houdbaarheid”. Er staat bijvoorbeeld niet enceclopediën, handleidingen of boeken.
Vertaald naar het internet zou ik niet zeggen dat (alle) websites er onder vallen. Wel vergelijkbaar zijn denk ik forumposts, blogs, tweets en andersoortige publicaties waarbij de waarde van de publicatie sneller daalt naarmate tijd verstrijkt. Maar dus niet: publicaties op statische pagina’s, wiki’s, kennisbanken, bedrijfssites, etc.
Ik vraag mij alleen af of een fotograaf moet beseffen dat als iemand prive-foto’s laat maken voor een familie-album, dat hiermee dus ook een online familiealbum mee bedoeld kan worden…
Overigens kan ik Gallery Server Pro aanraden (gratis!) voor eenieder die een eenvoudig online album wil hebben, deze zelf wil hosten en daarbij het voor gebruikers verplicht wil maken om in te loggen. En niet vergeten om de Googlebot en andere bots uit je album te houden door de robots.txt aan te passen.
Brengt mij weer terug naar mijn originele gedachte… Heeft deze klant niet bij de fotograaf aangegeven dat hij deze foto’s wilde voor een online foto-album voor de gehele familie? Zo ja, dan kan hij de foto’s ook voor dat doeleinde gebruiken, zelfs indien dit alleen mondeling is afgesproken. Toch? Ja, hij heeft de rechten maar jij hebt betaald om de foto’s op een bepaalde manier te gebruiken.
Ander puntje: portretrecht. Mag de fotograaf deze foto’s wel gebruiken? Want hebben de geportretteerden hier wel toestemming voor gegeven? Tijd om de algemene voorwaarden na te lezen en die zijn mogelijk alleen bindend voor de klant en de fotograaf en niet voor de overige familieleden die zijn gefotografeerd. Die laatsten hebben mogelijk geen toestemming gegeven voor hetgebruik van die foto’s waar zij duidelijk op staan afgebeeld. Rekening terug van 100 Euro per persoon die op de foto staat zonder dat deze akkoord is gegaan, of zo? 🙂
Ik zat ook al aan portretrecht te denken. Volgens mij mag de fotograaf de foto’s niet zomaar gebruiken. Je zo hard opstellen als fotograaf is dus een soort Mutually Assured Destruction, aangezien noch de fotograaf, noch de geportretteerde iets met de foto kan.
Wat ik zuur vind, bij dit soort dingen, is dat als je als werknemer iets maakt, zelfs buiten de uren om, de auteursrechten al snel bij de werkgever liggen, maar bij heel specifieke opdrachten aan een freelancer, zoals een portret, de opdrachtgever er juist bekaaid vanaf komt.
Overigens vraag ik me af hoeveel creativiteit een fotograaf bij het maken van een portret toevoegt om hier auteursrechten te claimen. De compositie en de belichting zijn natuurlijk een substantieel deel van een foto, maar zolang de fotograaf niet ook garderobe, kapsel en make-up (if any) aandraagt, vind ik dat zowel fotograaf als geportretteerde creatieve elementen aan de foto hebben toegevoegd. Kun je gedeelde auteursrechten hebben (medeauteur of zo)?
Het probleem met auteursrechten is dat een klein beetje creativiteit je al auteursrechten kan geven. Een pasfoto is niet te beschermen omdat creativiteit hierbij door de vele voorschriften geheel de kop in worden gedrukt. Maar bij een portretfoto kun je al denken aan een advies aan het model om het haar achterover te kammen, de kraag goed te doen, make-up verwijderen en een lamp dusdanig pplaatsen dat er een extra gloed op de huid komt. Er is echt maar heel weinig creativiteit nodig om auteursrechten te verkrijgen. Mijn neefje van 3 heeft al auteursrecht op iedere kindertekening waar hij zijn chokomelk op morst, ook al zijn het maar vijf potloodstrepen.
Het probleem met portretrecht is dat de fotograaf toestemming moet vragen aan het model voor de publicatie ervan. En ja, als een fotograaf met jou zaken doet om foto’s te nemen van jouw huwelijk dan moet hij alle aanwezigen die hij duidelijk op de foto zet om toestemming vragen voor hij deze foto’s mag publiceren. Toch kan een fotograaf hier onderuit komen indien de foto is genomen in een openbare ruimte, en dat zijn er best veel in Nederland. Zo ook het trouwzaaltje, het stadshuis en de kerk. In die gevallen zullen de geportretteerden dus bezwaar moeten maken, wat eigenlijk alleen na publicatie kan. En dan nog moet je op een of andere manier de schade weten aan te tonen. (Bijvoorbeeld omdat je op de dag van een huwelijk jezelf ziek had gemeld bij je werkgever, omdat je geen vrij wilde nemen, en je werkgever opeens die foto heeft ontdekt en jou daar dus op aanspreekt.) Het portretrecht zal dus niet makkelijk tegen de fotograaf te gebruiken zijn. Sowieso is het maar de vraag of die fotograaf interesse heeft om de betreffende foto’s te publiceren. Als hij 120 foto’s per werkdag produceert dan heeft hij binnen een jaar tijd een dusdanig grote collectie dat het gewoon lastig is om alles continu te publiceren. Ik weet het van mijzelf met mijn CGI plaatjes, waar ik er al meer dan 1.000 van heb geproduceerd. Zoveel afbeeldingen worden moeilijk te publiceren door het enorme aantal. Zeker als je vooral de focus wilt leggen op het beste werk dat je hebt gemaakt. (En in mijn geval zijn dat misschien maar 50 plaatjes, van de duizend.) Grote kans dus dat de fotograaf geen behoefte heeft om jouw foto’s te publiceren…
Eh, nee. De auteurswet onderscheidt qua portretrecht slechts twee gevallen: 1) In opdracht van de geportretteerde 2) Niet in opdracht van de geportretteerde
Het maakt niet uit wáár de foto’s gemaakt worden. Een trouwreportage in het park valt onder 1 en vereist dus toestemming van de geportretteerde, ongeacht hoe openbaar het park was en hoe klein de privacyverwachting (of whatever).
Dat is het criterium bij 2, als de foto niet in opdracht is. Dus ik loop door het park, zie jou daar met je nieuwe partner en fotografeer dat snel. Jij moet nu een privacybelang aandragen om bezwaar tegen mijn publicatie te kunnen maken. Echter, vráág jij mij om te fotograferen dan draait het om: ik mag níet publiceren zonder jouw toestemming, ook niet als er geen enkel bezwaar te bedenken is tegen publicatie.
Klopt, dat zijn geen foto’s in opdracht. Het gaat erom dat de geportretteerde tevens de opdrachtgever is, of dat er een nauw verband is tussen opdrachtgever en geportretteerde. Dat mijn neef als ceremoniemeester de fotograaf bij mijn huwelijk inhuurt, maakt het niet ineens een “foto niet in opdracht”.
Bij dierenfoto’s bestaat geen portretrecht. Hooguit kun je via huisregels het fotograferen van je dier op je eigen grond verbieden (tenzij de foto nieuwswaarde heeft, zoals bij ontsnappende gorilla’s).
Maar wat betreft het punt dat je als geportretteerde ook creativiteit aandraagt, en daarmee dus ook auteursrecht? Ik vind dat vergelijkbaar aan wetenschappelijke publicaties van professoren die eigenlijk het werk alleen even doorgelezen hebben en hun naam erop hebben geschreven, en dan als 1e auteur genoemd staan, terwijl de Phd’s het echte werk gedaan hebben en als 2e of 3e auteur vermeld staan. Maar ze hebben nog steeds mede-auteursrecht.
Als ik aan mijn familie een portret laat zien die een fotograaf gemaakt heeft, verwacht ik eerder “Oh wat heb je leuke kleren aan, en wat een creatief kapsel!” dan “Wat een geweldige compositie, en die belichting!”. Dat wil niet zeggen dat dat niet ook belangrijk is, maar zonder mijn creatieve input (garderobe en haardracht) zou die foto niet tot stand zijn gekomen. Doutze Kroes zou ik inderdaad beschrijven als een artiest, en als zij niet in loondienst is dan zou ik inderdaad zeggen dat zij als artiest ook auteursrechten verdiend en niet alleen degene die het mooie plaatje maakt. De geluidstechnicus heeft ook geen auteursrecht bij studio-opnames.
En dat maakt het zo lastig: als de klant de foto misbruikt, moet hij betalen. Als de fotograaf/auteur de foto misbruikt, moet hij hem alleen verwijderen. En wat er verder mee gebeurd is? Wie zal het zeggen?…
Okee, laat ik het anders zeggen: Het is mijn premisse. Als die fotograaf dat wil dan mag hij het niet. Dat hij dan andere opties heeft, is in het licht van de premisse niet relevant. Bijna net zo irrelevant als deze thread nu aan het worden is, waarvoor excuus 🙂
Zucht, juristen. In de ene zin is een facebookprofiel hetzelfde als een krant/tijdschrift, in de volgende regel is datzelfde profiel opeens een familiekring. Vergeet niet, dat veel websites van kranten/tijdschiften tegenwoordig ook gewoon achter een inlog zitten / afgeschermd zijn. Zijn die online kranten sites dan ook allemaal opeens familiekring?
Een profiel waarbij alléén familie en directe vrienden het kunnen lezen, is een besloten kring zoals bedoeld in de Auteurswet. Een openbare blog (zoals deze blog) of een twitterfeed is géén besloten kring, en je moet daar dus maar hopen dat het onder “tijdschrift” valt.
Zou je zeggen van wel, of is newsweek sinds 1 januari geen ’tijdschrift’meer?
Is mijn blog een tijdschrift?
Als ik de definitie van wikipedia volg is je blog dat niet. Die heeft het over een periodieke uitgave die artikelen bundelt. Vreemd genoeg zou je blog dus wel een tijdschrift kunnen zijn als je een week lang posts schrijft en deze dan ineens publiceert. Raar om daar een ondcerscheid tussen te maken.
Ook gaan veel tijdschriften digitaal, waarbij de digitale versie vaak periodiek bij wordt gewerkt aan de laatste dode bomen versie en dagelijkse update bevat. Ook weer raar om dan te zeggen dat dat de digitale versie geen tijdschrift zou zijn.
Een dagblad is je blog ook weer niet, omdat je dagelijks maar één blog post hebt en er dus geen bundeling van artikelen is.
Eigenlijk is de wet hier gewoon achterhaald door de techniek. Tijdschriften zijn geen tijdschriften meer, omdat de techniek ze nu toestaat om dagelijks artikelen te plaatsen. Wellicht moeten we dan kijken naar het doel van de publicatie en de publicatie termijn maar vergeten? In dat geval zou ik zeggen dat jouw blog een juridisch tijdschrift is.
Onvoorstelbaar eigenlijk dat je nu ook al met een overeenkomst moet gaan werken waarin de fotograaf afstand moet doen van zijn auteursrecht als je net wat meer wilt doen met die foto’s.
Ik moet voor mijn werk als projectmanager portretfoto’s laten maken die vervolgens op een website verschijnen en in flyers bij mijn contactgegevens. Moet ik nu dus eerst toestemming gaan vragen van de fotograaf voordat ik ze überhaupt mag gebruiken?
Nee. Voordat je die foto’s laat maken moet je eerst afspreken waarvoor je ze wilt gebruiken, waar de fotograaf vervolgens mee akkoord kan gaan. Of niet, en dan ga je naar een andere fotograaf. Als je van tevoren vastlegt waarvoor de foto’s gebruikt gaan worden dan kan de fotograaf daar later niet meer tegenin gaan. Dus als je zegt dat je ze voor een website en voor flyers wilt gebruiken, dan mag dat vervolgens. Wat vaak misgaat is dat mensen foto’s gebruiken voor zaken die niet met de fotograaf zijn afgesproken en dan komen ze dus in de problemen. Van tevoren dus duidelijk vastleggen!
Voor je eigen weblog? Nee, helaas voor de heren fotografen is het beste tegenwoordig gewoon zelf de foto’s maken. Iedereen kent tegenwoordig wel iemand met een camera die meer dan voldoet voor een website.
En tenzij je perse een studioportret wil (ik zelf vindt een bij goed weer buiten genomen portret mooier) kan je dat gewoon zelf. Of vraag het een vriend of familie lid, die zullen je niet zo snel een rekening sturen.
De prijzen die professionele fotografen vragen voor plaatsen op het internet zijn namelijk compleet zot voor een hobby blog/website. Dat zij dit voor commercieel gebruik hanteren kan ik nog begrijpen, maar verder … als zij zich uit de markt willen prijzen prima.
Ondertussen gaat het met mijn drankkast prima, dankzij een fatsoenlijke digitale camera. Huwelijks rapportages en wat portretfotos heb ik al geschoten. In alle gevallen voor vrienden en tegen kostprijs. Als dank wat drank gekregen (ongevraagd, dat is de waardering). En ja de eerste paar keer kost het wat meer tijd dan bij de professionele fotograaf, maar van mij krijgen ze de raw bestanden mee, met de mededeling doe ermee wat je wil.
Daar ben ik het eigenlijk niet mee eens, vooral als het gaat om speciale gebeurtenissen. Okay, een picknick in de vrije natuur kun je zelf wel fotograferen, maar een huwelijk wil je liever professioneel vastleggen. En ook bij grote familiefeesten is een professionele fotograaf erg handig. En niet iedereen heeft kennissen die goed zijn in fotografie. Ook bij bedrijfsfeestjes kan een professionele fotograaf goede diensten verrichten als geen enkele medewerker vergelijkbare vaardigheden hebben. Een ander probleem is natuurlijk dat als een familielid gaat fotograferen, het voor deze fotograaf lastig wordt om mee te feesten. Immers, naast het feesten moet hij continu opletten op de juiste momenten om te fotograferen. En fotograaf zal in principe niet meefeesten maar gewoon doen waarvoor hij is ingehuurd, en niemand zal het zielig vinden dat hij niet gaat meefeesten.
Maar tegenwoordig zijn digitale camera’s gewoon zo algemeen in omloop dat iedere Nederlander er wel twee of drie heeft. En iedereen weet het natuurlijk beter dan de professionals, zoals je ook bij diverse andere beroepen ziet. En ja, als je 30 familieleden hebt die ieder 40 foto’s maken tijdens een feestje dan heb je na afloop vast wel een paar hele mooie foto’s.
Je hebt natuurlijk wel een punt voor zaken als huwelijken. De huwelijken die ik gedaan heb, waren simpelweg voor mensen die zich geen professional konden veroorloven. En inderdaad ik heb niet meegefeest, maar dat had ik wel voor ze over. En niet iedereen heeft inderdaad de apparatuur die je daarvoor nodig hebt. (reserve cameras, lenzen, geheugenkaarten, niet te vergeten een fatsoenlijke flitser).
Mijn advies voor een huwelijk zal altijd zijn huur een professional in als je het kan betalen. Ik doelde met zelf doen meer op de website en portretten. Dat kan je echt zelf met een beetje geduld en oefening.
Zelf ben ik niet echt een feestganger dus ik neem graag een fotocamera mee zodat ik vanaf de zijkant kan meekijken zonder al te veel mee te hoeven feesten. 🙂 Een verjaardag van een tante van mij heeft geresulteerd in 300 foto’s en had er twee oplaadbare batterijen voor nodig en drie SD-kaartjes. Vervolgens met mijn vader een stuk of 60 foto’s uitgezocht die er goed genoeg uit zagen om er een foto-album van te laten maken. Meerdere zelfs. 🙂 Maar goed, als fotograaf ben ik niet goed genoeg om steeds de juiste momenten te vinden van een feest. Ik mis teveel de belangrijke hoogtepunten en gelukkig wordt dat vaak gecorrigeerd door andere familieleden. Ik geef sowieso meer de voorkeur voor landschap-fotografie. En zoveel feesten komen er in mijn familie ook niet voor.
Maar een fotograaf kun je ook inhuren voor een algemene foto-sessie zoals met schoolfoto’s veel gedaan worden. (Vooral vroeger, voor de opkomst van de digitale camera.) En denk ook aan jaarboeken en smoelenboeken voor bedrijven. Een goede portretfoto doet het ook goed op je C.V. en op een blog. En ik kan mij herinneren dat er vroeger bij de ingang van Artis altijd een fotograaf stond die de bezoekers fotografeerde, en als je Artis weer verliet kon je bij hem de foto kopen die hij had genomen. (Geen idee of dat nog steeds gebeurt.) (Geen idee ook welke rechten zowel de fotograaf als de koper hebben op die foto en of ik een foto mag kopen waar iemand anders op staat.) Er is nog altijd veel werk voor de professionele fotograaf, vooral indien de klant hoge kwaliteits-eisen stelt aan de foto’s. Dan moet er immers meer gebeuren dan alleen een knopje indrukken. De belichting moet correct zijn, de juiste hoek moet gekozen worden. Goed inzoomen, zonder digitale zoom. Zeer goed scherp stellen. En achteraf nog even photoshoppen. Foto’s maken kan iedereen, maar een goede kwaliteit behalen kunnen alleen echte experts. Mijn moeder van 70 kan b.v. prima foto’s nemen met haar digitale camera. Haar pink stond er heel mooi op, op de laatste foto die ze nam. 😉
op een pasfoto zat daarentegen geen auteursrecht, als ik me niet vergis. Er zit immers ook weinig ruimte over voor de creativiteit van de fotograaf. (Alhoewel ik me nu een blogpost van Arnoud herinner waarin huj zegt dat een Europese richtsnoer weer korte metten maakt met het ‘Nederlandse’ creatieve stempel van de maker, ofzo)
Dus je kan je idd afvragen welke rechten het mannetje bij de deur van Artis heeft.
Als hij wel auteursrechten heeft ligt het voor de hand dat de klant GEEN recht heeft anders dan het hebben van de foto. Maar een leuke vraag is dan weer of de klant het recht heeft om Die Ene foto tentoon te stellen.
Geen auteursrecht op pasfoto’s? Klopt in de meeste gevallen wel, maar als een fotograaf kan aantonen dat er wat creativiteit in zit, zoals speciale belichting, wat make-up en de nodige photoshopping dan kan er toch nog auteursrechten op zitten. Een standaard-foto voor in je paspoort of rijbewijs is inderdaad standaard-materiaal. Maar een portretfoto hoeft dat zeker niet te zijn! Een portretfoto kan auteursrechtelijk beschermd zijn. Een pasfoto is een portretfoto, maar een portretfoto is nog geen pasfoto.
Die fotograaf bij Artis staat op de openbare weg en is dus de auteur van iedere foto die hij neemt. Het gaat alleen nog om het portretrecht en welke rechten de kopers van de foto’s krijgen bij die foto.
Zo een fotograaf is volkomen onredelijk. Aan de andere kant snap ik wel dat hij niet zomaar afstand doet van alle auteursrecht, want je wil niet dat onder het mom van ‘familieportret’ genomen foto’s ineens opduiken in een grote reclamecampagne of dat ze opduiken op de campagneposter van een politieke partij.
En waarom dan niet? De inspanning van de fotograaf is volledig betaald door de opdrachtgever, gegeven de aard van het werk is auteursrecht als bescherming tegen “free-riders” geheel overbodig; dat de opdrachtgever uit die volledig betaalde inspanning nu nul of heel veel voordeel weet te halen is zijn zaak: hij heeft het risico op zich genomen door de fotograaf in te huren.
Het is hier hetzelfde als de situatie waarin ik een stoel koop (auteursrecht op die stoel buiten beschouwing gelaten, gewoon een model dat al sinds de oudheid gebruikelijk is): Ik kan er zelf thuis op gaan zitten, of ik kan hem in een restaurant neerzetten, en er zo wat mee verdienen, dat moet voor de maker niet uitmaken. Een maker die hierop wel denkt te kunnen diversificeren met “prive” en “premium” prijzen voor exact dezelfde stoel prijst zichzelf voor het “premium” gebruik uit de markt. (Dat je voor een restaurant misschien wel een veel sterkere slijtvaste en dus duurdere stoel wilt kopen is een ander verhaal.)
Tegenargument: de fotograaf heeft een extra scherpe prijs gesteld vanuit de aanname dat er extra gebruiksrechten bijgekocht kunnen worden. De NS heeft ook eerste én tweedeklasvervoer. Wil je een all-you-can-eat licentie dan was de offerte een stuk hoger geweest.
Dat betwijfel ik. Er is geen andere partij die de foto’s kan of wil afnemen (en in een aantal gevallen mag dat niet eens), en de inspanning/kosten voor het maken van foto’s voor “aan thuis de muur” of “voor een publicatie” is precies hetzelfde (in tegenstelling tot de kosten die de NS moet maken voor de betere (?) stoelen in de eerste klas). In een gezonde marktsituatie betekend dat dat de prijs naar hetzelfde niveau zal zakken, en voor verschillende gebruik geen premie gevraagd kan worden. Probeert een fotograaf dat, dan prijst hij zich al snel uit de markt, want er zijn er genoeg die niet uitgaan van de waanidee dat zij noodzakelijkerwijs vanwege een auteursrecht moeten delen in het voordeel dat de afnemer uit het product kan halen. (Mogelijk is dat anders bij heel bekende of bijzondere fotografen, die worden ingehuurd om hun naam, maar dat zal voor de meesten niet gelden.)
Mijn punt hier is dat het auteursrecht primair bedoeld is om een marktfalen te corrigeren, en dat waar zo’n marktfalen niet bestaat, ingrijpen niet alleen onnodig, maar zelfs schadelijk is.
Dat 1e/2e klasargument kan ik accepteren.
Wat bij mij er moeilijker ingaat is dat de fotograaf niet meer klantjes heeft die zijn trouwfoto’s op internet wil zetten, m.a.w. hij zou dit in zijn algemene voorwaarden of offerte/contract moeten afschermen (“je kan deze foto’s alleen prive gebruiken maar bijv. niet op internet zetten”. We weten natuurlijk niet wat de precieze voorwaarden van die fotograaf waren, maar zoals eerder gezegd: hij is bedrijfsmatig bezig in vergelijking met een zwakkere contractspartner dus hij moet m.i. maar wat meer moeite doen om vooraf duidelijk te maken dat de afgegeven prijs alleen voor een 2e klas kaartje was 😉
Hoewel ik bijna nooit reageer, ben ik een regelmatige lezer van deze blog. Over (de discussie onder) deze blogpost heb ik toch een vraag.
In Utrecht (waar ik woon) lopen ’s nachts regelmatig fotografen met een Polaroidcamera alle kroegen langs om voor het luttele bedrag van euro 3,00 tot 5,00 Polaroidfoto’s van stapvrienden te maken. De transactie bestaat uit ‘Willen jullie op de foto?’, afdingen op de prijs en het maken en overhandigen van de foto.
Zou ik nu ook door de fotograaf kunnen worden aangesproken onder het mom van ongeautoriseerd hergebruik wanneer ik deze foto op mijn (publieke) Facebookpagina zet?
Dat is goed denkbaar, want er is niet vooraf besproken wat de licentie inhield en dan is de vraag of je mocht verwachten dat de foto inclusief publicatierecht voor Facebook kwam.
Aan de andere kant, gezien de prijs zou de schade hooguit iets van 5 euro kunnen zijn. De schade is namelijk in principe de gemiste licentieinkomsten voor dat publicatiedoel. En zonder prijslijsten voor specifieke doelen, ga je dan terug naar de tarieven die hij wél rekende.
Dus als ik een foto laat maken van een peuter bij zo’n fotostudio in een groot warenhuis voor 40 euro en deze vervolgens gebruik voor een landelijke reclamecampagne van Prenatal, dan is de schade maximaal 40 euro omdat er geen prijslijst hing met een prijs voor gebruik bij een landelijke campagne? (ik heb geen idee of er bij zo’n studio een contract moet worden getekend, maar voor het voorbeeld ga ik er even van uit dat dat niet het geval is).
Ik ging wat kort door de bocht, maar in essentie is jouw schade de gemiste licentievergoeding die je had gekregen als er wél was onderhandeld. Je kunt niet zomaar 2000 euro uit je duim zuigen als schadeclaims, er moet een onderbouwing zijn.
De vraag is dan, wat had je als vergoeding gekregen? Professionele fotografen hebben vaak tarievenlijsten, en dan ga je daarop kijken. Staat daar “rechtenafkoop 100 euro” dan is je schade 100 euro. Dat is kennelijk het bedrag dat jij redelijk vond voor onbeperkt gebruik. (Zet je 10 miljoen bij die post op de lijst, dan treden er dingen als redelijkheid en billijkheid in werking.)
Fotografen werken nogal eens met de algemene voorwaarden van de fotografenfederatie, waarin staat dat het gewone bedrag 3x over de kop mag. Zie daarover dit onderzoek naar hoe dat in 54 rechtszaken uitpakte. In de comments nog de reactie van de jurist die de fotograaf bijstond.
Een voorbeeld is de Sapph-zaak. Hier was kort gezegd per publicatie een vast bedrag afgesproken, dus Sapph moest bij het niet-afgesproken meergebruik afrekenen op basis van dat bedrag. De fotograaf mocht niet de richtprijzen hanteren of méér claimen dan dat.
Intrigerend en iets dichter bij huis is deze zaak over een pasfoto: €8,95 om te maken en volgens de fotograaf zou afkoop rechten dan 750 euro hebben gekost. De rechter gaat daarin mee, 750 euro is de schade dus.
Een polaroid, he? Dan heeft de fotograaf dus geen origineel meer van de foto dus vraag ik mij ten eerste af hoe hij wil aantonen dat hij de auteur is van de foto. Ik denk dat je daarom kunt aannemen dat je met de foto ook de auteursrechten erover verkrijgt omdat jij alles in handen krijgt om de foto te reproduceren, inclusief de garantie dat de fotograaf niet meer over de foto kan beschikken. Overdracht van auteursrechten vereist meestal een geschreven bedrag maar ik denk dat in deze gevallen de prijs van een contract al snel vele malen duurder is dan de foto zelf. Dus in dit geval zou je de mondelinge afspraak “Willen jullie op de foto?” misschien al kunnen beschouwen als een overdracht van de auteursrechten. Ten slotte, als je accoord gaat dan brengt de fotograaf eigenlijk maar weinig creativiteit in de foto en ben jij het samen met je vrienden en de gekke bekken die jullie voor de foto trekken die de meeste creativiteit inbrengen in de foto. Je zou mogelijk kunnen spreken over een gedeeld auteursschap. Zowel de fotograaf als jijzelf hebben de creativiteit geleverd. En jij hebt het portretrecht, dus de fotograaf kan verder niets met de foto zonder jouw toestemming…
Dus ik ben het niet eens met Arnoud, hoewel het anders zou zijn indien de fotograaf een digitale camera had met een extra printer en dus kopieen van de foto’s kan bewaren. Maar dan nog denk ik dat je mee hebt gewerkt aan de creativiteit achter de foto, en dus mede-auteur bent. (Denk aan kleding-keuze, expressies en lichaamshouding, die de fotograaf jou echt niet gaat voorschrijven in dit soort gevallen.)
Overdracht van auteursrecht vereist volgens de wet altijd een akte, zie artikel 2 Auteurswet. Het hebben van het enige exemplaar van het werk is geen bewijs van hebben auteursrechten. Niet bij polaroids en niet bij schilderijen of standbeelden.
Ik kan me voorstellen dat de fotograaf geen creativiteit inbrengt bij een even-snel-klikken-en-afrekenen foto maar uitgesloten is het ook niet. Want in het algemeen worden zaken als de hoek, schaduw, belichtingstijd etcetera al als genoeg gezien. Je hoeft niet zo ver te gaan als “wat had het model aan”.
Maar het model bepaalt de pose waarin hij gefotografeerd wordt, en kan eventueel ook andere modellen bij de foto betrekken of zijn kleding aanpassen, haar kammen, make-up bijwerken en nog veel meer en bepaalt eigenlijk zelf hoe hij op de foto komt. Daarnaast heeft het model ook inspraak over de hoek en locatie van de foto, bijvoorbeeld “niet met de vuilniswagen op de achtergrond” of “Graal met die leuke meid op de achtergrond”. Het model is de mede creatief bezig…
En opeens bedenk ik mij nog iets. Wat indien er op de achtergrond iemand staat in een “foute positie” zoals een jongedame die even de camera “flasht” door haar trui omhoog te trekken? Mag die foto dan nog wel op Facebook? (Nee, want Facebook staat geen bloot toe dus laten we het er op houden dat ze nog een BH aan had. 🙂 )
Ja zeg, je gebruikt nu zo’n beetje al mijn argumenten, die je in die andere thread zorgvuldig aan het be-tegen-argumenteren bent. (Creativiteit van de geportretteerde, en het feit dat vanwege portretrecht de fotograaf er toch niks mee kan). Even een koekje van eigen deeg:
;-p
Ja, maar het verschil is dat het hier gaat om polaroid-foto’s, waarbij de fotograaf het origineel afgeeft en dus zelf de foto niet verder kan publiceren. Dan kom je bijna op het punt dat je kunt stellen dat het model de creativiteit verzorgt en de fotograaf alleen het materiaal levert.
Overigens vraag ik mij af of een dergelijke afspraak tussen fotograaf en een dronken stapper/model wel bindend is, omdat dronken mensen mogelijk niet meer wilsbekwaam kunnen zijn. 🙂 Maar goed, niet alle stappers zijn bezopen…
Ik ben het wel met je eens dat het medium van belang kan zijn. Zo vereist een krijttekening meer creativiteit dan een polaroid. Maar het feit dat hij het origineel niet meer heeft is dan weer niet van belang. De zeer creatieve krijttekening heeft de tekenaar immers ook niet meer.
‘Creativiteit’ is een moeilijk te vangen begrip. Denk aan een toekomstige robot die dezelfde krijttekening maakt, is dat creatief? En is dat dan een creatie van de maker van de robot? Of heeft de maker van de robot dan weer alleen de rechten (en patenten waarschijnlijk) van de programmatuur van de robot, en de robot zelf de rechten over de foto (we hebben het hier over de verre toekomst, waar je helaas nog steeds niet ongestoord op een terrasje kunt zitten).
Overigens weet elke Discworld lezer dat de auteursrechten van een polaroid foto eigenlijk liggen bij de kabouter die in de polaroidcamera zit 🙂
Er zit een Gnoom in de polaroid-camera, geen kabouter. 🙂 Toch?
En het gaat in deze gevallen om de creativiteit, waarbij het model wel erg veel inbreng heeft en de fotograaf eigenlijk meer vraagt wat het model wil en daarna op een knopje drukt. De creatieve beslissingen lijken mij in dit geval vooral bij het model te liggen.
Wanneer je een fotograaf inhuurt om b.v. familiefoto’s te maken of om speciale gelegenheden te fotograferen dan heeft de werkgever veel meer inbreng in de creativiteit. Immers, de klant wil in dat soort gevallen niet zelf bezig zijn met de juiste poses, momenten en hoeken waarin gefotografeerd wordt. Dat moet de fotograaf allemaal zelf kiezen, met mogelijk kleine aanwijzingen van de klant en andere aanwezigen.
Dus naast het medium is ook belangrijk wie er creatief betrokken is bij de foto. Omdat een polaroid meteen een afdruk maakt en in principe de foto niet bewaard koop je dus het origineel van de fotograaf. En omdat je zelf ook de benodigde creatieve inbreng hebt is het maar de vraag in hoeverre de fotograaf dus het alleenrecht op de auteursrechten kan opeisen in deze situaties.
Maar ik ben even in de war met de ouderwetse Polaroid-camera’s. Ik ben even gaan kijken of moderne Polaroid-camera’s ook de foto’s kunnen opslaan. Blijkt dat ze naast fotopapier ook een SD kaart bevatten zodat de fotograaf dus beschikt over een origineel en de klant dus alleen een afdruk ontvangt. Dat maakt de situatie toch weer iets anders en natuurlijk heeft de fotograaf wel enige creatieve inbreng, al is het alleen al de keuze van de locatie waar hij zijn diensten aanbiedt. Dan gaat het er dus meer om in hoeverre het model ook genoeg creatieve inbreng heeft om als mede-auteur bestempeld te kunnen worden zodat het model ook publicatie-rechten heeft.
Gnome is Engels voor kabouter, maar gnoom wordt soms letterlijk overgenomen uit het Engels…
Ik snap niet waarom het medium de creativiteit beïnvloed? Waarom heeft de fotograaf bij een klassieke polaroid minder auteursrecht dan bij een waar een SD kaart in zit. Het werk is echt 100% hetzelfde.
Het enige wat je misschien zou kunnen stellen is dat met een camera die alleen foto’s kan maken met automatische instellingen, zonder zoom de creativiteit van de fotograaf weg is. Maar ik vermoed dat de auteursrechten lobby hier ook nog wel iets op kan verzinnen…..
Ik ben het met je eens dat het niet uit maakt voor de auteursrechten of de auteur al dan niet nog een kopie heeft om te reproduceren. Dat geeft je als ontvanger niet ineens het recht om het wel te doen. Natuurlijk maakt het wel uit of je canvas en olieverf of een polaroid gebruikt, zelfs al zou het resulterende werk 100% hetzelfde zijn (wat erg knap en creatief zou zijn van die schilder). Het medium maakt dus niet uit, maar de totstandkoming wel.
Naar mijn mening heeft de fotograaf dan minder rechten omdat hij het gehele medium om de foto te reproduceren overdraagt aan de klant. Hij kan de foto dan zelf niet meer gebruiken. Als je daarbij er van uit gaat dat de klant ook creatieve input heeft gehad dan zou je kunnen stellen dat de auteursrechten voornamelijk bij de klant liggen. Maar zoals ik al zei, moderne polaroid-camera’s hebben een SD-kaart en kunnen foto’s dus opslaan waardoor de fotograaf dus later de foto han herproduceren. Alleen zit het portretrecht hem dan mogelijk dwars.
De vraag is in hoeverre het model ook creatief heeft meegewerkt aan het tot stand komen van de foto, en dus als mede-auteur beschouwd kan worden. Ik denk b.v. dat een vergelijkbare situatie ook zou ontstaan indien een fotograaf tijdens een bruiloft continu wordt vergezeld door de schoonvader die continu aanwijzingen geeft over de hoek waarin gefotografeerd moet worden, commentaar levert op de belichting, aangeeft wie er op de foto moet en daarnaast ook nog eens meehelpt met het dragen van de apparatuur en het vasthouden van een extra flitser. Normaal gesproken doet de fotograaf gewoon wat hij wil en gebruikt hij zijn eigen creatieve inzichten maar als schoonvader “meehelpt”…
Wim, ik kan bij een fotograaf de negatieven kopen van mijn opdracht. In dat geval levert hij dus ook alles over om de foto’s te reproduceren. Hij behoudt toch het auteursrecht. Het enige wat mijn voordeel is, is dat ik onbeperkt afdrukken kan maken zonder zijn absurde tarieven…
N.P. Blijft nog altijd de vraag over in hoeverre een model ook de benodigde creativiteit heeft geleverd voor de totstandkoming van de foto’s. En volgens mij is dat in zo’n spontane situatie op straat meestal groter dan als je een fotograaf inhuurt en zijn instructies opvolgt om tot een goede foto te komen. De straatfotograaf maakt meer een moment-opname van de feeststemming waarin jij op dat moment verkeert. En dat in opdracht van jou, waarbij jij zeer waarschijnlijk ook aangeeft vanuit welke richting jij gefotografeerd wilt worden en wie je erbij wilt hebben op de foto.
Je zou het bijna kunnen vergelijken met de situatie die je hebt als je aan een voorbijganger vraagt om een foto van jou te maken bij een brug. Jouw camera, maar de auteursrechten liggen dan bij?
Er lopen 2 discussies door elkaar. De eerste is of het type camera (klassieke polaroid vs SD-kaart) invloed heeft op de auteursrechten en in dat geval zie ik echt geen enkel punt waarom daar een verschil in zou zitten.
De tweede vraag is of er bij dit soort foto’s voldoende creativiteit van de fotograaf in zit. In deze gevallen is het natuurlijk zo dat de fotograaf een mooi foto moment ziet (twee blije mensen) en dat dát waarschijnlijk al genoeg is voor het auteursrecht.
Het verschil met de voorbijganger is dat in dat geval jij de initiatief nemer bent en bij de café foto, de fotograaf het initiatief neemt. En volgens mij kan je stellen dat de initiatief nemer het (creatieve) moment heeft gekozen om de foto te nemen.
Sowieso zijn er veel mensen die bij het zien van een fotograaf al spontaan gekke bekken gaan trekken en dus zelf extra creativiteit toevoegen. 🙂
Dan ligt het initiatief toch bij de fotograaf? Die heeft een
uniekfotomoment gespot en vraagt of de mensen een foto willen kopen van dat mooie moment. Het zien van een mooi fotomoment is de creativiteit van de fotograaf, net als op een bruiloft of een mooie zonsondergang. De kans is groot dat hij het niet vraagt aan een twee mannen dat verhit en boos met elkaar in discussie is.Het zou anders zijn als de klanten zelf naar de fotograaf stappen en vragen of hij een foto wil nemen.
Tja, die fotograaf vraagt dat vast aan iedereen die langs komt en in een kennelijke feeststemming is. Hij gaat naar een locatie waar de meeste bezoekers komen die willen feesten. Maar het zijn de bezoekers die de oorspronkelijke feeststemming bepalen en die ervoor kiezen dat het een gezellige plek wordt. Daarnaast kan het zijn dat mensen uitgaan op een bepaalde locatie omdat ze weten dat daar een fotograaf aanwezig is die dit aanbiedt. En dat ze ook richting de fotograaf lopen omdat ze als de volgende klant op de foto willen. Wie niet op de foto wil loopt waarschijnlijk met een boog om hem heen. Ten slotte lopen meerdere fotografen de cafe’s langs zodat het creatieve idee allang niet meer zo origineel is. Plus, veel feestvierders hebben mogelijk zelf al een digitale camera op hun mobieltje waarmee ze zelf ook al de nodige foto’s maken. Erg creatief is het dus niet om in een uitgaansgelegenheid te gaan fotograferen. Dat doet vrijwel iedereen al, toch? Er is dan toch meer creativiteit nodig, lijkt mij.
Creatief != orgineel. Hoe origineel is het om op een bruiloft foto’s te maken?
Bij een bruiloft is een fotograaf creatiever bezig omdat hij weet dat hij voor kwaliteit moet gaan, en dus zelf bepaalt waar en wanneer de foto’s worden genomen en vaak ook nog eens het bruidspaar apart neemt om op een rustige plek extra foto’s te produceren. De straatfotograaf heeft veel minder creatieve keuzes omdat hij een plek uitzoekt en de modellen bepalen of ze wel of niet op die plek gefotografeerd willen worden. Daar zit meer toeval achter, en minder creativiteit. En, zoals ik aangaf, heeft het model dan ook wat meer creatieve inbreng. Wel of niet bier in je hand, wel of niet je tong uitsteken, wel of niet je vriendin erbij, wel of niet die knappe dame op de achtergrond, en ga zo maar door. De fotograaf wacht wel en drukt uiteindelijk op het knopje. En bij enthousiaste groepjes vrienden gebeurt dit mogelijk enkele tientallen keren omdat iedereen wel een bepaalde afdruk wil hebben. (Okay, nu ik en Pieter! En nou ik met Maaike. En ik nu met Wendy en Wanda. En hop! 3 euro per keer, bij een groep vrienden van 12 personen die allemaal wel drie foto’s willen. Kassa!)
De voorbijganger die je vraagt een foto te maken is toevallig al een keer eerder op dit blog ter discussie gekomen. Volgens mij was de consensus dat dan nog steeds de fotograaf het auteursrecht heeft, al ben ik nog steeds wel benieuwd naar Arnouds mening hierover.
De Auteurswet bepaalt dat degene die de creatieve inspanning levert doet om het werk tot stand te brengen, de maker is. Wie betaalt of opdracht geeft, is irrelevant(*). Als er al auteursrechten zijn op zo’n “mag ik foto maken?” foto dan liggen die bij de fotograaf.
Je kunt zeggen dat je als geportretteerde heel creatief bent gaan staan poseren, maar of dat genoeg is? Een pose is geen “werk”, daar zijn ooit rechtszaken over geweest in het kader van voetballers die geld wilden om gefilmd te worden en stelden dat zij heel creatieve pasjes hadden. Is ze niet gelukt. Een mimespeler heeft ook geen auteursrecht, wellicht wel een naburig recht.
Dus kan je toch zeggen dat de voorbijganger geen auteursrecht op de foto heeft omdat die geen creatieve inspanning levert? Alles (instellingen, onderwerp, etc) is al bepaald door de de eigenaar van het fototoestel. De voorbijganger klikt slechts op het knopje?
Goeie. Ja, als de voorbijganger slechts een substituut is voor een zelfontspanner dan heeft hij geen auteursrecht. Gaat hij je een stapje achteruit laten doen, de belichting bijstellen en de camera scheef houden, dan wel.
En misschien ook het model die aan een straatfotograaf vertelt met wie hij op de foto wil en waar hij wil dat die foto wordt genomen, binnen 10 meter afstand? Het initiatief komt mogelijk van de fotograaf maar als hij dit b.v. aan een groep vrienden aanbiedt kan iedere persoon in die groep wel verzoeken tot een aantal foto’s met een bepaald aantal anderen op de foto. De pose alleen is niet genoeg, maar in dit soort situaties komt er van het model wel meer bij kijken. Zeker omdat zo’n fotograaf zich vooral gaat richten op groepjes, omdat je binnen dergelijke groepen vaak zult zien dat ze spontaan diverse foto’s willen hebben, met diverse combinaties van personen en poses. De fotograaf wacht dan eigenlijk tot het model aangeeft dat hij een foto kan nemen. Wie is er dan het meest creatief?
Maar dan nog zorgt de fotograaf voor de diafragma, sluitertijd, zoom, etc dus heeft de fotograaf de creatieve inspanning gedaan om het werk (= de foto) te maken.
Misschien kan het model wel een recht hebben op de compositie maar is de foto een afgeleide werk?