YouTube haalt kanaal Alkmaars archief uit de lucht om haatzaaien

Het YouTube-kanaal van het Regionaal Archief Alkmaar is offline gehaald vanwege haatzaaien. Dat las ik op NRC. De aanleiding zouden beelden uit de Tweede Wereldoorlog zijn geweest, die “herhaalde of ernstige schendingen” van de richtlijnen van YouTube op zouden hebben geleverd. Na duizenden boze reacties ging de videosite overstag; het kanaal is weer hersteld. Maar het is natuurlijk een hele rare zaak, waar veel mensen zich van afvroegen of Youtube dat nu mag, zomaar met eigen regels materiaal weghalen.

Welke beelden exact de reden voor het weghalen waren, is niet duidelijk geloof ik. Maar gezien de recente crackdown op haatzaaivideo’s ligt het voor de hand dat het zal gaan om fragmenten van Nazi-materiaal. NRC meldde dat er eerder een waarschuwing was ontvangen vanwege een video van NSB-leider Anton Mussert.

Het argument ter verdediging van Youtube is natuurlijk dat het hun plaform is en dat zij dus de regels mogen bepalen. Het is dan ook in principe aan hen wat ze “haatzaaien” vinden en wat “ongepast”. Dan kun je dus prima als platform zo’n video verwijderen, net zoals je gasten je café uit mag zetten ook al ontdek je de volgende dag dat het eigenlijk wel meeviel wat die persoon allemaal deed.

Daar staat natuurlijk tegenover dat Youtube niet een willekeurig café is maar het grootste en daarmee niet te passeren platform voor video’s. Wie zo’n platform heeft, moet een grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid in acht nemen dan een cafébaas om de hoek. Je kunt zo naar een ander café, maar wie zegt dat je zo naar een ander platform kan die lach ik keihard juridisch in zijn gezicht uit. Dat is net zo relevant als bij een burenruzie zeggen dat je op een hutje op de hei kunt gaan wonen.

Helaas is er niet echt jurisprudentie over. Ik blog vaker over de Appleby-zaak, waarin het ging om mogen demonstreren in een winkelcentrum dat privaat eigendom was. Dat recht heb je dus niet omdat het andermans eigendom is, tenzij het verbod van het winkelcentrum zo veel impact heeft dat het

preventing any effectieve exercise of freedom of expression or [if] it can be said that the essence of the right has been destroyed (r.o. 47).

En daarvan is eigenlijk niet snel sprake. Pas als ongeveer het gehele stadscentrum privaat eigendom is, dan mag de eigenaar van het stadscentrum niet categorisch iedere demonstratie of flyeractie weigeren. Maar als het alleen gaat om één koopgoot, dan mag dat wel want je hoeft dan niet per se daar te demonstreren of flyeren.

Ik zou meer zien in het argument dat Youtube gewoon een fóut gemaakt heeft: zelfs als je zegt dat ze haatzaaien of whatever mogen verbieden, dan nog overtrad het Archief Alkmaar niet die regels. En een regel “wij mogen fouten maken en dan heb je alsnog pech”, die gaat er bij mij niet in vanwege de redelijkheid.

Praktisch blijft natuurlijk wel het punt dat Youtube het gewoon doet, je kanaal opheffen. En of je het terugkrijgt, lijkt meer afhankelijk van hoe veel herrie je kunt schoppen dan van je juridische argumenten. Dát is denk ik nog het sterkste argument tegen de macht van de platforms: rechtsongelijkheid.

Arnoud

Mag een werkgever mobiele telefoons verbannen uit zijn bedrijf?

lockersEen lezer vroeg me:

Onlangs gaf mijn werkgever aan dat het per september verboden is om een mobiele telefoon bij je te dragen op het werk dit omdat een aantal collega’s diverse malen zaten te appen e.d onder werktijd. Telefoons moeten bij binnenkomst in een locker worden opgeborgen en mogen alleen in de lunchpauze en na werktijd daaruit worden verwijderd. Voor de duidelijkheid: het gaat hier om een kantooromgeving, geen winkel of iets dergelijks. Mag dat zomaar?

Een werkgever heeft het recht eenzijdig instructies te geven over hoe het werk moet worden uitgevoerd of hoe de goede orde op de werkvloer kan worden bewaard. Hij mag dus bijvoorbeeld bepalen dat je in een kantoortuin zit of juist in je eentje. Of kledingeisen invoeren. Of er iets van vinden als je roddelt via Twitter.

Bepalen dat je geen mobiele telefoon bij je mag hebben, zou je in principe binnen deze instructiebevoegdheid kunnen rekenen. Dat gaat immers over de goede orde op de werkvloer, niet zitten appen met privévrienden.

Alleen: omdat die instructiebevoegdheid eenzijdig is, staat er tegenover dat de instructie redelijk moet zijn voor het doel. En die zie ik hier even niet.

Het probleem zie ik, ook bij een kantooromgeving kan het onwenselijk zijn dat mensen privé zitten te bellen, appen of wat dan ook in plaats van te werken. Natuurlijk moet daar tot op zekere hoogte ruimte voor zijn (het spreekwoordelijke om half vijf op Buienradar kijken als je naar huis moet fietsen) maar je mag daar redelijke grenzen in trekken.

Bij een winkelvloer kan ik me voorstellen dat je redelijkerwijs zegt: geen telefoon als de klant je ziet. Maar in een kantooromgeving? Nee, dat wil er bij mij niet in.

Arnoud

Een permaban voor een betalende speler, mag dat?

you-are-banned-permabanEen lezer vroeg me:

Bij een spel waar ik al jaren speel (tegen betaling) ontdekte ik recent een beveiligingsfout op de server. Hierdoor kon ik snel een heleboel kredieten vergaren en zo mijn voertuig versterken. Echter, gisteren is het beheer hier achter gekomen en ze hebben me nu een permaban opgelegd. Nu ben ik dus niet alleen die kredieten kwijt, maar ook al mijn investeringen én ik krijg het restant van mijn jaarabonnement niet terugbetaald. Mag dat zomaar?

In principe lijkt het me gerechtvaardigd dat men een of andere vorm van straf oplegt als een speler de spelregels schendt. Als iemand bij het voetbal een overtreding van de spelregels pleegt, kan hij het veld uitgestuurd worden. Bij ernstige overtredingen kan hij zelfs een paar wedstrijden op de bank zitten. Dat die speler lidmaatschap betaalt aan de club, doet daar niets aan af. Een reglementaire ban is legaal.

De overtreding zou wel uit de spelregels moeten blijken. Slim opereren binnen de spelregels of bij een ongereguleerd gebied lijkt me niet iets waar je mensen voor behoort te bannen.

Lastiger wordt het bij permabans. Dan wordt in feite de gehele dienstverlening gestaakt, en dat is toch iets ernstigers dan uit een lopend spel geschopt worden of drie wedstrijden op de bank moeten zitten. Permabans bestaan ook in het echte leven, maar zijn daar een zeer zwaar middel. In de gaming-industrie niet. Volgens mij worden er per jaar meer mensen gepermaband uit online spellen dan er voetballers sinds de invoering van het betaald voetbal permanent geschorst zijn.

Mag Dat®? Nou ja, niet zomaar. Allereerst moet er wel ergens een spelvoorwaarde zijn die rechtvaardigt dat je nóóit meer met deze speler zaken wilt doen. Je kunt mensen moeilijk schorsen zonder dat je ergens hebt staan waarom. Heb je geen spelregel dan moet het wel extreem fout zijn wat de speler deed, zeg maar de “ben jij wel goed bij je harses”-toets.

Het is niet zo simpel als “Exploitant mag op ieder moment iedereen permabannen” in je TOS of EULA zetten. Zo’n botte bijl is namelijk in strijd met de wet. Op de zwarte lijst voor algemene voorwaarden staat namelijk:

Bij een overeenkomst tussen een [bedrijf] en een [consument] wordt als onredelijk bezwarend aangemerkt een in de algemene voorwaarden voorkomend beding […] dat de [consument] geheel en onvoorwaardelijk het recht ontneemt de door [het bedrijf] toegezegde prestatie op te eisen.

Een dergelijke permaban-clausule ontneemt je geheel en onvoorwaardelijk het recht om toegang tot het spel te eisen. Immers, als je dat eist, dan zegt de exploitant “permaban, doei” en dan sta je met lege handen. Dat kan dus niet.

Een permabanclausule moet dus ingevuld zijn met enige nuance. Bijvoorbeeld: als u bij herhaling zware overtredingen begaat of andere spelers lastigvalt, dan wordt u er permanent uitgeschopt. Dan heb je een escalatie én een waarschuwing ingebouwd. Dat lijkt me wel redelijk. Er zou wel iets van een discussie of hoger beroep mogelijk moeten zijn. Ook bedingen als “Het beheer beslist wanneer u overlast veroorzaakt” en vooral een onredelijke uitleg daarvan, zijn namelijk juridisch dubieus. Op diezelfde zwarte lijst staat namelijk:

[Het is verboden je TOS zo te schrijven] dat de bevoegdheid van de wederpartij om bewijs te leveren uitsluit of beperkt, of dat de uit de wet voortvloeiende verdeling van de bewijslast ten nadele van de wederpartij wijzigt,

Als je zegt “wij beslissen en u heeft pech, dan sluit je dus de mogelijkheid van tegenbewijs door de wederpartij uit. Dat mag dus niet.

Krijg je je geld terug bij een permaban? Dat lijkt me dan weer niet redelijk. Je beging immers een zware overtreding. Dat je dan je in-game spullen kwijt bent, voelt als een logisch gevolg daarvan. Ook al heb je daar veel in geïnvesteerd. Ik zou dit wel expliciet in de TOS vastleggen, maar ik zie er geen regels tegen.

Voor het restant van je abonnementsgeld ligt dat volgens mij anders. Wat je in feite doet als je “permaban, doei” zegt, is de overeenkomst beëindigen of zelfs ontbinden. In dat geval is er te veel betaald, en ik denk dan ook dat dat gewoon echt moet worden terugbetaald.

In de praktijk werkt dat anders. Ik zie bij allerlei verenigingen dat in de statuten staat “bij schorsing geen restitutie” maar dat gaat over lidmaatschapsgelden, en dat voelt net wat anders dan betaalde abonnementsprijzen. Een lid is wat anders dan een klant. Dus daarom twijfel ik of je je klanten ook mag opzeggen en het geld mag houden als ze zich misdragen.

Arnoud

Kom nou, ik ga toch niet overleggen met mijn gebruikers!

rantweek-tiradeweekDeel van mijn werk is het schrijven van gebruiksvoorwaarden. Mijn deeltirade over eenzijdige AV in het achterhoofd probeer ik die altijd zo gebalanceerd mogelijk te maken. En het bijzondere is: dat geeft met enige regelmaat stevige discussies omdat ik alsmaar redelijk wil zijn. Met name als het gaat over regels als “na overleg” of “na een waarschuwing”. Men wil gewoon meteen in kunnen grijpen, overleg met gebruikers, het moet niet gekker worden.

Ergens begrijp ik het wel. Zeker als je goedkope diensten aan het grote publiek aanbiedt, dan zit je niet te wachten op discussies met elke klant over kleine overtredingen en aanverwant gedoe. Dat kost je al na 30 seconden aan de telefoon of drie mailtjes heen en weer je winstmarge. En de meeste klanten die zo’n dienst afnemen, zullen dat wel begrijpen ook.

Maar mag het eigenlijk wel?

Er is volgens mij geen expliciete regel die zegt dat je móet waarschuwen of overleggen voordat je mag ingrijpen, als contractueel (in algemene voorwaarden) is bepaald dat iets niet mag en de exploitant van de dienst dan mag ingrijpen. Op de zwarte lijst van algemene voorwaarden staat weliswaar een verbod op eenzijdig bepalen dat de gebruiker te kort geschoten is, maar dat gaat over de gebruiker van de voorwaarden, de exploitant van de dienst dus. Die mag niet als enige bepalen of hijzelf tekort schoot met de contractuele afspraken.

De wet stelt dat wanneer een klant tekort schiet, een dienstverlener per direct zijn deel van de overeenkomst mag opschorten (art. 6:262 BW) of te ontbinden (art. 6:265 BW), mits dit maar gerechtvaardigd wordt door het tekort schieten en de klant in gebreke is gesteld (gewaarschuwd). Als je voorwaarden zeggen “geen onfatsoenlijk taalgebruik” dan is iemand een jaar lang verbannen wegens één drieletterwoord niet echt gerechtvaardigd.

De wet kent daarnaastBelangrijk is de regel van het in gebreke stellen (art. 6:82 BW</A), maar dat is vooralzowel bij opzeggen (ontbinden) als van belang bij schadevergoeding want díe kun je alleen eisen als de schuldenaar in verzuim is (art. 6:85 BW). Wil je geen schadeclaims indienen maar gewoon van je wederpartij af, dan is het dus niet nodig dat je in gebreke hebt gesteld.

Kortom, een directe wettelijke grondslag kan ik niet vinden om te zeggen “je moet eerst waarschuwen”. Netjes lijkt het me wel. Maar hoe formuleer je “netjes” in algemene voorwaarden?

Arnoud

De leesbare versus de juridisch bindende algemene voorwaarden maken

pen-contract-ondertekenen-algemene-voorwaardenEen lezer vroeg me:

Je ziet soms websites die hun algemene voorwaarden in een ‘leesbare’ en ‘juridische’ versie hebben. Die laatste is dan uiteraard bindend, maar wat is dan nog de waarde van de leesbare versie?

Algemene voorwaarden zijn, zoals de wet dat omschrijft, “opgesteld teneinde in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen”. Zeg maar juridische #include-files. Het idee is dat je dan niet elke keer hoeft te onderhandelen over ondergeschikte punten zoals wie het bezorgrisico draagt of wat de betalingstermijn is.

Meestal héb je niet eens onderhandelingsruimte bij algemene voorwaarden. Zeker bij internetdiensten, daar dien je braaf een vinkje te zetten en verder niet te veel te zeuren over rare voorwaarden. Ze kunnen toch op ieder moment wijzigen. Lekker puh.

Oké dat was een tikje cynisch. Steeds meer bedrijven zien in dat al te eenzijdige en cryptisch-juridisch opgestelde voorwaarden niet handig zijn, en proberen ze dus leesbaar te krijgen. Een manier daarvoor is een ‘vertaling’ naar normaal Nederlands er boven zetten, met dan de opmerking dat deze vertaling niet bindend is. Creative Commons is denk ik de bekendste exponent van deze trend: zij bieden een “voor mensen leesbare”, een “voor juristen leesbare” en een “voor computers leesbare” versie van al hun vrije-inhoudslicenties aan.

Ik vind het een heel goed idee om juridisch bindende teksten voor gewone mensen leesbaar te maken, maar juist weer erg slecht om die leesbare teksten dan als niet bindend te verklaren. Je doet echt iets verkeerd als je doelgroep je juridische tekst niet kan lezen. En een “dit betekent het, maar misschien ook niet, succes met alsnog de juridische tekst ontrafelen” is dan echt een zwaktebod.

In Nederland is er trouwens al een soort van wettelijke plicht om je algemene voorwaarden leesbaar te houden. De wet eist namelijk (art. 6:238 sub 2 BW) bij een overeenkomst tussen bedrijf en consument dat:

… de bedingen duidelijk en begrijpelijk zijn opgesteld. Bij twijfel over de betekenis van een beding, prevaleert de voor de wederpartij gunstigste uitleg.

Het enige probleem hiermee is dat een rechter ook een jurist is, en die zal dus (vrees ik) eerder denken dat een beding duidelijk is dan de gemiddelde internetdienstafnemende consument.

Ik raak er steeds meer van overtuigd dat we een Wet op de cloud moeten krijgen, met daarin onder meer een hoofdstuk met standaardvoorwaarden voor webdiensten. Een wettelijke default EULA of TOS zeg maar, zodat niet iedereen opnieuw zelf het wiel hoeft uit te vinden.

Arnoud

Ik moet weg maar ze praten nog wel over mij!

Afgelopen week hadden we een interessante discussie in de comments bij de aloude vraag, moeten ze mijn berichten weghalen als ik dat eis? Het nieuwe aspect: als je verbannen wordt, mag je dan eisen dat men je berichten weghaalt en ook dat anderen niet meer over je praten?

Het weghalen van berichten bij forums is een van de meest frequent terugkerende onderwerpen bij deze blog. Er zit vaak een heel stuk emotie achter: je deed gezellig mee op een forum, er ontstaat ruzie en dan wil je boos weg. Het liefst geef je dat stomme beheer en die nitwits van medediscussianten dan nog een stevige trap na: al mijn berichten eraf, en wel nu, dat zal je leren. Denk ik dan met mijn abonnement op Psychologie-magazine. Maar die emotie zit er wel degelijk.

Juridisch gezien is het kader duidelijk: persoonsgegevens en berichten moeten weg, tenzij. Maar het venijn zit hem in dat tenzij. Dat tenzij komt namelijk neer op een belangenafweging: welke nieuws- of andere waarde voor het forum zit er aan het behouden van de berichten, en welk privacybelang zit er aan het weghalen? Daar kun je vanuit beide kanten de prachtigste verhalen over maken maar uiteindelijk komt het neer op een gevoelskwestie. En dat werkt niet echt prettig bij een situatie waar al zo veel ruzie in is gaan zitten.

Aanverwant is het probleem van praten óver ex-leden. Want zelfs als je naam is weggehaald bij je berichten (of zelfs de berichten zelf ook), dan nog weten andere forumleden die nog wel. En die gaan daarover praten. Moet je dat dan óók weghalen als beheer? Dan sta je in feite andermans discussies te smoren op verzoek van een exlid, en dat gaat me wel érg ver. Tegelijk: is het nog wel nodig dat men in die discussie je naam nog noemt? Wie weet over wie het gaat, hoeft de naam niet meer te weten. En voor wie de naam niet weet, is de discussie niet relevant. Dus ook hier weer: een gevoelskwestie.

Ik vraag me af of je hier ooit uitkomt. Vooraf harde regels stellen helpt ook niet per se, want de wetgeving rond persoonsgegevens is dwingend en kan dus niet zomaar worden gepasseerd. Mijn grondgedachte is eigenlijk, dit moet je helemaal niet juridisch willen oplossen. Maar ja, als je boos bent dan is het leuk smijten met artikel 8 Wet Bescherming Persoonsgegevens juncto de Richtsnoeren van het CBP natuurlijk.

Meelezende forummers, hoe gaat dat bij jullie, zulke weghaalverzoeken en/of -ruzies?

Arnoud

Kan twitteren over schoolzaken worden verboden?

Een lezer vroeg me:

Mag je zomaar alles tweeten of op Facebook over je school schijven, of mag de school daar regels over stellen? Op onze VWO-school worden leerlingen soms aangesproken als ze rare dingen online zetten.

Dit is een hele moeilijke. Natuurlijk heb je ook als scholier vrijheid van meningsuiting, maar de school heeft óók een belang, en dat is zorgen dat het op school ordelijk en netjes verloopt. De school mag wettelijk gezien regels stellen over wat scholieren doen.

In principe moeten die regels beperkt zijn tot wat men op school doet, maar in sommige gevallen mag de school ook iets zeggen over de vrijetijdsbesteding van de leerlingen – als dat van grote negatieve invloed is op de school. Denk aan pesten of lastigvallen van klasgenoten buiten schooltijd. Een school is verplicht een pestprotocol te hebben, bijvoorbeeld. (Terzijde: die website heet Pestweb en dat klinkt best wel gek.)

De wet omschrijft het zo:

In het leerlingenstatuut worden in elk geval voorschriften opgenomen, strekkende tot handhaving van de goede gang van zaken binnen de instelling en, de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de bescherming van gegevens uit de persoonlijke levenssfeer.

Als er buiten de les gepest of afgezeken wordt, dan kan dat “de goede gang van zaken binnen de instelling” raken. Want dat pesten komt ook weer terug op school; plus de verbindende factor ís de school. Dus bij gepest op Facebook of het Youtuben van rare filmpjes kan er via het leerlingenstatuut zeker iets worden ondernomen.

Dat is echter niet hetzelfde als “je mag de naam van de school niet noemen” of “ieder negatief bericht over de school is verboden op straffe van schorsing”, want klagen over je school is niet hetzelfde als de goede gang van zaken op school verpesten.

Hoe ver dit kan en mag gaan, is nog nooit bij de rechter getest. Het gaat mij te ver als een school zou verbieden om überhaupt negatief te twitteren of facebooken, maar wanneer een school ingrijpt bij pesterij of concrete smaad door een leerling op Facebook dan zou ik dat prima kunnen billijken. Jullie?

Arnoud

Moet een forumbeheerder foto’s weggooien als een gebruiker daarom vraagt?

Een jaar geleden blogde ik over de vraag wat een forumbeheerder weg moet gooien als een (ex-)lid daarom vraagt. In de comments vroeg een lezer zich af wat dat nu specifiek voor foto’s betekent. Hij had een lid van zijn forum geband, en die eist nu dat al zijn foto’s van het forum verwijderd worden. Mag het forum dit laten staan, moeten ze de foto’s anonimiseren of is verwijdering nu geboden?

Op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens (de “privacywet”) heb je het recht om te verzoeken dat je naam en andere persoonsgegevens uit bestanden worden verwijderd, als deze niet meer “ter zake dienen” zoals de wet dat noemt. Forumberichten en foto’s die daaraan hangen zijn ook persoonsgegevens, omdat ze gekoppeld zijn aan je account. Ook als je echte naam er niet bij staat en ook als je een vaag Hotmailaccount hebt gebruikt en een proxy zodat niemand je IP-adres weet.

De algemene regel die ik vorig jaar blogde, geldt bij foto’s net zo goed als bij tekstuele bijdragen. Een bijdrage moet weg, tenzij er een aantoonbare noodzaak is die zwaarder weegt dan de privacy. Dat zal bij forums de vrijheid van meningsuiting zijn, meer specifiek het belang om een compleet en begrijpelijk archief te kunnen publiceren. Kort gezegd betekent dit dat je niet kunt zeggen “mijn privacy, weghalen”, maar trouwens ook niet dat de beheerder altijd mag zeggen “vrijheid van meningsuiting, het blijft staan”. Er moet een balans worden gevonden tussen de belangen van beide partijen.

Bij forumbijdragen betekent dat in de praktijk dat je berichten moet anonimiseren maar ze niet hoeft te verwijderen. Uitzondering zou een bericht zijn dat inhoudelijk van alles vertelt over de plaatser, bijvoorbeeld een voorstelbericht of een persoonlijke onthulling of berichten over iemands medische situatie bijvoorbeeld. Dergelijke berichten moeten weg op verzoek, behalve in héél uitzonderlijke gevallen waarin de nieuwswaarde zó groot is dat weghalen objectief gezien echt onacceptabel zou zijn. (Ik ben daar nog geen voorbeelden van tegengekomen.)

Anonimiseren van een foto is moeilijker. Moet je dan iemand onherkenbaar maken met een balkje of blurcirkel rond zijn gezicht? Moet je hem eraf knippen?

Bij foto’s roept iedereen natuurlijk ook “auteursrecht”. En ja, dat heeft de plaatser op zijn foto’s. Maar dat heeft hij óók op zijn tekstuele berichten. Door deze te plaatsen heeft hij een licentie (gebruiksrecht, toestemming) gegeven aan de forumbeheerder, en die licentie is niet zomaar in te trekken. Niet bij teksten en niet bij foto’s.

Als in de gebruiksvoorwaarden* komt te staan dat de licentie eeuwigdurend is, dan is die discussie eigenlijk meteen gepareerd. Eeuwigdurend is eeuwigdurend. Maar ook als het er niet staat, is niet gezegd dat de foto’s weg moeten bij beëindiging van de gebruiksovereenkomst. Volgens de Hoge Raad

Als wet en overeenkomst niet voorzien in een regeling voor opzegging, dan is een duurovereenkomst voor onbepaalde tijd in beginsel opzegbaar. De eisen van redelijkheid en billijkheid kunnen meebrengen dat opzegging slechts mogelijk is indien daarvoor een voldoende zwaarwegende grond bestaat.
En die zwaarwegende grond is dan de vrijheid van meningsuiting, waarbij je dan een zelfde soort afweging moet maken als bij de privacywet hierboven. Maar de afweging is dan tussen de auteursrechtelijke belangen van de fotograaf en het belang bij de licentie van het forum. En ik kan me eigenlijk geen auteursrechtelijke belangen voorstellen. Heel misschien als de fotograaf intussen de rechten verkocht heeft of een exclusieve licentie aan iemand heeft beloofd, maar zelfs dan zou ik zeggen, dat is dan zíjn probleem dat hij nu in de knoop komt.

Arnoud<br/> PS: ik durf geen advertentielink meer te zetten naar de generator want de vorige keer dat ik een ADV in de tekst opnam, wilde bijna niemand meer reageren. Was het zó vervelend om die link te zien? Of was het gewoon een saai onderwerp?

Het beheer houdt zich niet aan zijn eigen voorwaarden, wat nu?

Met enige regelmaat krijg ik klachten van forumgebruikers die met lede ogen toe moeten zien hoe het beheer van hun forum de eigen huisregels negeert. En dat steekt, zeker als zij zelf wél aangesproken worden op overtredingen van diezelfde regels. Of, in een iets andere variant, van derden die prachtige beloftes over keurig taalgebruik en geen negatieve zaken in de voorwaarden zien maar op het forum zelf een berg smadelijke bagger over henzelf aantreffen. Is daar iets aan te doen? Kun je het beheer aan zijn eigen voorwaarden houden?

Forumvoorwaarden of huisregels worden natuurlijk opgesteld door het beheer om snel in te kunnen grijpen als er iets gebeurt dat ze niet bevalt. Dat mag, daar zijn huisregels voor bedoeld. Maar de constructie waardoor je mensen bindt aan de huisregels, is juridisch gezien die van de contractsluiting. Je hebt dus als beheer een contract met je gebruikers – en omgekeerd hebben je gebruikers een contract met jou. En bij contracten geldt dat beide partijen de ander kunnen houden aan de afspraak. Dus als het beheer een regel naar jou niet nakomt, dan kun je ze daarop aanspreken.

Het bestuur aanspreken op regels die ándere gebruikers schenden, is iets minder makkelijk. Dat is namelijk in principe iets tussen hen, in het contract tussen die gebruiker en het bestuur ben jij geen partij. Maar als de huisregel in kwestie bedoeld is om het leven op het forum aangenamer te maken, dan kun je via je eigen contract alsnog handhaving eisen. Het argument is dan dat jóuw contract wordt geschonden doordat je bijvoorbeeld een scheldpartijvrij forum mocht verwachten. Een beetje zoals verhuurders overlastgevende buren moeten aanspreken omdat jij recht hebt op ongestoord woongenot.

Nog moeilijker ligt het bij derden die last hebben van een forumbericht. Die hebben überhaupt geen contract met het beheer, dus waar kunnen die zich op beroepen?

In theorie kán een algemeen geldende forumregel door een derde worden aangehaald, als die regel bedoeld is om hem te beschermen of rechten te geven. Maar die situatie doet zich niet snel voor. Regels zijn immers zelden expliciet bedoeld om derden te beschermen. In 2011 werd in een rechtszaak tegen een forum van de TROS bepaald dat het niet handhaven van de huisregels geen onrechtmatige daad opleverde tegen een derde (het klagende Pretium). Er is meer nodig dan alleen “zij laten de regels overtreden worden en dat levert negatieve berichten over ons op”. Wat dat meerdere precies is, laat de rechtbank in het midden.

Natuurlijk kun je als derde wel eisen dat er ingegrepen wordt als je rechten worden geschonden (auteursrechteninbreuk of evidente smaad/laster/privacyschending) maar dat staat compleet los van wat de huisregels zeggen. Maar als er iets gebeurt dat in strijd is met de huisregels maar op zich wel legaal is, dan kun je in de meeste gevallen niets doen als buitenstaander.

Arnoud

Is dat internetreglement eigenlijk wel bindend?

modelgedragscode-internet.pngEen lezer vroeg me:

Vorige week ontving ik ineens een “Reglement Gebruik ICT-middelen en Internet” in de interne mail. Hierin worden strenge regels gesteld over wat ik wel en niet mag met de computer en internetverbinding van het werk. Zo mag ik alleen in de lunchpauze en na 17:00 nog privédingen doen, kunnen ze mijn mail screenen en mogen websites worden geblokkeerd. Ik heb meteen teruggemaild dat ik niet akkoord ben met deze wijziging van mijn arbeidscontract, maar mijn manager zegt dat ik er gewoon aan gebonden ben! Hoe zit dat nu?

Veel mensen denken dat de werkgever alleen regels mag stellen of veranderingen mag doorvoeren als de werknemers daarmee instemmen, of als het in het arbeidscontract staat. Dat is niet zo. Een internetreglement (om het zo maar even te noemen) mag de werkgever eenzijdig invoeren. De wet (art. 7:660 BW) bepaalt dat de werkgever een instructiebevoegdheid heeft: hij mag regels stellen over hoe het werk wordt uitgevoerd en hoe volgens hem de goede sfeer op de werkvloer wordt bewaard.

Op deze grond kan een werkgever bijvoorbeeld bepalen dat je van een kantoor naar een kantoortuin gaat, of dat verkopers bepaalde kledingvoorschriften moeten volgen. Een internetreglement bevat ook dergelijke regels, maar dan specifiek over internet- en ICT-gebruik. Dat is dus toegestaan om in te voeren, ook zonder overleg en ook als in de arbeidsovereenkomst niets staat over die bevoegdheid.

Wel ligt de grens bij “voorschriften omtrent het verrichten van de arbeid” en “bevordering van de goede orde in de onderneming”. Elke regel moet dus uiteindelijk tot één van deze twee grondslagen te rechtvaardigen zijn. Je kunt als werkgever dus bijvoorbeeld het luisteren naar internetradio verbieden als dat overlast op het netwerk veroorzaakt (vanwege het vele dataverkeer) maar niet het hebben van een Facebookprofiel. Dat laatste heeft niets te maken met het werk of de goede orde. Wél zou je kunnen verbieden dat men op dat Facebookprofiel roddelt over collega’s, want dát raakt de goede orde.

Wil een bedrijf verder gaan dan deze grens, dan moet het terugvallen op de open norm van goed werknemerschap (artikel 7:611 BW), waaraan werknemers gebonden zijn. Maar dat is meer iets voor concrete situaties: jij, medewerker Wim, bent in dit geval niet bezig als goed werknemer. Een algemene regel “doe X niet want dat is geen goed werknemerschap” is lastig voorstelbaar. Een alternatief is in de arbeidsovereenkomst expliciete regels op te nemen, maar dat kan dan niet eenzijdig. Denk aan het LinkedIn-opschoonbeding.

Arnoud