Kaspersky wint zaak over krantenartikel met hackclaims van ‘Nieuwsuur-expert’

Kaspersky heeft van de Nederlandse rechter gelijk gekregen in een kort geding, waarin is bepaald dat De Telegraaf een krantenartikel moet rectificeren. Dat meldde Tweakers gisteren. In dat artikel werd gesteld dat Rian van Rijbroek claimde dat ze het wifinetwerk van het Nederlandse Kaspersky-kantoor was binnengedrongen en allerlei geheime informatie te pakken had gekregen. Dit ervoer het geplaagde securitybedrijf als smaad en men startte een rechtszaak tegen de Telegraaf.

Uit het vonnis haal ik vooral dat het artikel gerectificeerd moet worden omdat de Telegraaf niet hard kan maken wat Van Rijbroek nu precies gezegd had. Het artikel meldde uitgebreid hoe mevrouw de meesterhacker bij een Utrechts securitybedrijf uit Rusland (waar er maar ééntje van is) IP-adressen had weten te stelen, waarna een ‘deep throat’ haar wist te melden dat er een lek zit in de Tweede Kamer dat samenwerkt met de Russen op basis van deze informatie. Of zoiets. Wie uit de mist aan uitspraken een samenhangend en technisch kloppend relaas kan halen, wint een plagiaatvrij exemplaar van De wet op internet.

Kaspersky was nogal boos over het artikel, omdat hun reputatie hiermee nogal door de mangel werd gehaald. Men had zelfs het vermoeden dat de overheidsbeslissing om te stoppen met het bedrijf, hiermee samenhing of door was beïnvloed. Vandaar de stap naar de rechter: deze onrechtmatige perspublicatie moet worden gerectificeerd.

Een groot probleem voor de krant was dat er eigenlijk geen bewijs was van wat er was gezegd. Dit nog los van dat er geen onafhankelijke bronnen waren die het verhaal konden staven, zodat je uiteindelijk wel een héél magere onderbouwing overhoudt. Na het eerste interview is er diezelfde avond nog twee keer nagebeld, maar afgezien van een paar aantekeningen is er verder helemaal niets. Dat bevreemdt anno 2018, wie neemt er nou niet zijn interviews op? Tevens bleken de verklaringen van de twee journalisten onderling niet helemaal te kloppen.

Wie op dergelijke onderbouwing publiceert, loopt een serieus risico iets te publiceren dat niet klopt. En dan zul je de gevolgen moeten dragen, aldus de rechtbank:

Zonder nader onderzoek waarvoor in dit kort geding geen plaats is, is slechts op basis van de verklaringen van de journalisten en de informatie uit anonieme bron onvoldoende aannemelijk dat [naam 1] zich heeft uitgelaten over een inbraak op het computernetwerk van Kaspersky. [naam 1] ontkent, er geen aanwijzingen dat die inbraak heeft plaatsgevonden, en door TMG is geen eigen onderzoek gedaan naar die inbraak. Kaspersky is bovendien niet om een reactie gevraagd. Dat Kaspersky hierdoor schade heeft geleden en mogelijk nog zal lijden is voldoende aannemelijk. De berichtgeving kan (potentiële) klanten afschrikken. Een cybersecuritybedrijf dat haar eigen internetveiligheid niet in orde heeft levert commercieel zeer nadelige beeldvorming op. Al met al is de publicatie in De Telegraaf voorshands onrechtmatig tegenover Kaspersky.

Een verweer van de krant was nog dat het artikel niet serieus te nemen moest zijn. Weinig hackers kruipen (bij mijn weten) in lingerie door Dubaise hotelkamers, een titel als “Meesterspionne of misleidster?” belooft ook niet echt een diepgravende analyse van de toestand in de wereld en een belofte van “wilde verhalen” geeft ook eerder een suggestie van lekker lachen dan een stevige onthulling. Maar het artikel bevatte genoeg echte feiten en referenten om het toch als serieus aan te merken.

De Telegraaf moet rectificeren op de voorpagina van de zaterdageditie, en moet bovendien bij het archiefartikel een aanduiding opnemen dat het artikel onrechtmatig was.

Arnoud

Beveiligingsbedrijf Kaspersky wil ‘nepexpert’ Nieuwsuur voor de rechter slepen

Deze blockchain is smartBeveiligingsbedrijf Kaspersky wil Rian van Rijbroek, co-auteur van het boek ‘De wereld van Cybersecurity en Cybercrime’, voor de rechter slepen. Dat meldde RTL Nieuws onlangs. Het bedrijf is van plan haar aan te klagen wegens laster, omdat Van Rijbroek in de media zegt dat ze het Nederlandse kantoor van Kaspersky heeft gehackt. Men schrok bij Kaspersky zo van deze opmerking dat een intern onderzoek is uitgevoerd, dat liet zien dat het onwaar is: er is geen smart blockchain hack aangetroffen. De voorgenomen rechtszaak voelt een tikje als een overreactie, maar kan het überhaupt, iemand aanklagen voor zo’n opmerking?

Smaad en laster gaan over reputaties, en bedrijven hebben die net zo goed als privépersonen. Dus het is mogelijk een bedrijf te besmaden, hun eer en goede naam aan te tasten door bepaalde beweringen te doen. Het verschil tussen smaad en laster is dat je bij laster wéét dat hte niet waar is, die bewering. Bij smaad is het mogelijk dat je denkt dat het waar is (of zelfs dat het écht waar is). Het gaat er uiteindelijk om dat de uitlating nodeloos grievend is, even plat gezegd zoiets zég je niet, het is bedoeld als afzeiken of voor gek zetten, nergens voor nodig.

Gezien de uitgebreide kritiek op Van Rijbroek en haar boek ligt het voor de hand dat ze niet daadwerkelijk bij Kaspersky heeft ingebroken, nog even los van dat je bij zo’n beveiligingsbedrijf wel zou verwachten dat ze daar iéts van hebben gemerkt. Daarmee is het waarheidsgehalte van de opmerking marginaal, en dan kan het smaad opleveren.

Alleen heb ik dan één vraagteken: de uitlating moet er wel voor zorgen dat andere mensen gaan denken dat Kaspersky een waardeloos bedrijf is, dat dat zomaar gehackt kan worden zonder dat ze het merken. Smaad moet immers iemands reputatie aantasten. Oftewel, de uitlating moet wel enigszins geloofwaardig zijn. En gezien de reputatie van Van Rijnsbroek kun je daar natuurlijk twijfels bij hebben. Wie gelooft dat, als zij zegt Kaspersky te hebben gehackt?

Mogelijk speelt dan mee dat Nieuwsuur gezien wordt als een respectabel en gezaghebbend televisieprogramma, waardoor de mensen inderdaad geneigd zouden zijn haar te geloven. Zo’n redactie checkt dat toch, wat iemand beweert? En als je dat zwaar laat wegen, dan is er dus inderdaad een reële kans op reputatieschade en daarmee zou een smaadclaim mogelijk zijn.

Ben wel benieuwd wat het verweer gaat zijn. Stel het is waar, dan moet je bewijs overleggen dat je Kaspersky hebt gehackt. Daarmee stel je jezelf wel bloot aan een vervolging wegens computervredebreuk, een misdrijf met tot 4 jaar cel. Is het niet waar, dan is je enige verweer nog dat niemand jou zou geloven, dat het geen geloofwaardige opmerking was. Maar je eigen reputatie gaat natuurlijk wel een tikje stuk als je die positie inneemt. Blijft over “het is waar maar ik kan/wil het niet bewijzen, dus ik aanvaard dit vonnis voor het groter geheel”.

En ja, dit gaat over dat boek waarin ook stukken tekst van mij (over computercriminaliteit) zijn overgenomen “zonder bronvermelding”. Ik begrijp dat het boek nu voorzien wordt van een duidelijker bronvermelding, dus ik ben heel benieuwd hoe dat eruit gaat zien. Maar raar blijft het.

Arnoud

Pleegt Mozilla smaad met haar anti-http-waarschuwing?

Een beheerder van de website Oil and Gas International heeft tegenover Mozilla geklaagd omdat Firefox op de website een melding geeft dat het onveilig is om in te loggen of via een creditcard te betalen. Dat las ik bij Security.nl vorige week. De website biedt gebruikers namelijk een inlogveld via http aan en sinds kort waarschuwt Firefox hiervoor. Zou een claim wegens smaad hier kans maken?

Recent heeft Mozilla, de organisatie achter browser Firefox, actie genomen om website-eigenaren te stimuleren om beveiligde verbindingen (https) te gebruiken voor het insturen van informatie. Dit zou de veiligheid op het web moeten verhogen.

Sites als deze wisten daar waarschijnlijk niet van en zijn dus onaangenaam verrast als browsers ineens “Connection is Not Secure” en “Logins entered on this page could be compromised” zeggen tegen bezoekers. Maar zou je dat smaad kunnen noemen?

De wet (art. 261 Strafrecht) definieert smaad als volgt:

Hij die opzettelijk iemands eer of goede naam aanrandt, door telastlegging van een bepaald feit, met het kennelijke doel om daaraan ruchtbaarheid te geven, wordt, als schuldig aan smaad, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie. … Noch smaad, noch smaadschrift bestaat voor zover de dader heeft gehandeld tot noodzakelijke verdediging, of te goeder trouw heeft kunnen aannemen dat het te last gelegde waar was en dat het algemeen belang de telastlegging eiste.

Mozilla bazuint dus rond in het openbaar dat een website onveilig is, en baseert dat op het feit dat bepaalde formulieren onveilig worden verstuurd. Je kunt je afvragen in hoeverre dat als wáár te bestempelen is. Het is niet echt een feitelijke analyse, maar meer een mening over hoe veiligheid op het web te verhogen. Die mening is natuurlijk wel breed gedragen, dus in die zin zou je hem ‘waar’ kunnen noemen.

Minstens zo belangrijk is dat het algemeen belang de telastlegging eiste. Het is niet zo dat de waarheid dus nóóit smaad kan zijn. Een waar maar zeer genânt oud triviaal feitje rondbazuinen kan dus smaad opleveren, omdat er dan geen of te weinig algemeen belang is bij het vertellen. Smaad is een belangenafweging, geen binaire waar/onwaar kwestie.

Veiligheid op het web is een onderwerp van algemeen belang, die stelling durf ik wel aan. En dat formulieren beveiligd moeten zijn, die zie ik ook nog wel. Dus om dan als browser mensen hier op te attenderen, dat lijkt mij dan in het algemeen belang.

De tekst waarmee ze dat doen, is redelijk neutraal. Hoewel ik bij “Logins entered on this page could be compromised” dan wel een beetje dubbel gevoel krijgt: hoezo ‘could’, waar hangt dat dan van af? Een naïeve lezer zou dit kunnen opvatten als slechts een kleine slag om de arm in plaats van een “het is in theorie mogelijk”. Maar afgezien daarvan zie ik geen probleem met wat Mozilla doet.

Arnoud

Wanneer is een blogger journalist?

Bloggers zijn net zo hard beschermd als journalisten onder de wet, las ik bij BoingBoing. Een Amerikaanse hogerberoepsrechtbank bepaalde dat een onderscheid tussen massamedia (“institutional speakers”) en andere meningsuiters onwerkbaar is. Daarmee won de blogger een geschil over smaad. Ik blijf het gek vinden dat zoiets nieuws is. Journlistiek is immers geen beroep maar een handelwijze.

De wet kent geen speciale regels die alleen voor journalisten gelden. Ook een politieperskaart geeft geen speciale rechten – behalve dat je dan afgezette plaatsen mag betreden bij bv. calamiteiten. De vrijheid van meningsuiting is een grondrecht, en dat grondrecht geldt voor alle burgers. De wet kent dan ook geen definitie van journalistiek, maar alleen van de vrijheid van meningsuiting in het algemeen.

De meest expliciete definitie is die van het Europese Hof in het Satamedia-arrest:

[Van journalistiek is sprake] bij de bekendmaking aan het publiek van informatie, meningen of ideeën tot doel hebt, ongeacht het overdrachtsmedium. Deze activiteiten zijn niet voorbehouden aan mediaondernemingen en kunnen een winstoogmerk hebben.

Ook een burger of groep mensen met een website vallen onder deze definitie. Eerder had onze Hoge Raad in het arrest Van Gasteren/Hemelrijk geconstateerd dat:

Inmiddels kan echter (mede) door de opkomst van het internet niet nauwkeurig meer worden omschreven wat in de hier bedoelde zin is te verstaan onder “de pers” omdat daardoor ook voor particulieren de mogelijkheid is ontstaan zich buiten de tot dan toe bestaande media tot een breed publiek te richten.

En het Gerechtshof Arnhem kwam in een zaak over Flitsservice.nl met de conclusie dat de term journalistiek ook geldt “voor degene die op een daarvoor ingerichte en aan het geinteresseerde publiek bekende internetsite berichten, opinies en foto’s plaatst met het doel dat publiek over het desbetreffende onderwerp te informeren”.

Het maakt dus niet uit of je je beroep maakt van journalistiek bezig zijn, of dat je dat voor de lol doet. En ook niet of je dat op gedrukt papier doet dan wel op een blog (of op Twitter). Journalist ben je niet, journalistiek doe je.

Journalistiek doen wil echter niet zeggen dat alles mag. Je moet ook dan rekening houden met de belangen van anderen. Zo kun je iemands privacy schenden of smaad plegen door over een persoon te schrijven. Je kunt strafbare feiten plegen bij je onderzoek (of bij de publicatie daarvan). Daarom vind ik het niet heel verrassend dat een blogger voor smaad aangeklaagd wordt. Het kan zijn dat hij wint of verliest – maar of hij van journalistiek zijn beroep heeft gemaakt, is daarbij irrelevant.

Waarom het dan toch nieuws is, zo’n zaak? Geen idee eigenlijk. Ik vermoed omdat het iets met internet is, waardoor het als nieuwig/verrassend feitje gebracht kan worden. De ondertoon bij zulke berichten is vaak “voor de eerste keer bepaalde de rechter dat”. Wat vaak onzin is. Maar ja.

Arnoud

Wanneer gaat een klacht van kritisch over in smadelijk?

klacht-complaint.jpgEen lezer vroeg me:

Ik heb een aantal negatieve reviews over mijn aannemer geplaatst op sites als Klacht.nl, omdat ik erg ontevreden ben over het werk. Nu heeft hij een advocaat ingeschakeld die zegt dat ik smaad pleeg door dit te publiceren. Maar de feiten klóppen gewoon. Mag ik niet eens meer kritisch zijn over mensen die ik inhuur?

Kritisch mag, smaad niet. Oké, flauw antwoord. Maar het is niet zo eenvoudig te bewijzen dat sprake is van smaad: op grond van de vrije meningsuiting mag je veel zeggen, ook negatieve feiten en opinies, ook tendentieus geformuleerd en ook met kwetsend taalgebruik.

Boze recensies zijn natuurlijk vooral bedoeld om stoom af te blazen. Daar is niets mis mee, óók niet als de recensent juridisch ongelijk heeft. Wie een rechtsgeldige annulering van zijn bestelling krijgt, mag daar best boos over zijn en dat laten horen ook.

Natuurlijk moet een recensie wel binnen de feiten blijven, maar dat betekent niet dat een recensie compleet zakelijk en neutraal geschreven moet worden. “Ik moest zelf de terugstuurkosten betalen toen ik de Wet koop op afstand wilde gebruiken, schandalig” is legaal ook al staat die winkel in zijn recht om dit de consument zelf te laten betalen.

Een boze recensent gooit al snel met termen als “onbetrouwbaar” en “oplichter”. Dat is een serieuze uitspraak die onderbouwd moet kunnen worden. Echter, uit de rechtspraak blijkt dat wanneer het gaat om mensen die zich ernstig gedupeerd voelen en “in het vuur van de discussie” die termen gebruiken, de rechter er anders naar moet kijken dan bij een zakelijke publicatie zoals in bv. een consumententijdschrift. Een willekeurige boze twitteraar mag meer zeggen dan @consumentenbond (of @ictrecht, wat dat betreft).

Mijn vuistregel is altijd, houd het opbouwend. Een review of recensie is bedoeld om anderen te informeren: dit is mijn ervaring, en dit zou die aannemer beter moeten doen. Daar zal niet snel iets onrechtmatigs aan zijn (tenzij je feiten gaat verzinnen).

Het lastigste punt dat ik zie bij reviews is wanneer een recensent zegt dat feit X waar is en dat hij daarom boos is, terwijl de gerecenseerde zegt dat X compleet verzonnen is en volstrekt anders ligt, en dat de boosheid voorgewend is omdat de recensent bv. gratis korting of zo wil. Hoe kun je daar als tussenpersoon (of jurist ingehuurd door tussenpersoon) ooit uit halen wie er gelijk heeft?

Arnoud

Omgaan met online reputatieschade

google-review-recensie-overnemen.pngWie ontevreden is over een product of bedrijf, kan zich op een website, blog of mailinglijst daarover afreageren. Dat mag dankzij het recht op vrije meningsuiting, maar wanneer daarmee de reputatie van het product of bedrijf wordt aangetast, willen veel bedrijven in actie komen want dat is toch smaad of laster, en het kost gewoon omzet. Maar wat kun je doen?

De mogelijkheid om online publiek zichtbare uitingen te doen, wordt veel gebruikt door ontevreden klanten. Op online fora ontstaat vaak een negatieve sfeer bij het samen lezen van verschillende berichten over een bepaald bedrijf. Het is een oud gezegde dat een tevreden klant drie mensen spreekt over het bedrijf, en een ontevreden klant tien. Dankzij internetfora kun je van die tien ondertussen wel tienduizend maken misschien.

In principe is dit niet tegen te houden. Het is toegestaan recensies over bedrijven/ondernemers te verzamelen of te (laten) plaatsen, ongeacht het soort dienstverlening. Of het bedrijf nu een zzp’er is of een BV met 800 medewerkers, men mag over het bedrijf praten. Afdwingen dat men geheel wordt verwijderd van een recensiesite, is dus niet mogelijk.

Een bedrijf kan tevreden klanten proactief uitnodigen een positieve recensie te plaatsen. De meeste klanten zijn hier wel toe bereid, en dit biedt dan een tegenwicht aan eventuele negatieve berichten. Daarnaast kan een bedrijf reageren op recensies. Hoewel een reviewsite niet wettelijk verplicht is een weerwoord te plaatsen, staan eigenlijk alle sites dit wel toe.

Een negatieve review juridisch aanpakken is een grote stap, die niet altijd tot het gewenste resultaat zal leiden. De eerste overweging is hoe serieus andere lezers het bericht zullen nemen. Hoe oud is het bericht, worden er concrete feiten genoemd en zou iemand zich hierdoor laten afschrikken? Is er sprake van één negatief bericht of een hele serie? Als er één recensie compleet negatief is tussen 89 best positieve berichten, dan zal een beetje normaal denkende lezer wel snappen dat die ene recensie een boze klant is, en deze dus minder serieus nemen.

Wanneer de klant te herkennen is, kan hem worden gevraagd de review te verwijderen of aan te passen. Dit vereist wel enige tact: de klant is immers boos, en dan gaan eisen en dreigen zal hem alleen maar nóg bozer maken, en misschien wel nog meer berichten gaan plaatsen. Soms is het beter het eigen gelijk te slikken en de klant tegemoet te komen.

De stap naar de reviewsite is de volgende. Een reviewsite moet ingrijpen bij klachten, als vaststaat dat de recensie geen basis in de feiten heeft en/of nodeloos grievend is. Negatief zijn mag, zelfs stevige taal is toegestaan. Een duidelijke mening of overdrijving is ook niet snel aan te pakken (“ik raad dit mijn ergste vijand nog niet aan”) maar zodra men feitelijke zaken gaat noemen, moeten deze wel kloppen.

Een probleem hierbij is dat de reviewsite moet gaan beoordelen of de klacht juist is. Dit is erg moeilijk als het gaat om een recensie. Bij auteursrechtinbreuk kan men op een website kijken van een fotograaf, of bellen met de filmmaatschappij. Bij discriminatie kan de uiting zelf erbij gepakt worden. Bij recensies van bedrijven of producten kan dat niet. Als de klager zegt, “ik heb het bestelde nooit gehad”, en het bedrijf zegt dat het bestelde wél is afgeleverd, wie heeft er dan gelijk?

Overleggen van bewijs is mogelijk, maar vaak is de zaak niet zó eenvoudig dat één document het gelijk bewijst. Een factuur is zo vervalst, immers. Het bewijs moet dus zo veel mogelijk uit objectieve bronnen komen: denk aan een handtekening die via TrackTrace.nl van Post.nl in te zien is. En dan nog: wat als de klant zegt dat hij een verkeerd product kreeg, of een retour gevraagd had die (volgens hem) ten onrechte is geweigerd?

De stap naar de rechter is als laatste redmiddel mogelijk. Hier zit wel een groot risico aan: een bedrijf dat een klant aanklaagt, trekt publiciteit aan. Derden zijn snel geneigd de kant van de klant te kiezen, omdat deze al heel snel de rol van de underdog kan aannemen. Ook rechtszaken tegen reviewsites en andere dienstverleners trekken aandacht. Dit kan ertoe leiden dat andere mensen nog eens wat extra gaan spitten naar de reputatie van het bedrijf, of dat andere klanten nu óók een negatieve duit in het zakje gaan doen. Daarmee wordt uiteindelijk de reputatieschade groter dan zonder rechtszaak.

Arnoud

Maakt het voor smaad via Twitter uit hoe veel volgers je hebt?

twitter-scheld-dreig.pngMaakt het voor smaad via Twitter uit hoe veel volgers je hebt? In een Engelse rechtszaak koos de advocaat van de aangesproken persoon die insteek. Wie minder dan 500 volgers heeft, wordt gesommeerd excuses te maken en 25 pond te doneren aan een goed doel. Wie meer dan 500 volgers heeft, krijgt een proces aan de broek waarin 25 duizend pond wordt geëist. Dat las ik in de Volkskrant (€). Het is natuurlijk maar een eis, en geen rechter heeft ooit bepaald dat zo’n constructie juist is, maar toch. Er zit ergens wel wat in.

De Britse Lord McAlpine werd in het BBC-programma Newsnight ten onrechte beschuldigd van betrokkenheid bij kindermisbruik, en de omroep betaalde daar £185,000 voor aan schadevergoeding. McAlpine’s naam viel naar aanleiding van die uitzending ook vele malen op Twitter, en zijn advocaat wil nu ook dáár schadeclaims vorderen.

Je kunt je afvragen of je wel smaad pleegt als je iemands naam noemt als die in een gerespecteerd TV-programma zo gepresenteerd wordt. De meeste mensen zullen te goeder trouw aannemen dat de BBC de juiste persoon aanwees, lijkt me. Dat de BBC fout zit, is duidelijk – en daarom betaalden ze zelf ook een fors bedrag. Maar zitten daarmee de twitteraars ook fout? In dit geval denk ik het wel, omdat de BBC niet zelf de naam van McAlpine noemde. Maar wat nu als de BBC dat wél had gedaan? Dan ontbreekt volgens mij de bij smaad vereiste kwade opzet. Maar dat even terzijde.

In Nederland hebben we een paar rechtszaken gehad over de vraag hoe openbaar Hyves of MSN nu eigenlijk was. Smaad kan namelijk alleen in het openbaar gepleegd worden. Uit deze uitspraken kun je halen dat een LinkedIn-groep waar iedereen zomaar lid van kan worden, openbaar is maar een MSN-chatlijst waarbij een, eh, deurbeleid wordt gevoerd niet. Een Twitteraccount zonder slotje zou volgens deze criteria ook openbaar zijn.

De insteek van het aantal volgers om te bepalen hoe veel schade je doet, vind ik wel een creatieve. En er zit wel in: als jij 5 man een smadelijke mededeling doet of 5000, dan maakt dat nogal uit in impact. En als je concreet weet hoe veel mensen de mededeling hebben gehad, dan ligt het ergens wel voor de hand om de schadevergoeding te relateren aan dat aantal. Maar het zal al snel leiden tot de vraag: bij welk aantal volgers slaat het om en word je een ‘grote’ smaadpleger? Of moeten we zeggen, de boete voor smaad is 5 euro per volger?

Arnoud

Rechter verbiedt smaadpleger socialemediaprofielen te hebben

sociale-media-verbodEen man uit Noord Holland heeft vorige maand van de kortgedingrechter een socialemediaverbod van één jaar gekregen, meldde NRC gisteren. De man had een uitgebreide smaadcampagne op zijn Hyves- en Facebookprofielen begaan, en na een eerdere veroordeling weigerde hij te stoppen. Hij mag een jaar geen profielen aanmaken, op straffe van een dwangsom en lijfsdwang (gijzeling). En, juridisch nieuwtje, met het vonnis in de hand mag de besmade ex-partner zélf verwijdering van die profielen eisen bij de providers.

Uit het vonnis blijkt dat het hier om een langlopend relatieconflict gaat, altijd het naarste soort juridisch conflict dat je kunt krijgen. De man in deze relatie had zijn ex-partner al eerder van allerlei zaken beschuldigd, van prostitutie tot kindermisbruik en nazisme aan toe, plus nog het een en ander. Hij kreeg daarvoor in een eerder vonnis een straatverbod en een verplichting om onder dwangsom de teksten en afbeeldingen in kwestie te verwijderen van zijn Facebook- en Hyvesprofielen.

Dat hielp niet: de profielen bleven voorzien worden van kwade beschuldigingen (in all caps) in dezelfde trant, waarop de ex-partner weer naar de rechter stapte. Ditmaal met zwaarder geschut: hem moet verboden worden nog een socialemediaprofiel te hebben, want een verbod enkel op bepaalde inhoud werkt niet. Ook moet als dwangmiddel lijfsdwang (gijzeling) kunnen worden ingezet.

Het verweer van de man kwam niet verder dan dat zijn profielen privé zijn, maar omdat alle teksten te vinden zijn met Google (kennelijk zonder zelfs maar te hoeven inloggen op Hyves of Facebook) vindt de rechter dat -terecht- geen argument. En of de maatregel “buitenproportioneel” is (zijn andere argument), tsja, het ís nogal wat zo’n algeheel verbod maar hij had het er ook wel naar gemaakt met die uitspraken én het negeren van het eerdere vonnis.

Wat ik nog niet eerder gezien had is de bepaling dat het vonnis “in de plaats treedt” van wat er maar nodig is van de man om zijn profielen verwijderd te krijgen. Hyves had namelijk aangegeven dat ze alleen profielen verwijdert met een gerechtelijk bevel, en dit is de manier om zo’n bevel te geven. De ex-parter kan nu met dit vonnis bij Hyves elk profiel van de man laten verwijderen gedurende een jaar na betekenis. Een juridisch paardenmiddel, maar kennelijk nodig.

(Hm, taalkundige terzijde: het is toch socialemediaprofiel? Het vonnis heeft het over een “sociaal mediaprofiel”, en bij NRC idem dito met “sociaal mediaverbod”. Maar wat is er sociaal aan een mediaprofiel? Het is toch een profiel op sociale media?)

Update (31 januari) in de comments wordt gewezen op dit vonnis waarin teksten van internet moeten worden verwijderd, en de rechter het vonnis eveneens als machtiging opvoert (“machtigt eisers op grond van artikel 3:299 BW om deze handelingen zelf te verrichten”).

Arnoud

70.000 euro schadevergoeding voor internetstalking, naar Amerikaans recht

stalking-creepy-acceptable.pngDe 31-jarige Amsterdamse Efthimia D. is veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 70.000 euro vanwege cyberstalken, meldde Nu.nl een paar weken terug. En nee, Nu.nl snapt het verschil niet tussen boetes en schadevergoeding. Het duurde even maar het vonnis is nu beschikbaar. En de zaak is complexer dan ik dacht: de Nederlandse rechter paste Californisch recht toe om de zaak te kunnen beslissen.

De zaak is een vervolg op een eerdere in Amerika gevoerde procedure. De vrouw plaatste allerlei berichten over de Amerikaanse filmmaker Christopher Johnson en actrice Mariana Tosca op Twitter, Facebook, weblogs en diverse websites. De rechtbank in Los Angeles legde een contactverbod (restraining order) op en bepaalde dat de berichten moesten worden verwijderd. Maar die uitspraak had niet het beoogde effect, omdat de plaatser van de berichten in Nederland verbleef. Update (3 juli 16:19) zie ook de reactie op de feiten door Efthimia in de comments.

Daarop stapten de filmmaker en de actrice met behulp van advocaat Cees Nierop naar de Nederlandse rechter, want die kan wél een effectief vonnis opleggen. Bovendien kan die een dwangsom toevoegen aan een eventueel verbod, zodat je ook daadwerkelijk naleving van het vonnis kunt afdwingen.

Alleen: de publicaties waren in het Engels, bij een Amerikaanse hostingpartij ondergebracht en gericht tegen twee mensen die in Californië wonen. Is de Nederlandse rechter dan wel bevoegd? En naar wiens wetboek moet je dit beoordelen, het onze of het Californische?

Dit zijn twee verschillende vragen, en de Nederlandse rechter komt hier tot twee verschillende antwoorden. Hij is bevoegd want de gedaagde woont hier (kort gezegd) maar hij moet Californisch recht toepassen want het handelen van de gedaagde had daar zijn voornaamste uitwerking.

Inhoudelijk heeft de rechter weinig moeite met Amerikaans recht: ze hebben daar ook defamation, dat is Engels voor smaad, en wat ik hier lees kan gewoon écht niet, dus dat is defamation, als ik het even kort door de bocht mag samenvatten. Nou snap ik dat volledig gezien de uitingen, maar in de VS werkt defamation net even anders dan bij ons smaad: een waarheid is nooit smaad, ongeacht hoe erg deze je reputatie aantast en ongeacht hoe relevant de opmerking is voor het publieke debat vandaag de dag. Niet dat ik daarmee de uitingen legaal acht, want er zat veel meer tussen dan alleen roddels over oude feitjes (wat bij ons al genoeg kan zijn voor smaad overigens, een oude koe oprakelen kan smaad zijn). Maar het is wel een belangrijk verschil tussen ons en hun rechtssysteem.

Dat de rechtbank in LA de uitspraken ook verboden heeft, toont dan weer wel aan dat uiteindelijk de rechter hier wel goed zat. En hij pakt meteen door: het negeren van een TRO levert stalking op, en dat is een strafbaar feit in Californië. En gezien de aard van de feiten vindt de Nederlandse rechter het dan ook gepast om zelf ook een verbod op te gaan leggen.

Het contactverbod is breed, en omvat naast een echt contactverbod ook een publicatieverbod:

onder eigen naam, een andere naam, anoniem of via anderen berichten via tekst in het algemeen, foto’s, video’s, geluidsfragmenten, podcasten of op welke wijze dan ook op het internet te plaatsen over eisers, familie en vrienden van eisers, zakenpartners van eisers, bedrijven van eisers danwel bedrijven waar zij werkzaam zijn

In Nederland zou de rechter normaal erg terughoudend zijn met zo’n generiek verhaal, omdat het raakt aan de vrijheid van meningsuiting. Het liefst verbiedt de rechter alleen de specifieke uitingen (“of verhalen van gelijke strekking”) maar niet “ieder bericht over eiser”. Maar dit was zo’n extreem geval met een stroom aan smadelijke uitingen dat ik het totaalverbod ook naar Nederlands recht wel zou kunnen snappen. En in de VS kan dit ook, ondanks de zeer ruime free speech-wetgeving.

Opmerkelijk is nog dat de rechter “punitieve schade” toewijst, althans een voorschot daarop. Punitive damages zijn een typisch Amerikaans fenomeen. Het is een soort van civiele boete, we vinden wat je deed zó erg dat we naast de echte schade er nog wat bovenop doen, gewoon omdat het kan en in de hoop dat het pijn doet nu. Dat kennen wij niet. Alleen de werkelijke schade (met bonnetjes bewezen) komt in aanmerking voor vergoeding. Maar omdat hier Amerikaans recht wordt toegepast, is het wel mogelijk om punitieve schadevergoeding op te leggen.

Arnoud<br/> Afbeelding: endlessorigami.blogspot.com

Rectificeren op Twitter, hoe doe je dat?

twitter-vonnis-rectificatie.pngOpmerkelijk: de rechtbank vonnist tot rectificatie op Twitter. Alleen is de rectificatietekst zelf langer dan 140 tekens, zodat dit dus niet gaat passen. Wat nu?

De zaak zelf is niet zo heel ingewikkeld. Maar waarom de samenvatting het kopje “Internetterreur” moest bevatten, is mij niet helemaal duidelijk. Het ging om een mevrouw die boos was op Total Telecom (een aanbieder van 0900nummers en domeinregistraties), en op zijn blog en Twitter diverse uitlatingen deed van het soort:

“[eiser sub 2] licht mensen op met nep site mediumWillem”
“Total Telecom SA ([eiser sub 2] van o.a. sex en Astro TV/Koffieleutjes/Spirittv verliest WEER van [Y] EN mijn blog EN mij, contactverbod stalkers+dwangsom”
“@Paso2011doble en spirit tv is ook van sexlijn exploitant [eiser sub 2] die heeft een contactverbod “””.dwangsom ivm smaad van de [X]”

De blog werd in Amerika gehost (via WordPress.com) en Twitter is ook een Amerikaans medium, maar de rechter had er (terecht) geen enkele moeite mee om dit onder Nederlands recht aan te pakken. Het is immers evident dat deze mevrouw zich met blog en tweets op Nederland richt, en zo dus in Nederland schade aanricht.

Er was geen enkel bewijs voor deze stellingen, en tsja dan ga je voor de bijl. Ook het argument “dat Total Telecom c.s. haar op ongeoorloofde wijze overal in betrekt en zij dagelijks honderden dreigementen ontvangt” gaat niet op. Dat is geen reden om zelf terug te gaan dreigen of roepen. Mevrouw moet dan ook gewoon rectificeren (en ” 1.391 proceskosten betalen).

Rectificeren is op een blog niet zo’n probleem, je zet gewoon een nieuwe blog neer en die maak je eventueel ‘sticky’ zodat ie blijft zitten bovenaan op pagina 1. Maar op Twitter? Oordeel zelf, hoe krijg je dit in een tweet?

Rectificatie: De voorzieningenrechter te Almelo heeft bij vonnis van 18 april 2012 geoordeeld dat ik, [gedaagde], wonende te [woonplaats], onrechtmatige en ongegronde uitlatingen heb getwitterd met betrekking tot Total Telecom en de heer [eiser sub 2].
De voorzieningenrechter te Almelo heeft mij bij dat vonnis tot rectificatie hiervan veroordeeld;

Uw uitdaging voor vandaag: herschrijf dit tot rectificatietweet mét bit.ly linkje in 140 tekens? Strekking moet hetzelfde zijn, overbodige informatie mag eruit, algemeen bekende afkortingen zijn toegestaan. Voor “eiser sub 2” mag u “directeur Jansen” of vergelijkbare term gebruiken als u dit binnen de strekking nodig vindt. Twitlonger en multitweets (1/3, 2/3, 3/3) zijn niet toegestaan, het moet en zal één gewone tweet zijn.

Update: (27 april) van advocaat Filip Van Eeckhoutte (van de eiser) kreeg ik de originele tekst van de gevraagde rectificatietweet:

Rectificatie: ik verklaar dat ik onrechtmatige en ongegronde uitlatingen heb getwitterd met betrekking tot Total Telecom en de heer [directeur].

Dat past net!

Arnoud