Tag: Inzage

About Inzage

Subscribe Feeds

OM wil makkelijker gegevens van resellers Nederlandse hosters hebben

Geplaatst op in Regulering, 23 reacties
geralt / Pixabay

Het Openbaar Ministerie wil dat het makkelijker wordt om klantgegevens en andere informatie op te vragen van bedrijven die serverruimte in Nederland doorverhuren. Dat las ik bij Security.nl. Men citeert hightechcrime-officier Esther Baars in OM-bedrijfsblad Opportuun die signaleert dat cybercriminelen vaak servers van Nederlandse datacentra gebruiken met tussenkomst van een reseller. Optreden daartegen vereist een rechtshulpverzoek, terwijl de data gewoon hier in Nederland staat. “Dat is werkelijk idioot”.

Baars legt uit waar de kern van het probleem zit:

Vaak gebruiken [cybercriminelen] servers van datacentra in Nederland. Zo’n datacenter verhuurt een server aan een tussenpersoon, een ‘reseller’. Dat mag gewoon. En die reseller verhuurt dan die serverruimte in Nederland weer door aan zijn eigen klanten. Dat maakt het voor ons ingewikkeld om verdachte klanten op te sporen.
Dus zeg maar, het Nederlandse bedrijf verhuurt een opslagbox aan een ondernemer, die daar vervolgens mooie opslagkasten in zet en buitenlandse klanten elk in diens eigen kast wat laat opslaan. Het probleem is dan: waar in de gewone wereld de politie gewoon die kast mag openmaken, moet de cyberpolitie per kast nagaan wat de identiteit van de reseller of de eindklant is om vervolgens in dat land een rechtshulpverzoek te doen – in “Rusland, de Seychellen, de Verenigde Arabische Emiraten, of een ander land waarmee wij geen, of een trage rechtshulprelatie hebben.”

Het punt is natuurlijk, bij zo’n gewone kast in een opslagbox kun je een slotenmaker meenemen en het ding openmaken, of je neemt hem (de kast, niet de slotenmaker) mee naar het bureau om daar rustig na te gaan wat er in zit. Bij een digitale kast, de vps van de klant van een reseller, is dat een stuk complexer:

[Dan] is het niet onmogelijk om een kopie te maken, maar kan dat kopiëren schade veroorzaken voor onbekende klanten die die server ook gebruiken maar niks met de criminaliteit te maken hebben. … [O]nze wet is zo ingericht dat we dan eigenlijk rechtshulpverzoeken moeten doen om die gegevens te krijgen. Dat is werkelijk idioot, want het is gewoon data die in Nederland staat en de plaats delict is dus gewoon Nederland.
Ik denk dat het issue is dat om zo’n kopie te maken je de server even uit moet zetten (‘bevriezen’), maar een typische resellermachine – de opslagbox met de kasten – kan vele tientallen klantensystemen tegelijk hebben. Dan gaan die dus allemaal even uit, en als eentje daarvan dan toevallig de betalingsdiensten van Alibaba in Nederland doet dan wordt het een ongezellige middag.

Ja, ik kan me ook niet direct voorstellen dat dezelfde reseller én een berg pittige cybercriminelen én Alipay Nederland als klant heeft, maar dit is het voorbeeld dat men noemt dus dat zal ergens op gebaseerd zijn. Maar goed ook als het gaat om gewoon een doorsnee gamingdienst of betaald forum, je dupeert een onschuldige ondernemer enkel omdat die bij dezelfde reseller wat afneemt als een crimineel.

De reseller kan gericht servers afsluiten of kopieën helpen maken, maar die is daar zelden toe bereid zonder bevel van de lokale overheid, vandaar die route van het rechtshulpverzoek. En dat gaat inderdaad vaak traag, als men in zo’n land al bereid is om überhaupt iets te doen tegen een reseller wiens klanten in dat land geen directe rottigheid uithalen.

Wat dan wel?

De reseller [weet precies] waar wij moeten zijn. Het zou zo logisch zijn als we de Nederlandse partij kunnen verplichten die exacte locatie te achterhalen en aan ons door te geven.
Komen de kasten weer: de verhuurder van de opslagbox moet een reservesleutel van de box en liefst ook van elke kast hebben. Zo kan gericht de juiste kast meegenomen worden. Het is technisch niet héél moeilijk om dit zo in te richten, de reseller (de huurder) kan vrij eenvoudig aan de hoster (de verhuurder) welke vps van welke klant is en dan desbevolen een kopie daarvan af te geven aan het OM.

Een lastige is, hoe dwing je resellers om dit te doen. Je komt dan al snel bij administratieve procedures uit, zoals dat de hoster moet kunnen meekijken in het VPS controlepaneel maar dan zonder de overige, commercieel zeer interessante, gegevens over de klanten. Of dat de hoster een beperkte set informatie krijgt maar wel moet kunnen nagaan dat dat overeenkomt met de werkelijke configuratie. Het kan allemaal maar praktisch is anders.

Arnoud

DPG krijgt AVG-boete van 525.000 euro voor onnodig opvragen identiteitsbewijs

Geplaatst op in Privacy, 5 reacties

Mediabedrijf DPG Media heeft van de Autoriteit Persoonsgegevens een boete van 525.000 euro gekregen voor het onnodig opvragen van een identiteitsbewijs van mensen die hun gegevens wilden inzien of laten verwijderen. Dat meldde Security.nl onlangs. Eindelijk eens werk gemaakt dus van de luie en ergerlijke praktijk om altijd maar een ID te vragen in plaats van na te denken hoe je betrokkenen identificeert.

De boete is voor DPG Media, maar de overtreding komt van mediabedrijf Sanoma voordat dit door DPG werd overgenomen. De AP legt uit:

Wie wilde weten welke persoonsgegevens Sanoma en DPG Media bijhielden, of gegevens wilde laten wissen, moest eerst een identiteitsbewijs uploaden of opsturen. Deze mensen werden er bovendien bij het digitaal versturen van het identiteitsbewijs niet door Sanoma en DPG Media op gewezen dat zij gegevens daarvan mochten afschermen. Het ging om klanten van DPG Media die geen online account hadden aangemaakt bij DPG Media.
Het komt heel, heel vaak voor dat organisaties vragen om een kopie identiteitsbewijs als je je rechten onder de AVG wilt uitoefenen. Dat is een luie reflex van sommige juristen (of een vertragingstactiek, als u echt cynisch bent), je moet van de AVG nagaan dat je geen inzage aan de verkeerde geeft, een ID-bewijs stelt identiteit vast, dus vraag maar een kopie ID.

Onzin natuurlijk, er zijn heel veel betere manieren om na te gaan wie je tegenover je hebt. Zeker als dat op afstand is. Sterker nog, een kopie identiteitsbewijs via de mail krijgen bewijst helemaal niets over wie je tegenover je hebt, hooguit dat deze persoon toegang had tot die kopie ID. Een verificatiemail sturen naar het bekende, geregistreerde adres (of een code per sms naar het bekende nummer) van de klant is bijvoorbeeld al veel slimmer als we het hebben over online klanten.

DPG hield het makkelijk voor zichzelf:

De AP heeft in hoofdstuk 2 vastgesteld dat DPG buiten de inlogomgeving van accounts altijd om een kopie van een identiteitsbewijs verzocht. DPG deed dit verzoek ongeacht welke (contact)informatie bij DPG beschikbaar was over de betrokkene en zonder rekening te houden met de aard en hoeveelheid persoonsgegevens waarvan inzage of wissing werd gevraagd. De werkwijze van DPG was voorts zo ingericht dat als een kopie van het identiteitsbewijs door de betrokkene niet werd verstrekt, het verzoek om inzage of wissing om die reden niet (verder) in behandeling werd genomen. Indien de betrokkene wel een kopie van het identiteitsbewijs verstrekte, dan had dat tot gevolg dat DPG onnodig veel gevoelige gegevens aan het verwerken was (zoals het Burgerservicenummer).
Dit maakt het voor mensen niet makkelijk en eenvoudig, wat een eis is uit de AVG. Dit zorgde er dan ook voor dat een onnodige drempel werd opgeworpen voor mensen om hun rechten uit te oefenen.

Natuurlijk, sóms kan het nodig zijn om extra informatie op te vragen om iemands identiteit te verifiëren. En een kopie identiteitsbewijs kan daar bij passen. Maar niet als standaard eerste stap. Dus ik hoop dat dit een mooie wake-up call is voor andere bedrijven die standaard om een identiteitsbewijs vragen.

Arnoud

Politie Los Angeles gevraagd om socialmedia-accounts burgers te noteren

Geplaatst op in Regulering, 23 reacties

Agenten van het politiekorps van de Amerikaanse stad Los Angeles hebben instructies gekregen om van elke burger die ze spreken de socialmedia-accounts en e-mailadressen te noteren, ook als er geen verdenking van een misdrijf is. Dat meldde Security.nl vorige week. Diverse lezers vroegen me of de Nederlandse politie dat ook zou mogen, en zo ja wanneer dan.

Wanneer agenten uit LA een burger spreken en de gegevens op een “field interview” kaarten noteren zouden ze ook om socialmedia-accounts en e-mailadres moeten vragen, zo blijkt uit instructies van het politiekorps. De via de kaarten verkregen informatie gaat in een systeem van het bedrijf Palantir, dat informatie uit allerlei bronnen samenvoegt voor analyses. Dat is natuurlijk saillant, Palantir is een dubieus bedrijf en ligt ook in Nederland onder vuur.

Maar laten we even een stapje terug doen. Stel de data gaat alleen politiesystemen in, en wordt niet gedeeld met vage particuliere clubs van derden. Zou het dan wel mogen? Het doel van field interviews in LA is gestructureerd noteren wat een getuige verklaarde, inclusief data zodat je die getuige kunt terugvinden voor bijvoorbeeld vervolgvragen. De social media gegevens kun je gebruiken voor dergelijk contact, en je kunt ook dingen correleren: tegen mij zegt hij A, op Twitter roept hij net B, dat is raar. Of: hij zegt de verdachte niet te kennen maar is op Instagram vriendjes met haar, daar ga ik eens nader achteraan.

In Nederland ken ik zulke formulieren niet. In de meeste gevallen is het ook niet relevant wat je op social media doet, tenzij hetgeen waar je over getuigt natuurlijk direct daarmee te maken heeft. En dan is het weer niet gek dat de agent vraagt onder welk account je online bent, zodat men zelf kan zien wat er gezegd of gedaan is of verder kan rechercheren.

Een stap verder gaat het inzien van een account. Dat kun je in Nederland niet eisen van een getuige, dat deze privéberichten of toegang tot het account verschaft. Daarvoor zal een bevel van de rechter-commissaris nodig zijn. Maar ik kan me dan ook weer niet veel situaties voorstellen waarin je die informatie vraagt bij een getuige, in plaats van vordert bij de informatiedienstverlener als deel van een lopend onderzoek.

Arnoud

Politie wil bij ernstige verdenkingen foto’s van kentekencamera’s gebruiken

Geplaatst op in Regulering, 8 reacties

De Nederlandse politie wil foto’s van kentekencamera’s, waar bestuurders zichtbaar op zijn, gebruiken als er ernstige verdenkingen zijn, las ik bij Tweakers. Men hoopt op méér ruimte van de wetgever, want juist door de strenge wet wordt meer privacy geschonden dan nodig is. Denk aan een gewapende overval, moord of doodslag, of een dodelijke aanrijding waarbij een verdachte is doorgereden. Nu wordt daar dan GSM-gegevens voor opgevraagd, waardoor van vele burgers locatiegegevens binnengeharkt worden.

Agenten krijgen een melding wanneer de auto van een verdachte langs een ANPR-camera rijdt. Volgens de huidige wet mag de politie met de ANPR-camera’s alle kentekens van passerende voertuigen vastleggen. Op die foto’s staan ook mensen, maar die moeten worden geblurd. Daar heeft de politie dan moeite mee:

De ANPR-foto’s gebruiken om daarop verdachten te herkennen mag niet. Daarom worden nu vaak telecomgegevens van zendmasten langs de snelweg opgevraagd om daarmee verdachten in de geregistreerde auto’s te identificeren. Dat zijn nog eens gegevens van duizenden onschuldige burgers. „Dat hoef ik niet meer te doen als de foto gewoon laat zien wie er achter het stuur zit.”
Men haakt hierbij in op de geplande evaluatie van de wet, die de input moet geven of deze wordt verlengd of ingetrokken, wat in 2022 zou moeten gebeuren. Sectorhoofd Sjoerd Top van de ANPR-camera’s: “Door de wet uit 2019, kunnen we bijvoorbeeld tien minuten voor en tien minuten na de overval alle kentekens opvragen die langs een camera in de buurt gekomen zijn.” Het probleem is dat nu beelden van ongeblurde mensen worden gebruikt bij onderzoeken (althans tot 1 juni), terwijl er voor het verzamelen ervan helemaal geen wettelijke basis was.

De politie pleit voor een uitbreiding van hun bevoegdheden: ongeblurde foto’s inzien bij ernstige misdrijven, waarbij wel de rechter-commissaris vooraf per geval beoordeelt of dit toegestaan is. Die opzet is de gebruikelijke voor zware opsporingsmiddelen, maar heeft natuurlijk als nadeel dat het zeer arbeidsintensief is. Ik zou dan ook zeer bezorgd zijn dat dit op korte termijn er weer af gaat als blijkt dat het een succes is.

Arnoud

BKR krijgt boete van 830.000 euro wegens geld vragen voor inzage dossier

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 15 reacties

Het Nederlandse Bureau Krediet Registratie krijgt een boete van 830.000 euro omdat het geld vroeg aan mensen om versneld hun eigen dossiers in te zien. Dat meldde Tweakers maandag. Voor gratis inzage moest je vier weken wachten en een kopie identiteitsbewijs opsturen. Wie betaalde, kreeg direct toegang en wel elektronisch. Dat laatste maakt natuurlijk het verhaal rond gratis vanaf het begin een gotspe: hoezo kun je niet gewoon gratis je elektronische dossiers ontsluiten? Helemaal omdat het mensen betreft die naar hun aard financiële problemen hebben?

De boete was dus voor het niet gratis elektronisch antwoorden op elektronisch gedane verzoeken. Het moest per post, of je moest een betaald abonnement nemen. BKR maakt daarvan in haar kletspersbericht dat “uit de AVG niet duidelijk blijkt of het überhaupt verplicht is om digitaal inzage te faciliteren”. Ik citeer de AVG, artikel 12: “Wanneer de betrokkene zijn verzoek elektronisch indient, wordt de informatie indien mogelijk elektronisch verstrekt, tenzij de betrokkene anderszins verzoekt.” Oh en overweging 59: “De verwerkingsverantwoordelijke dient ook middelen te verstrekken om verzoeken elektronisch in te dienen, vooral wanneer persoonsgegevens langs elektronische weg worden verwerkt. ” Ik kan daar weinig onduidelijkheid in vinden.

Oh ja, het BKR zegt dan ook “De wet stelt duidelijk dat inzage verschaffen binnen een maand verplicht is”. Dat staat er niet, de AVG zegt “onverwijld en in ieder geval binnen een maand”. Dat is dus min(onverwijld, een maand) en niet onverwijld OR maand.

Daarnaast bleek dat het BKR dus actief communiceert dat je eens per jaar, en daarna werd dat twee keer, je gegevens mocht inzien. ‘Op onze website stond dat een consument een keer per jaar gratis inzage kon aanvragen, omdat wij zijn uitgegaan van de frequentie waarmee consumenten normaliter inzage doen. In de praktijk zijn we daar natuurlijk ruimhartig mee omgegaan. Dus is er naar ons idee geen sprake geweest van een overtreding van de AVG.’ Fijn dat je ruimhartig tegen je eigen regels in gaat, maar het is natuurlijk wél een overtreding van de AVG als je begint met dat het maar twee keer mag. Dat is niet wat in de wet staat, daar staat “met regelmatige tussenpozen”. Niet hetzelfde.

Dit is het digitale equivalent van dat bordje “de directie stelt zich niet aansprakelijk” of de website-disclaimer. Het slaat juridisch helemaal nergens op, maar toch schrik je een hoop mensen af. En dan zeggen “ja maar je kunt toch een jurist vragen” of “als mensen piepen dan zijn we ruimhartig”. Waar het om gaat is dat mensen niet hóeven te piepen. Zeker niet de BKR-geregistreerden: die zitten meestal niet in de financiële problemen omdat ze zeer assertief zijn en een jurist kunnen raadplegen bij juridische twijfels. Daarom vind ik het zo ergerlijk.

En och arme: ‘Het liefst zou Stichting BKR consumenten laten inloggen met DigiD en hun unieke BSN om gegevens te registreren en op te vragen, maar dat mag wettelijk niet omdat BKR geen overheidsinstantie is’.

Als laatste: ja, sinds 2019 is men gestopt met deze praktijk. En dat is leuk en aardig maar dus een jaar te laat. Dáár gaat het uiteindelijk om.

Arnoud

Mag je inzage in je emailarchief weigeren onder de AVG?

Geplaatst op in Privacy, 21 reacties

Wat moet je doen als iemand inzage eist in emails die jij in je archief hebt? Met die vraag zag de rechter zich recent geconfronteerd in een zaak tussen zo te lezen een student (of medewerker) en een universiteit. De eerste wilde inzage in emails over hem, de organisatie weigerde dat voor een groot deel.

Bij elke AVG cursus is het weer een verrassing: het inzagerecht onder de AVG kun je ook uitoefenen op emails en andere informele documenten waarin je persoonsgegevens staan. Dat recht (op een kopie en uitleg van je persoonsgegevens) is niet beperkt tot formele dossiers of gestructureerde bestanden. En ja, dan heb je een probleem als je je emails niet netjes archiveert. Gelukkig voor organisaties staat daar tegenover dat als iemand zegt “ik wil alles dat u heeft” je niet elke backuptape op een eventuele nog in de prullenbak zittende mail hoeft na te lopen.

Een lastiger probleem is dat emails natuurlijk meer bevatten dan enkel je persoonsgegevens. Of dat de persoonsgegevens niet zuiver feitelijk zijn maar bijvoorbeeld een beoordeling – denk aan de mail van je manager aan HR over een recent incident waar je bij betrokken was, of de Slack-chatdiscussie over je sollicitatie vanochtend. Dat zijn dan wel persoonsgegevens van jou – ze zeggen iets over jou – maar dat is ook een stukje privé van die manager of collega’s.

De AVG kent daar een oplossing voor: op grond van artikel 23 (lid 1 sub i) hoef je geen persoonsgegevens te verstrekken voor zover dat noodzakelijk en evenredig is ter waarborging van de rechten en vrijheden van anderen. Dat is geen vrijbrief om te weigeren: het komt neer op dat je moet witmaken (niet zoals het COA) of weglaten wat je echt niet kunt onthullen. En ja, dat is een afweging per geval, geen generieke “emails bevatten interne opvattingen en worden dus niet verstrekt”.

In deze zaak was een berg mails weggelaten:

De rechtbank verwijst onder meer naar de e-mails met de nummers 4, 9, 12, 15, 17, 24, 39, 42, 47, 48, 52, 54, 58, 63, 66-68, 73, en 91. De rechtbank noemt als voorbeeld de passages die beginnen met: ‘Een email van een [naam] , die (…)’ in document 9, ‘Officieel zou [eiser] moeten aanvragen maar, (…)’ en ‘Waarschijnlijk omdat [eiser] (…)’ in document 12, ‘De heer [eiser] is sinds begin dit jaar al (…)’ in document 15 en ‘De goedkeuring door [verweerder] heeft lang op zich laten wachten door moeizame communicatie (…)’ in document 24. Deze passages, en ook andere in de hiervoor genoemde e-mail nummers, bevatten naar het oordeel van de rechtbank feitelijke of waarderende gegevens over eigenschappen, opvattingen of gedragingen van eiser. Door deze passages in de e-mails niet in het verwerkingsoverzicht te vermelden dan wel van deze passages geen afschriften aan eiser te verstrekken, kan eiser niet controleren of verweerder zijn persoonsgegevens op juiste wijze heeft verwerkt.

Ook dergelijke mails moeten dus worden verstrekt, zij het dat je irrelevante passages (die dus niet over de persoon gaan) mag weglaten. Maar je moet dan wel een motivatie per passage hebben waaróm het irrelevant is. Enkel de algemene formule dat het “gaat om interne notities die persoonlijke gedachten van medewerkers van [verweerder] bevatten en uitsluitend voor intern overleg en beraad zijn bedoeld”, is daarbij niet genoeg. De universiteit mag dus terug naar de tekentafel en opnieuw per mailtje bedenken waarom ze niet mogen worden ingezien.

Arnoud

Politiekorpsen VS mogen Ring-video’s eeuwig bewaren en onbeperkt delen, en bij ons?

Geplaatst op in Privacy, Regulering, 7 reacties

Politiekorpsen in de VS die van buurtbewoners video’s ontvangen van slimme deurbel Ring mogen dat beeldmateriaal eeuwig bewaren en onbeperkt delen met bijvoorbeeld andere korpsen of overheidsinstanties. Dat las ik bij Tweakers. Het vervolgt eerdere berichten dat Ring in de afgelopen jaren samenwerkingsovereenkomsten heeft gesloten met vierhonderd korpsen in de VS, die zo toegang krijgen tot beelden van de dienstverlener. Ring verzamelt en bewaart beeldopnames van de deurbel-met-camera op haar servers, en kan er dus over beschikken wanneer politie of Justitie daarom vraagt. Naar Amerikaans recht lijkt dat dus in orde, maar vele lezers vroegen zich af, hoe zit dat dan in Nederland gezien de AVG? En jaja, komt ie weer met z’n diensteneconomie.

Eerst maar dat bewaren door de politie. Als die beelden hebben verkregen, worden die in principe alleen gebruikt voor het betreffende onderzoek. Maar ze kunnen (Wet politiegegevens, artikel 8 en verder) ook voor andere onderzoeken worden ingezet. Zomaar een berg verzamelen en bewaren kan dus niet. Maar lijkt me ook niet heel praktisch want wat moet je met een berg video’s waar hooguit een datum en locatie bij zit?

Handiger is lijkt mij ze gewoon per geval vorderen (zoals ook gebeurt bij ons) want dan heb je precies wat je nodig hebt wanneer je het nodig hebt. En ja, vorderen moet, de politie kan beelden niet zomaar vragen omdat er persoonsgegevens op staan. Dat vereist een bevel van de officier van justitie en dat kan alleen worden gegeven in het belang van een strafrechtelijk onderzoek.

Daar staat tegenover dat een burger door hemhaarzelf gemaakte beelden vrijwillig mag afgeven. Als ik meen een misdrijf gefilmd te hebben, dan mag ik daarmee aangifte gaan doen en dan is er geen bevel meer nodig, ik kan dan gewoon die usb-stick met de beelden overhandigen. Dat geldt ook voor bedrijven, dus ook voor Ring. Als die vrijwillig beelden aan de politie willen geven, dan mag dat dus.

Complicatie hier is wel dat het niet hun eigen beelden zijn – de camera’s zijn eigendom van hun klanten, zij bewaren de beelden alleen maar op hun servers. Maar nee, zo werkt dat hier niet. Want daar is ie weer met de diensteneconomie: nee, zo werkt dat hier niet. Data is juridisch niets. Ring levert een dienst, en de artefacten van die dienst (zoals de camerabeelden) bestaan juridisch niet als zelfstandige entiteit. Ring kan daarmee dus doen wat ze wil, tenzij ze contractueel heeft afgesproken van niet. Maar zoals je van Amerikaanse diensten verwacht, zeggen die voorwaarden juist dat men alles mag.

In Nederland zou dat dus in principe ook zo gaan, zij het dat je hier als huiseigenaar er wél wat over te zeggen hebt. Jij hangt die camera op, jij filmt de openbare ruimte (ook al is het slechts bij aanbellen) dus dan zou je best eens de verwerkingsverantwoordelijke voor die beelden kunnen zijn met Ring als verwerker. En een verwerker mag natuurlijk niet zelfstandig de persoonsgegevens aan derden verschaffen. Ook niet als in de algemene voorwaarden staat van wel.

Arnoud

Kamer van Koophandel neemt maatregelen tegen zzp-spam

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 8 reacties

De Kamer van Koophandel stopt met het op grote schaal verkopen van kant-en-klare bestanden met adressen, las ik bij de NOS. Dit na aandringen van de Autoriteit Persoonsgegevens, omdat dergelijke handel in persoonsgegevens in strijd is met de AVG. De Kamer van Koophandel biedt al sinds jaar en dag bestanden aan met contactgegevens van ondernemers, waarmee telemarketeers en andere handige jongens snel gerichte reclame kunnen sturen. Een doorn in het oog van veel ondernemers, maar iets dat de KVK altijd rechtvaardigde met een beroep op haar wettelijke taak om gegevens over ondernemingen te verstrekken. Men stopt dan ook niet met de volledige toegang, maar alleen met de laagdrempelige bulkproducten.

Om even een misverstand weg te nemen: gegevens over ondernemers zijn persoonsgegevens, en blijven dat ook als ze in een openbaar register zijn opgenomen voor een wettelijk verplichte registratie. De AVG kent het concept van “publiek domein” of “openbare bron” niet, persoonsgegevens zijn persoonsgegevens als ze over een persoon gaan – en dat is bij een zzp’er of een vof gewoon het geval wanneer je gegevens over deze ondernemer(s) noteert.

De KVK heeft natuurlijk gelijk dat ze van de Handelsregisterwet 2007 een register moeten houden met daarin gegevens van alle ondernemingen in Nederland. Het is verplicht je daar in te schrijven, en vervolgens kan iedereen je daarin zoeken. Doel daarvan is primair dat je na kunt gaan of een bedrijf echt bestaat en wat de authentieke gegevens daarvan zijn.

Een onbedoeld bijeffect was dat bedrijven grote hoeveelheden gegevens gingen opvragen om zo marketingacties te kunnen doen: reclame per post, maar ook telefonische acquisitie en zelfs e-mailreclame. Dat laatste was altijd al een probleem onder de Telecomwet, maar bellen en met name post sturen zijn populair gebleven. Tot ergernis van vele ondernemers. Maar die marketeers riepen dan, het is een openbaar bestand en wij bellen het bedrijf, niet de persoon. Een argument dat dus zeker onder de AVG nu ongeldig is gebleken.

Natuurlijk kun je je afvragen of de wettelijke taak wel zo ver gaat dat je gegevens in bulk moet verkopen voor reclamedoeleinden. Dat mensen recht hebben op inzage of een kopie van iemands gegevens, betekent immers nog niet dat je het makkelijk moet maken om duizenden gegevens tegelijk te verstrekken. Dat standpunt heeft de AP dus ingenomen, zodat de KVK zich nu genoodzaakt ziet om te stoppen met deze handel. (Opvallend vond ik nog dat de KVK vorig jaar zei “Dat doen we al honderd jaar zo”, alsof dat een argument is bij een nieuwe wet.)

Arnoud

Is misbruik van de GDPR een probleem van de GDPR?

Geplaatst op in Privacy, Uitingsvrijheid, 7 reacties

Boos bericht bij Techdirt: in Roemenië wordt misbruik van de AVG (GDPR) gemaakt om een journalistencollectief de mond te snoeren, en dat is een probleem van de AVG want zonder AVG had dit niet gekund. Of zoiets. Het leest als een stuk flamebait, maar ik kan de boosheid van de journalist wel begrijpen want de AVG kent specifieke uitzonderingen voor journalistiek en dan komen ze juist bij de journalisten uit met een (gedreigde) boete van 20 miljoen euro. Dat hoort niet te kunnen. Maar ik zie het als een probleem met de rechtsgang, en niet met de AVG specifiek.

Het achterliggende verhaal is wat moeilijk bij elkaar te puzzelen, maar in de kern komt het hierop neer. In Roemenië is journalistencollectief OCCRP bezig een corruptieschandaal aan te tonen. Men kreeg genoeg bewijs bij elkaar om de European Anti-Fraud Office er naar te laten kijken en een strafrechtelijk onderzoek in het land zelf op te laten starten. Dat suggereert een behoorlijk stevig en betrouwbaar onderzoek.

Na publicatie van resultaten kreeg de partner van OCCRP het Rise Project een sommatie van de Roemeense privacytoezichthouder: een betrokkene heeft een inzageverzoek bij u gedaan en u moet daar gehoor aan geven, op straffe van een boete van 20 miljoen Euro. Het inzageverzoek moet ook de documenten betreffen waar de journalisten bronbescherming op claimen. Niet verrassend: de betrokkene is een van de hoofdrolspelers in het corruptieschandaal. Wel verrassend: de voorzitter van de Roemeense toezichthouder komt uit de partij van diezelfde hoofdrolspeler en zou ook lijntjes naar het corruptieschandaal hebben.

Het theoretische antwoord is natuurlijk simpel. De journalisten hoeven hier geen gehoor aan te geven, omdat bij publicaties voor journalistieke doeleinden veel rechten uit de AVG niet gelden. Dat staat letterlijk zo in de AVG, en komt terug in de Roemeense Uitvoeringswet AVG als een tekstueel duidelijke uitzondering (artikel 7): inzage en verwijdering geldt niet bij journalistieke doeleinden. De iets breder onderlegde journalist zal wijzen op jurisprudentie over bronbescherming als fundamenteel recht, en eenvoudig betogen dat het inzagerecht zich daar niet tot zal uitstrekken (bijvoorbeeld via artikel 15 lid 4, rechten van anderen).

Praktisch gezien zit het Project met een enorm probleem: een dreigende boete van 20 miljoen wanneer ze niet gewoon die gegevens verstrekken. Want op papier klinkt dit allemaal leuk maar als de toezichthouder het anders ziet, dan heb je een héél duur traject om tot je gelijk te komen. Zelfs als iedereen vanaf de zijlijn roept dat je dit gewoon gaat winnen.

Is dit nu een probleem met de AVG, zoals Techdirt-auteur Masnick betoogt? Want de AVG is zo een heel bot instrument om onwelgevallige journalistiek de mond te snoeren. Ook al heb je op papier gelijk, de boete is zo hoog dat iedereen toch wel inbindt. Chilling effect, noemen de Amerikanen dat. Onrecht dat blijft bestaan ondanks dat het wettelijk niet hoort te bestaan.

Mij lijkt van niet. Zeker is het een probleem, maar het probleem zit hem in de praktische gang naar de rechter. Als een organisatie niet de mogelijkheid heeft zich effectief te verweren tegen een dreigende boete van 20 miljoen op grond van argumenten die gezien de wet evident overtuigend zijn, dan heb je geen effectieve rechtsstaat. Dat die boete van 20 miljoen uit de AVG komt, is dan niet meer dan bijzaak. Voor hetzelfde geld kan de eiser anders een smaadclaim construeren, zijn auteursrecht geschonden zien of interferentie met parlementaire privileges of welk bogus argument dan ook aandragen.

Dat maakt de zaak niet minder ergerlijk of fout natuurlijk.

Arnoud

Hoe gratis moet een inzageverzoek in je dossier zijn?

Geplaatst op in Privacy, 32 reacties

Een lezer vroeg me:

Als een klant gebruik maakt van het inzage- en/of dataportabiliteit recht, mag je daar dan een vergoeding voor vragen? En zo ja, hoe hoog zou een dergelijke vergoeding mogen zijn?

Onder de AVG is die vraag in theorie heel kort: Nee, dat mag niet. Dit moet allemaal kosteloos gebeuren (artikel 12 lid 4 AVG). Er zijn slechts twéé gronden om een verzoek te weigeren: het verzoek is kennelijk ongegrond, of het verzoek is buitensporig.

Een verzoek is kennelijk ongegrond als evident niet is voldaan aan de randvoorwaarden bij een verzoek, of als wordt gevraagd om iets waar men evident geen recht in de AVG op heeft. Een voorbeeld zou zijn een inzageverzoek in persoonsgegevens van een ander of een wissingsverzoek op een openstaande factuur.

Een verzoek is buitensporig als het een zeer disproportionele last legt op de verwerkingsverantwoordelijke, bijvoorbeeld wanneer elke week grote dossiers opgevraagd worden of iemand dagelijks verlangt dat zijn achternaam wordt weggehaald en vervolgens weer toegevoegd.

Ik las in diverse media dat sommige organisaties (zoals het BKR) geld blijven vragen voor inzage. Maar daar zit een truc achter: er is een gratis route, alleen vereist die papier en een hoop gedoe. Wie wil betalen, krijgt sneller antwoord en online ook nog.

Het is een tikje gek omdat artikel 12 lid 3 eist dat als iemand elektronisch een verzoek doet, daar ook elektronisch antwoord op gegeven wordt. Ik kan geen manier vinden om bij het BKR gratis een elektronisch verzoek te doen.

Wie dit irritant vindt, kan overigens het BKR bellen en vragen of ze het dossier willen voorlezen. Artikel 12 lid 1 AVG zegt namelijk dat “Indien de betrokkene daarom verzoekt, kan de informatie mondeling worden meegedeeld, op voorwaarde dat de identiteit van de betrokkene met andere middelen bewezen is.” Je moet dus alleen wel voorafgaand aan dat gesprek aantonen dat jij het bent, die belt.

Arnoud