Tag: Straf

About Straf

Subscribe Feeds

Smartphones op school: streng verboden?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 69 reacties

Veel scholen worstelen met telefoons in de klas, las ik in NRC onlangs. Met onder meer diverse scholen met smartphoneverboden, en eentje die als ultieme sanctie een week de telefoon kan afpakken. Ondertussen krijg ik regelmatig mails van ouders (én leerlingen) die zo’n telefooninbeslagname willen aanvechten en hoe dat juridisch zit. Dus ja, hoe zit dat juridisch?

Het grote probleem vanuit juridisch perspectief is eigenlijk dat er nauwelijks iets geregeld is op dit gebied. De wet houdt het bij het vereiste dat er een reglement moet zijn de rechten en plichten van de leerlingen vastgelegd worden (art. 24g Wet voortgezet onderwijs) en dat daarin moet staan hoe handhaving van de goede gang van zaken binnen de instelling in zijn werk gaat.

In principe is een school vrij in hoe ze haar regels wil inrichten en hoe streng ze wil zijn met sancties. Veel meer dan dat een en ander redelijk en proportioneel moet zijn, eist de wet daar niet bij. Dus als een school zegt, de telefoon gaat uit als je het pand betreedt en mag pas weer aan als je de deur weer uit bent, dan is dat in principe legaal. Zeker omdat er -zie het NRC artikel- genoeg onderzoek is dat laat zien dat smartphones lessen en samenwerking op school kunnen verstoren.

Zou het mogen, wat ik verderop las: “De uiterste sanctie is dat de telefoon een nacht op school moet blijven”. Die betwijfel ik, dat die legaal is. Ik kan geen enkel redelijk argument bedenken waarom zo’n belangrijk en duur bezit van de leerling een nacht op school moet blijven (zelfs als het in een kluis is).

Maar het is lastig dit echt te onderbouwen, zeker als je in zware juridische termen als verduistering gaat gebruiken. Een school mag immers ook leerlingen verplichten het schoolplein op te ruimen (dwangarbeid, slavernijverbod), strafregels te schrijven (ook dwang) of zelfs na te blijven (vrijheidsberoving). Als dat mag, waarom zou tijdelijk inhouden van een telefoon niet mogen?

Of is een smartphone écht iets unieks en nieuws? Daar valt wat voor te zeggen, je doet er vandaag de dag zowat alles mee, van bankzaken tot communicatie met iedereen, het kopen van wat je nodig hebt en ga zo maar door. Dat middel dan afpakken zou dan eerder equivalent zijn aan de persoon zelf een nacht op school in sluiten, en dat is vrij evident onrechtmatig.

Arnoud

Wat mag een docent met telefoons van leerlingen?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 62 reacties

Een minderjarige lezer vroeg me:

Bij ons op school is het een populaire straf om telefoons in te nemen om van alles en nog wat. Bij bellen in de klas okee, maar het gebeurt ook wel als we gewoon iets te lang op het plein rondhangen. Of niet hard genoeg werken in het huiswerklokaal. Kan dat zomaar? En hoe lang mogen ze de telefoon dan bij zich houden?

Een school is bevoegd om sancties op te leggen om de goede gang van zaken op de school te bewaren. Zij mag zelf bepalen wat die sancties zijn, zolang ze maar redelijk en proportioneel zijn. Een week je telefoon kwijt omdat je kauwgum kauwt, is niet proportioneel, maar de hele dag je telefoon kwijt omdat je zat te sms-en onder de les is dat wel.

De op te leggen sancties moeten in het leerlingenstatuut zijn vastgelegd. Dit is een wettelijk voorgeschreven document (artikel 24g Wet voortgezet onderwijs), waarin de rechten en plichten van leerlingen moeten staan. Ook moet zijn toegelicht hoe “uitvoering wordt gegeven aan de bescherming van gegevens uit de persoonlijke levenssfeer”, oftewel hoe de school bij dit alles de privacy van de leerlingen gaat bewaren.

Er is geen rechtspraak over mobieltjes, of zelfs maar in het algemeen over onterechte straffen door een school. Wel zijn er uitspraken van diverse klachtencommissies. Deze zijn ingesteld op grond van die wet, maar kunnen geen bindende uitspraken doen. Er zijn een paar uitspraken over telefooninbeslagname, maar het is moeilijk daar een duidelijke lijn in te zien.

Ik denk dat je in 2012 wel mag stellen dat de mobiele telefoon op het voortgezet onderwijs een primaire levensbehoefte van de leerling is. Al in 2008 vond de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs werd in 2008 dat telefoons alleen tijdens schooltijd ingenomen mogen worden:

De samenleving is van dien aard dat door de Commissie aan de telefonische bereikbaarheid van de vo-leerling bij het verlaten van de school na zijn laatste uur een doorslaggevend belang wordt toegekend.

Innemen tijdens schooltijd is dus mogelijk. (Wat in de praktijk neerkomt op: ‘innemen gedurende één schooldag’.) Maar dan moet dat wel in het reglement van de school staan, en moet er een (algemene) beroepsmogelijkheid zijn voor het geval de leerling het oneens is met het innemen van zijn telefoon.

Een ingenomen telefoon moet natuurlijk veilig bewaard worden, en dat is dus niet de binnenzak of bureaulade van de docent. En de docent mag niet fysiek geweld gebruiken (ik zeg het maar even) om de telefoon in beslag te nemen. Hij mag alleen eisen dat het toestel wordt afgegeven, en gebeurt dat niet dan kan dat leiden tot schorsing van de leerling. Maar fysiek dingen uit handen trekken kan écht niet.

Helaas veel voorkomend is dat leerlingen rare of vervelende filmpjes of foto’s maken van schoolsituaties, medeleerlingen of docenten. Dit kan op zich prima in het leerlingenstatuut worden verboden, en als iemand wordt betrapt dan kan men op die grond ingrijpen. De regels kunnen zelfs bepalen dat zulke foto’s of filmpjes moeten worden gewist.

De Landelijke Klachtencommissie Onderwijs vond het niet meer dan normaal dat als een leerling een ‘verboden’ filmpje niet wil wissen, de docent dat even doet:

Dat verweerder vervolgens de gewraakte filmpjes wilde verwijderen toen klaagster daarmee in gebreke bleef, acht de Commissie niet meer dan redelijk en in het geheel niet strafbaar, zoals door klaagster is gesteld.

Ik vind dat best opmerkelijk, want de politie mag dat niet – je wist immers zo het bewijs en zet daarmee de betrokken leerling op forse achterstand bij een klacht. En de docent natuurlijk ook: als de leerling stellig volhoudt dat iets heel anders is gewist, wat ga je dan zeggen als docent?

Als je gaat zoeken op leerlingenstatuten over mobiele telefoons dan kom je best aparte dingen tegen trouwens. Scholen die mobieltjes compleet verbieden, die het maken van foto’s behandelen als strafbaar feit (wat het niet is) en scholen die een telefoon twee weken innemen als ie aan blijkt te staan vóór 15:40 op een schooldag (“Er vindt geen restitutie van abonnementskosten of sim-kaart plaats.”). Zouden ze die regels ook aan leraren opleggen?

Arnoud