YouTube haalt kanaal Alkmaars archief uit de lucht om haatzaaien

Het YouTube-kanaal van het Regionaal Archief Alkmaar is offline gehaald vanwege haatzaaien. Dat las ik op NRC. De aanleiding zouden beelden uit de Tweede Wereldoorlog zijn geweest, die “herhaalde of ernstige schendingen” van de richtlijnen van YouTube op zouden hebben geleverd. Na duizenden boze reacties ging de videosite overstag; het kanaal is weer hersteld. Maar het is natuurlijk een hele rare zaak, waar veel mensen zich van afvroegen of Youtube dat nu mag, zomaar met eigen regels materiaal weghalen.

Welke beelden exact de reden voor het weghalen waren, is niet duidelijk geloof ik. Maar gezien de recente crackdown op haatzaaivideo’s ligt het voor de hand dat het zal gaan om fragmenten van Nazi-materiaal. NRC meldde dat er eerder een waarschuwing was ontvangen vanwege een video van NSB-leider Anton Mussert.

Het argument ter verdediging van Youtube is natuurlijk dat het hun plaform is en dat zij dus de regels mogen bepalen. Het is dan ook in principe aan hen wat ze “haatzaaien” vinden en wat “ongepast”. Dan kun je dus prima als platform zo’n video verwijderen, net zoals je gasten je café uit mag zetten ook al ontdek je de volgende dag dat het eigenlijk wel meeviel wat die persoon allemaal deed.

Daar staat natuurlijk tegenover dat Youtube niet een willekeurig café is maar het grootste en daarmee niet te passeren platform voor video’s. Wie zo’n platform heeft, moet een grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid in acht nemen dan een cafébaas om de hoek. Je kunt zo naar een ander café, maar wie zegt dat je zo naar een ander platform kan die lach ik keihard juridisch in zijn gezicht uit. Dat is net zo relevant als bij een burenruzie zeggen dat je op een hutje op de hei kunt gaan wonen.

Helaas is er niet echt jurisprudentie over. Ik blog vaker over de Appleby-zaak, waarin het ging om mogen demonstreren in een winkelcentrum dat privaat eigendom was. Dat recht heb je dus niet omdat het andermans eigendom is, tenzij het verbod van het winkelcentrum zo veel impact heeft dat het

preventing any effectieve exercise of freedom of expression or [if] it can be said that the essence of the right has been destroyed (r.o. 47).

En daarvan is eigenlijk niet snel sprake. Pas als ongeveer het gehele stadscentrum privaat eigendom is, dan mag de eigenaar van het stadscentrum niet categorisch iedere demonstratie of flyeractie weigeren. Maar als het alleen gaat om één koopgoot, dan mag dat wel want je hoeft dan niet per se daar te demonstreren of flyeren.

Ik zou meer zien in het argument dat Youtube gewoon een fóut gemaakt heeft: zelfs als je zegt dat ze haatzaaien of whatever mogen verbieden, dan nog overtrad het Archief Alkmaar niet die regels. En een regel “wij mogen fouten maken en dan heb je alsnog pech”, die gaat er bij mij niet in vanwege de redelijkheid.

Praktisch blijft natuurlijk wel het punt dat Youtube het gewoon doet, je kanaal opheffen. En of je het terugkrijgt, lijkt meer afhankelijk van hoe veel herrie je kunt schoppen dan van je juridische argumenten. Dát is denk ik nog het sterkste argument tegen de macht van de platforms: rechtsongelijkheid.

Arnoud

13 reacties

  1. Is er een juridische basis voor die claim dat zo een groot platform niet zomaar zijn eigen regels kan stellen? Ik krijg vaak genoeg het argument te horen dat can facebook of youtube geblokt worden geen censuur is omdat censuur alleen door de overheid gedaan kan worden, en dat je vrijheid van meningsuiting niet ter sprake komt omdat het een prive bedrijf is, en ik wil daar graag wat beters tegenover zetten dan alleen zeggen dat het ‘lawful evil’ is om het goed te vinden dat het bedrijf dat doet…

    1. Er is geen keiharde wettelijke regel. Het komt erop neer dat grondrechten ook in verhouding tussen burgers en tussen burger/bedrijf kunnen werken. Jij mag mijn privacy niet schenden, bijvoorbeeld. De discussie is hoe ver dat reikt, bij vrijheid van meningsuiting bijvoorbeeld of jij me moet faciliteren in het uiten van mijn mening. In principe niet, die bal kan hooguit bij de overheid liggen (vandaar de plakborden bij verkiezingen). Zeldzame jurisprudentie zoals Appleby bieden de mogelijkheid om te zeggen “jij private partij bent zó groot dat je mijn volledige grondrecht vernaggelt, dat is maatschappelijk onaanvaardbaar dus moet je dit faciliteren”.

      Je kunt ook betogen langs redelijkheid en billijkheid, dan zeg je “in je voorwaarden staat haatzaaien, mijn video zaait geen haat dus dit is een onredelijke uitleg van je beding geweest, wanprestatie”. Het is daarbij ook onredelijk om in de voorwaarden te zetten “iets is haat als wij dat zeggen, ongeacht wat het woordenboek of de rechter vindt”. Beide manieren zijn nog nooit getest.

  2. Hier komt mooi de paradox boven water Precies het punt wat ik elke keer probeer te maken. Internet is nog steeds anarchie, terwijl veel grote bedrijven jou van het tegendeel proberen te overtuigen. Inclusief youtube / google / facebook enz. en vergeet niet overheid. Ze willen jou vertrouwen maar heel graag hebben zodat je maar meewerkt, maar zo gauw ze er last van krijgen heb je niets te vertellen en kick doei zonder enig verhaal. Hoeft van mij ook niet te verdwijnen maar wat meer bekendheid, vooral bij het grote publiek, zou wel wenselijk zijn.BTW maar wat houd Alkmaar tegen om het zelf te hosten?

  3. Een onderliggende probleem hier is dat de Platformen en monopoliepositie hebben, maar dat onze anti-monopolie wetgeving daar niet is op ingericht, een ander probleem is dat we hebben toegestaan dat deze platformen het decentrale karakter van het internet om zeep hebben geholpen — natuurlijk is het lekker makkelijk om geen infrastructuur te hoeven onderhouden, maar we komen er langzaam achter dat de prijs hiervoor wel erg hoog is. Om dit structureel op te lossen, moeten we terug naar een situatie waar gewoon iedere organisatie zijn eigen materiaal host (en idealieter natuurlijk ook dat iedere particulier gewoon een klein servertje in de meterkast heeft staan, waarop hij zijn updates, likes, en kattenfilmpjes deelt met wie hij wilt.) Dat haalt de centrale controle van op winstbejag gebaseerde internetmolochs weg.

    1. Helemaal mee eens, maar het blijft anarchie. Dus ook als je het thuis hebt. Er is altijd wel iets of iemand die weer iets bedenkt. Kan alleen maar als het een nutsvoorziening word in de trant van een intranet. Zoals in China en waar nu Rusland langzaam volgt. Maar om het helemaal in te dammen gaat volgens mij nooit lukken omdat je dan klein eigen netwerkjes gaat krijgen. (darknet bv). Zoals ik het zie gaat wetgeving het nooit voor elkaar krijgen. Net als nu dikke boeken die niemand leest, op en uitzondering na, wetgeving die verouderd en zeker niet opgevolgd word, laat staan gecontroleerd. Allemaal fake, op een kleine pakkans na dan vandaar dat ik het zie als vermaak. Als je alle Nederlandse wetgeving strikt zo naleven en dat daar dan ook op gecontroleerd word, leef je in een voormalig Oostblokland waar de wetgevers zich de vingers bij aflikken. Alleen al de vooruitgang die IBM gemaakt heeft na de ponskaarten, en die nog steeds voor een heel groot deel de administratie door voor de overheid.

      1. Onderschat niet de bandbreedte van een micro-SD kaartje per snailmail. Natuurlijk is de latency om te huilen, maar voor het delen van grote hoeveelheden informatie zijn die dingen ideaal, en verdomd lastig te controleren.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.