Categorie: Intellectuele rechten

Telefoonhoesjesmaker Casetify zou de Teardown-skins van Dbrand en de bekende YouTube Zack Nelson (beter bekend als JerryRigEverything) van top tot teen hebben gestolen. Dat meldde DutchCowboys onlangs. De skins zijn met veel liefde en moeite gemaakt, dus de boosheid is goed te begrijpen. Maar mag het? Er is in ieder geval al een rechtszaak gestart.

Zack Nelson staat bekend als een ’teardown’ specialist: hij haalt elektronica uit elkaar en laat zien wat er precies in zit. Een samenwerking met hoesjesbedrijf Dbrand leverde dan ook een serie skins oftewel stickers op die precies vertonen wat er eigenlijk in die telefoon zit. Een knap staaltje werk om dat zo realistisch te doen:

Dbrand has to carefully disassemble the devices it wants to make a Teardown design for, whether it’s an iPhone 15, iPhone 14, Google Pixel 8, MacBook Pro, or a Galaxy Z Flip 5. It then scans their internals using a commercial-grade machine and puts the image into editing software. There, it makes numerous tweaks, such as removing screws, ribbon cables, and wires, as well as shifting some of the components around to ensure the design fits on the back of the phone, laptop, or tablet before making the prints.

Juridisch gezien is dat leuk en aardig maar het geeft je géén rechten op dat idee. Ideeën zijn immers vrij, dus als iemand anders ook zulke hoesjes of stickers met binnenwerk wil maken, dan is dat helemaal prima.

Casetify blijkt niet het idee over te nemen maar gewoon de foto gekopieerd te hebben. En niet alleen dat: men rommelde wat in de foto door elementen te verplaatsen, kennelijk om de kopieeractie te verhullen.

Duidelijke zaak, zou je zeggen. Alleen: een foto die een exacte replica wil zijn van het binnenwerk van een telefoon ligt auteursrechtelijk moeilijk. Auteursrecht krijg je op creatieve inbreng, en wie zo letterlijk en authentiek mogelijk de werkelijkheid vastlegt brengt geen creativiteit in. Zo’n rechttoe-rechtaanfoto is dus niet beschermd.

Nelson en Dbrand hebben daar wat trucjes voor toegepast:

Dbrand spotted the many Easter eggs it planted within its own designs on Casetify’s Inside Out products. That includes the “R0807” tag, which alludes to Dbrand’s tagline as a brand run by robots, as well as the JerryRigEverything catchphrase “glass is glass and glass breaks.”

Of “R0807” telt als creatief betwijfel ik, een naam of aanduiding is gewoonlijk geen auteursrechtelijk te beschermen element. Maar zo’n slogan, in combinatie met lettertype, positionering en dergelijke, lijkt me wel degelijk een beschermd element.

Casetify heeft niet gereageerd anders dan te bevestigen dat er een rechtszaak loopt.

Arnoud

Een Drontense online bloemenhandelaar mag niet langer de naam ‘Fleurop’ gebruiken om klanten naar zijn websites te lokken. Dat las ik bij Omroep Flevoland. In kort geding verbood de rechter deze praktijk omdat het hier gaat om een beschermd merk van de concurrent. Maar hoewel dit op zich al een oude kwestie is, zit er toch weer een nieuw tintje aan.

“FLEUROP” is een merk van de Koninklijke Fleurop, “marktleider in het verzenden van bloemen en planten dankzij een grootschalig netwerk van vakkundige bloemisten” aldus Wikipedia. Zelfstandige bloemisten kunnen zich aansluiten en krijgen dan bestellingen die ze vervolgens zelf uitvoeren.

Het bedrijf Bloemenwinkel.nl (met ook de naam Florient.nl) was niet bij Fleurop aangesloten, maar adverteerde wel met diverse vermeldingen van het merk, zoals blijkt uit het vonnis. Een voorbeeldje: “Fleurop met verse bloemen – Vóór 13:00u, Vandaag Bezorgd”.

Dat zou je kunnen lezen als een ahem typefout voor “opfleuren met verse bloemen”, maar ik snap dat de juristen van Fleurop hier meeliften met hun merk in zagen. Na aangeschreven te zijn, paste Bloemenwinkel.nl hun advertenties aan. Het werden meer neutrale advertenties, zoals “Vandaag Bloemen Bezorgen? – Bezorgd op jouw gekozen dag”. Die verschenen dan wel als je zocht op het trefwoord “Fleurop”.

Dat laatste is een dingetje, want al geruime tijd is er het Google/Vuitton-arrest uit Europa, gevolgd door het Interflora-arrest (ja, het moederconcern van Fleurop). Beide arresten bepalen kort gezegd dat het in principe mogelijk is om een merknaam te gebruiken om je eigen advertenties op te richten, mits die je merknaam niet noemt. In die situatie moet er ruimte zijn om jezelf als concurrent neer te zetten. Echter, zoals ik in 2010 blogde, een adverteerder loopt dan wel een risico: als zijn advertentie afbreuk doet aan wat juridisch de “herkomstaanduidingsfunctie” heet, dan pleegt hij merkinbreuk.

Die herkomstaanduidingsfunctie is in feite waar het merkenrecht om draait; het doel van een merk is dat mensen het merkproduct kunnen onderscheiden van andere producten. Wie kort gezegd dat doel doorkruist, pleegt merkinbreuk. Daarvan is sprake wanneer

de advertentie het voor de normaal geïnformeerde en redelijk oplettende internetgebruiker onmogelijk of moeilijk maakt om te weten of de waren of diensten waarop de advertentie betrekking heeft, afkomstig zijn van de merkhouder of een economisch met hem verbonden onderneming

Zo’n internetgebruiker kan zich vergissen, aldus het Hof, wanneer hij een advertentie ziet verschijnen nadat hij een merknaam heeft ingetoetst. Het is immers logisch dat zo’n advertentie het merkproduct betreft. Daarom moet de merkhouder kunnen verbieden dat advertenties van derden worden weergegeven waarvan internetgebruikers ten onrechte kunnen denken dat zij van de merkhouder afkomstig zijn.

Sindsdien staan Google en anderen toe dat je zulke “merkloze” advertenties plaatst gekoppeld aan een zoekwoord dat andermans merk is. Als merkhouder kun je daar bij Google niet over klagen (wel over advertenties met je merk erin). Bloemenwinkel.nl dacht dus dat zij goed zat, maar de rechter opent een tikje chagrijnig: “Google bepaalt immers niet de juridische beschermingsomvang van Europese, internationale of Beneluxmerken.”

De vraag is: zouden mensen in de war raken en denken dat ze bij een Fleurop-aangesloten bedrijf bestellen als ze een advertentie zien met bijvoorbeeld deze tekst:

Bloemenwinkel.nl – Vóór 13.00u = Vandaag Bezorgd Bestel een prachtig boeket vanaf € 27,50 inclusief bezorging. Chique, Vrolijk, Lief, Stoer. Onafhankelijk bloemisten netwerk. Bestel rechtstreeks bij onze bloemist – Bloemenwinkel.nl Persoonlijk bezorgd. Direct lokaal bezorgd. Dezelfde dag in huis. Met persoonlijk kaartje.

Inderdaad, hier staat niets expliciet over Fleurop. Er staat wel dat je een bloemistennetwerk hebt en dat er direct bezorgd wordt. Uitgaande van een consument die zocht op Fleurop kan dat dan verwarrend zijn: aha, kennelijk heeft deze iets met Fleurop te maken, dit zal wel een aangesloten winkel zijn.

De voorzieningenrechter constateert dat in de advertenties van Bloemenwinkel.nl c.s. geen enkele aanwijzing staat waaruit blijkt dat de aangeboden bloemenbezorgdienst geen onderdeel uitmaakt van het netwerk van Fleurop. Sterker nog, er wordt geadverteerd met teksten zoals “Bestel rechtstreeks bij onze bloemist”, “Bloemisten-netwerk”, “Bezorgd door lokale bloemisten” die juist de indruk (kunnen) wekken van doen te hebben met een bloemist die behoort tot het bloemistennetwerk van Fleurop. Overige teksten zoals “bestel het mooiste boeket”, “vandaag bezorgd” of “bloemen laten bezorgen” zijn zeer algemeen en gebruikelijk dat daarmee niet duidelijk wordt gemaakt dat de aangeboden bloemenbezorgdienst geen onderdeel uitmaakt van het Fleurop-netwerk.

Bloemenwinkel.nl had dus expliciet moeten melden geen Fleurop-aangeslotene te zijn. In de context goed te begrijpen maar zakelijk natuurlijk een vervelende, want je hebt al zo weinig tekstruimte voor je reclame-uiting.

Wie een tekstvoorstel heeft, gooi het in de comments!

Arnoud

Veel bedrijven die met kunstmatige intelligentie bezig zijn, noemen zichzelf ‘open’: ze zijn transparant over wat ze doen en hun software is voor iedereen gratis toegankelijk. Zo opende De Correspondent onlangs. Veel datamodellen – zoals LLaMa van Meta – zijn zo open beschikbaar, in tegenstelling tot het OpenAI GPT model dat stevig op slot zit. Maar hoe open is dat nou echt?

Open source heeft het internet gewonnen, daar is iedereen het wel over eens ondertussen. Het model waarbij je broncode deelt en samen bugs oplost onder het motto “with enough eyeballs all bugs are shallow” blijkt de meestgebruikte software te hebben opgeleverd waar zo ongeveer alle internetdiensten op gebaseerd zijn.

Velen willen meeliften op dit succes, dus alles en z’n broer heet “open dit” of “open dat”, maar je moet altijd wel even verder kijken of het écht open is. Want dat betekent niet alleen “je kunt het zonder registratie of aanvraag te pakken krijgen” maar ook “je mag er écht alles mee doen dat je wilt, inclusief aanpassen en ons ermee beconcurreren”. De Business Source License bijvoorbeeld is dus géén open source.

Men citeert in het artikel onderzoek van drie taalwetenschappers van de Radboud Universiteit in Nijmegen, die zo’n dertig verschillende modellen scoorden op dertien variabelen. Specifiek voor LLaMa2 concludeert men:

Zo blijven de data waarop het model is getraind geheim en is Meta minimaal scheutig met de onderliggende computercode. Er is geen erkende wetenschappelijke onderbouwing van het model en de technische uitleg haalt een ruime onvoldoende. In de techwereld zijn dit allemaal gebruikelijke standaarden waaraan je moet voldoen, wil je met goed fatsoen het label ‘open source’ kunnen dragen. Llama2 voldoet aan geen enkele.

De meeste andere modellen komen niet veel beter uit het onderzoek. Dat wordt nog ingewikkeld: de AI Act komt eraan en die gaat óók aan dit soort modellen regels stellen. Die regels gaan onder meer over transparantie en verantwoording, waar komt je data vandaan, hoe representatief en volledig ben je bijvoorbeeld. Hierover hadden we laatst dat onderzoek naar LLMs dat concludeerde dat niet eentje echt voldeed. (Bloom, dat daar het beste scoorde, komt ook nu het hoogste eruit.)

De term ‘open source’ is dan natuurlijk een mooie schaamlap om te doen alsof je model maatschappelijk heel nuttig is. Hopelijk zal de nieuwe wet ervoor zorgen dat we ook daadwerkelijk openheid gaan krijgen.

Arnoud

 

 

Je leest het goed, Odido. En nee, we hebben geen tikfout gemaakt. Zo opende een recent nieuwsbericht van KPN dat uitgebreid ingaat op de etymologie van dit woord en uitlegt dat KPN hele goede diensten levert. Een strakke actie aldus marketeers, maar zou T-Mobile, pardon Odido tegenwoordig dus, hier juridisch wat mee kunnen?

T-Mobile Nederland en Tele2 Mobiel gaan sinds kort verder onder de naam Odido. Ben, Simpel en Tele2 Thuis horen ook bij Odido, maar die merknamen blijven bestaan. Waarom men nu met de nieuwe naam – die me aan het bovengetoonde 7-up figuur doet denken – komt, is niet geheel duidelijk, maar goed het kan een bedrijfskeuze zijn.

KPN had een dag eerder lucht gekregen van de nieuwe naam, en besloot toen snel een artikel te publiceren waarin men alle klassieke SEO trucs uit de kast haalt om op alle mogelijke manieren relevant te zijn bij zoekopdrachten voor de naam Odido:

Zoals je leest heeft Odido alles te maken met goede communicatie. Zoals je weet communiceren we tegenwoordig veel via het internet of de mobiele telefoon. Laat dat nou net een onderwerp zijn waar wij alles van weten.

Natuurlijk heeft Odido een merkregistratie voor die nieuwe naam, en reclame maken voor je eigen telefonie- of internetdiensten onder die naam zal dan ook merkinbreuk opleveren. Daar heb ik weinig twijfel over. Alleen, wie de tekst van KPN goed leest zal nergens zien dat men zegt “neem bij ons Odido internet”:

Ga je op het internet op zoek naar Odido en zoek je dan naar een goede deal voor een internetabonnement? Dan zou je zomaar bij KPN uit kunnen komen. KPN biedt namelijk het beste glasvezel internet. Daarmee kan je even snel informatie versturen als downloaden. Wel zo handig als je wil thuiswerken of bestanden gaat uploaden in de cloud.

Het enige juridische punt dat ik hiervan kan maken, is dat KPN hier vergelijkende reclame maakt in de zin dat haar glasvezelinternetdienst beter is dan die van T-Mobile/Odido. Dat kan problematisch zijn, maar toevallig verklaarde dit voorjaar nog de Consumentenbond KPN haar glasvezel tot de beste van Nederland.

Ondertussen is de berichtgeving over Odido alweer zo ver en heeft T-Mobile de nieuwe naam en branding zodanig uitgerold dat het KPN artikel alweer min of meer weggespoeld is. Het zou weinig zinnig zijn om daar dan nu nog een punt over te maken. Dat gezegd hebbende, een knap gebbetje was het.

Arnoud

 

HashiCorp, de maker van een aantal deployment-automation tools, heeft haar software overgezet op de zogeheten Business Source License (BSL). Dat meldde The Register onlangs. Deze vreemde eend in de opensourcebijt roept veel discussie op, dus laten we eens kijken wat hiermee juridisch aan de hand is.

De BSL is in 2020 opgesteld door het bedrijf MariaDB als een reactie op het dilemma van diensten-bovenop-open-source. Dat is soms wat ingewikkeld: je concurrent kan al je software nemen en daarmee dezelfde dienst neerzetten, zodat je unieke selling points niet echt uniek meer zijn.

Natuurlijk kun je dan overstappen op een traditionele ‘gesloten’ licentie, maar dat heeft dan weer als nadeel dat je niet echt een community kunt creëren van mensen die bijdragen doen (zoals bug fixes of integraties met andere software). Om uit dat dilemma te komen, kiest de Business Software License voor een specifieke beperking:

The Licensor hereby grants you the right to copy, modify, create derivative works, redistribute, and make non-production use of the Licensed Work. The Licensor may make an Additional Use Grant, above, permitting limited production use.

Hier staat dus: alleen gebruik voor experimenteren, testen en dergelijke irrelevante zaken. Voor het echte werk moet je je houden aan de “Additional Use Grant”:

You may make production use of the Licensed Work, provided such use does not include offering the Licensed Work to third parties on a hosted or embedded basis which is competitive with HashiCorp’s products.

Het unieke is die insteek van “which is competitive”. Je mag er dus alles mee doen, tenzij het concurrerend is met wat HashiCorp doet.

Er zit een tijdsgebonden uitzondering op: wordt de software vier jaar oud, dan gaat ‘ie naar de basisschool Mozilla Public License (MPL). Tegen die tijd is het concurrerende er echt wel af, zo mag je verwachten.

Mag dit? Ja, op zich natuurlijk wel. Of het echt effectief is? Het is nu niet meer mogelijk om combinaties van deze software met MPL (of andere open source) te maken, wat het bijdragen zeker niet stimuleert. Bug fixes zullen vast nog wel blijven komen, maar de impact daarvan zal een stuk minder zijn.

De discussies bij YC geven weinig hoop op een goede afloop. De consensus lijkt te zijn dat je hiermee als bedrijf je echt uit de open source wereld terugtrekt.

Arnodu