Heeft die consent-balk van Teams bij video-opnames ook maar enige betekenis?

Via Twitter:

als tijdens een videooverleg de organisator ‘opnemen’ aanzet dan lijkt dit me geen AVG-conforme manier om toestemming omdat die ‘vrijelijk’ gegeven moet worden.
Ik verbaas me ook regelmatig over dat balkje bovenin de meeting, met de tekst “This meeting is being recorded. By joining you are giving consent for this meeting to be recorded.” Eh nee, zo werkt het niet. Maar dit is dan weer zo’n ding waar het gewoon zo gaat en we dat met een zucht accepteren. Het lijkt wel het digitale equivalent van dat “de directie stelt zich niet aansprakelijk”-bordje (waar ik nog steeds meer voorbeelden van zoek, trouwens) te worden.

Inderdaad valt het opnemen van zakelijke meetings onder de AVG. In theorie zou het kunnen dat iemand dit voor strikt persoonlijk gebruik opneemt, maar laten we even uitgaan van een zakelijke meeting en een organisator die structureel opneemt en dat in bijvoorbeeld het zaakdossier opneemt.

Met toestemming van je deelnemers mag dat natuurlijk. Alleen: die moet vrijelijk worden gegeven, en bovendien met een actieve handeling. “Door daarnet het gesprek binnen te komen, heeft u toestemming gegeven” is daarbij een tikje laat. Die tekst had vóór het binnenkomen getoond moeten worden om überhaupt in aanmerking te komen voor de kwalificatie van toestemmingsvraag. Maar ik heb nog geen enkele meeting gehad waarbij Teams voorafgaand aan het binnenkomen me meldt dat er opgenomen gaat worden. Raar.

Zonder toestemming een meeting opnemen ligt lastig. Het kan wel: als de opname noodzakelijk is voor het werk, bijvoorbeeld voor collega’s die terug moeten kijken, dan zie ik het wel als legaal. Of als een organisatie een groot belang heeft bij de opname, de videoregistratie van een jaarvergadering wellicht als bewijs van wat er afgesproken is. Hoewel je natuurlijk daar meteen tegenover kunt stellen dat er ook notulen zijn, dus waarom moeten mensen de hele vergadering terugkijken?

(Dat laatste is de innovatieparadox uit de AVG: nieuwe dingen mogen eigenlijk nooit, want er is een bestaand oud ding dat eigenlijk net zo goed is. Dus er is geen noodzaak. En als er geen bestaand ding is dat je vervangt met je nieuwe ding, dan is het hoog risico of geen nut, dus ook geen noodzaak.)

Arnoud

 

Waarom zou je een videoconferentie of elearning mogen opnemen van de AVG?

Een lezer vroeg me:

Sinds de coronacrisis zitten we met z’n allen massaal in videovergaderingen, maar ook werkoverleg en online trainingen (elearning). Het valt me op dat de organisatoren dat vaak opnemen, en ik vroeg me af of dat wel in de haak is? Dat gebeurde bij ‘ouderwetse’ vergaderingen of trainingen ook lang niet altijd, dus echt nodig lijkt het niet. En toestemming wordt zelden gevraagd. Kun je hier je juridisch licht eens over laten schijnen?
Het gebruik van videotools voor overleg, kennisoverdracht en vergaderen is natuurlijk alomtegenwoordig, maar roept ook veel vragen op. Ik denk dat je in het algemeen wel kunt zeggen dat je daaraan moet meedoen, als het onderwerp van het overleg of de meeting sowieso al een verplicht nummer voor je was.

Het is al discutabel of je verplicht kunt worden je camera aan te zetten. Jezelf in beeld brengen is heel wat anders dan alleen maar meeluisteren. Ik zie daar niet meteen het nut van in, tenzij het bijvoorbeeld (in de context van een training) gaat om een oefening of presentatie. Dan wil je vaak ook zien hoe iemand het brengt of het doet, en dan is video dus essentieel.

Het opnemen van een overleg of training kan handig zijn, zeker bij elearning waarbij niet iedereen op hetzelfde tijdstip aanwezig kan of wil zijn. Dan kun je de opname achteraf terugkijken. Ik denk dat dát prima te rechtvaardigen is als een eigen belang (dat van de organisator en/of de deelnemers), mits je maar zorgt dat de opname dan ook echt alleen voor terugkijken wordt ingezet. Niet delen dus met derden, en wissen nadat de cursus is afgelopen.

Bij een vergadering vind ik dit iets minder logisch, is er werkelijk iemand die een vergadering wil terugkijken? Je zou zeggen dat notulen (of liever nog een actielijst) genoeg zijn om de essentie van de vergadering te achterhalen.

Dan heb je nog grapjassen die denken dat je onder de grondslag toestemming werkt, omdat je videoconferencingtool bovenin de uitzending zegt “Door deel te nemen geeft u toestemming voor opname”. (Ja ik kijk naar jou, Microsoft Teams.) Dat heeft natuurlijk nul betekenis die tekst, want dat is niet hoe toestemming onder de AVG werkt. Maar zelfs als er wél rechtsgeldig toestemming is: die kan de deelnemer op ieder moment intrekken, zonder gevolgen en zonder beperkingen (“nee sorry Jaap, je intrekking kan pas als hoofdstuk 3 klaar is”). Nogmaals, wie denkt op toestemming te kunnen varen, die schendt de AVG – of heeft een nieuwsbrief.

Arnoud