Streamen is en blijft volledig legaal, meldde deze vage site waar een lezer me op wees. Sinds kort hebben we een downloadverbod, althans is er geen mogelijkheid meer je download uit illegale bron als thuiskopie te rechtvaardigen. En sinds die uitspraak zie je nu overal streamingsites en dergelijke opduiken die pretenderen legaal te zijn. Maar hoe zit dat nu?
Het downloadverbod is een misleidende term. De wet noemt die term niet. In de Auteurswet vind je alleen de termen ‘openbaar maken’ en ‘verveelvoudigen’ terug, zeg maar aanbieden aan anderen en kopiëren respectievelijk. Die dingen mag je niet zonder toestemming, tenzij enkele uitzonderingen. Elke kopie van een werk is dus in principe verboden, ook als je dat op je eigen computer doet. Je zult een uitzondering moeten vinden in de Auteurswet om dit te mogen doen.
Een voorbeeld van zo’n uitzondering is het citaatrecht, waarmee je korte stukjes van een werk mag verveelvoudigen of openbaar maken als onderdeel van een aankondiging, bespreking, kritiek of vergelijkbaar gebruik in je eigen werk. Ook is er een recht een werk te parodiëren.
En omdat het niet zo wenselijk werd geacht dat gewone mensen thuis inbreuk op het auteursrecht zouden plegen als ze een liedje opnemen op cassette of overtypen met carbonnetje, is er de thuiskopie-exceptie ingevoerd. Die zegt, wie voor eigen oefening, studie of gebruik een verveelvoudiging maakt, pleegt geen inbreuk. Je mag die kopie niet verspreiden, dat is een openbaarmaking. En omdat het zo zielig was voor rechthebbenden dat alle radio-opnemers en carbonpapierovertypers geen extra kopie kochten, is de thuiskopievergoeding bedacht. Rechthebbenden krijgen een paar centen voor elke lege drager, gebaseerd op een schatting van de thuiskopietjes die daarop gemaakt zullen worden.
Bij die wetstekst stond dus niet dat die verveelvoudiging uit legale bron moest zijn. Ik ben er nog steeds niet achter waarom niet, mijn gok blijft dus dat daar gewoon niet aan is gedacht. Maar sinds begin jaren nul was de uitleg voor iedereen helder: yup, ook illegale bronnen vallen hieronder. Zo zei de minister ooit dat dit goed uitkwam omdat de consument niet kan zien of een bron legaal of illegaal is. Maar volgens het Hof van Justitie is het tegendeel helder: kom nou, de thuiskopie mag alleen voor legale bronnen gelden. En dat wordt nu uitgelegd als “het downloadverbod geldt per direct”, omdat je ons wetsartikel kúnt lezen als “alleen uit legale bron”. Dus dat moet dan maar de uitleg zijn. Ik blijf erbij dat dat gek is: als iedereen al ruim 14 jaar zegt dat het óók het illegale dekt, dan moet je toch iets aan de tekst doen om dat te veranderen?
Afijn. Streamen. Streamen is wat anders dan downloaden: bij streamen blijft er geen kopie op je harddisk achter, maar vervloeien de bitjes direct weer nadat ze gedecodeerd zijn. En tsja, als dównloaden dan verboden is dan geldt dat dus niet voor streamen, denken dan veel mensen. Maar nee. De wet kent niet als criterium dat de kopie permanent is. De enige vraag is óf je een kopie (verveelvoudiging) maakt.
En dat doe je: in het tijdelijk geheugen van je computer. Bij computerprogramma’s staat dat letterlijk in de wet (art. 45i Auteurswet): “het laden, het in beeld brengen, de uitvoering, de transmissie of de opslag” van een computerprogramma is een verveelvoudiging. Maar ik zou niet weten waarom dat voor andere digitale data niet zou gelden.
Er is een uitzondering voor tijdelijke reproducties (art. 13a Auteurswet), en het bestaan daarvan suggereert toch ook dat het normaal wél een verveelvoudiging is om een tijdelijke kopie te maken:
Onder de verveelvoudiging van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt niet verstaan de tijdelijke reproductie die van voorbijgaande of incidentele aard is, en die een integraal en essentieel onderdeel vormt van een technisch procédé dat wordt toegepast met als enig doel
a) de doorgifte in een netwerk tussen derden door een tussenpersoon of
b) een rechtmatig gebruik
van een werk mogelijk te maken, en die geen zelfstandige economische waarde bezit.
Maar die vereist “een rechtmatig gebruik” en bij een verveelvoudiging uit illegale bron is die er niet. Ik zie dus zo niet hoe je streaming als iets anders dan een verveelvoudiging kunt aanmerken. En als je die wilt maken, heb je een wettelijke grond nodig. En die is er niet meer, sinds het Hof dus zei dat het thuiskopie-artikel niet zo gelezen moet worden.
En dan gelijk een disclaimer: nee, ik word niet betaald door Brein om dit te zeggen. Ja, dat was een serieuze disclaimer. Sinds FTD en vooral sinds ik riep dat ondertitelen inbreuk is, hoor ik het verwijt dat ik een deep undercover Brein-agent ben. Ooit begin jaren nul gerekruteerd, langdurig als sleeper een dekmantel ontwikkeld en zo bezig van binnenuit de vrije informatiesamenleving (of zoiets) te saboteren conform de wensen van mijn puppet master. Eh. Wut.
De enige escape voor deze conclusie zou zijn als je zegt, nee, je verveelvoudigt per seconde steeds maar een héél klein stukje van het werk, maar nooit het gehele werk. Nu is ook een verveelvoudiging van een deel van een werk verboden, maar een fragment van één seconde voelt wel als iets te klein om je juridisch druk over te maken. Alleen, als je elke seconde 1 seconde kopieert dan voelt dat toch weer anders. En dan kom je toch ook weer uit bij het doel van het Auteursrecht: het is niet de bedoeling dat dit mag, dus mag het niet.
Update (19 augustus) de Reclame code commissie oordeelt dat reclame voor de DIT is TV Box misleidend en daardoor oneerlijk is in de zin van artikel 7 NRC. En dit artikel werd genoemd in de klacht, jeej.
Arnoud