Oeps, ik heb per ongeluk de iTunes voorwaarden geaccepteerd!

macbook-play-pauseEen lezer vroeg me:

Ik heb een MacBook met op het toetsenbord een play/pause-knop. Wanneer ik deze (al dan niet per ongeluk) indruk, wordt iTunes gestart. Ik heb nooit de voorwaarden van iTunes geaccepteerd, omdat ik andere software gebruik voor het luisteren naar muziek, derhalve wordt mij eerst gevraagd of ik de voorwaarden wil accepteren. Ik weigerde dit, waarna het scherm direct weer tevoorschijn kwam. Als techneut wist ik wel hoe ik iTunes snoeihard kon afschieten, maar ik kan me voorstellen dat andere gebruikers na een aantal keer de voorwaarden accepteren met het enkele doel om iTunes te kunnen afsluiten. Is in die situatie een rechtsgeldige overeenkomst tot stand gekomen?

Een overeenkomst komt juridisch gezien tot stand doordat partij A een aanbod doet dat partij B aanvaardt. Het maakt in principe niet uit hoe aanbod of aanvaarding worden gedaan of gecommuniceerd. Een door twee partijen ondertekend stuk papier is net zo bindend als een mondeling “ja oké” of een klik op een akkoordknop.

Aan een per ongeluk gegeven aanvaarding zit je niet vast. Je moet juridisch gezien wel de wil hebben gehad dat aanbod te aanvaarden. Alleen: hoe weet je wederpartij dat? Het is wel erg makkelijk om achteraf te zeggen “oh sorry dat had ik niet bedoeld”.

De Nederlandse wet lost dit op met de zogeheten wilsvertrouwenleer (art. 3:35 BW. Als de wederpartij er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat wat je deed een uiting van jouw wil was, dan zit je eraan vast. Klikken op ‘akkoord’ is een uiting van een wil (je wilt akkoord gaan). De vraag is dan dus: mag Apple erop vertrouwen dat jij werkelijk dat wilde?

Het probleem met die knop is dat er nauwelijks een nuance aan te brengen is: je drukt erop, of niet. Ik zie dus twee mogelijkheden. De ene is dat je zegt, dit is bindend want je moet maar uitkijken waar je op klikt. De tweede is dat je zegt, dit is niet bindend want Apple moet maar beseffen dat veel mensen dit eigenlijk niet willen en/of niet snappen.

Ik neig zelf naar het tweede standpunt, want het wordt wel érg makkelijk zo om mensen aan allerlei voorwaarden te binden. En vandaag de dag is het nauwelijks nog verdedigbaar (vind ik) om te zeggen dat mensen elke set voorwaarden rustig lezen, eventueel juridisch advies inwinnen en dan welbewust op akkoord klikken.

Jullie?

Arnoud

Ik wilde een nieuw toetsenbord en kreeg een lege harde schijf!

keyboardEen lezer vroeg me:

Onlangs was van mijn laptop, drie maanden na aanschaf een toets afgebroken. Na reparatie bleek dat de reparateur alle Linux software en verdere software omgeving van de PC verwijderd had zonder toestemming hiervoor te vragen. Het heeft drie volle dagen geduurd voordat ik (als ICT professional) weer alles hersteld had.

Een reparateur moet zoals dat heet de “zorg van een goed opdrachtnemer” in acht nemen (art. 7:401 BW). Dat is een open norm, en je moet die invullen aan de hand van alle feiten van het geval: wat was de opdracht, wat voor oplossingen lagen voor de hand, welke veiligheidsmaatregelen had hij kunnen nemen, en ga zo maar door. Er zijn dus geen harde regels à la “reparateur móet backups maken” of “met handtekening klant mag alles”.

Het is goed denkbaar dat een pc zodanig stuk is dat wipen/herinstallatie de enige optie is. In deze context kan ik me dat heel moeilijk voorstellen: een kapotte toets lijkt me iets dat je prima kunt vervangen zonder aan de harddisk te hoeven komen. Dus dit voelt als nodeloos uitgevoerd.

Mogelijk dat er een dieper defect zat waardoor het wissen van de harddisk nodig was, maar dan gaat de opdrachtnemer buiten de opdracht “herstel het toetsenbord” en dat vereist wel apart overleg. En “ik wil op Windows kunnen werken bij het repareren” is natuurlijk geen enkele grond om Linux eraf te gooien. Als je niet met de klant zijn apparatuur kunt omgaan, dan moet je de opdracht teruggeven.

Sommige reparateurs werken met disclaimers of vrijwaringsbriefjes waar dingen op staan als “Klant geeft toestemming voor elke mogelijke handeling” of “Bedrijf is niet aansprakelijk voor dataverlies, ongeacht oorzaak”. Die laten ze dan de klant tekenen, en dan denken ze een vrijbrief te hebben voor alles waar men zin in heeft.

Dat werkt niet: die wettelijke zorgplicht houd je altijd. Zeker als het gaat om acties die losstaan van het eigenlijke reparatiewerk (de opdracht) kun je écht niet zomaar dingen gaan doen, ook niet met een vrijwaring. Een vrijwaring kan wél zin hebben als je bijvoorbeeld gevraagd wordt iets te doen met groot risico van dataverlies. Dan heb je het overlegd met de klant, snapt hij het risico en aanvaardt hij dat. (Ik houd me aanbevolen voor voorbeelden. Een half-kapotte harddisk die moet worden gebackupt?)

De volgende vraag is dan natuurlijk, kun je deze reparateur aansprakelijk stellen voor je schade? Ja, in principe wel. Ook als de algemene voorwaarden zeggen van niet, want dit riekt naar grove nalatigheid – welke gemiddelde reparateur gaat een harddisk wissen als hij een toetsenbord moet repareren? Grove nalatigheid mag je niet in algemene voorwaarden uitsluiten van aansprakelijkheid.

Wel is de vraag wat de schade nu is. De gemiste data? Ja, maar waarom is daar geen backup van? Is dat neit ook de verantwoordelijkheid van de klant, zijnde een ict-professional? Die vraag zie ik heel vaak bij ict-geschillen en ik blijf hem lastig vinden. Je wéét toch dat je alles moet backuppen, dus hoe kan het dan zijn dat je drie dagen bezig bent met herstel?

Arnoud