Amazon mogelijk aansprakelijk voor nepproducten van verkopers

geralt / Pixabay

Amazon kan aansprakelijk zijn als anderen namaakproducten verkopen op zijn platform, las ik bij RTL Nieuws. Het Europese Hof van Justitie oordeelde namelijk op 22 december dat de alleswebwinkel zich niet kan beroepen op de juridische bescherming voor tussenpersonen. Amazon doet te weinig om duidelijk te maken wanneer ze zelf iets verkoopt en wanneer een partner dat doet. Daarmee kan Amazon zelf aangesproken worden op eventuele merkinbreuk of andere rechtenschendingen.

De zaak was aangebracht door schoenenmerk Louboutin, bekend van de rode zool. En ja, die is als merk gedeponeerd dus andere schoenen met rode zolen hebben een probleem. Desondanks duiken die vaak op bij grote webwinkels waar partners welkom zijn, want vaak opereer je onder de radar en kun je een leuke winst maken door zulke schoenen te verkopen. Vaak heeft het platform ook weinig contactinformatie, en bovendien is het platform zelf niet aansprakelijk zolang ze het aanbod maar weghalen zodra er een klacht komt.

Louboutin was het daar niet mee eens in het geval van Amazon, omdat die wel even iets meer doet dan een prikbord zijn voor andermans advertenties. Zij geven al het aanbod een uniforme vormgeving, plaatsen nadrukkelijk hun eigen logo bovenaan en vertonen productadvertenties op hun site (en elders, zoals in Google-advertenties) zonder duidelijk te melden dat die van partners zijn. Daardoor kun je makkelijk de indruk krijgen dat al het aanbod van Amazon zelf is, was dus het argument.

Het Hof van Justitie ziet daar wel wat in: als consumenten een link leggen tussen het geadverteerde en het platform, dan is eventuele merkinbreuk door dat geadverteerde toe te schrijven aan dat platform. “Buy now genuine replica Louboutin red sole shoes at Amazon.com” roepen in je advertentie en dan zeggen “ja nee kijk wij zijn alleen een neutraal platform dat geïnteresseerden bij elkaar brengt en wat volwassen mensen dan in een 1-op-1 contact afspreken daar staan wij buiten”, dat vind ik juridisch ook niet heel sterk.

Natuurlijk, bij ieder platform staat de naam er wel ergens bij. Maar waar het nu om gaat volgens het Hof is hoe makkelijk je kunt zien dat je bij verkoper ZoolenZo aan het kopen bent dan wel bij Amazon zelf:

51 However, the fact that the operator of an online sales website integrating an online marketplace uses a uniform method of presentation of the offers published on its website, simultaneously displaying its own advertisements and those of the sellers third party and displaying its own renowned distributor logo both on its website and on all of these advertisements, including those relating to products offered by third-party sellers, is likely to make such a clear distinction difficult and thus to give the normally informed and reasonably attentive user the impression that it is the said operator who markets, in his name and for his own account, also the products offered for sale by these third-party sellers.
Uit eigen ervaring weet ik dat je bij Amazon echt wel even moet kijken met wie je zaken doet. In veel gevallen zie je dat alleen met de kleine “Sold by” omschrijving rechts onder de “Add to cart”-knop, zoals hier:

Als je de hele pagina openklikt, dan is de branding van Amazon zelf een stuk aanweziger dan die van de daadwerkelijke verkoper, Hot Chocolate Design. Dus ik zie het argument wel dat mensen hier van de indruk kunnen krijgen dat ze met Amazon zaken doen. Wat de grote letters suggereren, kunnen de kleine lettertjes niet wegnemen.

In Nederland is het grote alleswarenhuis natuurlijk Bol.com. Die doen het toch iets duidelijker. Allereerst zie je in de zoekresultaten al de naam van de verkoper (direct boven de titel, weliswaar klein), daarna zie je net als bij Amazon “Verkoop door” en de bedrijfsnaam en als je dan gaat afrekenen dan wordt die naam nogmaals genoemd. Dat lijkt mij eerlijk gezegd genoeg om dit arrest te kunnen ontwijken.

Arnoud

 

19 reacties

  1. Dit lijkt een gevalletje “We maken er reclame voor, het staat bij ons in de showroom, U kunt bij ons afrekenen, maar wij verkopen het niet want pietje op de hoek verstuurt het naar U?” Het heeft alle schijn van een schijnconstructie.

  2. Amazon kan aansprakelijk zijn als anderen namaakproducten verkopen op zijn platform, las ik bij RTL Nieuws. Het Europese Hof van Justitie oordeelde namelijk op 22 december dat de alleswebwinkel zich niet kan beroepen op de juridische bescherming voor tussenpersonen. Amazon doet te weinig om duidelijk te maken wanneer ze zelf iets verkoopt en wanneer een partner dat doet. Daarmee kan Amazon zelf aangesproken worden op eventuele merkinbreuk of andere rechtenschendingen.

    Inbreuk is en blijft een feitelijk verhaal, niet een verhaal van percepties.

    Ik zie wel hoe Amazon voor het onderdeel van merkinbreuk ‘reclame maken’, zowel op zijn eigen website als via allerlei andere advertenties, inbreuk zou kunnen maken wegens het gebrek aan duidelijkheid.

    Ik zie echter niet in hoe Amazon voor het onderdeel van merkinbreuk ‘verkopen/verzenden/in voorraad houden’ inbreuk zou kunnen maken. Dit aspect wordt wel genoemd in het advies, maar alleen in de context of dit een factor van belang is (antwoord =ja) bij de bepaling of de communicatie door Amazon mogelijk inbreukmakend is. Het arrest gaat niet over de fysieke behandeling van het product, alleen over het gebruik van het merk in de communicatie van het product naar het publiek.

    Zoals MathFox aanhaalt: het heeft alle schijn van een schijnconstructie.

    De schijnconstructie hier zit echter meer aan de kant van het mededingingsrecht/eerlijke handelspraktijken (doordat Amazon laat uitschijnen dat zij de echte verkoper zijn) dan aan de kant van het merkenrecht. De schijnconstructie is merkenrechtelijk alleen een aspect dat de balans voor de bepaling van inbreuk laat doorslaan, maar is verder niet verboden of twijfelachtig onder het merkenrecht.

    Ik ben op zich niet zo’n voorstander van houders van intellectuele eigendomsrechten die de randen van hun monopolie steeds maar weer willen oprekken. Ik begrijp het wel waarom ze dat doen, maar vind het juridisch dubieus.

    In dit geval is het niet eerlijk naar de kopers toe als de verkoper niet duidelijk is, en daar zit de schijnconstructie.

    Maar voor Louboutin maakt het eigenlijk niet uit: de inbreuk is er, en zij pakken Amazon aan omdat ze de primaire inbreukpleger moeilijk effectief kunnen aanpakken. Daar heb ik moeite mee. Niet dat ze willen optreden tegen inbreuk, maar dat ze met hagel schieten in plaats van gericht.

    1. De wet verbiedt het zonder toestemming aanbieden, in de handel brengen of daartoe in voorraad hebben van een zaak met een merk. Amazon verzorgt (via haar computersystemen) een aanzienlijk deel van het aanbieden van de partnerproducten. In het geval van de schoenen slaat Amazon de voorraad van haar partner op in haar eigen warenhuis en verzorgt zij ook de verzending; dat is een aanzienlijk deel van “in de handel brengen” en “in voorraad hebben”.

      Een eerste conclusie is dat Amazon vrijwel 100% van het gehele verkoopproces uitvoert. Ze zijn alleen niet juridisch eigenaar van de inbreukmakende zaken. Met zoveel betrokkenheid bij het verkoopproces is het niet vreemd wanneer een rechtbank aansprakelijkheid vaststelt. (En ja, dit betekent dat bol.com niet bij voorbaat gevrijwaard is.)

      1. Deze zaak ging over drie verboden activititeiten, in de wet genoemd: b)      het aanbieden, in de handel brengen of daartoe in voorraad hebben van waren of het aanbieden of verrichten van diensten onder het teken; e)      het gebruik van het teken in stukken voor zakelijk gebruik en in advertenties; f)      het gebruik van het teken in vergelijkende reclame op een wijze die strijdig is met richtlijn 2006/114/EG

        Ik zie e) wel, maar b) niet [misschien nog net voor het elementje ‘aanbieden’, alhoewel ik het logisch vind dat dit gelezen moet worden als aanbieden met de intentie om daadwerkelijk te leveren].

        Ja, Amazon voert een groot deel van het verkoopproces uit. Maar het personeel van een fysieke winkel doet dat ook, dat zegt niets. Wat dit onderdeel betreft is Amazon gewoon een ingehuurde externe kracht om beslissingen uit te voeren die buiten Amazon genomen zijn. Of Amazon de juridische eigenaar/verkoper is is juist van essentieel belang voor punt b) [Nogmaals: niet voor punt e)].

        b) vereist de daadwerkelijke actie, niet de schijn daarvan. Een partij die niet de daadwerkelijke eigenaar is, kan niet ‘in de handel brengen’. Ik kan ook geen stukje grond op de maan ‘in de handel brengen’, zelfs al zou de meerderheid van de bevolking geloven van wel.

        Hier en daar in het arrest vind je elementen terug die erop duiden dat er een verschil is tussen de beoordeling van b) en de beoordeling van e), vooral in het begin, maar naarmate de tekst vordert is dit minder en minder, dan focust het arrest steeds meer op het aspect ‘reclame maken’. Dat vind ik jammer en een gemiste kans.

        Ik lees het arrest (terecht of onterecht) zo dat het alleen slaat op punt e) (en eventueel f)). Ik zie nergens expliciet dat het slaat op punt b).

        Het kan best zo zijn dat Amazon de diverse regelingen die er zijn omtrent (online) handelsverkeer, zoals het bekend maken van de identiteit van de verkoper, niet respecteeert. Dat is natuurlijk verwerpelijk, maar is geen factor om te besluiten: merkinbreuk of niet. Dat is andere wetgeving.

  3. In Nederland is het grote alleswarenhuis natuurlijk Bol.com. Die doen het toch iets duidelijker.

    Ik verbaas me toch altijd over die (schijn)constructies met verkoop door partners. In het bestelproces bijvoorbeeld dien je akkoord te gaan met een niet-ingevuld template over de voorwaarden van de partner. Je gaat dus een overeenkomst aan met “[Naam ondernemer] (statutaire naam, eventueel aangevuld met handelsnaam);” ??

      1. Dat zijn de voorwaarden van Bol.com, daar moet je óók mee akkoord gaan.

        Als je bestelt staat er:

        Als je op ‘Bestellen en betalen’ klikt, ga je akkoord met de op jouw bestelling van toepassing zijnde (algemene) voorwaarden (2) van bol.com en haar partner(s)
        De link verwijst naar de voorwaarden van zowel Bol.com als de partner(s).

          1. Kennis van de wederpartij lijkt me vrij essentieel bij het sluiten van een overeenkomst, maar dat is niet hetzelfde als “de KVK naam moet ingevuld zijn in een template van Bol.com”. Als jij wist of redelijkerwijs moest weten met wie je zaken deed, dan is een lege regel in een template niet van belang. Dus als op diezelfde pagina ergens staat “je gaat nu kopen bij Snelle Japie bv” dan is dat genoeg.

  4. In Nederland is het grote alleswarenhuis natuurlijk Bol.com. Die doen het toch iets duidelijker. Allereerst zie je in de zoekresultaten al de naam van de verkoper (direct boven de titel, weliswaar klein), daarna zie je net als bij Amazon “Verkoop door” en de bedrijfsnaam en als je dan gaat afrekenen dan wordt die naam nogmaals genoemd. Dat lijkt mij eerlijk gezegd genoeg om dit arrest te kunnen ontwijken.

    Dat laatste betwijfel ik. Amazon toont de naam van de verkoper ook bij het afrekenen. Ik zie nog wel meer overeenkomsten met Bol.com. Bol.com hanteert ook een uniforme presentatie van zoekresultaten (op die kleine tekst “verkoop door” na), Bol.com biedt logistieke ondersteuning (en toont dan “Inclusief verzendkosten, verstuurd door bol.com” en “Ophalen bij een bol.com afhaalpunt mogelijk” op de productpagina), er is een uniform betaalproces, en Bol.com adverteert bijvoorbeeld op bushokjes met een product dat alleen door derden wordt verkocht (terwijl ik deze reactie schreef zag ik dat bol.com dit artikel kort zelf verkocht). Bol.com vermeldt ook telkens de tekst “Bestellen en betalen via bol.com”. Dat vind ik tamelijk verwarrend: betekent dat dat Bol.com ertussen zitten? Je moet de voorwaarden erop naslaan om daarachter te komen.

    De toets die het HvJ EU aanlegt is of “een normaal geïnformeerde en redelijk oplettende gebruiker van die website een verband legt tussen de diensten van die beheerder en het betrokken teken, hetgeen met name het geval is wanneer die gebruiker, gelet op alle elementen die de betrokken situatie kenmerken, de indruk kan krijgen dat het de beheerder zelf is die in eigen naam en voor eigen rekening de van dat teken voorziene waren in de handel brengt.” Ik vind dat Bol.com daar wel aan voldoet.

  5. In Nederland is het grote alleswarenhuis natuurlijk Bol.com. Die doen het toch iets duidelijker.

    Bol doet exact hetzelfde als Amazon, een kleine verwijzing naar de werkelijke aanbieder maar als je lid bent van Bol dan is de verzendkosten gratis en kun je het ophalen bij de Bol afhaalpunten (AH) etc. Deze uitspraak gaat gelden voor veel meer websites dan enkel Amazon en Bol.

  6. Kan ik als consument en koper bij Amazon, Bol.com (en eventuele andere platforms die ruimte bieden aan zelfstandige sellers) gebruik maken van deze uitspraak om het platform aansprakelijk te stellen voor eventuele tekortkomingen?

    1. Deze uitspraak is niet direct een precedent voor een rechtszaak over een klacht van een consument. Als je redenatie die het EHvJ hier volgt ook mag toepassen in het consumentenrecht zou je tot de conclusie komen dat de platforms een aansprakelijkheid jegens consumenten kunnen hebben. (Het EHvJ zegt het niet harder dan “kunnen hebben”.)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.