Overheden verzamelen op grote schaal tweets zonder gebruikers te informeren

| AE 13617 | Privacy | 40 reacties

Overheidsinstanties zoals het ministerie van sociale zaken, de Belastingdienst en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) verzamelen op grote schaal tweets over onder andere hun beleid zonder Twittergebruikers hierover te informeren. Dat meldde Security.nl onlangs op gezag van onderzoek door AG Connect en Trouw. Het gaat om sentimentanalyse, data-analyse waarbij bakken met tweets zeg maar als “positief” of “negatief” worden gelabeld zodat je kunt zien hoe je beleid valt bij de mensen. Ook hier heerst dus die misvatting dat dat mag omdat Twitter openbaar is. Kunnen we eens ophouden met “ja maar openbare bron” als argument?

Het idee achter sentimentanalyse is dat je op basis van grote datasets de werkelijkheid kunt meten, en dat dat een stuk goedkoper/makkelijker is dan steeds een enquête eruit doen of 1200 Nederlands bellen. Waar zeker wat in zit, en we hebben ook genoeg tools (zoals van Microsoft) die op basis van statistische tekstanalyse kunnen zeggen of een tweet over een onderwerp gaat en daar dan positief of negatief over is. Dat kun je dan over de tijd meten, groeperen naar locatie van gebruikers (Randstad versus de provincie, bijvoorbeeld), groei of daling signaleren en ga zo maar door.

Punt is natuurlijk wel, dat begint allemaal bij een enorme verzameling berichten van Twitter. En tweets (met Twitternaam) zijn nu eenmaal persoonsgegevens en dus valt het verzamelen en tot sentimenten omturnen van die gegevens onder de AVG. Mag dat? Ja, in principe wel: dit is een vorm van wetenschappelijk en statistisch onderzoek en dat kun je binnen de grondslag van het gerechtvaardigd belang (art. 6 lid 1 sub f AVG) prima rechtvaardigen. (Ook bij overheden, omdat dit niet gaat om uitoefening van een publiekrechtelijke taak.) Toestemming van de twitteraars is dus niet nodig.

Wat wél nodig is, is dat mensen worden geïnformeerd over dit verdere gebruik. Dat staat gewoon in de AVG, en is iets dat altijd moet bij data harvesting. Ik geef toe dat dit bij een klantanalyse wat makkelijker is, daar zet je het in je privacyverklaring of je stuurt een update in het portaal. Bij dit soort gebruik van Twitterdata is er maar één manier en dat is iedereen een tweet sturen (DM’s sturen kan niet altijd). Daar zouden we gek van worden als iedereen dat deed, maar dat is voor een individuele organisatie niet disproportioneel of onmogelijk. (Bij data-verzameling met een drone of sensoren op straat is het natuurlijk een ander verhaal qua complexiteit, dus dan is een bordje of banner genoeg.)

Ik zie in de reacties her en der boosheid met het argument “kom op, Twitter is openbaar en iedereen doet het”. Dat laatste is vast waar, maar verandert niets aan het punt dat de makkelijke toegankelijkheid van de bron géén argument is onder de AVG. Je bent niet vogelvrij omdat men kan scrapen zonder ingewikkelde contracten of toelatingsprocedure. En vanuit juridisch perspectief zou dat ook heel raar zijn, dat het legaal is om iets te doen omdat het heel makkelijk is, en dat alleen bij moeilijk scrapen je mensen zou moeten gaan informeren of zo?

Arnoud

 

Toezichthouder: cookiepop-ups advertentie-industrie in strijd met AVG

| AE 13144 | Ondernemingsvrijheid, Privacy | 19 reacties

De cookiepop-ups waar zeer veel websites gebruik van maken voor het plaatsen van trackingcookies zijn in strijd met de AVG, zo heeft de Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) bepaald. Dat meldde Security.nl vorige week. De websites maken gebruik van het Transparency and Consent Framework (TCF) van het Interactive Advertising Bureau Europe (IAB Europe), de branchevereniging voor de advertentie-industrie. Die heeft natuurlijk vanaf het begin duidelijk aangegeven dat dit de manier is om AVG-compliant real time bidding te doen voor advertenties, dus dat zal een forse tegenvaller zijn geweest.

Het TCF is een kader voor Real Time Bidding op advertentieruimte. Het idee is dat als je op een website komt met advertentieruimte (zoals een banner), een hele sloot bedrijven (denk een kleine duizend) hun waarde voor jouw bezoek met elkaar vergelijken (ik bied 2 cent, ik bied 1 cent maar heb betere targeting) zodat de website de best passende gebruikerservaring kan bieden.

Punt is dat je daarvoor toestemming nodig hebt, want voor zulk tracken en profileren kom je onder de AVG niet weg op een andere manier. Security.nl legt uit:

Het TCF vergemakkelijkt, via het Consent Management platform of CMP, het vastleggen van de voorkeuren van gebruikers. Deze voorkeuren worden dan opgeslagen in een “TC string”, die wordt gedeeld met de organisaties die deelnemen aan het OpenRTB-systeem, zodat zij weten waarvoor de gebruiker toestemming heeft gegeven of waartegen hij bezwaar heeft gemaakt.
Dat is dus een probleem in België:
De verwerking van persoonsgegevens (bijv. gebruikersvoorkeuren vastleggen) onder de huidige versie van het TCF is niet in overeenstemming met de AVG, wegens een inherente inbreuk op het beginsel van behoorlijkheid en rechtmatigheid. Men vraagt mensen om hun toestemming te geven, terwijl de meesten van hen niet weten dat hun profielen dagelijks talloze keren worden verkocht om hen aan gepersonaliseerde advertenties bloot te stellen.
Wat natuurlijk precies is dat iedereen in de industrie eigenlijk wel wist. Het komt terug op het algemene punt: zeg je “oh ja leuk, ik wil dat 1500 techbedrijven profielen van me opbouwen om advertenties te matchen nadat ze mijn data hebben gecorreleerd met aangekochte vage bestanden” of “donder op met je cookies ik wil het nieuws lezen”. De GBA zegt nu “dat laatste” en in juridische taal noemen we dit dan een non-AVG-compliant toestemming.

Het is wel een beetje de “hou maar op met je website”-week zo lijkt het: geen Analytics, geen Google Fonts, geen cookietoestemming meer. Toeval denk ik dat die uitspraken tegelijk komen, maar het is wel een duidelijk signaal: het recht loopt traag, maar als het eenmaal loopt dan moet je écht aan de bak.

Arnoud

Duitse website veroordeeld voor doorgeven ip-adres bezoeker via Google Fonts

| AE 13140 | Ondernemingsvrijheid, Privacy | 43 reacties

Een Duitse rechtbank heeft een Duitse website veroordeeld voor het zonder toestemming doorgeven van het ip-adres van een bezoeker aan Google door middel van Google Fonts. Dat meldde Security.nl afgelopen maandag. De klagende bezoeker krijgt 100 euro schadevergoeding. Volgens de rechter heeft de website geen gerechtvaardigd belang, aangezien Google Fonts ook lokaal is te gebruiken waarbij er geen ip-adres van bezoekers naar Google wordt gestuurd. Exit Google Fonts?

De dienst Google Fonts is bedoeld om website-eigenaren makkelijker mooie lettertypes te kunnen laten serveren. Natuurlijk kan iedereen eigen fonts op de eigen site zetten, maar dan blijf je downloaden. Google zet ze centraal neer (fonts.googlea.com), en dan onthoudt je browser welke fonts al gedownload. Dat scheelt, en als er updates zijn (een ontbrekend karakter, een nieuwe emoji, noem maar op) kan dat op één plek doorgevoerd.

Nadeel: je browser maakt dan verbinding met een site van Google, waardoor die je IP-adres te pakken krijgt. En -als ik even snel in mijn eigen cookiejar kijk- ook analyticscookies en andere gezellige trackers, die ongetwijfeld gecombineerd zijn met mijn Google-profiel en ander online gedrag. Dit ter verbetering van de gebruikerservaring, veronderstel ik.

Dit is dus een probleem, om dezelfde reden als waarom Google Analytics een probleem is. Als website forceer je zo dat mensen hun persoonsgegevens (IP-adres en/of cookie) naar Amerika gaan. En hier is er ook een eenvoudig alternatief, aldus de rechtbank: je mag die fonts gewoon lokaal hosten. Je hebt dan wel een beetje overhead en extra downloads, maar toen ik dat schreef twee alinea’s terug zat ik ondertussen te Netflixen met Spotify aan én een AI model te renderen dus ik twijfelde al of ik dat nog wel een serieus argument vind in 2022.

De rechtbank bevestigt nog eens dat een IP-adres een persoonsgegeven is, ook als het “maar” dynamisch is. Gecombineeerd met datum en tijd is het gewoon het adres van een persoon – de netsurfer – en zeker voor Google, die het zo kan koppelen aan nog veel meer gegevens. En dat alles dus zonder toestemming en zonder goede reden (gerechtvaardigd belang).

In de comments bij Security.nl wordt gewezen op moderne beveiligingsmaatregelen in Firefox, waarmee je sowieso al niet meer profiteert van centrale opslag: fonts worden opnieuw opgehaald vanaf de Google-site bij iedere nieuwe site, zodat er niet één centraal overzicht komt voor de beheerder van de Google Fonts site. Wat dus specifiek bij Google niet werkt, maar bij andere meegluurders wel.

De 100 euro is een interessante opsteker voor de vele AVG-schadeclaimverzoekers. Heel hard wordt het niet onderbouwd:

The amount of the claimed damages is appropriate in view of the seriousness and duration of the infringement and is not challenged by the defendant.
Oftewel, “mja dat klinkt niet onredelijk en ik hoor ook geen serieus bezwaar van de website-eigenaar”.

Arnoud

Kun je via algemene voorwaarden je auteurs- en persoonlijkheidsrechten afstaan?

| AE 12983 | Ondernemingsvrijheid | 29 reacties

Een interessante op het forum van Security.nl: “Bij ons in het dorp heeft een bedrijf diverse uitjes, dit is te boeken voor een groep. Van escaperoom, kinderfeestjes tot aan Wie is de Mol. Maar nu staat er in de Algemene voorwaarde dit: 7.5 Mogelijk zullen beeld- en/of geluidsopnamen worden gemaakt van het evenement en de deelnemers en… Lees verder

Oostenrijks hof vraagt EU-hof of Facebook met gebruikersdata GDPR ‘ondermijnt’

| AE 12801 | Ondernemingsvrijheid, Privacy | 9 reacties

Het Oostenrijkse Hooggerechtshof heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie gevraagd of Facebook juridisch gezien wel gebruikersdata mag verwerken. Dat las ik bij Tweakers. De vraag draait om het verschil tussen toestemming en een contract als grondslag om persoonsgegevens te mogen verwerken. Sinds de AVG van kracht is, houdt Facebook namelijk vol dat… Lees verder

Kan iemand mij uitleggen waarom ik het gerechtvaardigd belang van anderen aan en uit kan zetten?

| AE 12691 | Ondernemingsvrijheid | 10 reacties

Via Reddit: Al een tijdje krijgen we in de koekjesschermen een andere keuze. Het gaat niet alleen meer om waar ik toestemming voor geef, maar ook om gerechtvaardigd belang. … Wat ik niet snap, is waarom ik dan in de cookiebanner naast de toestemmingsvraag ook een vraag krijg over legitiem belang. Er staat legitiem belang en… Lees verder

Heeft die consent-balk van Teams bij video-opnames ook maar enige betekenis?

| AE 12255 | Ondernemingsvrijheid, Privacy | 29 reacties

Via Twitter: als tijdens een videooverleg de organisator ‘opnemen’ aanzet dan lijkt dit me geen AVG-conforme manier om toestemming omdat die ‘vrijelijk’ gegeven moet worden. Ik verbaas me ook regelmatig over dat balkje bovenin de meeting, met de tekst “This meeting is being recorded. By joining you are giving consent for this meeting to be… Lees verder

Waarom hebben alle cookiepopups ineens een legitiem belang?

| AE 12221 | Privacy | 13 reacties

Een lezer vroeg me: Sinds een tijdje valt me op dat allerlei cookiepopups niet alleen om toestemming vragen, maar ook opties aanbieden onder het kopje “legitiem belang”. Vaak kun je die opties niet uitzetten, maar soms wel alleen heet dat dan “bezwaar”. Wat is dit in vredesnaam? Wie dit heeft bedacht, weet ik ook niet,… Lees verder

Mag de horeca gasten weigeren die geen naam en contactgegevens willen geven?

| AE 12137 | Ondernemingsvrijheid, Privacy | 33 reacties

Horecagelegenheden mogen gasten die geen naam en contactgegevens willen geven niet weigeren, las ik bij Security.nl. Dit blijkt uit een bericht van Koninklijke Horeca Nederland in reactie op de nieuwe maatregelen voor de horeca in de strijd tegen corona. Een van die nieuwe regels is dat iedere horecatent moet werken met reserveringen, ook als het… Lees verder

Moet ik nog zeggen dat die ondergoedfotoapp van Albert Heijn van de AVG niet mag?

| AE 11634 | Ondernemingsvrijheid, Privacy | 28 reacties

Winkelpersoneel van Albert Heijn is binnenkort in nieuwe bedrijfskleding te zien. De maat zou worden bepaald door foto’s in ondergoed. Dat las ik bij NRC (dank, vele tipgevers, ook voor dit gedicht). De foto’s worden – als ik het goed begrijp – door een AI geanalyseerd om zo de best passende maat te weten te… Lees verder