Kan Europa antitrustonderzoek beginnen als bedrijven uit EU verdwijnen?

Eurocommissaris Margrethe Vestager zegt dat Europa nieuwe antitrustonderzoeken kan beginnen naar bigtechbedrijven als die dreigen van de Europese markt te verdwijnen. Dat meldde Tweakers vorige week. Vestager reageert daarmee op de controverse in Australië: het land wil dat Facebook en Google de portemonnee trekken; dat moet de Australische media-industrie helpen. Daarop besloot Facebook de nieuwsvoorziening in Australië te saboteren om zo de regering te dwingen het plan aan te passen. De Europese insteek in zo’n geval is dat een dominant bedrijf zijn machtspositie misbruikt als het op die manier zou proberen wetgeving tegen te houden. En ja, dat kan.

De kern van het argument van Vestager zit in het mededingingsrecht, meer specifiek artikel 82 EU Verdrag:

Onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt en verboden, voorzover de handel tussen lidstaten daardoor ongunstig kan worden beïnvloed, is het, dat een of meer ondernemingen misbruik maken van een machtspositie op de gemeenschappelijke markt of op een wezenlijk deel daarvan.
Vaak zeggen we hierbij dat het gaat om een monopolist, maar het is genoeg dat je “dominant” bent in een markt. Google is met het Android-besturingssysteem bijvoorbeeld zeker weten dominant in de markt voor smartphone-OS’en, hoewel er natuurlijk zeker wel concurrenten zijn (zoals Apple). En het belangrijkste criterium is dat je de handel beïnvloedt, we moeten er als afnemers dus last van krijgen.

Het argument zou dan zijn dat Facebook misbruik maakt van haar dominante positie in de markt voor nieuwsvoorziening door te zeggen “ik stop alle dienstverlening als ik moet betalen voor snippets die mensen delen op mijn platform”. Omdat Facebook zo groot is, kan ze met zo’n dreigement haast afdwingen dat die wetgeving er dan niet komt. Welke politicus wil immers bekend staan als de partij die Facebook het land uit joeg? (Ik gebruikte niet voor niets het woord “sabotage” in de opening, ik aarzelde over “chantage”.)

Natuurlijk is er het probleem dat als Facebook weg is, je moeilijk een eventuele veroordeling kunt handhaven. Er is dan niets meer te halen. Maar een bedrijf van deze omvang is niet van de ene op de andere dag wég uit je regio. En tot die tijd zijn er zeker wel geldstromen (de Irish-Dutch-Irish sandwich-route bijvoorbeeld) in de Europese Unie waar je boetes van kunt incasseren, kantoren die je kunt sluiten of desnoods mensen die je kunt arresteren tot er is betaald.

Dat geheel los van de vraag of het terecht is van een land om te zeggen dat er moet worden betaald voor wat in principe rechtenvrije citaten zijn. Die discussie mag best gevoerd worden en fel ook. Maar als je zó groot bent als Facebook, dan is “als dat wet wordt dan stoppen wij ermee” geen eerlijk argument meer.

Arnoud

39 reacties

  1. Hoewel ik uiteraard begrijp dat het om een pressie-middel gaat vanuit Facebook, vind ik het toch ook wat vreemd om te zeggen dat je een bedrijf mag beboeten wanneer zij bepaalde dienstverlening (or productleveringen) staken in een regio of land vanwege veranderde wetgeving. In hoeverre kun je een bedrijf opleggen om hun dienst/product in stand te houden, en dat tevens te doen onder wetgeving waar zij niet mee akkoord zijn?

    Als die taak blijkbaar zo cruciaal is dat deze niet gemist kan worden, moet je dit dan als overheid niet tot nutsvoorziening verklaren en dit zelf (laten) uitvoeren?

    1. Het is niet dat je “een bedrijf” mag beboeten. De boete is voor het misbruiken van je dominante positie, het als veel te machtige partij willen valsspelen in het democratisch proces. Als Albert Heijn morgen zegt, wij zijn tegen die nieuwe wetgeving over ongezonde voeding dus wij gaan een week dicht tenzij de regering het voorstel intrekt, dan zeggen we toch ook niet “hun winkel, hun regels”? Dat is gewoon niet acceptabel.

      Dit is niet hetzelfde als dat het bedrijf levenslang die dienst moet leveren. Als het niet economisch interessant meer is, dan mogen ze stoppen. Of zelfs als ze gewoon geen zin meer hebben of het wettelijk klimaat niet zien zitten. Prima, ga maar weg. Maar niet het wetgevingsproces manipuleren door te dreigen met weggaan wetende dat dat een enorme impact heeft.

        1. Ik denk het wel. Maar in die context had men het dus na de onvermijdelijke ophef niet ineens weer aan kunnen zetten; die wettelijke plicht tot betaling die is er. Een wet die eist dat je sharing van nieuws weer aanzet én er voor gaat betalen dat kan niet, vermoed ik. Maar misschien dat het misbruik-argument dan alsnog opgaat, omdat je dan nog steeds een democratisch genomen besluit – jij moet betalen omdat jij zo massaal nieuws laat delen dat iedereen afhankelijk van jou is – gaat saboteren.

          Er zo even overnadenkend is mijn conclusie dat het kernpunt is dat als jij iets doet en wij als maatschappij vinden dat dit nuttig is maar dat er wel een redelijke vergoeding tegenover moet staan, dat jij er dan niet zomaar mee moet ophouden. Als de maatschappij op je rekent, wat voor bedrijf ben je dan dat je ermee stopt? Zeker als het ook nog eens maar epsilon procent van je omzet is dat je moet betalen? Asociaal.

          1. Er zo even overnadenkend is mijn conclusie dat het kernpunt is dat als jij iets doet en wij als maatschappij vinden dat dit nuttig is maar dat er wel een redelijke vergoeding tegenover moet staan, dat jij er dan niet zomaar mee moet ophouden.

            Persoonlijk zou ik het omdraaien. Als we als maatschappij vinden dat ik iets nuttigs doe en ik er niet zomaar mee mag ophouden, dan mag er dus geen vergoeding tegenover staan. Sterker nog, als ik niet mag stoppen met wat ik aan het doen ben dan is de maatschappij MIJ een vergoeding verschuldigd, niet andersom.

            Als de maatschappij op je rekent, wat voor bedrijf ben je dan dat je ermee stopt? Asociaal

            Als de maatschappij op me rekent, wat zijn ze dan voor maatschappij dat ze me nog willen laten betalen voor mijn schijnbaar cruciale inzet ook? Asociaal.

          2. Zou dit anders liggen als FB bijvoorbeeld een constructie zou optuigen waarbij ze het in essentie een betaalde opt-in maken om nieuwsberichten te ontvangen? Een korte disclaimer ‘joh, wij moeten hier nu voor betalen, dus als jullie willen dat dit voor jullie beschikbaar blijft, willen we de kosten graag bij jullie neerleggen’, en je hebt de facto hetzelfde resultaat; niemand betaalt, dus nieuws wordt niet meer gedeeld via FB.

            1. Is dat een faire reactie van een partij die de facto de macht heeft over welk nieuws bij welke consument terecht komt? Of is dat een verkapte truc om de eigen zin door te drijven in plaats van te doen wat de maatschappij wil, zoals vastgelegd in de wet?

              Als de supermarkt een opt-in biedt voor voedsel zonder gifstoffen, zeggen we dan dat dit gewoon een marktkeuze is en dat de ondernemer vrij moet zijn in zijn keuzes? Of zeggen we dan, ben jij gek geworden, dit mag je niet doen, hier is een boete. En als de supermarkt in het laatste geval een week dichtgaat “wij worden gepest door de overheid en we gaan failliet als deze wet van kracht blijft” dan zeggen we toch, dit is niet hoe het werkt?

              1. Vervang ‘zonder gifstoffen’ door ‘onbespoten’, en principe is dat exact wat een supermarkt doet; jij betaalt extra voor biologische of diervriendelijke producten omdat het de winkel meer kost om dat product bij jou te krijgen. En als het product zodanig diervriendelijk, fair trade, onbespoten en weet ik veel is dat mensen het daardoor niet meer willen afnemen, kan de overheid de supermarkt niet verplichten het alsnog aan te bieden.

                Het meest relevante onderscheid hier lijkt me dat een supermarkt ook nog een functie vervult als de hyper-biologische producten niet meer aangeboden worden, en dat bij FB kennelijk betwist wordt dat het zijn functie vervult als je geen nieuwsberichten kunt delen. Maar dan blijf ik het krom vinden dat de overheid een bedrijf kan verplichten kosten te maken, en ze vervolgens kan verbieden om op die kosten te besparen, of de kosten te verhalen op degenen waardoor ze die kosten maken.

                1. Het gaat mis omdat we steeds over “een bedrijf” spreken. Het gaat om “een bedrijf waar de maatschappij niet omheen kan”. KPN is een voorbeeld van zo’n bedrijf, en heeft dan ook de plicht om bijvoorbeeld iedereen die dat wil, een vaste lijn telefonie aan te bieden. Zij mogen deze activiteit niet zomaar schrappen omdat het verliesgevend is.

                  1. Is dat een faire reactie van een partij die de facto de macht heeft over welk nieuws bij welke consument terecht komt?

                    Dat is een aanname die ik bij elk artikel over dit onderwerp gemaakt zie worden en ik snap hem in deze context niet. Als Facebook volledig stopt met het delen van nieuwsartiekelen, dan geeft het namelijk de facto die macht – voor zover ze die al hadden/uitoefenden – op en er staan verschillende partijen klaar om in het gat te springen. Ik kan weer alleen uit eigen ervaring spreken, maar vrijwel elke nieuws snippet die mij door Facebook is voorgeschoteld heeft als aanwijsbare bron dat één van mijn vrienden die snippet deelde. Het is vrij zeldzaam dat ik van FB een suggestie voor een telegraaf/AD/VK artikel krijg dat niet door een vriend is gedeeld. Als ik mijn eigen FB bekijk en terugscroll, dan kom ik de afgelopen maand zelfs geen enkel nieuws artikel tegen! Watik wel zie is dat de suggesties van FB om mensen en groepen te volgen volledig bestaatt uit mensen die FB denkt dat gelijkgestemden zijn, dat is een veel groter probleem. Ik heb echter nog nooit een suggestie gehad om een nieuws organisatie te volgen!

                    Om wille van de discussie wil ik wel doen alsof we het over een bedrijf hebben die deze macht heeft, maar dan denk ik eerder aan Google en zeker niet aan facebook. Ik denk dat je de oorzaak van het echo chamber probleem bij facebook verkeerd aanwijst. Als je met zo’n bedrijf te maken hebt dan kom je volgens mij automatisch bij het volgende punt dat je moet vaststellen.

                    Het gaat om “een bedrijf waar de maatschappij niet omheen kan”
                    We hebben vastgesteld dat een partij de macht heeft om te bepalen welk nieuws iemand te zien krijgt. Deze partij is het niet eens met een wet en stopt met het aanbieden van links naar nieuws (Alle partijen waar de AUS wet zich op richt hebben gemeen dat ze zelf geen nieuwsorganisatie zijn en geen journalistiek doen, maar een platform bieden aan de gebruikers om nieuws te delen danwel een platform aanbieden om nieuws te vinden.) Is dit een bedrijf waar je niet om heen kan? De vergelijking met een telefoonverbinding bij KPN loopt geheel spaak. Die leveren een fysiek product en hebben de kabels in eigendom. Als zij stoppen met een product dan is het op veel plaatsen in NL gewoon weg omdat er niemand anders is die de infrastructuur bezit om de dienst aan te bieden.

                    Als Facebook of Google stoppen met linken naar nieuws is dat echter geen enkel probleem voor de samenleving. Deze partijen zijn zo groot omdat de mensen ze massaal zijn gaan gebruiken. Maar ze zijn verre van de enigen die deze dienst aanbieden en er zijn voldoende partijen die klaar staan in het gat dat ze achterlaten te springen. Deze vervangende diensten kunnen iedereeen bereiken die de verdwenen diensten ook bereikten, dus het is een volledige vervanging.

                    Met andere woorden een partij als Facebook of Google die zich met dit soort diensten volledig terug zou trekken is nooit een partij waar je als maatschappij niet om heen kan. Als ik de perverse behoefte zou hebben om Social Media mijn nieuws te laten filteren, dan is Twitter nu al een veel betere kandidaat als facebook en als ik wil zoeken naar nieuws kan ik dat nu al doen met Bing. De Australische regering had zich niets van Facebook aan hoeven trekken en dat had de Australische bevolking niets gekost. En op het moment at de wet was ingevoerd hadden ze er vanzelf achter gekomen of het bluf is van Facebook of dat nieuws snippets echt een triviaal onderdeel van Facebook is.

                    N.B. het is natuurlijk ook een volkomen zotte situatie dat als Facebook aan zou geven in reactie op de wet dat ze onder die voorwaarden geen nieuws delen meer kunnen aanbieden en wacht tot de wet is aangenomen er niets aan de hand is. Maar als ze op de wet vooruitlopen het chantage en ondemocratisch is. Als Facebook echt zo cruciaal is als (m.i. onterecht) beweerd wordt dan maakt het echt niet uit of ze voor of na invoering van de wet ermee stoppen. Wat willen ze dan gaan doen? Facebook dwingen nieuws te blijven delen tot de wet is aangenomen, op welk moment ze alsnog aju zeggen? Of willen ze een buitenlandse onderneming doorlopend dwingen om een product te blijven voeren en teglijk ze verplichten daarvoor te betalen?

                    Van alle issues en misstanden met grote miltinationals als Facebook en Google is dit het punt waarover ze vallen. De lobby en macht van Murdoch is sterk.

    2. De overheid heeft gefaald marktwerking in de mediawereld te handhaven, en legt de schuld nu bij Facebook en Google. Het probleem is echter dat momenteel de mediawereld helemaal verziekt is met monopolies, maar dat de monopolies van de traditionele media blijkbaar betere lobbyisten hebben, die willen voorkomen dat er wetgeving komt die beide monopolies in een klap aanpakken, terwijl die wel hard nodig is.

  2. Als een bedrijf eenmaal vertrokken is uit een land, dan is het moeilijk vol te houden dat zij “marktdominantie” heeft. Dat is natuurlijk volslagen onzin. Als zij er mee dreigt, kan dat machtsmisbruik zijn. Echter, een bedrijf moet ook naar waarheid rapporteren naar aandeelhouders, en als een wetswijziging een significante impact op haar activiteiten heeft, en die zelfs onmogelijk maken, dan moet zij dat nou eenmaal melden. Iets doen dat wettelijk verplicht is, kan ook nooit machtsmisbruik zijn.

    Aan de andere kant, ook een bedrijf dat hier totaal niet aanwezig is heeft hier (virtuele) assets: de octrooi- en auteursrechten op haar uitvindingen respectievelijk publicaties. Die kan je natuurlijk in beslag nemen en veilen om een eventuele boete te incasseren (en natuurlijk laat je zo’n bedrijf ze niet handhaven, want daarvoor zal ze een rechtzaak moeten aanspannen, maar op elke betaling van het bedrijf deze kant op, zoals voor advocaten of griffierecht, leg je beslag om eerst de boete te voldoen — zo werkt de wet Mulder voor de kleine man, dus waarom niet invoeren voor buitenlandse multinationals die hier helemaal niets bijdragen).

  3. Maar als je zó groot bent als Facebook, dan is “als dat wet wordt dan stoppen wij ermee” geen eerlijk argument meer.

    Ik snap niet helemaal waarom niet. Als er wetgeving dreigt te ontstaan die een partij verplicht om een grote som te betalen als gevolg van het feit dat ze een bepaalde markt bedienen, dan is besluiten om die markt niet te bedienen toch een redelijke en eerlijke reactie? Ongeacht hoe groot het bedrijf is.

    1. In een brief naar de wetgever je beklagen is prima. Het gaat hier om het platgooien van de dienst als machtsmiddel om af te dwingen dat de wetgever van gedachten verandert. Dat vind ik op het niveau van weigeren vluchtvrachtverkeer uit te voeren omdat je niet wil dat je piloten een coronatest krijgen. Dat is niet proportioneel en niet eerlijk. Als je te groot en te machtig bent, dan mag je niet meer ‘gewoon’ weglopen of ‘gewoon’ protesteren. Je bent niet gewoon, je bent machtig.

      1. Daarop besloot Facebook de nieuwsvoorziening in Australië te saboteren om zo de regering te dwingen het plan aan te passen
        Is dat wel zo? Heeft Facebook actief en doelmatig de wetgever getracht van gedachten te doen veranderen? Hebben ze niet simpelweg in reactie op de wetgeving hun conclusies getrokken en de stekker uit bepaalde functionaliteit gehaald? Dat lijkt me namelijk een simpele en doeltreffende reactie – het is het directe gevolg van de wetgeving, en als de wetgever dat een probleem vindt dan ligt de bal bij de wetgever om dat probleem op te lossen. Het klopt waarschijnlijk wel dat facebook hierover gesproken heeft met de Australische regering, maar het lijkt er op dat dit al gebeurd is in de aanloop naar de wetgeving. Ik zie dit niet als sabotage om Australie te dwingen de wet aan te passen. Ik zie dit als de logische uitkomst van een debat tussen een bedrijf en een land waarbij laatste niet onder de indruk was van de argumenten van het bedrijf.
        Als je te groot en te machtig bent, dan mag je niet meer ‘gewoon’ weglopen of ‘gewoon’ protesteren. Je bent niet gewoon, je bent machtig.
        Je zegt hier eigenlijk dat eender welke regering mag beslissen dat een grote machtige partij uit een ander land een deel van zijn omzet moet afstaan voor een door de regering bepaald doel. Wie heeft dan de macht precies over wie? Lijkt er op dat hier de regering de macht heeft en het bedrijf niet – hoe kan je dan nog ’te machtig’ zijn als bedrijf?

        1. Heeft Facebook actief en doelmatig de wetgever getracht van gedachten te doen veranderen? Hebben ze niet simpelweg in reactie op de wetgeving hun conclusies getrokken en de stekker uit bepaalde functionaliteit gehaald?

          Actief wel, doelmatig was het niet. In de aanloop naar de stemming over deze wetgeving in de Australische Senaat heeft Facebook preventief alle nieuws geblokkeerd. Echter, daar waren ze een beetje overijverig mee, ze blokkeerden bijvoorbeeld ook aankondigingen van de bosbrandbestrijding. En dat is iets waar je in Australie geen vrienden mee maakt, want bosbrandbestrijding is heilig.

          Gevolg was dat de publieke opinie zich tegen facebook keerde, de wet werd aangenomen en facebook afdroop. Voor de vorm is er wel een concessie gedaan, maar in essentie is die wet onveranderd aangenomen, en Facebook gaat gewoon betalen.

          Of dat wenselijk is (Murdoch heeft een bijna-monopolie over “traditioneel” nieuws in Australie) is een ander verhaal maar er is een duidelijk precedent dat Australie Facebook en Google kan dwingen te betalen. En Facebook en Google betalen ook, want een kleine markt als Australie (25 miljoen inwoners) laten liggen geeft voldoende ruimte voor een concurrent om op te staan.

  4. Ik vind de situatie echt krom De media-industrie zegt, “Je moet betalen voor ons nieuws”. Maar als je als bedrijft niet wilt betalen, dan stop je toch met het tonen van dat nieuws? Ik vind het nogal hypocriet dat daarna mensen gaan klagen dat het nieuws niet meer getoond wordt. Er werd een keuzen voorgelegd, of betalen, of je mag ons nieuws niet tonen. Je moet iemand geen keuzes geven die je zelf liever niet hebt dat ze kiezen.

    1. Het is nooit geformuleerd als een keuze. Eigenlijk alle wetgeving en voorstellen op dit gebied zeggen gewoon, het tonen van nieuws betekent dat je moet betalen. Net zoals er heffingen zitten op blanco media, die moet je gewoon betalen. Dat is ook logisch gezien de aanname dat iedereen verder wil met zijn bedrijfsvoering.

      De pijn zit hem erin dat Facebook en consorten jarenlang weg konden komen met gratis het nieuws tonen en daarmee zó machtig worden dat je als nieuwsmedium kopje-onder gaat als zij daar nu mee stoppen. Het argument is dan dat dát niet mag gebeuren omdat nieuws maken en verspreiden een kernaspect van de maatschappij zijn, daarom is het gerechtvaardigd dat afnemers en herverdelers van nieuws daarvoor moeten betalen als ze in zo’n sleutelpositie zitten.

      1. Hetzelfde speelde met Google nieuws begreep ik. Maar als Google nou niets verdient op het nieuws, waarom zouden ze dan moeten betalen? Ze geven ook de artikelen zelf niet weer, alleen de headlines, foto en link naar de site zelf.

        Wat mij daar meer nadelig lijkt, Google verzamelt van vele sites de artikelen van 1 onderwerp. Waardoor als je bij de 1 een paywall krijgt, je makkelijk naar een concurrent kunt gaan die geen paywall heeft. Maar daar gaat het hier volgens mij niet over.

        1. Natuurlijk verdient Google er wel aan. Er staan advertenties rondom die nieuwsberichten, bovendien helpt het ontzettend in het versterken van de bezoekersprofielen wanneer je iemands nieuws-interesses kunt achterhalen.

          Het probleem met nieuws is dat de kern van het bericht vaak al zit in die paar zinnen. Als ik een headline + de twee eerste zinnen lees, dan weet ik al genoeg. Ik hoef dan niet meer door te klikken. Vanwege dat fenomeen is nieuws kwetsbaarder dan gewone websites voor dit soort hergebruik.

          1. Ik zat ook nog met wat ouder nieuws in gedachten, dat Google nieuws gestopt was in Spanje in 2014. Ondertussen zijn er wel wat ontwikkelingen geweest. Naar wat ik begrijp toonde Google eerst ook nog een deel van de inhoud.

            Ik zie overigens geen advertenties bij Google nieuws hier. Wel heeft het inderdaad ook andere waarden. Zo ook de gehele integratie van nieuws in Android. Eind vorig jaar lees ik dat Google over 3 jaar tijd 1 miljard dollar gaat betalen aan uitgevers.

            Ik denk dat het in zoverre een lastige discussie is, omdat zonder advertenties er geen directe inkomsten zitten aan het tonen of klikken van nieuws. Daarbij is wat het oplevert wel gedeeld: – Google gebruikers krijgen nieuws voorgeschoteld (meerwaarde Google ervaring) – Als ze er op klikken komen ze wel degelijk bij het medium terecht (medium krijgt publiek van Google)

            Onder aan de streep zal dan gedacht worden, dat Google een dermate invloed is waardoor inkomsten teruglopen en zij in principe alleen maar winnaar zijn, wat dan niet eerlijk is.

          2. Arnoud,

            Als ik een headline + de twee eerste zinnen lees, dan weet ik al genoeg. Ik hoef dan niet meer door te klikken.
            Serieus? Jij bent een koppensneller die gaat voor clickbait en daar conclusies uit trekt? Ik hoop dat je hier advocaat van de duivel speelt, want van een jurist zou ik dit beslist niet verwachten.

          3. ‘Als ik een headline + de twee eerste zinnen lees, dan weet ik al genoeg’

            Ik wil best geloven dat dat voor jou voldoende is. Maar als het zo minmaal factueel nieuws is, zit er dan wel auteursrecht op? En hebben de degenen van wie het nieuw is overgenomen dan wel iets te eisen van Facebook en Google?

            Bij nieuwsvoorziening betaal je voor de omkadering en de analyse, daar zit de toegevoegde waarde, en die kun je claimen als ‘van jou’. De kop ‘Vandaag weer 103 000 mensen gevaccineerd’ is gewoon een nieuwswaardig feit, en mag iedereen van iedereen kopieren.

          4. Helaas is het de insteek dat sommigen denken dat ze met een kop en twee regels de essentie van het bericht kennen. Ik trap er zelf ook wel eens in, vooral als ik denk dat het verdere bericht niet belangrijk is. Een recent voorbeeld: “Nederlandse vertaler gedicht Amanda Gorman geeft opdracht terug.” Ach, denk ik dan, zal wel te moeilijk zijn, en ik negeer het, tot ik hetzelfde bericht in de VS media zie verschijnen. Daar is meer aan de hand, en het blijkt gewoon om pur-sang racisme te zijn: omdat die Nederlandse vertaler niet “zwart” is, zijn er partijen in Nederland die denken dat zij dat niet mag (of zelfs maar kan) vertalen, en die gaan daar een rel over schoppen, dan snap ik dat je als vertaler niet in zo’n toxische omgeving wil opereren. Natuurlijk kan je de kop aanpassen: “Nederlandse vertaler geeft opdracht terug vanwege racistische aantijgingen.” dan had ik zeker verder gelezen.

      2. De pijn zit hem erin dat Facebook en consorten jarenlang weg konden komen met gratis het nieuws tonen en daarmee zó machtig worden dat je als nieuwsmedium kopje-onder gaat als zij daar nu mee stoppen.

        Ik heb twee problemen met hoe je dit opschrijft. 1. Facebook komt er over het algemeen niet mee weg, maar maakt gewoon gebruik van een bestaand citaat recht in de auteurswetgevingen. Je schrijft het nu op alsof ze iets crimineels deden, wat i.h.a. niet waar is. Met uitzondering natuurlijk van bijvoorbeeld Australië dat geen uitzondering voor citaatrecht kent in de wetgeving. Ik denk dat je wel kan raden wat ik van hun auteurs wet vind en wat ze ermee mogen doen. Daar zou je nog de opmerking bij kunnen plaatsen dat het de nieuwssites zelf zijn die bepalen wat en hoeveel Facebook gebruikers in de geposte links te zien krijgen! Als ze willen zelfs alleen de titel van een artikel en dan is het niet meer dan een doodnormale link. En als we het over een link belasting hebben dan is het (terecht) een slecht idee.

        1. Dat een nieuws medium kopje onder gaat als Facebook zou stoppen met linken is een aanname die mij erg onwaarschijnlijk lijkt. Dan zeg je dat mensen als het niet op facebook staat niet meer geinteresseerd zouden zijn in nieuws. Dat gaat om meerdere redenen niet op. Ten eerste bestonden de meeste van die nieuwsorganisaties al voor facebook bestond. Mensen hadden toen ook behoefte aan nieuws. Ten tweede zijn er genoeg andere partijen (Google, Bing, DuckDuckGo,…) die mensen naar de nieuwssites leiden. Ten derde, Facebook stopte met linken naar alle nieuws, als ze nu alleen naar bepaalde partijen waren gestopt en door waren gegaan met partijen die aangeven ‘naar ons mag het gratis’ dan had je een punt gehad.

        Daarbij heeft Facebook gewoon het recht als bedrijf om uit protest tegen een wet te protesteren, net als we hier (vooral vroeger) ook stakingen hadden tegen overheidsmaatregelen of juist om maatregelen af te dwingen. Wat is het verschil tussen alle leraren staken tegen een aangekondigde bezuiniging op het onderwijs? Dan zou dat laatste ook nooit mogen, want als iets een een machtspartij is dan zijn het de onderwijs bonden en niet facebook, voor die is er immers geen alternatief. Net als dat ik overigens van mening ben dat AH zijn winkels ook uit protest mag sluiten met uitzondering van kleine dorpen en gemeenten waar ze de enige bron van levensmiddelen zijn . Ik heb hier in de buurt 3 supermarkten en als 1 daarvan uit protest zijn deuren sluit moeten ze dat vooral doen. Als ze het allemaal doen dan ben ik het eens dat de rechter dat moet verbieden om wille van de beschikbaarheid van levensmiddelen. En wellicht dat de NMa dan ook nog wat te zeggen heeft.

  5. Of zelfs als ze gewoon geen zin meer hebben of het wettelijk klimaat niet zien zitten. Prima, ga maar weg. Maar niet het wetgevingsproces manipuleren door te dreigen met weggaan wetende dat dat een enorme impact heeft.

    Ik vind het moeilijk om de grens te trekken tussen “het wetgevingsproces manipuleren door te dreigen met weggaan” (wat niet kan) en “aankondigen dat ze weggaan omdat ze het wettelijk klimaat niet meer zullen zien zitten als de nieuwe wetgeving er door komt” (wat wel kan). Hoe kan een groot en machtig bedrijf aangeven dat ze potentiele nieuwe wetgeving als een vertrekmotivatie zien, zonder dat dit wordt opgevat als dreiging / chantage / manipulatie?

    1. Als je aankondigt dat je weggaat, dan ben je er nog. Het verschil is dat je nú al de deuren sluit en daarbij bovendien nadrukkelijk wijst naar de wetgever “het is hullie zn schuld dat wij dicht zijn”.

      Het is lastig een analogie te vinden omdat de kern die machtspositie is waar je misbruik van maakt. Maar stel de gemeente Juinen gaat voorstellen dat alleen nog organisch voedsel wordt verkocht, en de enige supermarkt in het dorp gooit daarop de deuren dicht met een bordje “wij zijn dicht want wethouder Hekking is tegen vrij ondernemerschap en eist dat wij miljoenen betalen”. Dat voelt toch niet helemaal hetzelfde als dat je probeert wat te maken van die wettelijke eis (je bent deel van de maatschappij dus je doet mee) en daarna helaas de deuren moet sluiten omdat organisch te duur blijft?

      (Het wringt hier natuurlijk dat Facebook die heffing voor de komende tien jaar ineens kan betalen uit de rente op haar kasreserve, waardoor het extra lomp overkomt om met zo’n heftig middel je zin af te dwingen. Maar dat terzijde.)

      1. En als je als ondernemer nou aan ziet komen dat het onhaalbaar is, dat het niet gaat werken, en dat het tot gevolg zal hebben dat je je deuren moet gaan sluiten, mag je dan nog niet vantevoren daarvoor waarschuwen? Een pamflet, of een oproep heeft niet zoveel impact, je deuren een paar dagen dicht gooien wel. Is dit niet precies waarom mensen ook actie voeren door zich vast te ketenen aan iets, in plaats van door een pamflet te verspreiden? Waarom men protesteert door iets te verstoren in plaats van met een advertentie in de krant? Alleen iets zeggen heeft te vaak geen impact, waarom niet laten zien, illustreren, wat de gevolgen zullen gaan zijn? Je kan toch ook niet van een ondernemer die aan ziet komen wat de gevolgen zullen gaan zijn voor zijn of haar bedrijf verwachten dat die dan zegt “Nou ja, ik zal failliet gaan, maar ja, ik ben onderdeel van de maatschappij, dus dan moet ik maar lijdzaam toezien hoe ik als enige in het dorp failliet ga”?

        Politici zijn immers geen ondernemers, en teveel politici hebben te vaak ideeen en wensen die te ver afstaan van de realiteit en ze snappen te vaak niet wat de gevolgen van hun voorstellen zijn. Dat is toch ook waarom er zaken zijn als inspraakrondes, consultaties, en waarom we het recht hebben te demonstreren?

        1. We hebben het niet over ondernemers, maar over techgiganten zoals Facebook. Die gaan niet flyeren of zich vastketenen aan een boom. Zou Shell dreigen haar hoofdkantoor te verplaatsen als Nederland de belastingwet wil aanpassen? Of KLM dreigen het vrachtverkeer neer te gooien als ze haar zin niet krijgt met coronatests?

          1. KLM heeft in het verleden gedreigd haar hele hoofdkantoor en ondersteunende diensten (onderhoud, reparatie) te verplaatsen naar Engeland als die vijfde start- en landingsbaan er niet zou komen ja. Recenter heeft, of althans het heeft er alle schijn van dat, Unilever heeft gedreigd haar hoofdkantoor uit Nederland weg te halen als die dividendbelasting niet zou verdwijnen.

            Mijn commentaar was overigens niet direct gericht op Facebook, maar op jouw voorbeeld over die supermarkt in Juinen. Ik vind het nogal wat om te zeggen “je bent deel van de maatschappij dus je doet mee, en daarna helaas de deuren moet sluiten omdat organisch te duur blijft” in de context van een ondernemer die dat resultaat van tevoren aan ziet komen maar dan niet zou “mogen” protesteren door de deuren een weekje dicht te doen (om te voorkomen dat ‘ie failliet gaat).

      2. Je hebt misschien een transitieprobleem, maar als de enige supermarkt in Juinen sluit, maar er is nog voldoende ruimte voor een nieuwe levensvatbare zaak, dan zal die er wel weer komen, ook als die alleen nog maar organisch voedsel mag verkopen. Is het goedkoper om naar het volgende dorp te rijden, dan is de maatregel contra-productief. Als je dan ook gaat verbieden om naar het volgende dorp te rijden dan ontstaan er problemen met de fundamentele mensenrechten.

        De problematiek met FB en Google is eenvoudig dat we hebben toegestaan dat een partij te veel macht heeft gekregen, en dus sluiten pijn doet. Een gezonde maatschappij is dergelijke ontwikkelingen een stapje voor. Het huidige monopolie en kartel beleid is gewoon ontoerijkend geweest. Dat moet je aanpassen, niet het auteursrecht dan wel citaatrecht, omdat je daarmee gevaarlijk dicht aan de persvrijheid komt (En dat het nu juist de pers is die de persvrijheid bedreigt is een godspe, maar ook dat is een falen van monopoliewetgeving).

        Waar snippets het citaatrecht overschrijden zou ik het zelf technisch oplossen door alleen nog maar een (inhoudsloze) referentie (eventueel inclusief content-hash) naar het stukje nieuws te geven, en het aan de client overlaten de betrokken stukjes te embedden, dan kunnen uitgevers zelf besluiten of en hoe ze zulke stukjes embedded willen laten zien, en wordt er helemaal niets van de inhoud gekopieerd. Je kunt je zo’n referentie-link ook van een prijs voorzien, en die per stuk (of per miljoen) verkopen, waarbij of de lezer, of het platform dat zo’n link deelt kan besluiten wel of niet te betalen.

  6. Als ik het verhaal goed begrijp is het issue dus dat Facebook wel haar zorgen mag uiten in een open brief of iets dergelijks, maar niet door de dienstverlening tijdelijk te verminderen. De wet zegt dus dat een bedrijf met de marktpositie zoals Facebook die heeft dat niet mag, ze mogen wel waarschuwen voor de gevolgen, zolang geen hond die waarschuwing ontvangt. Ik heb daar toch wel issues mee. Als een gevolg van die wet is dat het voor Facebook financieel niet meer haalbaar is om toe te staan dat nieuwsberichten worden gedeeld, of het is niet meer financieel haalbaar om uberhaupt nog actief te zijn in Australie, waarom mogen ze dan de gevolgen van die wet niet laten zien? Is dat niet vergelijkbaar met een staking, of stiptheidsacties? Bij een staking wordt de reguliere dienstverlening ook onderbroken als protest tegen maatregelen of als drukmiddel bij onderhandelingen. Je zou ook kunnen zeggen dat het een gezond onderdeel van democratie is als een bedrijf kan zeggen: “Luister inwoners, de wet die uw regering wenst in te voeren zal deze gevolgen gaan hebben.”? Als dan blijkt dat de meerderheid van de bevolking die wet ook helemaal niet wil, dan is het misschien een slechte wet die er niet zou moeten komen. Als de meerderheid van de bevolking de schouders ophaalt naar Facebook en zegt “Ja, en?”, dan is het ook duidelijk dat er draagvlak is.

    Voor de meeste burgers zijn de gevolgen van wetgeving nauwelijks van tevoren te overzien, is de actie van Facebook in dat licht bezien niet gewoon goed en duidelijk? Als die politicus of partij niet bekend wil staan als “de partij die Facebook het land uit joeg”, dan moeten ze dat of niet doen, of beter uitleggen, of ballen hebben en de electorale gevolgen accepteren.

    Stel je voor dat er wetgeving komt die het verbied, om ’s nachts auto’s te repareren of te slepen, met een argument als dat het onveilig zou zijn of zoiets, of dat er dan geen toezicht is van instanties. Dan is het denk ik een goed idee als de ANWB een paar weken lang stopt met ’s nachts bereikbaar zijn. Laten gestrande mensen maar dekentjes en thermosflessen mee nemen, dat zal immers het gevolg gaan zijn. De bevolking moet toch de mogelijkheid hebben om te ervaren wat de gevolgen zijn van voorgestelde wetgeving. Het komt op mij nu ook teveel over als een overheid die zegt “Wij willen iets doorvoeren waarvan we weten dat de bevolking het niet wil, daarom verbieden wij het u om te proberen de bevolking de gevolgen te laten ervaren van ons beleid voordat het doorgevoerd is, want daarna is het lekker te laat. Want wij willen het, en ook al willen de mensen het niet, die hebben lekker pech.”

    1. Ik kan “financieel niet meer haalbaar” totaal niet rijmen met de kaspositie van bedrijven als Facebook. Dit is niet eens op het niveau van “Zuckerberg moet van een Learjet 5 terug naar een Learjet 3”.

      Ik kan me algemeen niet voorstellen dat je én een dominante positie in de markt hebt én een zodanig slechte cashflow dat je failliet gaat van het soort heffingen waar we het hier over hebben.

      En nogmaals, het is prima als Facebook gaat roepen of lobby’en tegen deze wet. Het machtsmisbruik is het afsluiten van een dienst als machthebbende partij om zo af te dwingen dat je je zin krijgt.

      1. True, in de “grand scheme of things” maakt het niet uit. Echter is Facebook geen charitatieve instelling of nutsbedrijf, het is een commercieel bedrijf. Als een bepaalde activiteit onrendabel is, dan wordt die gestopt over het algemeen, ook al zijn er andere activiteiten die voldoende winstgevend zijn om te compenseren. Dat is een volkomen normale gang van zaken bij alle bedrijven. Ik kan me goed voorstellen dat Facebook zegt “Wij gaan niet betalen voor de inhoud van berichten die gebruikers delen”. Dat kan uit principe (… ja ik snap het idee van Facebook en principes…), of omdat er angst is dat als het goed werkt in Australie ze straks in de hele wereld kranten aan het betalen zijn. En daarna weekbladen, dan maandbladen, daarna andere websites, da hun concurrenten, daarna wetenschappelijke literatuur, en daarna Truus voor haar gedeelde cakerecept. Hoe dan ook, het lijkt me dat als een wet bij een bedrijf niet goed valt, ze het recht zouden moeten hebben om zich terug te trekken uit die markt, en dat ze dus ook vooraf daarvoor mogen waarschuwen op een wijze die het duidelijk maakt. Een ingezonden brief gaat natuurlijk niet helpen daarbij.

        Wat ik graag zou zien, is dat Australie door zou pakken en zou zeggen “Oh u speelt het spelletje zo? Welnu, ons land uit met die vermaledijde privacy-haat apps van je, zoek het maar uit maar wij gaan je hier verbieden”. Dat zal wel niet gaan gebeuren helaas.

      2. Jij weet net als ik dat een bedrijf zo niet naar winstgevendheid kijkt. In dat geval was de graveyard van Google projecten ook niet zo groot. De rekensom die Facebook als bedrijf maakt is – geheel terecht – hoeveel extra views brengen mij die nieuws links en wat levert dat aan inkomsten op versus wat moet ik betalen om die links aan te blijven bieden.

        Aangezien Facebook groot is geworden zonder die nieuws links (en persoonlijke ervaring: de links die ik naar werkelijke nieuws sites krijg is beperkt, meeste externe links gaan naar crappy games, blogs, onzin top 10 lijsten en – helaas – ant vaxx en en andere wappie samenzwering sites.) kan ik mij best voorstellen dat aanbieden van nieuws snippets voor facebook een verliesgevende activiteit wordt, ondanks dat men als bedrijf op het totaal van de activiteiten dikke winst maakt. En het gaat mij veel te ver om een bedrijf te dwingen een verliesgevende activiteit voort te zetten om een andere industrie – waar ze geen deel van uitmaken en niet mee concurreren! – te helpen financieren.

  7. De afkeer van die techniekreuzen tegen dergelijke afgedwongen uitgaven kan ik me goed voorstellen. Dit komt niet alleen voor bij Australië, zulke perikelen speelden ook al in bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk. Aan de andere kant kan ik mij voorstellen dat veel uitgevers er likkebaardend naar uitzien om zo weer een inkomstenbron te hebben kunnen aanboren voor hun auteursrechtelijk beschermde werken.

    Die techniekreuzen kunnen peentjes gaan zweten als ze bedenken wat de nieuwe situatie voor hen gaat worden als alle landen dit soort verplichtingen gaat opleggen.

    Overigens vond ik vroegr al dat die techniekreuzen te groot zouden worden en besloot daarom daar geen accounts te registreren.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.