Afgeschermde Hyve is toch openbaar!

Op een afgeschermde Hyvespagina een opmerking plaatsen kan smaad zijn, ook als er maar een man of twintig toegang heeft tot die Hyve. Dat blijkt uit een arrest van het Gerechtshof Leeuwarden van vorige week. Dit bevestigt het vonnis van de politierechter van vorig jaar in deze zaak. Ik klaagde toen dat het vonnis niet gepubliceerd was, maar gelukkig publiceert het Hof haar arrest wel.

De opmerking in kwestie kwam neer op “ik moet mijn kind meegeven aan een pedo”, waarmee de plaatser haar ex-partner bedoelde. Zo’n opmerking is eigenlijk altijd smaad, maar hier speelde dus de juridische kwestie of deze vrouw wel de vereiste “ruchtbaarheid” wilde geven aan de opmerking. Smaad is namelijk alleen strafbaar als er ruchtbaarheid wordt gegeven, als de opmerking “ter kennis van het publiek” wordt gebracht of dat in ieder geval je bedoeling was. Volgens de Hoge Raad wordt met “publiek” een relatief brede kring van betrekkelijk willekeurige derden bedoeld.

Het Hof bepaalt nu dat zo’n afgeschermde Hyve ook telt als zo’n relatief brede kring, zodat uitlatingen die daar staan ook onder smaad kunnen vallen.

Het betrof immers niet een beperkt aantal geadresseerden die -zoals de raadsman de vergelijking maakt- in de beslotenheid van de huiskamer vertrouwelijke informatie krijgt toevertrouwd. In het onderhavige geval gaat het om een in potentie ruimere kring van personen, die kennelijk naar eigen inzicht en zonder enige restrictie over de uitlatingen mocht beschikken, waarbij daarnaast een verdere verspreiding van de gewraakte tekst door de oorspronkelijk geadresseerden -gezien de aard van de beschuldiging- voor de verdachte niet alleen in theorie voorzienbaar was maar ook op voorhand feitelijk te verwachten viel.

Het is jammer dat geen aandacht werd besteed aan de lijn die de rechtbank Amsterdam vorige zomer inzette. De rechtbank oordeelde toen dat je op een besloten forum niet voor het publiek spreekt, in een kennelijke poging het grondrecht vrije meningsuiting eens wat nadrukkelijker neer te zetten. In een arrest van het Hof Amsterdam van vlak daarna werd de intrigerende opmerking gemaakt dat “Niet gebleken is dat de website bijvoorbeeld met een wachtwoord was beschermd”, wat me toen al deed afvragen of een website met een wachtwoord niet openbaar zou zijn.

Arnoud<br/> Foto: Robert Gaal, Flickr, CC-BY 2.0.

19 reacties

  1. Volgens de Hoge Raad wordt met ???publiek??? een relatief brede kring van betrekkelijk willekeurige derden bedoeld.

    Is het niet ethisch gezien kwalijker om zoiets bekend te maken onder een groep vrienden, dan onder willekeurige derden die waarschijnlijk hun schouders op zullen halen?

  2. Volgens mij bedoelt de HR met “derden” niet een willekeurig langslopende passant maar de net iets grotere groep dan je partner of huisgenoten. De wettelijke eis is “ruchtbaarheid geven”, en die is nadrukkelijk kleiner dan “openbaar bekend maken” maar hoger dan “aan 1 iemand vertellen”.

  3. Dat hangt af van tegen wie je het verteld. Een winkelier die tegen de schoolleiding verteld dat een ander kind van zijn school iets bij hem heeft gestolen, maakt zich hier niet schuldig aan. Maar als die winkelier dat doet tegen een willekeurige klant m.i. weer wel.

    Het gaat er niet om of de intentie feitelijk aanwezig was, maar of dit kennelijk de bedoeling was. Er hoeft niet gekeken te worden in het hoofd van de dader.

  4. En in dit geval: als je iemand vertelt dat je ex-partner een pedo is dan lijkt me dat je kunt verwachten dat deze persoon dat niet voor zich houdt. Wat hier ook gebeurt is, neem ik aan; tenzij de plaatser zichzelf heeft aangeklaagd.

  5. Arnoud, was het haar eigen afgeschermde hyve-pagina of had zij een bericht geplaats op een andere, niet zijnde haar eigen, afgeschermde hyves-pagina?

    Want dat is mijns inziens van belang voor de beoordeling of er sprake is van een beperkt aantal geadresseerden. Dit aantal heb je in de eerste situatie wel in de hand, in de tweede niet.

  6. @Gunnar: in het arrest staat “haar Hyvespagina”. En die had ze alleen voor 20-25 familieleden, vrienden en (ex-)collega’s toegankelijk gemaakt.

    Verdachte heeft erkend dat zij op haar Hyves-pagina (een deel van) haar dagboek heeft geplaatst waarin zij haar ex-partner heeft beschuldigd van seksueel misbruik van hun kind. De in de tenlastelegging genoemde bewoordingen maakten hier deel van uit. Zij ontkent echter dat zij daarmee het doel had om aan die uitlating ruchtbaarheid te geven. Door en namens verdachte is in dit verband aangevoerd dat de betreffende Hyves-pagina van verdachte slechts toegankelijk was voor door verdachte toegelaten, circa 20 ? 25, “Hyves-vrienden”. Volgens verdachte waren dit familieleden, vrienden en bevriende ex-collega’s.

  7. “…maar gelukkig publiceert het Hof haar arrest wel.”

    Zijn arrest. Typisch juristenfoutje!

    Interessant verhaal, ook weer typisch geschreven vanuit ‘authoritah’ :-).

    Het wordt wel tijd dat de rechterlijke macht zich hier bindend over uitspreekt. Wat is publiek, wat is in besloten kring?

  8. Is het geen smaad als je iets [wat niet waar is en schade berokkent] direct aan een ander vertelt? Bijvoorbeeld, ik vertel iemands vrouw dat haar man vreemd gaat terwijl dat niet zo is, of iemands baas dat die iemand een dief is terwijl dat niet zo is.

    Of is dat juist het verschil tussen smaad en laster?!

    De Online Van Dale zegt: smaad de; m het opzettelijk aantasten van iems eer of goede naam las?ter de; m het opzettelijk aantasten van iems eer en goede naam door smaad

  9. Laster geeft, boven op smaad, de extra eis dat de spreker weet dat het niet waar is. Daar wordt dan ook zelden iemand voor veroordeeld. Om van smaad te kunnen spreken moet het gaat om een historische en concrete gebeurtenis, waar je een ander van beschuldigt. Ook als de gebeurtenis werkelijk heeft plaats gevonden kun je voor smaad veroordeeld worden. Daarnaast geld in beginsel dat een ander beschuldigen van een misdrijf smaad op leveren en andere zaken niet. Op deze vuistregel zijn wel uitzonderingen, zoals op ernstige wijze de beroepseer van iemand aantasten. In overige gevallen zal gegrepen moeten worden op het delict belediging.

    Iemand vertellen dat je baas een dief is dus een belediging. Iemand vertellen dat je baas gisteren honderd euro gestolen heeft van een collega is smaad. In ‘Unites breaks guitars’ geef ik aan onder welke omstandigheden je in het laatste geval toch niet veroordeeld wordt.

  10. Dus rugbaarheid toekennen door 1 op 1 iets te vertellen is ook smaad zeg je? Zonder dat daar een publiek bij komt kijken? (Je zei: ‘Iemand vertellen dat je baas gisteren honderd euro gestolen heeft van een collega is smaad.’)

  11. @nl-x: het gaat erom of je ruchtbaarheid geeft aan het feit. Dat is als criterium minder streng dan dat je “in het openbaar” iets vertelt. Maar er moet wel een intentie zijn dat meerdere mensen het te weten komen. Als je je psychiater iets vertelt, geef je er geen ruchtbaarheid aan want die man heeft geheimhouding. Vertel je het je roddelzieke buurvrouw, dan kun je goed spreken van ruchtbaarheid geven.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.