Ontwerp Archives - Ius Mentis

Wie een website bouwt voor een klant, mag niet op grond van zijn auteursrecht eisen dat deze offline gaat tot de facturen zijn betaald. Dat vonniste de rechtbank Amsterdam vorige week. Een lastige uitspraak voor de praktijk want wat is er nu logischer dan met intrekking van een gegeven recht dreigen wanneer je je geld niet krijgt?

In deze zaak had een mediabureau een website ontworpen voor een opslagbedrijf. Het mediabureau had de auteursrechten behouden op de site, een veel voorkomende praktijk. En in dit geval gaf ze dat een stok om mee te dreigen: er stonden nog facturen open en als die niet snel werden betaald, zou de site op zwart gaan. De rechtbank bepaalt dat het mediabureau inderdaad de auteursrechten heeft. ook al heeft het opslagbedrijf teksten en afbeeldingen aangeleverd en het website-thema gekozen (kennelijk uit een set standaardthemes), uiteindelijk lagen de creatieve keuzes bij het mediabureau.

De website is door het mediabureau live gezet, ook al stonden er nog facturen open. Mocht men nu de aldus gegeven impliciete licentie (gebruiksrecht) tijdelijk intrekken? Nee, want daar staat niets over in het contract. De rechtbank maakt een analogie met het eigendomsvoorbehoud: als je een fysiek product verkoopt maar je wilt het kunnen terughalen bij wanbetaling, dan moet je de eigendom expliciet voorbehouden (art. 3:92 BW). En dat moet dus ook bij het opschorten van een gebruiksrecht of intrekken van een licentie wegens wanbetaling.

Wel woog mee dat een aantal facturen al wél waren betaald. Mogelijk dus dat de rechter de maatregel niet proportioneel vond gezien het resterende bedrag en daarom eiste dat de botte bijl expliciet in het contract had moeten staan. Als de wederpartij niets had betaald, had dit wellicht anders uitgepakt. Ook speelde mee dat de vordering betwist werd. Het voelt dan unfair (“misbruik van recht”) om je gelijk af te dwingen.

Zelf adviseer ik altijd om getrapte maatregelen door te voeren, bijvoorbeeld eerst de beheersaccounts beperken zodat de klanten nog wél bestellingen kunnen plaatsen en je bij bestellingdata kan, maar er geen nieuwe producten meer in de webshop kunnen. Als volgende stap gaat dan de database op alleen-lezen zodat er niets verloren gaat maar nieuwe klanten krijgen een storing. En daarna gaat de site voor klanten op zwart maar kan men nog wel bij de backend zodat noodgevallen nog afgehandeld kunnen worden maar de dienstverlening er verder toch aardig onder piept en kraakt. Of juist alleen de backend op zwart zodat de klant het niet merkt maar je wel een prikkel hebt om het snel op te lossen. Wellicht dat een dergelijke getrapte maatregel hier ook beter had gewerkt?

Arnoud

Ontwerpen voor websites kunnen zelf auteursrechtelijk beschermd zijn. Het overnemen van zo’n ontwerp is dus problematisch, zeker als je dat doet nadat je het ontwerp hebt gekregen bij een offerte van een websitebouwer. Dat blijkt uit een vonnis (met plaatjes, leuk!) van twee weken terug (via). Natuurlijk betekent dit niet dat elk schetsje van een menubalk, contentvlak en voettekst beschermd is, of dat men auteursrechten kan claimen op het idee “zet een zoekgleuf rechtsboven”.

Het bedrijf DPA was toe aan een nieuwe website, en het bedrijf More-In had op verzoek een offerte met voorstel voor een nieuwe layout uitgebracht. Een mooi ontwerp wat mij betreft, en dat vond DPA zelf ook, alleen was er “intern een kink in de kabel gekomen” (lees: geen budget) zodat men de offerte toch moest afwijzen.

Kan gebeuren, alleen gingen de wenkbrauwen bij More-In behoorlijk omhoog toen een half jaar later DPA een nieuwe site in gebruik nam. Want, vergelijk zelf eens:

De rechtbank merkt het ontwerp van More-In aan als een auteursrechtelijk beschermd werk. Natuurlijk kan More-In geen auteursrechten claimen op het idee van een logo linksboven, een groot menu links en een klein menuutje boven, of een kader met “laatste berichten” onder de hoofd-content. Maar de concrete specifieke manier waarop zij al deze designideeën uitwerkt tot één samenhangend geheel levert wél een auteursrecht op.

Met name deze items waren doorslaggevend:

het DPA-logo staat links bovenaan de pagina;
twee brede balken, onder en boven in beeld;
de bovenste brede balk is verdeeld in de verhouding 25%-75%, waarbij in het eerste deel de verschillende divisies van de DPA Group onder elkaar staan, en in het tweede deel foto’s van medewerkers zijn afgebeeld;
om de verschillende divisies loopt een dunne rode lijn, die aan de rechterkant “geopend” is, zodat een zigzag-effect ontstaat (hierna: de zigzaglijn) en die verspringt naar de pagina/ divisie die men op dat moment bezoekt;
boven de onderste balk is een roze balk/blok met daarin “Laatste publicaties” in rode letters met een rode streep eronder, en verder is het blok verdeeld in een aantal smallere tekstkolommen, waarbij de kopjes rood zijn en de tekst zwart;
de beurskoersen zijn onderaan de onderste balk weergegeven in rode en grijze blokjes;
een verdeling van het middelste deel van de pagina in drie kolommen, waarbij in de linkerkolom een keuzemenu staat, in de middenkolom tekst en in de rechterkolom twee afbeeldingen als button.

More-In vond dat hiermee haar zelfgekozen ‘designelementen’ uit haar ontwerp waren overgenomen. DPA verweerde zich door te stellen dat zij zelf hadden aangedragen wat er zoal op de site moest komen, zodat er geen sprake kon zijn van inbreuk op auteursrechten. Maar de rechtbank ziet geen van deze elementen terug in het originele ontwerp zoals aangedragen door DPA zelf. En dat bewijst dan meteen ook dat het ontwerp beschermd is: binnen het programma van eisen had DPA de ruimte bovengenoemde elementen zelf te bedenken en toe te voegen, dus er was ruimte voor creativiteit.

Als schadevergoeding moet DPA aan More-In ” 4.000 betalen, precies het bedrag van de post “Design concept ontwikkeling” van de offerte.

Arnoud

Tag: Ontwerp

Website klant op slot? Alleen met expliciet beding daarover!

Het auteursrechtelijk beschermde website-ontwerp