Mag een site je dwingen de nieuwe voorwaarden per direct te accepteren?

Een lezer vroeg me:

Als je inlogt op accounts, zoals bijvoorbeeld bij social media, komt het zo nu en dan voor dat sites je hun nieuwe voorwaarden tonen en dan om je akkoord vragen. Ben je het niet eens met die voorwaarden dan ontbreekt echter de optie om meteen je account op te heffen. Je moet de nieuwe voorwaarden dus accepteren voor je het account weg kunt gooien. Is dat juridisch wel in de haak?
Het is op zich toegestaan dat een dienstverlener van tijd tot tijd de voorwaarden aanpast. Meestal staat dit expliciet in de voorwaarden, maar ook als het er niet staat, is het in principe mogelijk: een dienstverlener mag immers de dienst stoppen wanneer hij dat wil. Hij kan dan gewijzigde voorwaarden afdwingen door te zeggen “akkoord of ik stop met de dienstverlening”.

De wet stelt hier maar beperkte grenzen aan, met name in de vorm van onze zwarte en grijze lijst van algemene voorwaarden. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om de dienst wezenlijk te veranderen met zo’n wijziging van voorwaarden, dus bijvoorbeeld het omzetten van een gratis dienst naar een dure betaalde dienst kan niet op deze manier.

Er is geen specifieke regel die zegt hoe ver van tevoren de nieuwe voorwaarden moeten worden getoond voor akkoord. De enige eisen die de wet noemt, is dat ook deze in te zien zijn en te downloaden. Maar dus niet dat je bijvoorbeeld een maand moet hebben om erover na te denken.

Ik kan dus niets bedenken waarom het verboden is dat een site je bij inloggen confronteert met een dwingende mededeling “Dit zijn de nieuwe voorwaarden, klik OK om verder te gaan” zonder zelfs maar de optie om per direct op te zeggen. Hooguit de juridische noodrem van de redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 BW), het voelt niet heel erg eerlijk om mensen zo voorwaarden op te dringen. Maar er is nog nooit een rechtszaak over geweest.

Arnoud

YouTube haalt kanaal Alkmaars archief uit de lucht om haatzaaien

Het YouTube-kanaal van het Regionaal Archief Alkmaar is offline gehaald vanwege haatzaaien. Dat las ik op NRC. De aanleiding zouden beelden uit de Tweede Wereldoorlog zijn geweest, die “herhaalde of ernstige schendingen” van de richtlijnen van YouTube op zouden hebben geleverd. Na duizenden boze reacties ging de videosite overstag; het kanaal is weer hersteld. Maar het is natuurlijk een hele rare zaak, waar veel mensen zich van afvroegen of Youtube dat nu mag, zomaar met eigen regels materiaal weghalen.

Welke beelden exact de reden voor het weghalen waren, is niet duidelijk geloof ik. Maar gezien de recente crackdown op haatzaaivideo’s ligt het voor de hand dat het zal gaan om fragmenten van Nazi-materiaal. NRC meldde dat er eerder een waarschuwing was ontvangen vanwege een video van NSB-leider Anton Mussert.

Het argument ter verdediging van Youtube is natuurlijk dat het hun plaform is en dat zij dus de regels mogen bepalen. Het is dan ook in principe aan hen wat ze “haatzaaien” vinden en wat “ongepast”. Dan kun je dus prima als platform zo’n video verwijderen, net zoals je gasten je café uit mag zetten ook al ontdek je de volgende dag dat het eigenlijk wel meeviel wat die persoon allemaal deed.

Daar staat natuurlijk tegenover dat Youtube niet een willekeurig café is maar het grootste en daarmee niet te passeren platform voor video’s. Wie zo’n platform heeft, moet een grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid in acht nemen dan een cafébaas om de hoek. Je kunt zo naar een ander café, maar wie zegt dat je zo naar een ander platform kan die lach ik keihard juridisch in zijn gezicht uit. Dat is net zo relevant als bij een burenruzie zeggen dat je op een hutje op de hei kunt gaan wonen.

Helaas is er niet echt jurisprudentie over. Ik blog vaker over de Appleby-zaak, waarin het ging om mogen demonstreren in een winkelcentrum dat privaat eigendom was. Dat recht heb je dus niet omdat het andermans eigendom is, tenzij het verbod van het winkelcentrum zo veel impact heeft dat het

preventing any effectieve exercise of freedom of expression or [if] it can be said that the essence of the right has been destroyed (r.o. 47).

En daarvan is eigenlijk niet snel sprake. Pas als ongeveer het gehele stadscentrum privaat eigendom is, dan mag de eigenaar van het stadscentrum niet categorisch iedere demonstratie of flyeractie weigeren. Maar als het alleen gaat om één koopgoot, dan mag dat wel want je hoeft dan niet per se daar te demonstreren of flyeren.

Ik zou meer zien in het argument dat Youtube gewoon een fóut gemaakt heeft: zelfs als je zegt dat ze haatzaaien of whatever mogen verbieden, dan nog overtrad het Archief Alkmaar niet die regels. En een regel “wij mogen fouten maken en dan heb je alsnog pech”, die gaat er bij mij niet in vanwege de redelijkheid.

Praktisch blijft natuurlijk wel het punt dat Youtube het gewoon doet, je kanaal opheffen. En of je het terugkrijgt, lijkt meer afhankelijk van hoe veel herrie je kunt schoppen dan van je juridische argumenten. Dát is denk ik nog het sterkste argument tegen de macht van de platforms: rechtsongelijkheid.

Arnoud

Nu mag je ook al niet meer doodgaan van de algemene voorwaarden

De internetbetaaldienst PayPal heeft een vrouw die onlangs is overleden een brief gestuurd met de mededeling dat haar overlijden in strijd was met de regels. Dat meldde Nu.nl op gezag van de BBC. “You are in breach of condition 15.4(c) of your agreement with PayPal Credit as we have received notice that you are deceased… this breach is not capable of remedy.” meldde de brief. Nadat de weduwnaar de BBC had ingelicht, heeft Paypal de brief ingetrokken onder het maken van excuses. Maar wat krijgen we nou?

Het is me niet helemaal duidelijk welk artikel 15.4 precies wordt bedoeld. De voorwaarden van Paypal Credit zijn anders gestructureerd, en er is nergens een 15.4(c) te vinden. Gezien de context van de brief (een letter of default) gaat het waarschijnlijk om artikel 12, waar voorwaarden in staan waaronder je als klant in verzuim (default) wordt geacht te zijn. Paypal mag dan je krediet ineens opeisen en je account sluiten.

Dit artikel noemt enkele situaties die voor mij vrij standaard zijn, zoals niet tijdig betalen of failliet gaan, maar ook het doen van misleidende verklaringen of niet voldoen aan je informatieplichten. Oké, dat is ergens nog wel te begrijpen, maar dat doodgaan staat er dus ook tussen:

Pass away or become incompetent;

Ik vermoed dat de achterliggende gedachte is dat je iemands kredietovereenkomst op moet kunnen zeggen als die iemand overleden is, er is dan immers geen wederpartij meer. Het is dan ook logisch dat je al het geld terug wilt eisen.

De specifieke uitwerking in dit artikel 12 is een beetje een vieze hack, een soort operator overloading eigenlijk. Artikel 12 regelt wanneer jij iets doet dat niet mag, op grond waarvan Paypal dan mag opzeggen. Dat artikel wordt nu gebruikt om ook de situatie na overlijden te regelen, want de uitkomst is hetzelfde. Maar als side effect gaat er dan een ingebrekestelling uit met als grondslag dat je overleden bent, en dat is natuurlijk weer niet de bedoeling.

Daar is vrij zeker gewoon niet over nagedacht, ook niet toen iemand het sjabloon voor die brief samenstelde en “Pass away” las en daar “you are deceased” van maakte. Het zou me niets verbazen als die zinnen door iemand anders zijn gemaakt dan de persoon die het sjabloon maakte.

De uitkomst (en die brief dus) is complete onzin, maar hoe het kon gebeuren is volkomen logisch.

Arnoud

EU eist wijzigingen in voorwaarden Facebook, Twitter en Google+

De Europese Commissie eist dat de sociale netwerken Facebook, Twitter en Google+ hun voorwaarden voor Europese gebruikers binnen een maand aanpassen, om consumenten meer rechten te geven en om fraude beter aan te pakken. Dat las ik bij Nu.nl vorige week. Het persbericht van de EU knalt er stevig in: op sociale media hebben mensen veel last van fraude en scams, maar ook van voorwaarden die je je Europese consumentenrechten ontzeggen. Want dat is precies hetzelfde. Maar goed, waar gaat het over?

Het persbericht lijkt een schot voor de boeg: jongens, doe iets aan die stomme voorwaarden anders dan komen wij met nieuwe wetten om dit af te dwingen en dan heb je helemáál geen keuze meer. En op zich is het natuurlijk ook helemaal niet raar om te vragen dat een internetdienst in zijn voorwaarden geen dingen zet die in strijd zijn met Europees recht, zoals dat je naar de Amerikaanse rechter zou moeten om je recht te halen – volgens Europees recht is gewoon de rechter van jouw woonplaats bevoegd.

Leuker vind ik de opmerking dat je bij een internetdienst niet zomaar je aansprakelijkheid op nul mag zetten. En nee “voor zover wettelijk toegestaan” is géén reëel alternatief. Je moet gewoon aangeven waar je aansprakelijk voor bent, of waarom je dat niet bent.

Ook een spannende: voorwaarden wijzigen mag alleen met tijdige vooraankondiging én motivatie, plus natuurlijk recht om op te zeggen. Dat opzegrecht is een wassen neus en ik wou dat ze dat niet hadden gezegd. Waar het om gáát is dat die voorwaarden eerlijk moeten zijn en niet zo maar alles mogen zeggen.

Contractopzegging door een socialmediaplatform moet ook niet zomaar mogen. Ook niet wegens ‘abuse’ of “lees de voorwaarden”. Opzeggingen moeten gemotiveerd en gebaseerd op daadwerkelijk beleid, en het lijkt mij dat je er ook een bezwaar tegen in moet kunnen dienen dat enige kans heeft om door een mens gelezen te worden.

Al deze zaken zijn direct te herleiden tot bestaand recht. Het probleem is vooral dat die rechtsregels erg oud of generiek zijn, waardoor je ze niet meteen kunt toepassen op online diensten. Zo staat er in de wet dat aansprakelijkheid beperken naar een consument toe onredelijk is, tenzij daar een argument tegen te bedenken is. Maar hoe je dat precies moet lezen, dat is nog een open vraag. En is “de dienst is gratis, kom nou” genoeg argumentatie?

Alles bij elkaar een goed initiatief, hoewel ik me zeer afvraag of de industrie werkelijk met iets nieuws komt.

Welke voorwaarde(n) zouden jullie graag anders zien bij online diensten?

Arnoud

Sorry, disclaimers op je wall gaan echt niet helpen tegen Facebooks nieuwe voorwaarden

facebook-dislike-like.pngMenig lezer wees me op de voorgenomen nieuwe voorwaarden van het sociale netwerk Facebook. Kort gezegd komt het erop neer dat het bedrijf nóg meer informatie over je wil verzamelen, en in het bijzonder toegespitst op je locatie, en dat je daar toestemming voor geeft door vanaf 1 januari op Facebook te blijven. Slikken of stikken dus, en dat in een lange lap juridische taal. Dus wat doen mensen dan? Die gaan een lap tegentekst publiceren.

De lap tekst komt in diverse varianten voor, maar dit is volgens mij de kern:

Due to the fact that Facebook has chosen to use software that will allow the theft of my personal information, I do declare the following: on this day 2nd December 2014, in response to the new Facebook guidelines and under articles L.111, 112 and 113 of the code of Intellectual Property I declare that my rights are attached to all my personal data, photos, text etc . . . published on my profile since the day I opened my account. For commercial use of the foregoing my written consent is required at all times.
By this release I tell Facebook and anyone else that it is strictly forbidden to disclose, copy, distribute, broadcast or to take any other action against me on the basis of this profile and/or its contents. The actions mentioned above apply equally to employees, students, agents and/or other staff under the direction of Facebook or any other company.
The contents of my profile include private information. The violation of my privacy is punished by the law(UCC 1 1-308 – 308 1 – 103 and the Rome Statute). Facebook is now an open capital entity.
Those reading this text can copy and paste it on their Facebook wall. This will allow them to place themselves under the protection of copyright. If you have not published this at least once, you will tacitly allow the use of elements such as your photos as well as the information contained in your profile update.

Grote hemel, waar te beginnen. Eerst maar eens mijn schoenen uit want mijn tenen trekken té krom anders.

Ik weet niet wat artikelen “L.111, 112 and 113 of the code of Intellectual Property” inhouden, maar toen je lid werd van Facebook sprak je met ze af dat zij je auteursrechtelijk beschermde werken mochten gebruiken voor zover nodig voor hun dienst. En dat is ook logisch gezien de aard van de dienst. Dus hoe hard je ook rechten gaat voorbehouden, Facebook mág er gewoon mee wat ze er redelijkerwijs mee moet kunnen.

En Facebook een “open stad” verklaren? Mijn juridische hoela. Dat is een term uit het oorlogsrecht: de stad verklaart af te zien van alle verdediging en smeekt de aanvaller om haar dan verder met rust te laten. Wat dat met privacy te maken heeft, ontgaat me ten ene male.

Maar wat hier ook van zij: dit gaat hem niet worden.

In het algemeen geldt namelijk, je mag voorwaarden niet wijzigen achteraf, en al helemaal niet met een eenzijdige mededeling op een plek waar een bedrijf normaliter niet zal kijken. (Maar mag FB dan wél de voorwaarden wijzigen? Ja, want dat stond in de oude voorwaarden én ze communiceren het best wel hard naar alles en iedereen die het wil horen.) Dus het voegt weinig toe om welke tekst dan ook op je Facebook Wall te plakken met als doel Facebook van juridische gedachten te doen veranderen.

Arnoud

Mag Facebook de WhatsApp-gebruikers toevoegen aan haar database?

whatsappFacebook neemt Whatsapp over voor een bedrag van 19 miljard dollar (13,8 miljard euro), meldde Nu.nl gisteren. Uiteraard vooral om zo toegang te krijgen tot de contactgegevens van de 450 miljoen actieve gebruikers van de instantberichtendienst. Maar dat roept de vraag op: mag Facebook dat wel als ze straks eigenaar zijn van WhatsApp, Inc. als bedrijf?

Bij een bedrijfsovername in ICT-land zijn de klanten meestal de belangrijkste asset: je koopt een dienstverlener omdat je meer met zijn diensten en klanten denkt te kunnen bereiken. Maar afhankelijk van het soort bedrijfsovername kan het nog lastig zijn om die klanten naar je eigen diensten over te zetten. Een slimme dienstverlener regelt dus in zijn algemene voorwaarden alvast dat klanten mee verkocht mogen worden of mogen worden overgedragen naar de koper.

WhatsApp was slim, want in de voorwaarden zie ik een vrij duidelijke regel hierover:

These Terms of Service, and any rights and licenses granted hereunder, may not be transferred or assigned by you, but may be assigned by WhatsApp without restriction.

Oftewel, WhatsApp mag volgens de voorwaarden alle gebruikers overzetten naar Facebook Inc en vanuit daar de dienst gaan leveren. Iets dergelijks is in Californië rechtsgeldig, maar bij ons in Nederland eigenlijk niet. Art. 6:159 BW bepaalt dat contractsovername kan, maar alleen nadat beide partijen daarmee instemmen en dit in een akte (een schriftelijk stuk) is vastgelegd. De instemming kun je in algemene voorwaarden opeisen, maar die akte vereist echt een aparte handeling want een akte is handtekening op schrift of heel veel moeilijk gedoe met publiekesleuteltokens en door gecertificeerde partijen uitgegeven elektronische dingen. (Dit is iets anders dan de recent besproken cessie van een vordering.)

Maar of WhatsApp/Facebook zich veel gelegen zal laten liggen aan deze Nederlandse eis, is natuurlijk de grote vraag. Men zal er waarschijnlijk vanuit gaan dat iedereen de dienst zo handig vindt dat men toch wel meegaat, en voor de vorm kan WhatsFace dan straks nog even een hernieuwde set voorwaarden voor de neus schotelen waar je dan verplicht akkoord op moet geven.

En mocht er dan toch nog twijfel ontstaan over de geldigheid van dat overzetten, dan kan WhatsApp gewoon snel de voorwaarden aanpassen:

WhatsApp reserves the right to amend or modify these Terms of Service at any time, and it is your responsibility to review these Terms of Service for any changes. If you do not agree to the revised Terms, your only recourse is to discontinue the use of the WhatsApp Service.

En dat is in het algemeen ook de voor de gebruiker frustrerende situatie: als je het er niet mee eens bent, dan zeg je de dienst maar op. Klinkt leuk, maar feit is wel dat bij internetdiensten als deze je nauwelijks een vrije keuze hebt. Als al je vrienden op WhatsApp zitten, dan kun jij wel prettig privacyvriendelijk op Telegram gaan zitten maar dan heb je niemand om mee te telegrammen. Grmbl.

Arnoud

De gebruiksvoorwaardenfail van Zappos

Shoppingsite Zappos ging de mist in met haar gebruiksvoorwaarden, bepaalde een Amerikaanse rechter onlangs. De site had een datalek gehad en werd daarvoor natuurlijk gesued, wat men pareerde met de bekende arbitragetruc waarmee class actions werden verboden. Die clausule blijkt echter ongeldig, aldus de rechter, omdat naar Amerikaans recht het onderaan op je site “Terms of Service” vermelden geen bindend contract oplevert.

In Amerika kennen ze het concept “algemene voorwaarden” niet. Contract is contract, of je nu alles eenzijdig dicteert dan wel het samen woord voor woord uitonderhandelt. Er zijn dus ook geen speciale regels zoals bij ons over dat algemene voorwaarden snel van toepassing zijn, ook als ze niet gelezen zijn. De regels zijn eigenlijk simpel: wijs mensen op het contract en bewijs dat ze akkoord zijn gegaan.

Een akkoord mag je uit allerlei omstandigheden afhandelen, maar enkel een linkje opnemen in je voeter is geen relevante omstandigheid, bepaalt deze rechter nu. Je moet op zijn minst mensen bij de registratie even wijzen op dat linkje, al dan niet met een aanvinkvakje ter bevestiging dat mensen deze gelezen (haha) hebben.

A party cannot assent to terms of which it has no knowledge or constructive notice, and a highly inconspicuous hyperlink buried among a sea of links does not provide such notice. Because Plaintiffs did not assent to the terms, no contract exists, and they cannot be compelled to arbitrate.

Ook met de eenzijdig-aanpasclausule van Zappos heeft de rechtbank heel veel moeite. Vrijwel iedere site hanteert zo’n clausule, maar de rechtbank vindt het toch echt best wel onredelijk bezwarend dat je als site op elk moment elke clausule mag aanpassen – met name de arbitrageclausule. Want zo kun je je bezoekers houden aan arbitrage, maar heb je er zelf geen zin in dan verander je het snel even in wat anders. Dat is “illusory and unenforceable” en ook daarom gaat het contract dus de prullenmand in.

Regelmatig krijg ik vragen of mensen hun Nederlandse voorwaarden zomaar kunnen vertalen naar het Engels om zo de Amerikaanse markt te betreden. Ze hebben dan vaak allerlei Amerikaanse voorbeelden van voorwaarden die véél botter zijn en alleen met zo’n linkje aangeboden worden. Die hebben dus maar bar weinig waarde, maar omgekeerd wie het op de Nederlandse manier doet (met linkje of vinkje én met een eerlijke wijzigingsclausule) zou geen problemen moeten hebben.

Arnoud

Gaan we weer: de voorwaarden van Microsoft’s So.cl

socl.pngAls jullie er moe van worden moet je het maar zeggen, maar het blijft me fascineren waar de juristen van internetbedrijven elke keer weer mee komen als er nieuwe diensten worden gelanceerd. Want ja daar moeten voorwaarden bij en laten we het nog maar een keer opnieuw opschrijven, op een net wat andere manier en we streven naar helderheid maar ja het moet ook juridisch kloppen natuurlijk. En we horen het wel of er bezwaren zijn. Meest recente voorbeeld is So.cl van Microsoft, een sociaal netwerk waar zoeken, netwerken en delen van content gecombineerd worden.

Microsofts voorwaarden zijn netjes opgezet, met een duidelijk kopje en dan toch een poging tot leesbaar Engels. ??n een waarschuwing bovenaan:

This contract limits our liability and disclaims warranties for the service to the maximum extent permitted by law. Please read these sections of the contract carefully.

Het meeste is standaard: gedraag je, upload geen porno en schend geen auteursrechten. Let op je account. Oh, en je gaat akkoord met de Bing voorwaarden want wij plakken Bing-zoekresultaten op je pagina.

Opmerkelijk is dat men wél rekening lijkt te hebben gehouden met de brouhaha die andere diensten steeds over zich heenkrijgen als het gaat over auteursrechten van de gebruikers. Er staat standaard in zulke voorwaarden “je blijft eigenaar maar wij mogen alles”, maar Microsoft is er iets beperkter in: men houdt het bij “to the extent necessary to provide the service.” En dat is zoals het hoort.

Een paar dingen zijn op zich ook standaard maar doen wel de wenkbrauwen fronsen:

  • Microsoft may change this contract at any time without notice. If you do not stop using the service, your continued use of the service will be under the changed contract.
  • We may change the service or delete features at any time and for any reason . We may cancel or suspend your service at any time.
  • If you give us feedback, you give Microsoft, without charge, the right to use, share and commercialize your feedback in any way and for any purpose.

Daar is geen woord juridisch aan, zou ik zeggen. Enerzijds schrik je er wel van dat men zó eenzijdig die rechten voorbehoudt, anderzijds is het verfrissend dat men zó duidelijk daarover is. Nu alleen nog mensen zo ver krijgen dat ze niet denken “ach dat zal wel meevallen” maar gaan piepen. Oh sorry, ik was even optimistisch.

Arnoud