Kandidaat zijn zonder dat je het weet, mag dat?

Voor het radiospel ‘De Uitverkorene’ stuurt Qmusic een privédetective af op onbekende Nederlanders. Dat meldde RTL maandag. Het concept: een Nederlander wordt door een privédetective gevolgd. Wie de gelukkige denkt te zijn en dat raadt, wint 10.000 euro. De kandidaat-zonder-wil wordt gekozen op basis van een “goede daad” die hij eerder verricht heeft, maar wel eentje die Q-Music in scène heeft gezet. Het signalement wordt enigszins generiek opgebouwd en alleen op basis van gegevens verkregen in de openbare ruimte. Desondanks de vraag: huh, sinds wanneer mag dat?

“Je mag willekeurige personen gewoon observeren in het publieke. Het gebeurt wel vaker, bijvoorbeeld in stalkingszaken.” aldus de verdediging van het programma in een notendop. Eh ja, maar dat is omdat er dan een zwaarwegend belang is, namelijk het vastleggen van stalkingsgedrag zodat je aangifte kunt doen. Een andere reden om mensen te observeren, is fraude bij bijvoorbeeld ziekmeldingen op te sporen. En zelfs bij het onderzoeken van zeg overspel in een relatie kan ik me nog wat voorstellen bij een zwaarwegend belang om dat te willen weten.

Hier gaat het echter om een zelfbedacht belang: men zet een “goede daad” in scène, zoals een portemonnee neerleggen die iemand dan opraapt en retourneert. En dan wil je vervolgens die persoon in het zonnetje zetten met een opsporingsbericht en een privédetective. Nee, daar vind ik dan toch wel wat van.

Hoe zou het dan wel moeten? Geen idee eerlijk gezegd. Ja, toestemming vragen aan de betrokkenen maar dan is de lol er wel een beetje af natuurlijk. De enige manier om dit te spelen is via de belangenafweging van de grondslag “eigen gerechtvaardigd belang”. En omdat het hier gaat om puur entertainment, kun je natuurlijk spreken van vrijheid van meningsuiting maar sterk zal dat niet zijn. Daarmee is het moeilijk het privacybelang van de kandidaten-in-spe te overrulen.

En ja, mensen worden gevolgd in het publiek domein, in het openbaar. Maar dat maakt niet uit bij privacy: die houdt niet op bij de voordeur. Ook op de openbare weg heb je recht op privacy, waaronder dus ook valt het structureel vastleggen van je persoonsgegevens met als doel deze in een televisieprogramma te gebruiken. De openbaarheid van de gegevens is een factor in die belangenafweging, maar geen doorslaggevende.

Arnoud

18 reacties

  1. Duidelijk verhaal. Misschien moet je dit soort spelletjes dus gewoon niet willen.

    Hoe zit dat met andere “surprise acts”? Denk aan een lintje; er zijn er net weer de nodige uitgedeeld. Anderen nomineren de laureaat, leveren een veelheid aan min of meer persoonlijke gegevens aan. De persoon in kwestie weet van niets. Ergens schuurt dit dan toch ook.

    1. Dat is best een goede vraag, het is een behoorlijke inbreuk op je privacy. Je volledige dossier wordt met allerlei partijen gedeeld en doorgespit. Mag dat?

      https://lintjes.nl/voordragen/procedure-en-voorwaarden

      Voor een zorgvuldige afweging, en om te kunnen vaststellen of betrokkene van onbesproken gedrag is, vraagt de burgemeester de justitiële gegevens van de kandidaat op. Daarnaast wordt nagegaan of er processen-verbaal door de politie zijn opgemaakt, die nog niet tot een uitspraak van de rechter hebben geleid. Ook kan de burgemeester contact opnemen met bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel, een brancheorganisatie of anderen.

      Nadat de burgemeester het advies heeft geformuleerd, gaat het gehele dossier met bijlagen naar de commissaris van de Koning.

      Het advies van de burgemeester gaat met bijlagen naar de commissaris van de Koning van zijn provincie. Ook de commissaris van de Koning brengt een advies uit over het voorstel.

      De commissaris van de Koning zendt vervolgens het dossier met zijn advies aan het Kapittel voor de Civiele Orden.

      Het advies van het Kapittel wordt vervolgens met het dossier gezonden aan de ‘minister die het aangaat’. De adviezen van het Kapittel wegen zwaar. Als de minister ervan af wil wijken, dan zal hij hiervoor goede argumenten aan moeten voeren. Komen de minister en het Kapittel er uiteindelijk samen niet uit, dan zal de ministerraad over het voorstel beslissen. Die beslissing is bindend.

      1. Het is een behoorlijke inbreuk, maar geen openbare. Dit gebeurt achter de schermen bij de overheid en in strikt vertrouwen. Ik vind dat een héél ander verhaal dan een muziekzender die je dossier online gooit en Jan en alleman oproept om zonder geheimhoudingsverplichting te gaan porren wie deze persoon is.

        1. De inbreuk wordt min of meer openbaar wanneer het voor de aanvragers van het lintje duidelijk wordt dat dit niet verleend wordt, terwijl alles wat zij weten alleen maar positief is. Dan wordt het een omslachtig soort VOG: je weet niet wat er aan de hand is, maar wel dat er iets aan de hand is.

        2. Dat is inderdaad wel een verschil. Maar je zou eigenlijk wel een opt-out moeten aanbieden, bij mij moet je niet aankomen met zo’n lintje en ik zou hem weigeren. Heb niet iets op mijn kerfstok of strafblad maar ben er niet van gedient dat al die sjappies mijn leven gaan bestuderen en zeker de poppetjes van de ministerraad niet. Aan de andere kant is zo’n opt-out weer een lijst van personen dus beter opt-in.

          /ontopic Ik hoorde laatst op de radio zo’n prank call met een cafe dat de Koning wou langs komen. Werd frolijk naar naam en geboortedatum gevraagd en uitgezonden. De naam van het cafe was al in het begin gemeld.

          Misschien dat het AP maar eens de hele radio moet onderzoeken.

          1. Ook op tv moeten mensen eens gaan nadenken. “Deze geïnterviewde persoon wil zijn achternaam niet prijsgeven” maar vervolgens staat hij wel met gezicht en al op de camera. Dan herkennen mensen hem ook zonder achternaam wel, zeker zijn familie en vrienden…

  2. Vraag me ook af wat er gaat gebeuren met QMusic als zei per ongeluk op deze manier iemand een groot nadeel bezorgen. Misschien ben ik dan wel zo goed opgevoed om een portemonnee te retourneren, maar was ik ook op bezoek bij een prostitué onder werktijd. Mag ik de materiële schade (werkloos en halve inboedel) dan bij QMusic verhalen?

    Daarnaast ben ik het met Around eens, dat ‘eigen gerechtvaardigd belang’ niet zo’n heel sterk argument is als het neerkomt op ‘eigen commercieel belang’.

    1. Daarnaast ben ik het met Around eens, dat ‘eigen gerechtvaardigd belang’ niet zo’n heel sterk argument is als het neerkomt op ‘eigen commercieel belang’.

      Mee eens, maar komt bij een bedrijf het ‘eigen gerechtvaardigd belang’ niet altijd neer op ‘eigen commercieel belang’? Alles wat een bedrijf doet staat in het teken van de commercie.

      1. “Alles wat een bedrijf doet staat in het teken van de commercie.”

        Als Ius Mentis 1000 euro doneert aan het Rode Kruis (zonder voorwaarden), dan zie ik niet wat daar commercieel aan is.

      1. Je kan ze dan niet meer aanklagen, ze zijn niet achterlijk.

        4. De Uitverkorene

        De Uitverkorene is – onder toezicht van een officieel Recherchebureau met een vergunning van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, genaamd Strongwood Recherbureau B.V. (hierna: ‘Strongwood’), met vergunning POB809 – willekeurig geselecteerd. Deze kandidaat heeft geen weet van deelname en zal op het moment van bekendmaking akkoord moeten gaan met deelname aan deze Actie en de daarbij samenhangende Actievoorwaarden.

        Particuliere recherchebureaus (onderzoeksbureaus) doen onderzoek naar personen in opdracht van particulieren of organisaties. Zij passen daarbij vergaande methoden van onderzoek toe. Zoals iemand in het geheim observeren, telefoongesprekken afluisteren en e-mail onderscheppen.

        1. Deze kandidaat heeft geen weet van deelname en zal op het moment van bekendmaking akkoord moeten gaan met deelname aan deze Actie en de daarbij samenhangende Actievoorwaarden.

          Dat klinkt niet écht als vrijelijk gegeven toestemming. Weigeren heeft nadelige gevolgen – geen 10k.

    1. En wat nu als je de kandidaat was? M.a.w, Qmusic-luisteraars hebben je doopceel gelicht, maar je komt er pas achter nadat de kans op een prijs al is verkeken omdat de termijn verstreken is.

  3. Deze kandidaat heeft geen weet van deelname en zal op het moment van bekendmaking akkoord moeten gaan met deelname aan deze Actie en de daarbij samenhangende Actievoorwaarden.

    Dit voelt niet écht als vrijelijk gegeven toestemming (en het weigeren leidt tot een nadeel – geen 10k).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.