Wanneer mag ik websites van wanbetalers weggooien?

Een lezer vroeg me:

Wij zijn een hostingbedrijf en beginnen steeds verder te groeien. Nu lopen we af en toe tegen de situatie aan dat klanten niet meer reageren bij een verlenging en dus ook geen factuur betalen. Wij houden de boel dan netjes in de lucht, maar dat wordt steeds meer gedoe, zeker als er ook domeinnamen bij betrokken zijn. Wanneer mogen wij deze data en/of domeinnamen offline halen? En mogen ze worden gewist/opgeheven?

Wettelijk sta je als hoster in je recht als je na beëindiging contract (ook bij wanprestatie/wanbetaling) de data meteen wist. Natuurlijk moet je wel eerst het contract opzeggen (ontbinden) wegens de wanbetaling. In de praktijk moet er dus minstens een aanmaning de deur uit zijn gegaan (op papier) en moet de daarin genoemde termijn zijn verstreken.

Data bewaren na zo’n opzegging is erg netjes, maar je bent er dus niet toe verplicht. Doe je het wel, dan sta je in je recht als je een vergoeding vraagt voordat de klant die data krijgt. Ik zou wel aanraden de procedure daarover in de algemene voorwaarden op te nemen.

De domeinnaam nog een jaar aanhouden lijkt me een ander verhaal. Daar zitten voor de ondernemer kosten aan en dat kan oplopen als je groeit. Op zich kan het wel (met een vergelijkbare procedure in de algemene voorwaarden) maar het lijkt me hier net zo prima om deze gewoon te laten verlopen. De domeinnaam komt dan in quarantaine, waar de klant deze tegen een meerprijs uit kan halen. Dat is de geaccepteerde gang van zaken, en mensen moeten hem dan maar daaruit halen als ze zich bedenken en/of alsnog geld vinden.

Arnoud

Website klant op slot? Alleen met expliciet beding daarover!

gallery-website-templates.pngWie een website bouwt voor een klant, mag niet op grond van zijn auteursrecht eisen dat deze offline gaat tot de facturen zijn betaald. Dat vonniste de rechtbank Amsterdam vorige week. Een lastige uitspraak voor de praktijk want wat is er nu logischer dan met intrekking van een gegeven recht dreigen wanneer je je geld niet krijgt?

In deze zaak had een mediabureau een website ontworpen voor een opslagbedrijf. Het mediabureau had de auteursrechten behouden op de site, een veel voorkomende praktijk. En in dit geval gaf ze dat een stok om mee te dreigen: er stonden nog facturen open en als die niet snel werden betaald, zou de site op zwart gaan. De rechtbank bepaalt dat het mediabureau inderdaad de auteursrechten heeft. ook al heeft het opslagbedrijf teksten en afbeeldingen aangeleverd en het website-thema gekozen (kennelijk uit een set standaardthemes), uiteindelijk lagen de creatieve keuzes bij het mediabureau.

De website is door het mediabureau live gezet, ook al stonden er nog facturen open. Mocht men nu de aldus gegeven impliciete licentie (gebruiksrecht) tijdelijk intrekken? Nee, want daar staat niets over in het contract. De rechtbank maakt een analogie met het eigendomsvoorbehoud: als je een fysiek product verkoopt maar je wilt het kunnen terughalen bij wanbetaling, dan moet je de eigendom expliciet voorbehouden (art. 3:92 BW). En dat moet dus ook bij het opschorten van een gebruiksrecht of intrekken van een licentie wegens wanbetaling.

Wel woog mee dat een aantal facturen al wél waren betaald. Mogelijk dus dat de rechter de maatregel niet proportioneel vond gezien het resterende bedrag en daarom eiste dat de botte bijl expliciet in het contract had moeten staan. Als de wederpartij niets had betaald, had dit wellicht anders uitgepakt. Ook speelde mee dat de vordering betwist werd. Het voelt dan unfair (“misbruik van recht”) om je gelijk af te dwingen.

Zelf adviseer ik altijd om getrapte maatregelen door te voeren, bijvoorbeeld eerst de beheersaccounts beperken zodat de klanten nog wél bestellingen kunnen plaatsen en je bij bestellingdata kan, maar er geen nieuwe producten meer in de webshop kunnen. Als volgende stap gaat dan de database op alleen-lezen zodat er niets verloren gaat maar nieuwe klanten krijgen een storing. En daarna gaat de site voor klanten op zwart maar kan men nog wel bij de backend zodat noodgevallen nog afgehandeld kunnen worden maar de dienstverlening er verder toch aardig onder piept en kraakt. Of juist alleen de backend op zwart zodat de klant het niet merkt maar je wel een prikkel hebt om het snel op te lossen. Wellicht dat een dergelijke getrapte maatregel hier ook beter had gewerkt?

Arnoud

Mag ik een hosted dienst afsluiten bij wanbetaling?

Het lijkt vrij logisch bij een internetdienst: als de klant niet betaalt, dan sluit je de toegang tot de dienst af. Dat is immers het sterkste machtsmiddel dat je hebt. En aangenomen dat de klant die dienst belangrijk vindt (waarom betaalt hij er anders voor), zal hij dan snel alsnog over de brug komen met de achterstallige betalingen. Maar helemaal zonder risico is het niet.

De wet noemt het tijdelijk niet leveren van een dienst bij wanbetaling van de wederpartij ‘opschorten’. In principe ben je vrij in de keuze hoe je wilt opschorten, maar je moet daarbij wel altijd rekening houden met de redelijke belangen van de klant en de hoogte van de wanbetaling. De wet zegt dat “opschorting slechts toegelaten [is], voor zover de tekortkoming haar rechtvaardigt.” Het is niet aan te raden om de gehele dienstverlening naar de klant te staken als deze alleen de BTW op een factuur is vergeten te betalen. E-mail van zijn klanten laten bouncen is zelden verstandig. Uitgaande diensten (verzenden van mail bijvoorbeeld) kun je probleemloos wel gewoon blokkeren.

Ik raad altijd aan om een gefaseerd proces van opschorten te hanteren, en dat ook duidelijk in de voorwaarden op te nemen. Mijn standaardaanpak: eerst gaat de applicatie op read only, een week later worden gewone gebruikersaccounts geblokkeerd en een week daarna wordt de gehele applicatie ontoegankelijk. Door dit vooraf te melden én op een duidelijke en redelijke manier uit te werken, sta je sterk als de klant naar de rechter stapt en claimt dat je niet proportioneel hebt gehandeld.

De periode van opschorting mag je in principe laten lopen tot de klant zijn rekening heeft betaald. De klant moet echter gewoon zijn lopende verplichtingen blijven voldoen. Hij moet dus ook betalen voor de periode dat je de dienstverlening opgeschort hebt. Eventueel kun je ook af- of aansluitingskosten in rekening brengen. Maar ook hier geldt: dit moet wel redelijk zijn in de gegeven omstandigheden. Plus, het bestaan van dergelijke kosten moet in de voorwaarden zijn gemeld.

Opschorten is niet zonder risico: als achteraf blijkt dat dit niet terecht was, moet je de klant schadeloos stellen voor de periode dat de dienst niet te gebruiken was. Verwijzen naar de beperkte aansprakelijkheid uit je algemene voorwaarden gaat je niet helpen. Opschorten valt onder “opzettelijK” handelen en daarvoor mag je nooit je aansprakelijkheid uitsluiten.

Als zelfs opschorting geen zoden aan de dijk zet, zal de volgende stap opzegging van het contract zijn wegens wanprestatie. Ook dit middel moet in redelijke verhouding staan tot de wanbetaling. Maar dit middel is een stuk zwaarder, want je gaat nu onherstelbare dingen doen: het account afkoppelen, de dienst onbereikbaar maken en mogelijk zelfs data wissen.

Lastig is dat hier allemaal weinig over geregeld is in de wet. Data is niets dus als die weg is dan kun je als klant niets eisen. Dat voelt niet helemaal lekker, zeker niet als achteraf blijkt dat de reden voor afsluiting een misverstand of overmacht was. Ook hier dus: zorg voor een duidelijke procedure bij afsluiting en bewaar als het even kan de data totdat je zeker weet dat de klant weg blijft.

Arnoud