Uitgevers willen tweedehandsebooks-site platleggen

scanbook.pngAmper een week na de livegang van het platform voor tweedehands ebooks Tomkabinet.nl heeft de site al een sommatie aan zijn broek van de Nederlandse uitgeverswereld, zo meldde Sprout vorige week. Het platform maakt het mogelijk je ebooks tweedehands door te verkopen, net zoals tweedehandsboekhandels en Marktplaats het mogelijk maken fysieke boeken tweedehands door te verkopen. Tomkabinet verwacht dat dit mag, op grond van het Usedsoft-arrest uit 2012. De uitgeefbranche vindt uiteraard van niet, dus dat gaat juridisch vuurwerk opleveren.

We hadden het een paar weken terug over het tweedehands doorverkopen van ebooks, op grond van Usedsoft. Op zich is het arrest duidelijk: heb je een licentie gekocht die eeuwigdurend en tegen een eenmalig (en economisch reëel) bedrag is, dan heb je het werk gekocht en mag je het dús doorverkopen.

Echter: Usedsoft ging over software, en voor software is er een aparte Richtlijn naast de gewone Auteursrechtrichtlijn. Beide richtlijnen (Europese wetten) bepalen iets over uitputting, maar in de Usedsoft-uitspraak baseerde de hoogste Europese rechter zich alleen op de aparte Softwareauteursrechtrichtlijn. Logisch, in een softwarezaak.

Er is geen reden waarom men wél uitputting voor software maar niet voor ebooks en andere werken zou willen toestaan. Maar gezégd is het niet. Dat mag ook niet, want een rechtbank mag alleen oordelen over de zaak die er ligt en geen uitstapjes doen naar andere wetten om dan te zeggen “oh ja hier geldt het ook voor”. En dat biedt dus het argument voor handige advocaten om te roepen dat het arrest niet zo gelezen moet worden.

En toegegeven, er is (Duitse) jurisprudentie die zegt dat Usedsoft inderdaad niet voor andere werken dan software geldt (dank, Bas).

De redenering is dat het een speciale wet is en je het arrest dus niet mag toepassen, en dat in de gewone Auteurswet staat dat uitputting van digitale kopieën niet kan, dús kan het niet. Alleen: dat staat óók in die Softwarerichtlijn en het Hof van Justitie had er geen moeite mee dat te passeren door haar constructie van “eeuwige licentie tegen economische prijs = koop”. Het Duitse hof had wellicht even kunnen toelichten waarom dát criterium niet zou kunnen bij gewone werken.

Mocht u meer juridische diepgang willen, dan is de werkelijk schuimbekkende tirade van Quaedvlieg tegen Usedsoft lezenswaardig.

Wat denken jullie, gaat Tomkabinet het halen?

Arnoud

16 reacties

    1. Zo sta ik er ook in. Verwonderde me met iTunes al dat je geen eigenaar meer bent van aangeschafte muziek. Straks wordt het de consument onmogelijk gemaakt eigendom te verwerven. Alles wordt hem hoogstens digitaal in bruikleen gegeven. En erover beschikken kan hij niet meer. Het grootbedrijf maakt een maximaal eigendomsvoorbehoud lijkt het wel. Alles is van ons en blijft van ons. Tegen betaling mag u het een tijdje gebruiken. Maar het blijft van ons.

      Die Kwaadvlieg zit er puur ‘politiek’ in. Ik zou zn clientenbestand wel eens willen zien (is ie advocaat?). Ik denk niet dat ie veel consumenten bijstaat, en dat ie daarentegen veel met het grootbedrijf om tafel zit. Jaja, het schrijven van juridische literatuur (en annotaties) is ook nooit vrij geweest van corporate bijbedoelingen.

      1. Als je een lp of een cd koopt ben je ook geen eigenaar van de muziek. Auteursrecht berust op het filosofische idee dat een creatief werk eigenlijk niet te verkopen is; een lied blijft altijd het intellectuele eigendom van de componist en tekstschrijver. Wel kan je fysieke objecten kopen met daarop reproducties van dat lied. Die fysieke objecten, maar niet het lied zelf, zijn dan je eigendom. Bij iTunes koop je een bestand. Een bestand is geen fysiek object. De harde schijf, USB-stick of mp3-speler waarop dat bestand staat wel en die mag je doorverkopen, met de bestanden erop.

        Ik vind het zelf volkomen logisch. Het mooie is ook dat het op een filosofisch principe berust – wat jij creëert, is van jou, want hoe kan het ooit van iemand anders zijn? – dat totaal onafhankelijk is van medium of techniek.

        1. Wat jij “creëert”, bestaat voor 80-95% uit dingen die van anderen komen, dus hoe kan het ooit “van jou” zijn? En waarom wil je anderen de kans ontnemen om voort te bouwen op jouw creatie en er nog iets beters van te maken?

  1. Tomkabinet gaat het niet redden, maar het grotere geheel is duidelijk. Het model zoals we het nu kennen zal over tien jaar dood zijn. Net als I-tunes in zijn huidige vorm. Juridisch heb ik weinig in te brengen, maar dit soort modellen houden echt geen stand meer. De enige reden dat er in mijn gezin naar de TV gekeken wordt is omdat er WK is. Mijn kinderen, mijn vrouw, ik, we kijken geen TV meer. Mijn vrouw leest veel boeken en haalt deze bij de bieb, ik lees veel op de e-reader (en download alles wat ik hebben wil), de kinderen streamen alles (zoals Netflix en Spotify) op de tablets. In alle gevallen gaat het niet om bezit, maar om gebruik.

    Leuk dat ze strijd voeren tegen Tomkabinet, maar hiermee missen ze het punt. Woorden kun je niet beveiligen tegen kopieren. Als je model niet aanpast zal piraterij hoogtij vieren. De streaming diensten bewijzen dat er geld te verdienen valt aan “All you can eat/watch/read” diensten.

    Overigens zou het ook goed zijn als Engels ons eerste taal wordt. Lekker off-topic, maar toch stiekem relevant…

      1. Eric, ik snap je punt, maar dat zijn kosten die voor de baten uit gaan (Twitter loopt te prutsen op dit vlak, maar soit). Als je dieper inzoomt op de kosten / versus opbrengsten 1 gebruiker (men zegt grosso modo 70% gaat naar rechthebbende), zie je dat de winst potentie er gewoon is… En dat artiesten / labels het ondanks gemopper toch ondersteunen. Netflix maakt momenteel ook verlies als je alleen de nieuwe markten bekijkt, maar verderop in de life-cycle maken ze gewoon winst.

    1. Het verschil tussen Netflix en Tomkabinet is dat Netflix licenties afsluit en filmmaatschappijen ook kunnen besluiten geen licentie af te sluiten met Netflix. Verreweg de meeste doen dat ook niet; het filmaanbod op Netflix stelt weinig voor. Het bedrijf richt zich meer en meer op eigen producties, waardoor het steeds meer verwordt tot iets heel ouderwets: een betaal-tv-zender.

      1. En weer die uitgevers (filmmaatschappijen deze keer) die ervoor zorgen dat er onnodige drempels opgeworpen worden aan het kennisnemen van “cultuur”.

        Als we mogen aannemen dat het auteursrecht dient om het scheppen van kunst te financieren en de gemaakte kunst te verspreiden gaat er in de huidige praktijk iets goed fout! (Is het geven van een monopolie een fundamentele weeffout in de wetgeving?)

      2. Verreweg de meeste doen dat ook niet; het filmaanbod op Netflix stelt weinig voor.

        Dat komt vanzelf. Het aantal is al opgelopen naar meer dan 1000 films. Netflix is nu nog een nieuwe speler in Europa maar in de VS hebben ze met de meeste grote maatschappijen wel contracten en hebben ze dus wel veel films in het aanbod. Naar mate Nexflix meer klanten in Europa krijgt kunnen ze ook hier makkelijker deals sluiten met grotere filmsdistributeurs.

        Het is in Europa ook wat lastiger met voor veel landen verschillende versies van films (ondertitels, leeftijdkeuring, censuur).

  2. Quadvlieg’s gezever begon al na twee pagina’s al te vervelen. Typisch geklets van een jurist die geen oog heeft voor nieuwe (sociale, technologische, en economische) ontwikkelingen en blijft hangen in aloude mantras. Volgens mij sluit de UsedSoft uitspraak precies aan bij de beleving van de meeste gebruikers/kopers van (al dan niet gedownloade) software en (e)boeken. De beleving is dat je iets (een boek, een ebook, een cd-rom met software, gedownloade software) gekocht hebt, ook al schrijft iemand op een stukje papier (correctie, laat iemand op een scherm verschijnen) dat het om een gebruikslicentie gaat. Kopen betekent hebben, en hebben betekent dat je met dat “exemplaar” kunt doen wat je wilt. Daar verandert het epistel van Quadvlieg niets aan.

  3. Inderdaad Patrick, er zijn zeker raakvlakken met Redigi. Naast digitale muziekbestanden is Redigi op termijn ook van plan gebruikers in staat te stellen om software en E-books door te verkopen. Een groot verschil echter met Redigi is dat de gebruiker van TomKabinet zelf zorg draagt voor het aanleveren van legitieme bestanden en het vervolgens verwijderen hiervan. Redigi gebruikt daarentegen een automatisch proces dat de computer van de gebruiker scant op legitieme digitale muziekbestanden en tevens de orginele bestanden en eventuele back-ups automatisch verwijdert. In zekere zin is Redigi hierdoor beter in staat om de authenticiteit van de bestanden te garanderen.

    Het probleem in de Redigi-zaak is niet zozeer dat de District Court uitputting van het distributierecht en wederverkoop van digitale muziekbestanden uitsluit. Zo wijst de District Court specifiek op de mogelijkheid om een iPod met behoud van de digitale muziekbestanden door te verkopen. De crux zit hem echter in het gegeven dat de verkoper het bestand dient te uploaden naar de server van Redigi. De District Court is echter zeer resoluut en kwalificeert deze handeling als een (ongeoorloofde) reproductie. Sterker nog, volgens de District Court gaat het bij een bestandsoverdracht via het internet altijd om een reproductie. Het is namelijk nooit en te nimmer exact hetzelfde bestand dat op de server van Redigi verschijnt. Aan uitputting van het distributierecht komt men dan niet toe, omdat het hier om een ongeoorloofde reproductie.

    Dezelfde problematiek wordt overigens ook beschreven door mr. During in zijn bijdrage: “Rekken en strekken met de Usedsoft-formule”. “Het grootste knelpunt blijkt echter te zitten in een uitzondering voor de reproductie die wordt gemaakt om het digitale exemplaar van de verkoper naar de koper te sturen.”, aldus mr. During. De District Court concludeert uiteindelijk dan ook dat Redigi en de manier hoe Redigi werkt niet verenigbaar is met de huidige stand van het recht. De District Court merkt wel nog op dat in de toekomst een Redigi 2.0, 3.0 of 4.0 misschien wel verenigbaar met het recht zou kunnen zijn.

    Interessant in dit opzicht is dan ook Redigi 2.0 en de manier waarop Redigi omgaat met het probleem van ongeoorloofde reproducties. In plaats van dat de digitale muziekbestanden eerst naar de gebruiker zijn computer worden gedownload en vervolgens voor wederverkoop naar de servers van Redigi, werkt Redigi 2.0 anders. Legitieme muziekbestanden worden in Redigi 2.0 niet meer naar de computer van de koper gedownload, maar rechtstreeks vanuit iTunes naar een CloudLocker van Redigi opgeslagen. Vervolgens heeft de éérste koper van het digitale muziebestand toegang tot deze Cloud Locker en in staat om een persoonlijke kopie te maken op basis van de thuiskopieregeling. Als de éérste verkoper van zijn digitale muziekbestand af wilt, biedt hij het vervolgens aan op Redigi en wordt slechts de toegang tot de CloudLocker “overgedragen” tussen de koper en verkoper. Eventuele back-ups op de computer en gesynchroniseerde apparaten van de verkoper worden daarnaast automatisch verwijderd. Door het overdragen van toegang tot het bestand, in plaats van het daadwerkelijk overdragen van het bestand wordt een ongeoorloofde reproductiehandeling voorkomen.

    Wellicht een mogelijk optie voor TomKabinet om het verkoopproces op een dergelijke manier vorm te geven? In ieder geval zijn de bestanden dan geen reproducties en in theorie wel vatbaar voor uitputting. In de praktijk blijft het dan nog de vraag of uitputting van digitale muziekbestanden überhaupt mogelijk is. Hopelijk kan het HvJ ons in de nabije toekomst daar uitsluitsel over geven

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.