HP wil goedkope inktpatronen alleen nog toestaan in duurdere printers

HP wil printers die ook inktcartridges van andere merken accepteren, duurder maken. Goedkopere printers gaan zulke cartridges voortaan blokkeren. Dat meldde Bright onlangs (dank, Vincent). Het bedrijf worstelt al geruime tijd met goedkopecartridgeconcurrentie, en heeft nu deze creatieve insteek gevonden om alsnog haar model van “goedkope printer terugverdienen met dure cartridges” goed te maken. Mag dat, is dan natuurlijk de vraag.

In het verleden hadden we diverse keren discussie over het weren van cartridges. Ik denk nog steeds dat dat in principe mag, mits het vooraf gemeld is als eigenschap van het product. De wet (art. 6:230m BW) eist dat de handelaar vooraf meldt:

de relevante interoperabiliteit van digitale inhoud met hardware en software waarvan de handelaar op de hoogte is of redelijkerwijs kan worden verondersteld op de hoogte te zijn

Nu gaat het hier om interoperabiliteit van hardware met hardware (tenzij je zegt dat het gaat om de software in de chip) maar dat lijkt me op dezelfde lijn te zitten qua belang. Dus is ook die informatie essentieel. Het moet dus op de doos staan of en in hoeverre de printer dit blokkeert. En bij online verkoop moet het in de productinformatie staan.

Aangenomen dat HP dit alleen doet bij nieuwe printers, zie ik er niet direct iets mis mee. Heel misschien wordt het problematisch als deze printerboer een machtspositie heeft. Dan gaan er vanuit het mededingingsrecht andere regels spelen en kan het zijn dat je anderen toe moet laten (tegen een redelijke vergoeding, dat wel). Ik heb nog steeds niet het idee dat dat zo is, HP is weliswaar een grote speler maar zeker niet de enige.

Zou HP dit via een softwareupdate pushen naar bestaande printers, dan wordt het een heel ander verhaal. Dát kan niet, want dan maak je achteraf een printer nonconform vanwege een beperking in functionaliteit die niet vooraf gemeld was.

Arnoud

HP kan blokkeren generieke inktcartridges niet met het octrooirecht afdwingen

Printermakers zoals HP hebben graag dat je hun originele cartridges gebruikt, maar vanwege de kosten willen veel mensen toch liever een merkloze (generieke) cartridge. Het is dan ook niet gek dat je vaak ziet dat namaak van cartridges op allerlei manieren wordt tegengewerkt door printermakers. Dat ondervond ook het Nederlandse bedrijf Digital Revolution, bekend van 123inkt.nl, dat al enige tijd in een geschil met HP is verwikkeld over het verkopen van eigen cartridges die passen in (en dus zouden moeten werken met) HP printers. De laatste stap in dit geschil is een uitspraak van de Hoge Raad, en wel eentje in het voordeel van Digital Revolution: het octrooirecht van HP op haar cartridges mag niet in de weg staan aan de verkoop van zulke cartridges.

HP heeft sinds 2007 een octrooi op een techniek voor printercartridges, die als ik het goed lees gaat over een protocol voor het herstellen van mogelijke foute informatie bij het uitlezen van een cartridge. Dat is van belang om te voorkomen dat een defecte cartridge tot fysieke schade aan de printer leidt. Dit protocol wordt uitgevoerd bij het plaatsen van een nieuwe cartridge.

Toevalligerwijs had je die techniek altijd nodig als je een cartridge wilde maken die werkt met HP printers, omdat die printers bij het niet volgen van het protocol concluderen dat de cartridge defect is, en hem dan weigeren. Digital Revolution had dus het protocol ingebouwd in haar cartridges, en kreeg toen het verwijt van octrooi-inbreuk naar haar hoofd.

In eerste instantie had de rechtbank het octrooi nietig verklaard. Er was een eerdere publicatie waarmee de uitvinding niet nieuw zou zijn. Dan kan er van inbreuk natuurlijk geen sprake zijn. In hoger beroep werd dat teruggedraaid, maar kreeg Digital Revolution via een andere route alsnog gelijk: als iemand een HP printer koopt, dan krijgt hij een impliciete licentie voor gebruik van dat protocol. Ook als dat via een cartridge van een derde gebeurt.

De Hoge Raad bevestigt nu dat laatste. Zij bevestigt wat het Hof al zei:

Aangezien degene die een HP printer aanschaft mag verwachten dat de printer normaal moet kunnen functioneren, moet die toestemming – behoudens bij de aanschaf van de printer overeengekomen beperkende voorwaarden, die niet zijn gesteld of gebleken – geacht worden zich tevens uit te strekken tot het gebruik van voor die printer geschikte cartridges die zelf geen inbreuk maken op enige productconclusie, zoals hiervoor is vastgesteld.

Het octrooi ging immers over printers die praten met cartridges, en niet apart over cartridges. Juridisch gezien maakt het nogal uit of een object zelf inbreuk maakt of ‘slechts’ ingezet kan worden om een inbreuk elders te verrichten.

Een mooie slag dus voor Digital Revolution, want in vrijwel alle gevallen is het de printer die het slimmigheidje (het protocol) uitvoert en de cartridge slechts een domme meewerkende partij. Daarmee is het dus in principe altijd de printer die de inbreuk maakt, en volgens de Hoge Raad is dat legaal wegens uitputting – als je een printer van HP koopt, mag je ook hun cartridge-validatie doen met zelf aangeboden cartridges.

Arnoud

123inkt mag huismerkcartridges voor HP-printers blijven verkopen

Het Nederlandse bedrijf 123inkt mag huismerkcartridges van HP blijven verkopen, las ik bij Tweakers. HP had geprobeerd de verkoop te blokkeren met een patent op een geheugenchip voor dergelijke cartridges, waarmee de printer niet-originele cartridges kan herkennen. Maar dat octrooi is door het Hof Den Haag grotendeels ongeldig verklaard, en 123inkt maakt geen inbreuk op wat er overbleef.

HP verzet zich al geruime tijd tegen de verkoop van huismerkcartridges met inkt voor haar printers. Een van de wapens in haar arsenaal is een octrooi op een inktcartridge die voorzien is van een geheugen met foutcorrectie-mechanisme. De foutcorrectiecode wordt na iedere keer printen aangepast (als ik het goed lees), en mede daardoor kunnen cartridges als echt van HP of niet worden gezien.

Als 123inkt eigen cartridges wil verkopen die door HP printers worden geaccepteerd, dan moest zij dus wel een dergelijke chip ook aanbrengen. En daardoor kon HP met haar octrooi in actie komen. Het arrest maakt daar echter korte metten mee; de belangrijkste claims uit het octrooi zijn ongeldig en op wat er overblijft, maakt 123inkt geen inbreuk.

De breedste claims op de cartridges sneuvelen omdat ze al bekend waren uit een ouder octrooi. Dat mag natuurlijk niet: een octrooi kan alleen geldig zijn als het iets nieuws en innovatiefs beschrijft. Een specifiek aspect bleef wel overeind, namelijk wat te doen als de cartridge geen update krijgt van de printer tijdens de communicatie. Dat was inventief, maar daar maakte 123inkt geen inbreuk op. Dat deel van de uitvinding werd namelijk in de printer uitgevoerd en niet in de cartridge.

Het octrooirecht kent ook de zogeheten indirecte inbreuk. Je verkoopt dan middelen waarmee iemand anders inbreuk kan plegen. Dat verweet HP ook aan 123inkt: die cartridges zouden bezitters van de printer aanzetten tot inbreuk. Maar ook dat accepteert het Gerechtshof niet. Wie een HP printer koopt, krijgt impliciet een licentie onder alle relevante HP octrooien die daarin zitten, dus ook dit octrooi. Een gebruiker van die printer mág dus gewoon die uitvinding toepassen, ook met niet-HP-chips.

Een mooie overwinning dus voor 123inkt, met name dat laatste stuk. Het bevestigt dat je als bezitter van een printer gewoon het recht hebt daar andere onderdelen in te steken, en dat een octrooi je daarin niet mag blokkeren.

Arnoud

Mag HP haar printers geen huismerkinkt meer laten accepteren?

hp-printer-inkt-cartridgeConsumenten melden op sociale media en aan de NOS dat apparaten van HP sinds dinsdag geen inkt meer accepteren van andere – meestal goedkopere – merken, las ik bij de NOS. De printers hebben een software-update gehad waarbij “iets gruwelijk mis is gegaan”, waardoor ze andermans cartridges niet meer accepteren. Vervolgens lees ik dat het “officieel bevestigd” is, met een marketingmeelbal omtrent innovaties en productveiligheid die ik hier niet ga herhalen. Oké, wat krijgen we nou. Mág dat?

Allereerst zou het voor mij nogal uitmaken of deze beperking achteraf erin gefietst wordt via een software-update. Ik zie niet hoe dát legaal is, dat is het achteraf eruit slopen van een essentiële feature en dat maakt het product nonconform. Dus gratis terugdraaien of je geld terug. Immers, het is vrij essentieel om te weten dat je printer kieskeurig is qua cartridges. De wet (art. 6:230m BW) eist immers dat de handelaar vooraf meldt:

de relevante interoperabiliteit van digitale inhoud met hardware en software waarvan de handelaar op de hoogte is of redelijkerwijs kan worden verondersteld op de hoogte te zijn

Nu gaat het hier om interoperabiliteit van hardware met hardware (tenzij je zegt dat het gaat om de software in de chip) maar dat lijkt me op dezelfde lijn te zitten qua belang. Dus is ook die informatie essentieel, en wie vervolgens een essentiële feature eruit sloopt, maakt het product nonconform.

Oh en het is een oneerlijke handelspraktijk ook om diezelfde reden. Immers wie zulke essentiële informatie (art. 6:193f lid b BW) niet geeft, pleegt een misleidende handelspraktijk en kan daarmee beboet worden door de ACM.

Maar goed, dat is achteraf. Als ze het vooraf keurig melden, dan zie ik er in principe juridisch niks mis mee. Er zijn genoeg producten die niet compatibel zijn met de concurrent. Dat is op zich niet erg, de markt lost dat vanzelf op. Als er behoefte aan is, dan verzinnen slimme handelaren iets dat toch compatibel kan zijn. En is er geen behoefte aan een alternatieve bron, dan is er juridisch dus ook geen probleem.

Soms is er wel een behoefte maar mag het juridisch toch niet. Meestal gaat het dan om intellectuele-eigendomsrechten zoals een patent (octrooi) of modelrecht, waarmee de fabrikant van het origineel kan verbieden dat anderen die compatibele producten maken. Een patent op je stekker is erg handig als anderen randapparatuur voor jouw computers willen maken, bijvoorbeeld. In de autobranche is herstel met generieke onderdelen bijvoorbeeld Een Ding, waar regelmatig met modelrechten (zeg maar patent op vormgeving) wordt geschermd en de wet ondertussen daar ook regels tegen kent.

In de ICT komt dit vaker voor. Het is namelijk daar mogelijk om een afscherming technisch in te bouwen, en dat is veel effectiever dan een juridische truc. Een patentrechtszaak is veel duurder en onzekerder dan een chip die “computer says no” zegt. En zoals gezegd, is dat dus legaal.

Heel misschien wordt het problematisch als de fabrikant een machtspositie heeft. Dan gaan er vanuit het mededingingsrecht andere regels spelen en kan het zijn dat je anderen toe moet laten (tegen een redelijke vergoeding, dat wel). Maar afgezien van die ene zaak over Microsoft haar Windows API’s ken ik geen relevante voorbeelden voor inktcartridges. Ik denk dat er dan toch wel een goed argument te maken is dat dit niet kan.

Alleen, kun je wel zeggen dat HP (of welke printermaker dan ook) echt een machtspositie op die markt heeft? Toegeven, het marktaandeel van HP is groot (dikke 40% van de markt), maar je kunt in principe zo naar een willekeurige hardwareboer en een ander merk printer kopen. Oké, de cartridges daar kosten ook per liter meer dan goud (of bloed, zo u wilt) maar het blijft een vrije keuze en er is vast wel een goedkope Aziatische printer. Dan zou voor mij ‘machtspositie’ niet helemaal kloppen.

De afhankelijkheid en de machtspositie ontstaan eigenlijk vooral vanuit de gewenning: je hébt nu eenmaal die HP printer dus dan koop je nu eenmaal HP cartridges, dat is logisch. Het is niet intuïtief om te zeggen, tien cartridges kosten meer dan de printer, dit is me te gek. Maar dat is geen juridisch argument. Dus ik denk dat als HP de update terugdraait voor bestaande printers en het met een duidelijke sticker meldt op nieuwe printers, er niets tegen te doen is.

Arnoud