Aangeklaagd worden door je (oud) werkgever voor een hobbyproject, kan dat?

Een beetje mysterieus bericht bij Tweakers:

De motivatie om deze topic te starten komt naar aanleiding van een bericht [link weggehaald]. Kort samengevat: Dennis en Ronald werkten bij een softwarebedrijf. Ze waren met een hobby-project bezig en hun (inmiddels) oud-werkgever klaagt ze aan voor 1 miljoen. Gebeuren dit soort zaken wel vaker? Ik ben nu zelf ZZP’er maar zal binnenkort in loondienst beginnen, en heb veel ICT-projectjes lopen waar ik aan werk.
Vrijwel ieder arbeidscontract van programmeurs, developers en aanverwante jobs heeft een concurrentieverbod: niet tijdens het dienstverband (dus ook niet op zaterdag op je eigen laptop) dingen doen die direct concurreren met de werkgever. Dat is rechtsgeldig, want een goed werknemer houdt rekening met de belangen van zijn werkgever en doet hem dus geen concurrentie aan.

Dit nog los van het (al dan niet per ongeluk) lekken van bedrijfsgeheimen of het inzetten van auteursrechtelijk beschermd materiaal van je werkgever. Want beiden kunnen zomaar gebeuren als je ~hetzelfde doet voor het werk en voor een eigen privéproject.

Je arbeidscontract kan nadere regels bevatten, bijvoorbeeld definiëren wat een “directe concurrent” is of een procedure voor toestemming. Wil je bijvoorbeeld in je eigen tijd een opensourcelibrary onderhouden die ook voor je werk relevant is, dan vraag je dus even toestemming. En doe dat álsjeblieft schriftelijk, of forward de mail met toestemming naar je privéadres.

Arbeidscontracten bevatten soms ook een “alles dat je programmeert is auteursrechtelijk van ons”. Dat is in zo brede bewoordingen niet rechtsgeldig, want je moet wel aan het contract kunnen zien om welke werken het gaat. In juridische taal: zo’n akte van overdracht moet “voldoende bepaalbaar” omschreven zijn, en “alles dat je de komende tien jaar doet” is het toppunt van vaag. Maar er zijn rechters genoeg die dan geen streep door die bepaling zetten maar gaan zeggen “wat zou wél redelijk zijn geweest” en de clausule dan zo lezen. Dus daar zul je rekening mee moeten houden.

De topicstarter heeft het over een schadeclaim van een miljoen. Dat is natuurlijk absurd, welke werknemer hééft er een miljoen. Mijn juridische nekharen gaan dan meteen overeind staan, want dat klinkt als een ex-werkgever die z’n gelijk wil afbluffen in plaats van op de inhoud discussiëren. Tegelijk zie ik ook vaak genoeg dat zo’n enorme claim een emotionele reactie is op een erg vervelende handeling van de werknemer, zoals het core product direct concurrentie aandoen mét een meegenomen klantenbestand en 80% van de architectonische kennis gedupliceerd.

Arnoud

 

12 reacties

  1. Is het zo ver gezocht dat als een (ex)werknemer gratis software publiceert wat hetzelfde doet als het dure software pakket dat de werkgever verkoopt, dat de werkgever 1 miljoen aan omzet misloopt?

    De 1 miljoen is dan de schade en dus is het redelijk om dat te vragen. Of hij zoveel kan halen bij de werkgever is een andere vraag. Maar kan de aansprakelijkheidsverzekering dit niet dekken? Of is dit contractbreuk en dekken ze dan niet?

  2. ‘een erg vervelende handeling van de werknemer, zoals het core product direct concurrentie aandoen mét een meegenomen klantenbestand en 80% van de architectonische kennis gedupliceerd.’

    Het blijft natuurlijk in het algemeen wel zo dat een werknemer leert/ervaring opdoet bij zijn werkgever(s). Die ervaring is van de werknemer en kan hij elders inzetten. Daarom zijn ervaren mensen ook vaak beter/sneller in het begrijpen en oplossen van een probleem, en daarom willen werkgevers ervaren mensen vaak beter belonen.

    Een zekere mate van risico dat een werknemer kennis/ervaring die hij opdoet bij een bedrijf later voor een ander bedrijf (of een eigen project) kan inzetten is er dus altijd, en is nu eenmaal de waarde van een werknemer.

    Ik zou nu juist denken dat ‘architectonische kennis’ typisch een ‘ervaringsding’ is: Door ervaring weet je dat een bepaalde architectuur goed werkt in een bepaald type toepassingen.

    Dat klantenbestand is natuurlijk een andere kant, dat is duidelijk van de werkgever.

    Hoewel je ook daar als werknemer best zou kunnen stellen: dankzij mijn diepe kennis van deze deelmarkt, deels opgedaan bij werkgever A, maar ook elders en door eigen studie/netwerk, weet ik voor 90% welke klanten bij welke leveranciers zitten. Dat klantenbestand heb ik helemaal niet nodig, ik maak in een halve dag een eigen klantenlijst op basis van mijn eigen kennis van deze bedrijfstak. Dat die grotendeels overeenstemt met het klantenbestand van mijn ex-werkgever is toeval.

    Ik vind dit soort dingen altijd moeilijk en je kunt ze niet zwart wit zien. Ook de werknemer is deskundig in zijn vakgebied en heeft een eigen netwerk en eigen technische- en marktkennis. Niet alles wat de werkgever denkt dat van hem is, is dat ook.

  3. Het niet weggehaalde link is wel stuk. Deze was https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/2061722 Desalniettemin wel erg weinig details om tot een mening of conclusie te komen. Er staat niks over hoe erg het hobby-project hun dienstverband-werk overlapte. Als ze bijvoorbeeld bij een verzekeraar werkten, en ze bouwden voor de hobbie een stappenteller, dan is het belachelijk. Tenzij het een zorgverzekeraar was die zelf al een stappenteller bouwde/onderhield.

    PS. Arnoud, Wil je asje-asjeblieft kijken naar je cache probleem? We hebben er echt veel last van.

    1. Verder gekeken dan mijn neus, en ik vind al wat meer informatie. De jongens werkten voor een dienstverlener die processen slim digitaliseert en software maakt dat supersnel relevante antwoorden geeft en eventueel de juiste menselijke kennis bijschakelt om zodoende een real-time kennisbank te vormen. In hun vrije tijd werkten de jongens aan een collaboration platform waarbinnen je gratis en anoniem zelf widgets kon instellen en delen, en kon samenwerken. Hoe het samenwerken er precies uitzag, weet ik niet.

      Ik kan prima zien hoe een samenwerken-tool een mooie aanvulling kan vormen op een real-time kennisbank. Maar ik kan echt niet zeggen dat deze elkaar overlappen of beconcurreren. Met andere woorden, de werkgever moet wel erg stevig in zijn schoenen staan om schade te claimen, laat staan 1 miljoen.

      Wat de werkgever wel kon, is een eventueel beding op nevenwerkzaamheden inroepen, wat misschien tot ontslag of staken van nevenwerkzaamheden kan leiden, of boete indien dat in het beding was opgenomen. Was dit beding er niet, dan zie ik niet gelijk in wat de jongens verkeerd hadden gedaan en lijkt de claim pure bluf.

      1. Ik zie in concurrentie- en relatiebedingen vaak een boete van €x per geval plus €y per dag overtreding genoemd worden. Dat kan bij bedragen met drie nullen al snel oplopen tot een miljoen als de werkgever het eerst oogluikend een jaar toestaat. Een rechter zal te gekke bedragen reduceren, mogelijk naar €0, kijkend naar de omstandigheden van beide partijen.

        1. Ik weet niet of het boetebeding in die vorm is toegestaan. Meestal (= niet vaak, want ik ben geen jurist) zie ik hem in de vorm X bedrag bij mededeling plus Y bedrag per dag(deel) dat de overtreding na mededeling aanhoudt.

          1. Dat is rechtsgeldig, zij het dat een rechter de boete kan matigen als het aantal dagen de boete enorm te hoog maakt. Je ziet vaak dat men alvast zelf een totaalplafond inbouwt (“X per geval plus Y per dag tot een maximum van veel*Y”) om te voorkomen dat de rechter zelf gaat bedenken wat “enorm” is.

  4. Het auteursrecht ligt bij de maker (art. 1 Aw) tenzij het in dienst van de werkgever is gemaakt en er geen andersluidende afspraak is gemaakt over werken die in dienst van de werkgever zijn gemaakt (art. 7 Aw). De overdacht van auteurswerken vereist een akte (art. 2 Aw). Het arbeidscontract kan zo’n akte zijn. Ik zie alleen niet hoe je iets kan overdragen voordat het bestaat. Immers, als nog geen auteurswerk is dan is nog geen auteursrecht om over te dragen. Je zou heel misschien kunnen afspreken dat je ieder auteurswerk dat je gaat maken moet overdragen, maar dan moet er later alsnog een akte worden opgesteld, maar dat is wel een omweg zoeken voor iets dat niet kan.

    @Arnoud: In artikel 7 Aw staat NIET dat er in een arbeidscontract kan worden afgeweken van artikel 1 Aw in het nadeel van de maker. Er staat slechts dat de werkgever de maker is van een werkt dat dat in dienst van hem wordt gemaakt, tenzij partijen hebben afgesproken dat die werken van een ander zijn.

    1. Toekomstige goederen kunnen bij voorbaat worden geleverd, artikel 3:97 BW. De eis is dan vooral dat je voldoende bepaalbaar omschrijft om welk werk het gaat (HR 24 oktober 1980, NJ 1981/265). Ik heb zelf moeite met regels als “alle werken die tot einde arbeidsovereenkomst worden gemaakt” omdat mij dat wel erg onbepaald lijkt, maar het wordt veel aanvaard.

      Ik zeg niet dat werkgevers in het nadeel van werknemer afwijken van artikel 7. Ik zeg dat ze het arbeidscontract tevens een akte maken voor overdracht van andersoortige werken dan waar ze onder artikel 7 eigenaar van zijn. Dat kan, als ik in jouw arbeidscontract wil opnemen dat ik eigenaar word van jouw blogreacties alhier dan is dat rechtsgeldig – mits jij ermee instemt.

      1. Je kan de akte van levering splitsen van de arbeidsovereenkomst. Een aanbod is voldoende bepaald indien alle essentialia er in zijn opgenomen. Tot de essentialia behoren: wat, hoeveel, en voor welke prijs. Het wat en hoeveel is aanwezig bij “alles dat je programmeert gedurende de arbeidsovereenkomst is auteursrechtelijk van ons”, namelijk alle de software code in de periode dat de arbeidsovereenkomst loopt. Ik vind het wel onwenselijk, maar dat is wat anders.

        1. Als je denk met dergelijke voorwaarden slimme, goede en gemotiveerde medewerkers aan je te binden, dan gaat het mis. Misschien een paar schoolverlaters die dit soort grapjes nog niet eerder hebben gezien, of mensen met een totaal gebrek aan assertivieteit, maar mensen met een aantal jaren ervaring slikken dit soort dingen niet en hebben onderhandelingsruimte.

          Juist door je als bedrijf positief op te stellen richting de open source projecten van medewerkers — zolang die inderdaad niet reeel concurreren met jouw core business — kun je veel good-will verdienen en aantrekkelijk zijn als werkgever.

  5. Interessante casus; ik werk zelf al vele jaren in de tech-sector, vooral bij internationale bedrijven met veel developers en de vibe die bij ons heerst is vooral; we stimuleren dat je aan eigen (open-source) software werkt. Daar worden zowel de developer als het bedrijf beter van. Dit zorgt er bij ons voor dat de echte toppers blijven en niet na een jaar weer naar een ander bedrijf vertrekken (een win-win situatie zeg maar).

    Echter zit hier zeker een maar aan; concurreren is not done! Contractueel is dit afgedekt met specifieke voorwaarden die de exacte werkzaamheden en concurrerende elementen definieren welke binnen dit kader vallen (goed juridisch team hebben we zeg maar). Tot op zekere hoogte logisch en gelukkig niet te restrictief, anders konden we ook niet het talent krijgen dat we nodig hebben. Wanneer een developer een concurrerend product zal lanceren dan sturen wij een cease-and-desist waarbij vanaf de dagtekening een boete wordt toegekend, echter is dit gelukkig nog nooit bij ons gebeurd.

    Maar aangezien dit me toch erg interesseert ben ik even verder verder gaan graven in de materie. Even een snelle zoektocht in het register van de Kamer van Koophandel op naam van beide heren en het product (Shealyn) levert geen resultaten (of faillisementen) op. Daarnaast zie ik via archive.org dat de website waarschijnlijk maar zeer kort online heeft gestaan aangezien deze niet geindexeerd is. @Arnoud: Heeft dit eventueel invloed op een mogelijke uitkomst van dit geschil?

    Die miljoen dat gevraagd wordt lijkt mij ook inderdaad pure powerplay van de werkgever.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.