Inbeslagname van criminele bitcoins

bitcoin-cc-by-sa-flickr-zach-copleyIn de jacht op crimineel verkregen vermogen heeft het Openbaar Ministerie (OM) er een nieuw wapen bij, meldde het AD onlangs. Men kan bitcoins in beslag nemen als deze door criminele activiteiten verkregen zijn. Er was altijd twijfel of dat wel mocht, maar het OM heeft ondertussen drie gerechtelijke uitspraken verkregen waarin dit werd toegestaan. Daarmee is je criminele geld verstoppen in bitcoins geen optie meer. Maar hee, data was toch “niets”, juridisch gezien?

Ik zeg regelmatig dat data niets is inderdaad. En elke keer zegt er dan iemand dat daar wel wat nuances aan zitten. Oké oké, dat is ook terecht. Helemaal als je het hebt over strafrecht versus civiel recht. Negentig procent van de blogs en discussies hier gaat over civiel recht – tussen burgers onderling. Strafrecht is echt een heel ander beest, Linux versus Windows zeg maar. Soms lijken dingen op elkaar of werken ze ongeveer hetzelfde maar dat is meer toeval dan design.

Eén van die dingen die in het strafrecht echt anders werken is wanneer iets een ‘voorwerp’ is, een item dat gestolen of door misdrijf verkregen kan worden. We weten uit het Runescape-arrest dat dit kan met virtuele goederen in online spellen en dergelijke. Dit zegt alleen niets over de status van dat iets in het civiele of burgerlijke recht. Het is dus niet zo dat virtuele goederen dankzij deze uitspraak in eigendom gehouden kunnen worden, civielrechtelijk. Ga je scheiden, dan hoef je dus niet je World of Warcraft-bezit in de boedelscheiding te betrekken.

Bij de Runescape-uitspraak was het kerncriterium dat de virtuele goederen ‘verplaatsbaar’ waren: slechts één persoon kon ze tegelijk bezitten, kopiëren is niet mogelijk. En ze vertegenwoordigden waarde. Die criteria gaan wat mij betreft net zo hard op voor bitcoins, dus bitcoins zijn te stelen. En in beslag te nemen, want daarbij geldt dezelfde eis – het moet een voorwerp zijn, een ding.

In het strafrecht dus – dit maakt bitcoins nog geen voorwerpen, geen zaken zoals het civiel recht dat noemt. De status van bitcoins in het civiel recht is nog onduidelijk. Het is geen geld in ieder geval. Zaken (fysieke dingen waar je eigenaar van kunt zijn) lijken het ook niet te zijn. Je moet er belasting over betalen maar dat is gebaseerd op de waarde van de bitcoins en niet op het eigendom/bezit daarvan.

Wie die bitcoinbeslagvonnissen heeft, ik hoor graag van je. Het is erg frustrerend dat dergelijke vonnissen niet standaard online komen.

Arnoud

“Bitcoin-exchange krijgt status van bank”

Bitcoin-Central heeft in Europa de status van bank gekregen, las ik bij Tweakers. Dat is niet helemaal juist: het Bitcoin-wisselkantoor Paymium dat achter Bitcoin-Central zit, heeft een contract gesloten met betalingsprovider Aqoba, die weer samenwerkt met de Franse Crédit Mutuel Arkéa bank. Op grond hiervan mag Paymium geld bewaren voor haar klanten, en dat doet ze in de vorm van Bitcoins. Maar je kunt geen bankrekeningnummer krijgen bij Bitcoin-Central, en overboeken kan al helemaal niet.

Het is wel een mooie stap vooruit in de erkenning van bitcoins als gewoon betaalmiddel, en niet alleen schimmig ruildinges voor transacties die het licht niet kunnen verdragen. Bitcoins zijn als compleet gedecentraliseerd en anoniem betaalmiddel altijd een beetje in dat verdomhoekje blijven zitten helaas.

In die hypetijd kreeg ik veel vragen over de juridische status van bitcoins, maar helaas had ik nooit de tijd om het eens echt uit te zoeken. Gelukkig zijn er andere mensen die dat wel hebben gedaan. Een mooi startpunt is de scriptie van Mark A. Jansen, die onder meer onderzocht wat de Belastingdienst vindt van bitcoins. Dat blijkt verrassend simpel:

Omdat u deze bitcoins kunt inwisselen tegen geld en de bitcoins daarom een bepaalde waarde vertegenwoordigen vormen deze bitcoins een onderdeel van uw vermogensbestanddelen. De waarde dient dan ook aangegeven te worden in box 3.

En ja, dat geldt dan ook voor virtuele goederen in online spellen zoals Second Life of World of Warcraft. Hoe de Belastingdienst hier een controle op uit zou willen voeren, weet ik niet: zouden ze je kunnen verplichten in te loggen op je account en te laten zien wat je hebt en wat dat waard is?

Mark van Cuijk dook dieper op de vraag in hoe je aangifte doet van inkomsten betaald in bitcoins, bv. als je een dienst verleent of als je werkgever je uitbetaalt in bitcoins.

Bitcoins zijn een niet in geld genoten inkomst op het moment dat iemand de beschikkingsmacht over die Bitcoins heeft verkregen.

Als je als werknemer je salaris in Bitcoin ontvangt, zal de Belastingdienst dit dus waarschijnlijk aanmerken als loon in natura.

Helemaal intrigerend wordt het als je bitcoins zelf gaat ‘minen’, wat nog steeds kan hoewel het wel steeds moeilijker wordt. Bij dat mijnen ontstaan nieuwe bitcoins uit het niets, en voor “vermogen dat je uit het niets krijgt” is er geen standaardcategorie bij de belastingaangifte. Ik denk dat het komt te vallen onder gewoon vermogensaanwas, net alsof je het geschonken hebt gekregen.

Update (11 december) Folkert van Heusden zocht uit wat je moet doen als je factureert in Bitcoins:

“In dit geval betekent dit dat als u wegens een levering of een dienst een factuur moet uitreiken, de wisselkoers moet worden genomen die geldt op de dag waarop de factuur is uitgereikt of uiterlijk uitgereikt had moeten worden. Als er gen verplichting tot het uitreiken van een factuur is, dan wordt de omzetbelasting verschuldigd op het tijdstip waarop de ondernemer de vergoeding ontvangt.”

Bij Bitcoinspot hopen ze dat er meer exchanges zullen volgen. Ik ben benieuwd. Voor mijn gevoel zit het systeem nog steeds in een hele diepe niche, en ik vraag me af wat er nodig zal zijn om het net zo mainstream te maken als Paypal of creditcards.

Arnoud