Mag je legale streams in strijd met de gebruiksvoorwaarden nog wel streamen?

Een lezer vroeg me:

Recent las ik dat het strafbaar is om een streamingkastje aan te bieden dat illegale streams kan ontvangen en tonen. Nu maak ik me zorgen omdat ik via zo’n kastje kijk naar onder meer de Publieke Omroep. Dat mag niet van hun gebruiksvoorwaarden, dus is dit nu ook strafbaar?

Het is inderdaad verboden om een streamplayer aan te bieden of te gebruiken wanneer deze ingericht is om streams in strijd met het auteursrecht te ontvangen. Dat weten van het Europese arrest in mei over dergelijke kastjes.

Alleen: het gaat dan om streams die an sich in strijd met het auteursrecht worden aangeboden. Die verspreiding is niet toegestaan, ongeacht of je dat via een webbrowser laat bekijken of via een speciaal kastje. Het arrest bepaalde vooral dat het aanbieden van die kastjes zelf ook inbreuk op auteursrecht is.

Er zit een essentieel verschil tussen de NPO streams en een illegale stream zoals Brein die aanpakt. De NPO streams worden legaal aangeboden, en het Hof van Justitie heeft gezegd dat deze dan mogen worden geëmbed (niet gekopieerd) zonder nadere toestemming. Het is dus legaal om een dergelijke stream via embedding te vertonen in zo’n mediaspeler.

Dat de context verandert (een andere player) is niet relevant. Dat staat letterlijk in het Svensson-arrest

Deze vaststelling [dat het legaal is] wordt niet op losse schroeven gezet indien de verwijzende rechter zou vaststellen – hetgeen niet duidelijk blijkt uit het dossier – dat wanneer de internetgebruikers op de betrokken link klikken, het werk verschijnt en daarbij de indruk wordt gewekt dat het wordt getoond op de website waar de link zich bevindt, terwijl dit werk in werkelijkheid afkomstig is van een andere website. Deze bijkomende omstandigheid wijzigt immers niets aan de vaststelling dat het plaatsen op een website van een aanklikbare link naar een beschermd werk dat op een andere website is bekendgemaakt en vrij toegankelijk is, tot gevolg heeft dat dit werk ter beschikking van de gebruikers van eerstgenoemde website wordt gesteld en dus een mededeling aan het publiek vormt.

Pas wanneer de NPO maatregelen zou nemen waardoor de stream niet embedbaar is in andere spelers, en je die maatregelen zou gaan omzeilen, dan kom je tegen de grenzen van het Svensson-arrest aan.

Ik geloof graag dat de gebruikersvoorwaarden schrijven:

De Content mag uitsluitend door middel van normaal browserbezoek worden geraadpleegd via de pagina’s van de publieke omroepwebsites, de Omroepplayers of andere door de publieke omroep aangeboden diensten. Het is niet toegestaan de Content op geautomatiseerde wijze te (laten) raadplegen en/of analyseren bijvoorbeeld via scripts, spiders en of bots.

Alleen, die kunnen niet dingen tot auteursrechtinbreuk verklaren die legaal zijn volgens de wet of de jurisprudentie. Gebruiksvoorwaarden regelen, eh, gebruik en het schenden daarvan kan hooguit leiden tot een verbod op dat gebruik. Maar een speler aanbieden die die streams kan ophalen in strijd met de gebruiksvoorwaarden, is geen activiteit die onder die gebruiksvoorwaarden kan vallen.

Arnoud

Illegaal streamen is inbreuk, en een streamingkastje met links mag je niet verkopen

Mediaspelers die zo zijn ingesteld dat je er zonder te betalen films, tv-series en -zenders mee kunt kijken, kunnen niet door de beugel, las ik bij de NOS. Het Hof van Justitie oordeelde woensdag (zaak C-527/15) dat een mediakastje dat geleverd wordt met links naar illegaal aanbod zélf inbreuk maakt op het auteursrecht. Oh, en streamen uit illegale bron is inderdaad inbreuk op auteursrechten.

De uitspraak is het gevolg van een Nederlandse rechtszaak van stichting Brein tegen het bedrijf Filmspeler.nl, waarbij de discussie zich toespitste over de vraag allereerst of streamen wel onder het downloadverbod valt, en daarna of een link naar een illegale stream dan op zichzelf inbreuk op auteursrechten opleverde.

Downloaden uit illegale bron mag niet, zo weten we sinds 2014. Het Hof van Justitie bepaalde toen dat een kopie uit illegale bron niet toegestaan mag zijn, ook niet onder een “ruimhartige” thuiskopieregeling zoals wij die al decennia kenden. Maar vrijwel direct kwam toen de discussie: valt streamen onder dat verbod?

De voornaamste reden om streamen geen downloaden te noemen, is omdat er niet echt een kopie wordt gemaakt zoals die term altijd wordt bedoeld. Weliswaar staan er eventjes wat bits in je werkgeheugen, maar dat is een nogal tijdelijke kopie die alleen maar nodig is voor het gebruik van het werk. En de wet kent dan een uitzondering:

Onder de verveelvoudiging van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt niet verstaan de tijdelijke reproductie die van voorbijgaande of incidentele aard is, en die een integraal en essentieel onderdeel vormt van een technisch procédé dat wordt toegepast met als enig doel
a) de doorgifte in een netwerk tussen derden door een tussenpersoon of
b) een rechtmatig gebruik
van een werk mogelijk te maken, en die geen zelfstandige economische waarde bezit.

Het Hof concludeert nu vrij eenvoudig dat een stream uit illegale bron hier niet onder valt. Er is immers geen sprake van “rechtmatig gebruik”, die stream hoort niet online te staan dus kun je die niet rechtmatig gebruiken, dus is dit geen uitgezonderde (legale) tijdelijke kopie. Het is gewoon inbreuk. (Ja, dit is voorbeeld 481 van “als de rechthebbenden het niet leuk vinden dan mag het niet”.)

Dan de vraag of een mediaspeler inbreuk maakt op auteursrechten. Je zou zeggen van niet, de illegale streams (of downloads) staan immers niet op het kastje. Maar sinds het Sanoma-arrest van september vorig jaar weten we dat hyperlinks naar illegaal aanbod zélf inbreukmakend zijn, als de plaatser van de link wist of had moeten weten van het illegale karakter. En een commerciële plaatser wordt geacht dat te weten.

Het is dan ook geen enkele verrassing meer dat het Hof nu zegt, die hyperlinks in een kastje dat je verkoopt zijn inbreukmakend. Het kastje is immers commercieel bedoeld, het wordt verkocht. Dus wéét je (wordt je geacht te weten) dat die links er niet in mogen staan. Die kastjes mogen dus niet zo worden verkocht.

Een mediaspeler die enkel aangeleverde bestanden kan spelen (bijvoorbeeld vanaf een USB-schijf) valt hier uiteraard niet onder. Zo’n speler is niet voorgeprogrammeerd om illegaal aanbod te ontsluiten. Interessant wordt het nog als er in bijvoorbeeld de Play Store van Google een torrent-client staat, die mensen dan zelf moeten downloaden. Ik denk dat dat nog net kan, omdat de verkoper van het kastje geen invloed heeft op wat mensen uit de Play Store downloaden. Maar de koper mag dan uiteraard alleen legaal materiaal torrenten.

Arnoud

Mag je een Raspberry Pi verkopen die illegale streams kan streamen?

raspberry-pi-computer-chip-streamen-videoU verkoopt Raspberry Pi’s voor illegale streams, mag dat? Hee, dat vraagformat komt me bekend voor. In een rechtszaak van stichting BREIN tegen Raspberry Pi-verkoopsite Filmspeler.nl moet het EU-Hof oordelen of streamen uit illegale bron onrechtmatig is en of het verkopen van mediaspelers die linken naar sites met illegale streams ‘openbaarmaking’ is, zo meldde Computerworld onlangs. Sinds het downloadverbod is er discussie over streamen uit illegale bron, valt dat er nu onder of niet?

Het downloadverbod is eigenlijk geen expliciet verbod. Formeel komt het erop neer dat je een kopie voor eigen gebruik mag maken van een film, serie of muziek, maar alleen als je die uit een legale bron hebt verkregen. Hoewel onze wet die eis niet expliciet noemt, heeft het Hof van Justitie bepaald dat je dit er wel degelijk in moet lezen.

De wet noemt echter niet het concept ‘downloaden’ maar heeft het over het “maken van verveelvoudigingen”, kopieën van het werk. De techniek daarvoor is dus irrelevant. Of je nu een DVD ript of hem filmt met je telefoon, in beide gevallen maak je een verveelvoudiging en die mag dus alleen als je dat voor je eigen gebruik doet én je de DVD legaal gekocht, gehuurd of geleend hebt.

Valt een stream hieronder? Dat is ook een kopie zou je zeggen, hoewel hij een stuk minder permanent is dan een DVD. Maar vorig jaar oordeelde het Hof van Justitie dat een tijdelijke kopie in de browsercache géén verveelvoudiging is, omdat ze slechts “tijdelijk en van voorbijgaande of incidentele aard zijn en een integraal en essentieel onderdeel vormen van een technisch procedé”. Dat is welhaast de definitie van een stream. Alleen: die browsercachekopie wordt gemaakt van een legaal aangeboden bron, terwijl het hier gaat om een stream van iets zonder toestemming.

En valt een mediaspeler met voorgeconfigureerde hyperlinks naar illegale streams eronder? Dat is concreet de vraag die de rechtbank nu naar de juridische hulplijnhet Hof van Justitie stuurt:

[Of] er sprake is van een “mededeling aan het publiek” in de zin van die bepaling, wanneer iemand een product (mediaspeler) verkoopt waarin door hem add-ons zijn geïnstalleerd die hyperlinks bevatten naar websites waarop auteursrechtelijk beschermde werken, zoals films, series en live-uitzendingen, zonder toestemming van de rechthebbenden, direct toegankelijk zijn gemaakt?

Het gaat dus niet om los een kastje dat video’s kan streamen, dat is evident legaal. De kastjes hier zijn door de verkoper geconfigureerd om streams uit illegale bron te raadplegen, oftewel je zet het aan en je krijgt dat vermaledijde Popcorn Time keurig afgesteld voor je neus waar je kunt klikken en kijken. Is dat hetzelfde als een kopie op je server zetten?

De rechtbank vraagt er meteen bij of het uitmaakt dat je als consument zelf ook die add-ons zou kunnen installeren. Dat is wel een slimme; het zou wat raar aandoen als het gebruiksgemak van een apparaat bepaalt of het auteursrechten schendt. Tegelijkertijd: er zit ook een verschil tussen een kastje mét illegaal gekopieerde dvd en een kastje met “veel plezier met uw dvd-speler!”, dus ergens is de factor gemak toch juridisch relevant.

Het zal nog wel even duren voor het Hof antwoord geeft, hoewel er al diverse andere vragen liggen over ongeveer hetzelfde onderwepr. In de tussentijd blijf ik twijfelen. Ergens zie ik het verschil niet tussen streamen en downloaden, behalve dat je achteraf nóg een keer moet streamen en downloaden eenmalig is.

Arnoud

Valt streamen ook onder het downloadverbod?

moviestreamer-streamen-videoStreamen is en blijft volledig legaal, meldde deze vage site waar een lezer me op wees. Sinds kort hebben we een downloadverbod, althans is er geen mogelijkheid meer je download uit illegale bron als thuiskopie te rechtvaardigen. En sinds die uitspraak zie je nu overal streamingsites en dergelijke opduiken die pretenderen legaal te zijn. Maar hoe zit dat nu?

Het downloadverbod is een misleidende term. De wet noemt die term niet. In de Auteurswet vind je alleen de termen ‘openbaar maken’ en ‘verveelvoudigen’ terug, zeg maar aanbieden aan anderen en kopiëren respectievelijk. Die dingen mag je niet zonder toestemming, tenzij enkele uitzonderingen. Elke kopie van een werk is dus in principe verboden, ook als je dat op je eigen computer doet. Je zult een uitzondering moeten vinden in de Auteurswet om dit te mogen doen.

Een voorbeeld van zo’n uitzondering is het citaatrecht, waarmee je korte stukjes van een werk mag verveelvoudigen of openbaar maken als onderdeel van een aankondiging, bespreking, kritiek of vergelijkbaar gebruik in je eigen werk. Ook is er een recht een werk te parodiëren.

En omdat het niet zo wenselijk werd geacht dat gewone mensen thuis inbreuk op het auteursrecht zouden plegen als ze een liedje opnemen op cassette of overtypen met carbonnetje, is er de thuiskopie-exceptie ingevoerd. Die zegt, wie voor eigen oefening, studie of gebruik een verveelvoudiging maakt, pleegt geen inbreuk. Je mag die kopie niet verspreiden, dat is een openbaarmaking. En omdat het zo zielig was voor rechthebbenden dat alle radio-opnemers en carbonpapierovertypers geen extra kopie kochten, is de thuiskopievergoeding bedacht. Rechthebbenden krijgen een paar centen voor elke lege drager, gebaseerd op een schatting van de thuiskopietjes die daarop gemaakt zullen worden.

Bij die wetstekst stond dus niet dat die verveelvoudiging uit legale bron moest zijn. Ik ben er nog steeds niet achter waarom niet, mijn gok blijft dus dat daar gewoon niet aan is gedacht. Maar sinds begin jaren nul was de uitleg voor iedereen helder: yup, ook illegale bronnen vallen hieronder. Zo zei de minister ooit dat dit goed uitkwam omdat de consument niet kan zien of een bron legaal of illegaal is. Maar volgens het Hof van Justitie is het tegendeel helder: kom nou, de thuiskopie mag alleen voor legale bronnen gelden. En dat wordt nu uitgelegd als “het downloadverbod geldt per direct”, omdat je ons wetsartikel kúnt lezen als “alleen uit legale bron”. Dus dat moet dan maar de uitleg zijn. Ik blijf erbij dat dat gek is: als iedereen al ruim 14 jaar zegt dat het óók het illegale dekt, dan moet je toch iets aan de tekst doen om dat te veranderen?

Afijn. Streamen. Streamen is wat anders dan downloaden: bij streamen blijft er geen kopie op je harddisk achter, maar vervloeien de bitjes direct weer nadat ze gedecodeerd zijn. En tsja, als dównloaden dan verboden is dan geldt dat dus niet voor streamen, denken dan veel mensen. Maar nee. De wet kent niet als criterium dat de kopie permanent is. De enige vraag is óf je een kopie (verveelvoudiging) maakt.

En dat doe je: in het tijdelijk geheugen van je computer. Bij computerprogramma’s staat dat letterlijk in de wet (art. 45i Auteurswet): “het laden, het in beeld brengen, de uitvoering, de transmissie of de opslag” van een computerprogramma is een verveelvoudiging. Maar ik zou niet weten waarom dat voor andere digitale data niet zou gelden.

Er is een uitzondering voor tijdelijke reproducties (art. 13a Auteurswet), en het bestaan daarvan suggereert toch ook dat het normaal wél een verveelvoudiging is om een tijdelijke kopie te maken:

Onder de verveelvoudiging van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt niet verstaan de tijdelijke reproductie die van voorbijgaande of incidentele aard is, en die een integraal en essentieel onderdeel vormt van een technisch procédé dat wordt toegepast met als enig doel
a) de doorgifte in een netwerk tussen derden door een tussenpersoon of
b) een rechtmatig gebruik
van een werk mogelijk te maken, en die geen zelfstandige economische waarde bezit.

Maar die vereist “een rechtmatig gebruik” en bij een verveelvoudiging uit illegale bron is die er niet. Ik zie dus zo niet hoe je streaming als iets anders dan een verveelvoudiging kunt aanmerken. En als je die wilt maken, heb je een wettelijke grond nodig. En die is er niet meer, sinds het Hof dus zei dat het thuiskopie-artikel niet zo gelezen moet worden.

En dan gelijk een disclaimer: nee, ik word niet betaald door Brein om dit te zeggen. Ja, dat was een serieuze disclaimer. Sinds FTD en vooral sinds ik riep dat ondertitelen inbreuk is, hoor ik het verwijt dat ik een deep undercover Brein-agent ben. Ooit begin jaren nul gerekruteerd, langdurig als sleeper een dekmantel ontwikkeld en zo bezig van binnenuit de vrije informatiesamenleving (of zoiets) te saboteren conform de wensen van mijn puppet master. Eh. Wut.

De enige escape voor deze conclusie zou zijn als je zegt, nee, je verveelvoudigt per seconde steeds maar een héél klein stukje van het werk, maar nooit het gehele werk. Nu is ook een verveelvoudiging van een deel van een werk verboden, maar een fragment van één seconde voelt wel als iets te klein om je juridisch druk over te maken. Alleen, als je elke seconde 1 seconde kopieert dan voelt dat toch weer anders. En dan kom je toch ook weer uit bij het doel van het Auteursrecht: het is niet de bedoeling dat dit mag, dus mag het niet.

Update (19 augustus) de Reclame code commissie oordeelt dat reclame voor de DIT is TV Box misleidend en daardoor oneerlijk is in de zin van artikel 7 NRC. En dit artikel werd genoemd in de klacht, jeej.

Arnoud