Nee, je kunt geen taart in je huurcontract smokkelen

cake-contractJa Arnoud, had je maar beschuit met muisjes in je contracten moeten smokkelen. Dat mailden diverse mensen me naar aanleiding van dit Metro-bericht: Reddit gebruiker GloriousGherkins had een huurcontract als Word-document gekregen en daarin opgenomen dat “De verhuurder zal een verjaardagstaart geven aan de huurders in het weekend dat het dichtste bij hun verjaardagen zit (7 juni en 17 februari). Vanille taart is onacceptabel”. Rechtsgeldig? Mijn juridische hoela.

Het is natuurlijk een mooie prank richting al die partijen die ellenlange lappen tekst over de schutting gooien en dan zeggen “had je die maar moeten lezen, je zit er aan vast vriend”. Want iedereen weet dat niemand die teksten leest. Dus als ik vast zit aan de EULA van die verhuurder, dan zij nu ook aan die verjaardagstaart. En je had ooit die Rus die het voor elkaar kreeg. Maar daar had het ook effect: hij had zichzelf een rentepercentage van nul gegeven én gekregen.

Toch denk ik niet dat dit gaat werken. Het komt eigenlijk op een hele simpele regel uit het contractenrecht neer: willen beide partijen dit deel van de afspraak laten zijn? Het antwoord is daar vrij evident ‘nee’ op. En dan ben je dus klaar. Of nee, niet helemaal, want iedereen kan achteraf wel van alles roepen niet gewild te hebben. Vandaar dat de wet zegt, als je de redelijke indruk wekte dat je iets wilde (art. 3:35 BW) dan hang je. Precies dezelfde regel als waarmee al die prijstypefouten worden afgeschoten inderdaad.

Het punt is hier dat door het contract zo op te maken en terug te sturen, je de indruk wekt akkoord te zijn met het originele contract, en niets anders. Redelijke mensen zeggen immers “leuk contract, maar eh ik wil wel graag taart op mijn verjaardag, ik heb het er alvast ingetypt in artikel 16.” Daarom gaat dit hem dus niet worden.

Het is zeer ergerlijk dat grote partijen wél hun voorwaarden kunnen opdringen, hoe onzinnig ook. Dus grappig is het en een mooie taart in de snufferd ook. Maar legaal, nee.

Arnoud

38 reacties

    1. Dat was wel omdat de bank het contract doorgelezen had, omdat er allerlei variabelen (zoals rentepercentage) uit het contract waren overgenomen door de bank. En toen was de redenering ‘als je wel de ene helft uit een custom contract overneemt kan je niet zeggen dat je de andere helft niet doet’. Komt ook bij dat deze Rus geen taarten eiste, maar dingen die gerelateerd waren aan financiele producten.

          1. OK beetje flauw misschien, maar het zou niet de eerste keer zijn dat als je de daadwerkelijke uitspraak leest de vork toch anders in de steel blijkt te zitten. Mijns inziens is het dus gissen of de Russische uitspraak anders geweest zou zijn als er wel een taart in de voorwaarden was gezet (tenzij je dus inderdaad uit de voeten kunt met Russisch recht).

                1. Juridisch gezien niet. Relevant is het toepasselijke recht. Als dat Russisch recht is dan is het Russische recht relevant. Dat zal echter in NL zelden tot nooit het geval zijn. Interessant is het wel om bijvoorbeeld de feiten van een buitenlands geval te nemen, en daar dan bijv. NL-recht op proberen toe te passen.

                    1. Zoals gezegd: wanneer Russisch recht van toepassing is is het relevant. Dat zal hoogstens het geval zijn als twee professionele partijen beiden RU recht van toepassing verklaren. Vind het moeilijk een ander geval te bedenken.

                      1. Waarom zou dit alleen bij twee professionele partijen zo zijn? M.i. zal bijvoorbeeld ook iedereen die zich richt op russische consumenten rekening moeten houden met het RU recht. Ik denk niet dat je vrij kunt kiezen om het wel of niet van toepassing te verklaren.

                          1. In principe zal RU recht (of VS-recht of …) voor een Nederlandse rechter  inderdaad niet van toepassing zijn; zelfs niet als professionele partijen onderling RU recht van toe passing verklaren (dan moeten ze hun geschillen maar voor een russische rechter oplossen).

              1. Ik begrijp de vraag niet goed, maar waar het om gaat: de wet is in Rusland anders dan in Nederland. Als we dit Russische geval nemen en gaan kijken hoe daar in Nederland mee omgegaan zou worden door een rechter is dat heel nuttig en relevant zuiver als exercitie. In puur juridische zin is de zaak niet relevant. Je kunt er bij een rechter namelijk niets mee.

                1. Oh, ok, als mensen de vraag niet begrijpen: hierbij uitleg

                  Het is welbekend dat er van een scheiding der machten in Rusland geen sprake is. Er worden politiek gemotiveerde beslissingen door de rechterlijke macht genomen en ook de uitvoerende macht is niet vrij van inmenging, en dat is nog mild gesteld.

                  Verder is het mensenrechtenplaatje van Rusland ook nogal dubieus. En het zit in de onderste 30 procent van de wereld met betrekking tot korruptie.

                  Vanuit een dergelijk land kun je geen degelijke rechtsspraak verwachten.

                  Leuk curiosum, zo’n Russische uitspraak, maar het heeft nul relevantie voor wat in een normale samenleving de norm is of zou moeten zijn

                  1. Helemaal mee eens, hoewel natuurlijk niet geheel is uitgesloten dat er daar toch wel eens een keer door een rechter een interessante (in het kader van bijvoorbeeld rechtsvergelijking) uitspraak gedaan wordt.

                    1. Ja, we kunnen van het positieve uitgaan en zeggen dat er ook daar nog wel rechters zullen zijn die weloverwogen en consciëntieus een besluit nemen.

                      We kunnen aan de andere kant ook stellen dat het bij voorbaat zinloos is een vergelijking te maken tussen het resultaat van een aap met een typemachine, al komt daar bij toeval iets leesbaars uit, en het werk van Shakespeare

                    2. Precies! Dat hebben we toch gezien bij die Greenpeace-zaak van een jaar of 4-5(?) geleden? Putin zei op een gegeven moment dat die mensen alsnog naar huis mochten maar de rechter besloot een paar dagen later dat er alsnog een straf stond op hun daden. Als er zo’n sprake was van politieke inmenging, dan had de rechter Putin’s oordeel overgenomen i.p.v. met een eigen oordeel te komen.

                      1. Tja, als het gaat om de onafhankelijkheid van de rechtspraak in Rusland zou ik me niet op slechts dit geval baseren. Dit stond namelijk allemaal nogal in de internationale spotlights. Daarnaast kan ook hier wel degelijk politieke inmenging plaats gevonden hebben om juist de ‘onafhankelijkheid’ van de rechter aan het buitenland te demonstreren. Geen idee. De Russische rechtspraak heeft helaas geen goede trackrecord. Op de internationale corruptie-indexen staat Rusland altijd bijzonder laag, hetgeen de signalen bevestigt die ik krijg als ik met Russen spreek.

  1. “had je die maar moeten lezen, je zit er aan vast vriend”. Want iedereen weet dat niemand die teksten leest.

    Het komt eigenlijk op een hele simpele regel uit het contractenrecht neer: willen beide partijen dit deel van de afspraak laten zijn? Het antwoord is daar vrij evident ‘nee’ op.

    Als je die twee argumenten combineert, lijkt me de conclusie dat niemand aan een EULA vast zit.

    1. Nou ja, niet helemaal: als je de redelijke indruk wekt dat je het wél wilt, dan zit je eraan vast. Doodserieus in een showroom zeggen “Doe me die nieuwe Audi maar, prima prijs!” dan kun je achteraf niet zomaar roepen, dat was een grapje, ik wilde dit niet. De vraag is natuurlijk of het accepteren van een EULA vergelijkbaar is met een Audi-showroom binnenstappen.

      Het juridisch argument zal denk ik zijn dat je zonder EULA de software/dienst niet mag gebruiken, dus redelijkerwijs móet je wel akkoord hebben willen gaan. Net zoals je met de huisregels van de tram akkoord gaat als je instapt. Dat je het er niet mee eens bent, doet er niet aan af; dan had je maar moeten piepen.

      1. “dan had je maar moeten piepen” slaat nergens op als “piepen” geen zin heeft (want zo’n grote organisatie luistert toch niet naar je), en het niet gebruiken van een dienst/software zou leiden tot grote problemen voor de klant (bijv. omdat er geen gelijkwaardig alternatief met betere voorwaarden beschikbaar is). Je kunt dan niet zomaar concluderen dat de gebruiker akkoord was met de EULA.

      2. als je de redelijke indruk wekt dat je het wél wilt, dan zit je eraan vast.

        Als je meld dat je niet akkoord gaat met hun EULA, maar je krijgt alsnog de dienst geleverd en je maakt hier gebruik van. Welke indruk is dan gewekt? Dat het bedrijf het goed vind dat jij niet akkoord gaat met de EULA en dat deze dus niet van toepassing is of dat je je bedacht hebt en alsnog akkoord gaat, je maakt immers gebruik van de dienst en omdat

        Het juridisch argument zal denk ik zijn dat je zonder EULA de software/dienst niet mag gebruiken, dus redelijkerwijs móet je wel akkoord hebben willen gaan.
        De dame achter de kassa bij de Bart Smit verkoopt je waarschijnlijk alsnog een computerspel ookal vermeld je niet akkoord te gaan met de voorwaarden van het spel. (OK, dit voorbeeld is niet ideaal omdat men er niet over eens is wanneer je akkoord gaat met de voorwaarden, in de winkel of wanneer je op akkoord klikt tijdens de installatie.)

        1. Nu vraag ik me ineens af: Als ik bij de BartSmit een computerspel koop, dan ga ik met de BartSmit een overeenkomst aan. Niet met de makers van het spel. Waarom lijken die dan toch bepaalde rechten te hebben?

            1. Als ik het artikel van Arnoud goed begrijp is zijn conclusie juist dat het zeer twijfelachtig is of een dergelijke EULA bindend is:

              Het is nog maar zeer de vraag of een dergelijke licentie bindend is. Dit lijkt namelijk heel erg op algemene voorwaarden, en die mogen immers niet pas achteraf worden gemeld.
              1. Daar is inderdaad veel over geschreven, maar ook als de EULA niet geldt dan is altijd nog de Auteurswet van toepassing. Niettemin zegt die natuurlijk niets over (typische algemene voorwaarden als) aansprakelijkheidsbeperkingen e.d.

                1. De discussie over rechtsgeldigheid van EULA’s gaat in mijn beleving vooral over de wijze van totstandkoming. Is het wel een correcte aanvaarding, zo’n “I agree”-knop die pas tijdens installatie wordt getoond? Is het wel correcte terhandstelling, zo’n scrollvenster met voorwaarden? Is het niet te laat, wanneer wordt de softwarelicentieovereenkomst gesloten?

                  Je kunt ook inhoudelijk EULA’s op de pijnbank van de grijze en zwarte lijst leggen (althans bij consumentensoftware) en zien wat er dan overblijft. Het gebruiksrecht is meestal het punt niet (zeker niet omdat jeook gewoon een wettelijk gebruiksrecht hebt onder de Auteurswet), het gaat vaak meer om “Deze software kan uw harde schijf formatteren en dan zijn wij niet aansprakelijk”- of “Als de software onbruikbaar is dan heeft u pech”-achtige clausules.

                  1. Of er blijkt ineens sprake van een persoonsgebonden licentie: moet je eerst je persoonlijke gegevens verstrekken en verklaren dat die correct zijn voordat het werkt …. Zelfs als zoiets vooraf (bij aankoop) wordt gemeld, zou ik zeggen dat dat vaak een vorm van machtsmisbruik is.

      3. Niet als de huisregels van de tram onverwachte dingen bevatten. Als je niet kunt verwachten dat iemand elke keer alle huisregels doorneemt om te kijken of er rare dingen in staan, kun je eigenlijk alleen hard maken dat een persoon akkoord is gegaan met regels die je normaal gesproken zou verwachten voor een tram.

        Hetzelfde geldt voor een EULA. Als daarin bijvoorbeeld staat dat het bedrijf de licentie op elk moment mag intrekken en dat je dan ineens niks meer met de software kunt, dan heeft dat wat mij betreft geen waarde, want dat is niet iets wat een doorsnee burger verwacht van een stuk software, en dus ook niet iets waar hij de wil voor heeft gehad om mee akkoord te gaan.

  2. Overigens lijkt het erop dat de handige jongen die dit in het contract sneakte een Amerikaan is (heb even op reddit gekeken). En dat verandert de zaak wel enigszins. De Amerikaanse wet kent niet een voorbehoud als de Nederlandse, en de verhuurder is er denk ik wel degelijk aan gebonden, gezien de mate van vrijheid die je daar hebt in contracten.

  3. Ik heb bij mijn woekerpolis nooit de intentie gehad minder over de houden dan mijn inleg (Dank u wel, Nationale Nederlanden), door onzichtbare kosten die er bij kwamen. Waarom mag ik niet daarom al er onderuit komen?

    1. Bij een woekerpolis zet je volgens mij wel ergens een krabbeltje op een papiertje. Het maakt dan volgens mij wel uit of de onzichtbare kosten stonden op dat papiertje zelf (midden in een stuk onbegrijpbare tekst) of op een ander papiertje waarnaartoe verwezen wordt. Of is dit alsnog een algemene voorwaarde omdat deze percentages / kosten bij iedereen zo zijn en er niet over onderhandeld kan worden?

      1. Iets is een algemene voorwaarde als het opgesteld is om voor meerdere klanten gebruikt te worden. Een standaardcontract is dus ook een set met algemene voorwaarden. Enige uitzondering is het kernbeding: de meest essentiële aspecten van de overeenkomst. Die kun je niet via de regels van algemene voorwaarden aanvallen.

        Het papier met krabbel heeft juridisch een speciale status: de akte. De inhoud van een akte levert in principe dwingend bewijs op van de afspraak. Het is dus vrijwel niet mogelijk om te zeggen “ja er stáát wel 1000 maar ik bedoelde 100”. Terwijl je dat bij een mondelinge toezegging of een niet-ondertekend geschrift wel zou kunnen.

    2. Dat kan in principe een reden zijn, maar er komt wel een en ander meer bij kijken. Je zegt dat dat niet je intentie was, maar een geschreven contract is er nu juist voor om vast te leggen wat precies de intenties zijn van partijen. Waarom kwam jouw verklaring niet met je wil overeen? Dan krijg je beroep op dwaling, onredelijk bezwarende bedingen in AV, zorgplicht bank, etc. (NB ter illustratie, niet om de hele casus woekerpolis hier door te nemen;)

  4. De belangrijkste les van dit alles? Nooit contracten in Word-formaat opsturen als de wederpartij niet geacht wordt wijzigingen aan te brengen. Nog een instinker: een dubbelzijdig geprint contract enkelzijdig inscannen of kopieren.

    1. Ook niet als PDF opsturen, en ook niet in een ander digitaal formaat. Dat is allemaal makkelijk te bewerken.

      Het zelfde geldt trouwens misschien ook wel voor papieren formaten. Maar goed: het formaat maakt niet echt uit voor de rechtsgeldigheid.

      Als je echte betrouwbaarheid wilt, dan moet je juist wel met digitale documenten werken, maar vervolgens met een secure hash controleren of het document ongewijzigd is. Een vervelende bijkomstigheid is wel dat elke wijziging (inclusief toevoegen van een handtekening) de hash wijzigt; de handtekening moet logischerwijs geplaatst worden BUITEN de document body die ondertekend / gehasht wordt. Als je het echt mooi wilt maken, doe je het ondertekenen dan ook nog met een cryptografische handtekening.

      Dan weet je ook meteen zeker dat je iedereen behalve de meest hardcore geeks hebt weggejaagd. 🙂

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.