Een lezer vroeg me:
Ik heb als freelance websitebouwer een site gebouwd voor een klant, met voetbalnieuws en een forum. Nu heb ik ze meerdere malen gevraagd hoe het zit met auteursrechten op wat ze me aanleverden, en het antwoord was altijd “maak je niet druk, je kunt dit gewoon gebruiken”. En je raadt het al: vorige week kregen ze een claim van een sportfotograaf wegens auteursrechtschending. Nu willen ze dat op mij verhalen, want ik heb die foto in het design verwerkt. Kan dat zomaar?
Dat lijkt me een kansloze claim als ze zelf het materiaal hebben aangeleverd.
Hoofdregel is dat degene die iets publiceert op internet, aansprakelijk is bij eventuele rechtenschendingen. Dat is hier dus de klant, want het is zijn site. Het maakt niet uit wie de site ontworpen heeft en hoe actief de klant bij dat ontwerpen betrokken was: het is zijn site dus zijn aansprakelijkheid.
Bij materiaal geplaatst door gebruikers kan hij wellicht de aansprakelijkheid afwijzen met een beroep op de vrijstelling voor dienstverleners, maar een automatisme is dat niet.
Heeft je ontwerper de foto aangeleverd, dan kun je als uitgever van de site de claim verhalen op de ontwerper. Het was immers uiteindelijk zijn fout dan. ‘Verhalen’ is niet hetzelfde als de fotograaf doorsturen naar de ontwerper; het is en blijft jouw site dus jouw aansprakelijkheid. Alleen wanneer je contractueel een vrijwaring hebt afgesproken, kun je de ontwerper met de rechtszaak opzadelen.
Hier heeft echter de opdrachtgever zélf de foto aangeleverd, en daar nota bene nog bij gezegd ook “dit kun je gebruiken”. Duidelijker dan dat kun je het niet krijgen: daar is die ontwerper niet voor aansprakelijk te stellen. Hooguit als er specifieke dingen waren gezegd, zoals “deze foto mag met naamsvermelding fotograaf opgenomen in galerij 3” en dat de foto dan ineens als achtergrond op de gehele site opduikt zonder naamsvermelding.
Een lastige blijft de situatie waarin de opdrachtgever foto’s aanlevert zonder iets te zeggen over rechten. Moet je dan gaan navragen als ontwerper, of mag je er stilzwijgend vanuit gaan dat hij de rechten geregeld zal hebben? Bij sommige onderwerpen (zoals sport of celebrities) wéét je dat daar regelmatig foto’s worden gebruikt zonder licentie. Maar moet je dan navraag doen bij je klant?
Arnoud
Hele interessante post!
Ik vraag me nog steeds af hoe het zit wanneer ik als een website als eBay nu wel aansprakelijk had kunnen zijn. eBay plaatst automatisch mijn content, maar wat als er nu een moderator heel de dag deze content zat goed te keuren?
Stel dat ik actief de content zou checken (niet op auteursrechtenschending, maar of deze voldoen aan de regels van mijn website, dus geen porno e.d.), ben ik in dat geval “meer” aansprakelijk? Ik ben immers dan toch een beetje aan het modereren. Als dit waar is, zou ik eigenlijk nooit naar mijn content willen kijken voordat iets gepubliceerd wordt. .
Dit lijkt mij echt een issue dat met een goed contract voorkomen kan worden. Opdrachtgever (A) verklaart dat de rechten op al het verstrekte materiaal (B) voor opdracht (C ) uit te voeren door opdrachtnemer (D) zijn geregeld. En (D) verklaart dat voor opdracht (C ) geen materiaal wordt gebruikt waarvan de rechten niet zijn geregeld waardoor (A) in de problemen zou kunnen komen.
(iets voor een slimme tekstgenerator?)
Volgens je redenering had Eichmann vrijgesproken moeten worden; hij deed immers alles in opdracht.
Ik denk dat je als ontwerper wel degelijk medeverantwoordelijk bent om auteursrechtenschending te vermijden, ook op materiaal waarvan je wordt verteld dat je het moet gebruiken. Je moet bijvoorbeeld klanten duidelijk maken dat dat werkelijk een probleem is, want jij weet dat en veel klanten niet. De ontwerper in je voorbeeld heeft duidelijk die verantwoordelijkheid genomen en valt daarom niets meer te verwijten.
Eh, auteursrechtproblemen vind ik wel iets anders dan genocide.
Enige navraag of onderzoek is wel zo gepast. Maar als de opdrachtgever zegt “dit mag je gebruiken” of “dit zijn onze standaard foto’s” dan lijkt het mij dat dat onderzoek wel klaar is.
Hannah Arendt heeft in 1963 een boek geschreven waarin ze verklaart dat Eichmann en velen anderen in principe onschuldig zijn omdat ze in opdracht hebben gehandeld. Dus op dat punt heb je wel gelijk en zijn er goede argumenten te bedenken waarop Eichmann onschuldig verklaard zou moeten worden. Ook Harry Mulisch kwam tot diezelfde mening in een van zijn boeken. Maar anderen zijn van mening dat Eichmann niet blindelings bevelen heeft uitgevoerd maar ook zelf heeft bijgedragen aan de Jodenvervolging en de massamoord van miljoenen onschuldige burgers. En bij zijn veroordeling is men er van uit gegaan dat hij heel goed wist waar hij mee bezig was en dat hij bewust meehielp aan genocide. En dat kun je weer doortrekken naar deze situatie! Indien de freelancer gewoon wist dat het materiaal gebruikt werd zonder dat de rechten in orde waren, maar gewoon meewerkte omdat hij dacht dat hem toch geen blaam zou treffen, dan is de situatie toch anders. Vraag is alleen hoeveel moeite je als freelancer moet nemen om zeker te zijn dat de rechten in orde zijn. En deze freelancer heeft dit gedaan door te vragen of de rechten wel in orde waren, waarop men aangaf dat de rechten in orde waren. Maar wat indien men had gezegd dat ze gewoon van site X waren gekopieerd zonder toestemming, en de freelancer deze gewoon in het ontwerp heeft verwerkt?
Die wet ken ik, maar ik kon echt geen duidelijkere vergelijking bedenken. Jij wel?
Als je alleen een dergelijke brakke ((internationaal) strafrecht vs auteursrecht, genocide/moord/marteling versus alleen geldelijke/imageschade) vergelijking kan maken had je ‘m denk ik gewoon niet moeten maken.
Inhoudelijk: het lijkt me wat overdreven om te gaan navragen of je materiaal door je opdrachtgever aangeleverd wel mag gebruiken. Als je het niet mocht gebruiken, had de opdrachtgever dat materiaal simpelweg niet moeten geven – vooral omdat de uiteindelijke aansprakelijkheid primair bij de opdrachtgever ligt.
Ehm, materiaal dat door de opdrachtgever wordt aangeleverd blijft van de opdrachtgever. Jij kunt als designer niet voor eigen gebruik herzelfde materiaal gebruiken want jij hebt geen licentie ervoor. Die licentie ligt bij de opdrachtgever, die jou opdracht heeft gegeven om met dit materiaal een site te bouwen. Dus nee, materiaal dat een opdrachtgever aanlevert kun je niet zelf gebruiken! (Doe je dat wel dan ben je in overtreding van de auteurswet.)
Maar wat indien de freelancer in zijn contract heeft opgenomen dat de freelancer eigenaar is van de software, en niet de opdrachtgever? Indien de auteursrechten van het forum bij de freelancer liggen dan heeft hij, als auteur zijnde, dus zijn eigen werk “besmet” met dat van iemand anders.
Ik denk dat freelancers sowieso een regel in hun contract moeten opnemen waarbij de opdrachtgever verklaart dat het materiaal dat de opdrachtgever aanlevert ook legaal gebruikt mag worden voor de betreffende opdracht, en dus dat de licenties ervan in orde zijn. En verder een duidelijke administratie aanleggen van materiaal dat de opdrachtgever aanlevert en materiaal dat van andere bronnen afkomstig is.
Deze zaak lijkt me inderdaad vrij duidelijk omdat de bouwer expliciet gevraagd heeft of die foto’s gebruikt kunnen worden met het oog op de auteursrechten. Als een ontwerper of websitebouwer dit niet vraagt mag hij best (mede) aansprakelijk gesteld worden. Je hebt als professional toch een zorgplicht voor het klanten en moet ze wijzen op de mogelijke gevaren van het publiceren van foto’s zonder de bijbehorende rechten.
In mijn ogen is dat niet veel anders dan dat je een klant moet adviseren om de laatste versie van WordPress te gebruiken ipv versie 1.1.
Ik ben het met je eens dat wanneer de A materiaal aanlevert en verklaart dat “de rechten OK” zijn, A de schade van inbreuk hoort te dragen. Het maakt wat mij betreft niet uit of A de opdrachtgever, websitebeheerder, designer of een derde partij is. Een andere vraag is hoever de zorgplicht van een websiteontwerper gaat. Als je weet dat je opdrachtgever minder verstand van auteursrecht heeft dan jij is een herinnering wel op zijn plaats. (Als morele plicht.) Maar geldt zoiets ook als je opdrachtgever meer verstand van uitgeven heeft als jij? (Het softwarehuis dat een website voor het ANP maakt.)
De zorgplicht lijkt me vergelijkbaar met die in de financiele wereld. Als een handelaar dagelijks voor miljoenen aan transacties doet hoef je als bank niet te wijzen op de risico’s van opties. Als een particulier voor het eerst met opties wilt handelen zal je dat wel moeten doen. In de twijfel gevallen gewoon waarschuwen.
Sowieso kun je je afvragen of een webdesigner zelf op de hoogte moet zijn van de auteurswet. Of in ieder geval dat een designer er meer van moet weten dan de gemiddelde burger, want iedereen hoort de auteurswet te kennen. De vraag is uiteindelijk waar de verantwoordelijkheid ligt.
Ja dat moet ie. Net als dat een beroepschauffeur beter op de hoogte moet zijn van alle verkeers- en vervoersregels als een normale bestuurder (denk aan gevaarlijke stoffen etc). Natuurlijk wordt iedereen geacht de wet te kennen maar volgens mij moeten enkelen de wet beter kennen dan anderen.
Maar het verschil is dat een beroeps-chauffeur voor zijn theorie-examen deze regels en wetten gewoon moet kennen terwijl een webdesigner dit nooit leert bij zijn opleiding. Ten minste, voor zover mij bekend is. Het is sowieso niet iets dat bij examenvragen opduikt, in tegenstelling tot de verkeersregels voor beroepschauffeurs. En dan is er nog een probleem dat veel mensen zelfs zonder opleiding gewoon kunnen beginnen als webdesigner. Het is niet zo dat een diploma verplicht is voordat je een website mag bouwen. Het amateurisme is enorm groot onder webdesigners waardoor je webdesigners beter kunt vergelijken met fietsers dan met beroepschauffeurs. Door rood rijden, geen richting aangeven, over de stoep rijden, fietsers houden zich lang niet altijd aan de regels. Webdesigners zijn ook wel eens de regeltjes aan het negeren als het hen uit komt.
Maar goed, in deze kwestie was de webdesigner dus wel slim genoeg om te vragen of de rechten in orde waren. Goed voor hem!
Overigens doen de cookies van dit blog nog steeds erg raar, waardoor ik steeds weer mijn gegevens moet invullen. Best lastig en om eerlijk te zijn, amateuristische fout. 😉
de hamvraag is wel, hoe bewijs je dat je eigenaar bent van een foto ? met een beetje gemak kun je de foto zo bewerken dat het lijkt alsof deze vanuit een ander hoek of moment is genomen, meta info veranderen en zie dan als eigenaar je rechten nog maar eens te halen.
Tenzij je NCIS heet, is het best knap om uit een 2D foto een andere hoek te halen, volgens mij… Metadata veranderen kan inderdaad ieder kind.
Yep, wat NCIS laat zien is nep, maar desondanks zijn er wel bewerkingen mogelijk die een foto redelijk onherkenbaar maken voor software. Wel is het mogelijk om een beetje 3D beeld te genereren op basis van een 2D foto, hoewel het niet al te gedetailleerd zal zijn. Simpeler is het om details aan te passen zoals een andere lucht of een andere gezichtsuitdrukking bij personen. Vooral dat laatste kan tegenwoordig al erg goed.
Als de inbreukmaker beelden gaat manipuleren om opzettelijk en veiliger (minder riskant) inbreuk te kunnen maken vergroot dat de kansen voor toeslagen wegens regeling achteraf. En is dat in ieder geval in strijd met art. 25 Aw.
Was de foto in deze zaak soms van Guus de Jong?
maar..
hoe zit het als de klant zegt ik wil precies zo’n zelfde site en toestemming van hem om alles te kunnen gebruiken(terwijl hij niet de eigenaar is van de site) jij als web-bouwer kopieert een hele jquery script. om de leasing formule ook te kunnen gebruiken. nu heeft de bouwer waar de site op moet lijken, zelf de jquery geschreven….
janis, het is het in eerste instantie het risico van je opdrachtgever als hij het auteursrecht schendt. Je moet er alleen voor zorgen dat jij de expliciete opdracht zwart-op-wit (bijvoorbeeld in een email) hebt. Dat laatste is om te kunnen bewijzen dat jij niet op eigen initiatief gehandeld hebt en de schade echt bij je opdrachtgever verhaald moet worden.
P.S. een beetje professional adviseert zijn klant, maar de klant mag dit advies verwerpen. Zorg er wel voor dat je domme beslissingen van de klant documenteert, je loopt het risico dat iemand “aansprakelijkheid” gaat roepen. Jij staat heel sterk als je kunt aantonen dat verstandig advies in de wind geslagen is en dat daardoor de problemen ontstaan zijn.
mathfox dat klink goed.
nu draai ik het plaatje om. stel ik ben de eigenaar van de website waar de code van geript is. de web-bouwer heeft alleen iets mondeling afgesproken. kan ik de schade bij hem halen of toch bij zijn opdracht gever?
janis, de uitgever/verspreider van een werk moet ervoor zorgen dat hij de benodigde auteursrechtlicenties heeft. Bij een website is dat degene die de inhoud plaatst (of opdracht geeft tot plaatsing), de eigenaar van de website. Het is zijn verantwoordelijkheid om een betrouwbare ontwerper te kiezen. De eigenaar van de website is ook het eerste aanspreekpunt bij auteursrechtinbreuk. Ik denk dat er wel een mogelijkheid is om een webbouwer die regelmatig stukken van jouw ontwerp in websites van zijn klanten verwerkt aan te spreken op “onrechtmatige daad”, maar daar sta je sterker als je al met twee van zijn klanten een deal gemaakt hebt. (Ik ben geen jurist, ga bij een IE-advocaat langs voor goed juridisch advies.)
Een webbouwer die belangrijke afspraken met zijn opdrachtgever niet documenteert is niet professioneel bezig. Een simpel afsprakenlijstje per email kan volstaan:
Laat Eichman van zijn welverdiende rust genieten, maar zonder invulling te geven aan art 2 van de Auteurswet is in de meeste gevallen de openbaarmaker verantwoordelijk. Dan is er weinig plaats meer voor ‘ich habe es nicht gewusst’.
Bert, wil je alsjeblieft nóóit meer die Duitse zin gebruiken op deze blog? Gewoon níet meer doen. Ook niet met disclaimer. Ik word er misselijk van.
De openbaarmaker is de partij die eindverantwoordelijk is voor de publicatie. De website-exploitant is dus inderdaad aansprakelijk, ongeacht wat zijn hulppersonen feitelijk hebben uitgevoerd. Dus laat je je site 100% verzorgen door een bureau dat je belooft geen omkijken, gewoon mooie site: jij bent aansprakelijk naar de fotograaf of andere rechthebbende toe.
Contractueel kun je zo’n claim verhalen op de hulppersoon, maar daar heeft de fotograaf niets mee te maken. Die kan jou aanspreken.
Ik leefde in de veronderstelling dat ik diezelfde dag (3 augustus) op dit blog mijn welgemeende excuses aan Arnoud had aangeboden, maar vindt die – toevallig bladerend – niet terug. Daarom alsnog bij deze.