BKR krijgt boete van 830.000 euro wegens geld vragen voor inzage dossier

Het Nederlandse Bureau Krediet Registratie krijgt een boete van 830.000 euro omdat het geld vroeg aan mensen om versneld hun eigen dossiers in te zien. Dat meldde Tweakers maandag. Voor gratis inzage moest je vier weken wachten en een kopie identiteitsbewijs opsturen. Wie betaalde, kreeg direct toegang en wel elektronisch. Dat laatste maakt natuurlijk het verhaal rond gratis vanaf het begin een gotspe: hoezo kun je niet gewoon gratis je elektronische dossiers ontsluiten? Helemaal omdat het mensen betreft die naar hun aard financiële problemen hebben?

De boete was dus voor het niet gratis elektronisch antwoorden op elektronisch gedane verzoeken. Het moest per post, of je moest een betaald abonnement nemen. BKR maakt daarvan in haar kletspersbericht dat “uit de AVG niet duidelijk blijkt of het überhaupt verplicht is om digitaal inzage te faciliteren”. Ik citeer de AVG, artikel 12: “Wanneer de betrokkene zijn verzoek elektronisch indient, wordt de informatie indien mogelijk elektronisch verstrekt, tenzij de betrokkene anderszins verzoekt.” Oh en overweging 59: “De verwerkingsverantwoordelijke dient ook middelen te verstrekken om verzoeken elektronisch in te dienen, vooral wanneer persoonsgegevens langs elektronische weg worden verwerkt. ” Ik kan daar weinig onduidelijkheid in vinden.

Oh ja, het BKR zegt dan ook “De wet stelt duidelijk dat inzage verschaffen binnen een maand verplicht is”. Dat staat er niet, de AVG zegt “onverwijld en in ieder geval binnen een maand”. Dat is dus min(onverwijld, een maand) en niet onverwijld OR maand.

Daarnaast bleek dat het BKR dus actief communiceert dat je eens per jaar, en daarna werd dat twee keer, je gegevens mocht inzien. ‘Op onze website stond dat een consument een keer per jaar gratis inzage kon aanvragen, omdat wij zijn uitgegaan van de frequentie waarmee consumenten normaliter inzage doen. In de praktijk zijn we daar natuurlijk ruimhartig mee omgegaan. Dus is er naar ons idee geen sprake geweest van een overtreding van de AVG.’ Fijn dat je ruimhartig tegen je eigen regels in gaat, maar het is natuurlijk wél een overtreding van de AVG als je begint met dat het maar twee keer mag. Dat is niet wat in de wet staat, daar staat “met regelmatige tussenpozen”. Niet hetzelfde.

Dit is het digitale equivalent van dat bordje “de directie stelt zich niet aansprakelijk” of de website-disclaimer. Het slaat juridisch helemaal nergens op, maar toch schrik je een hoop mensen af. En dan zeggen “ja maar je kunt toch een jurist vragen” of “als mensen piepen dan zijn we ruimhartig”. Waar het om gaat is dat mensen niet hóeven te piepen. Zeker niet de BKR-geregistreerden: die zitten meestal niet in de financiële problemen omdat ze zeer assertief zijn en een jurist kunnen raadplegen bij juridische twijfels. Daarom vind ik het zo ergerlijk.

En och arme: ‘Het liefst zou Stichting BKR consumenten laten inloggen met DigiD en hun unieke BSN om gegevens te registreren en op te vragen, maar dat mag wettelijk niet omdat BKR geen overheidsinstantie is’.

Als laatste: ja, sinds 2019 is men gestopt met deze praktijk. En dat is leuk en aardig maar dus een jaar te laat. Dáár gaat het uiteindelijk om.

Arnoud

Hoe gratis moet een inzageverzoek in je dossier zijn?

Een lezer vroeg me:

Als een klant gebruik maakt van het inzage- en/of dataportabiliteit recht, mag je daar dan een vergoeding voor vragen? En zo ja, hoe hoog zou een dergelijke vergoeding mogen zijn?

Onder de AVG is die vraag in theorie heel kort: Nee, dat mag niet. Dit moet allemaal kosteloos gebeuren (artikel 12 lid 4 AVG). Er zijn slechts twéé gronden om een verzoek te weigeren: het verzoek is kennelijk ongegrond, of het verzoek is buitensporig.

Een verzoek is kennelijk ongegrond als evident niet is voldaan aan de randvoorwaarden bij een verzoek, of als wordt gevraagd om iets waar men evident geen recht in de AVG op heeft. Een voorbeeld zou zijn een inzageverzoek in persoonsgegevens van een ander of een wissingsverzoek op een openstaande factuur.

Een verzoek is buitensporig als het een zeer disproportionele last legt op de verwerkingsverantwoordelijke, bijvoorbeeld wanneer elke week grote dossiers opgevraagd worden of iemand dagelijks verlangt dat zijn achternaam wordt weggehaald en vervolgens weer toegevoegd.

Ik las in diverse media dat sommige organisaties (zoals het BKR) geld blijven vragen voor inzage. Maar daar zit een truc achter: er is een gratis route, alleen vereist die papier en een hoop gedoe. Wie wil betalen, krijgt sneller antwoord en online ook nog.

Het is een tikje gek omdat artikel 12 lid 3 eist dat als iemand elektronisch een verzoek doet, daar ook elektronisch antwoord op gegeven wordt. Ik kan geen manier vinden om bij het BKR gratis een elektronisch verzoek te doen.

Wie dit irritant vindt, kan overigens het BKR bellen en vragen of ze het dossier willen voorlezen. Artikel 12 lid 1 AVG zegt namelijk dat “Indien de betrokkene daarom verzoekt, kan de informatie mondeling worden meegedeeld, op voorwaarde dat de identiteit van de betrokkene met andere middelen bewezen is.” Je moet dus alleen wel voorafgaand aan dat gesprek aantonen dat jij het bent, die belt.

Arnoud