De Koninklijke Bibliotheek heeft het Ministerie van Justitie toegezegd ’technische voorzieningen’ te treffen om te voorkomen dat via het internet beschikbare nazi-stukken worden misbruikt. Dat meldde Tweakers gisteren. De “nazi-stukken” zijn digitale reproducties van publicaties als NSB-krant Volk en Vaderland, het weekblad Storm en het antisemitische De Misthoorn. Het Ministerie van Justitie had eerder aangegeven dat publicatie daarvan strafbaar zou zijn.
Het gaat hier om publicaties die mogelijk in strijd zijn met artikel 137e Strafrecht. Dat spreekt van het “openbaar maken” of “doen toekomen” van uitlatingen die beledigend zijn of aanzetten tot haat. De uitlatingen in die nazikranten lijkt me op zich zonder twijfel haatzaaiend en dus strafbaar. Net zoals Mein Kampf, dat door de Hoge Raad bij arrest van 12 mei 1987 verboden werd om die reden. (Het verhaal dat publicatie niet mag vanwege auteursrechten lijkt dus apocrief te zijn.)
De uitzondering op de strafbaarheid is als dat “ten behoeve van zakelijke berichtgeving” gebeurt. Het lijkt me niet meer dan logisch dat de KB aan zakelijke berichtgeving doet. (Hoe het ministerie kan denken dat de KB opzet op haatzaaien heeft, is me een volslagen raadsel.)
In antwoord op Kamervragen hierover legt de minister nu ineens de schuld bij het Openbaar Ministerie (“Ik kan daar in algemene zin geen uitspraken over doen.”), om vervolgens aan te geven dat hij toch zelf in overleg gaat met de KB over hoe deze de publicatie legaal kan opzetten.
De Koninklijke Bibliotheek heeft daarbij toegezegd om technische voorzieningen in te voeren om misbruik van discriminerende teksten te voorkomen en ongebreidelde digitale verspreiding tegen te gaan. Het is nog niet duidelijk wat dat inhoudt, maar downloadbare PDF’s van integrale kranten zullen er in ieder geval niet komen. Het idee daarachter is denk ik dat als je het moeilijk maakt om de content “los” van je eigen context te presenteren, je niet medeplichtig kunt zijn aan verspreiding in haatzaaiende context. Dat lijkt me wat gezocht, en ik vind het dan ook jammer dat gebruiksgemak zal worden opgeofferd om te voorkomen dat ze op Stormfront juichend PDF’s gaan publiceren van cartoons uit Der Stürmer.
Update: (16 september) dat ziet er dus zo uit, een tekst dat de inhoud van de kranten mogelijk strafbaar is en een aanvinkvakje dat je dat gelezen hebt. Tsja.
Arnoud<br/> Afbeelding: Wikimedia Commons. Disclaimer: ik sta niet achter de inhoud van de getoonde krant maar toon deze slechts als onderdeel van zakelijke berichtgeving.
Ik ben het met je eens dat het erg jammer is dat gebruiksgemak hiervoor wordt opgeofferd, maar als je iets echt wilt opslaan zal een simpele printscreen en eventueel wat knippen en plakken in Paint toch wel volstaan.
Over de auteursrechten van Mein Kampf: Bij mijn weten woonde Hitler ten tijde van zijn dood in Beieren en heeft de Beierse overheid zijn nalatenschap opge?ist. Daartoe behoren ook de auteursrechten van Mein Kampf (tot 2015). In Duitsland wordt publicatie van het werk door de Beierse overheid tegengehouden. In welke zin zij invloed kunnen uitoefenen op publicaties in het buitenland weet ik niet (niet veel kennelijk, want in veel landen kun je het boek gewoon in de winkel kopen).
LOL @ Disclaimer
“Het verhaal dat publicatie niet mag vanwege auteursrechten lijkt dus apocrief te zijn.”
Dit staat nog wel op wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/MeinKampf#MeinKampfinNederland , misschien wil jij dit wijzigen op wikipedia (aangezien je er wat van af weet :))
@Bram: Tsja, ’t schijnt te moeten…
@Frank: mijn ervaringen met Wikipedia zijn niet zo positief, ik hoor niet bij ’t kliekje dus krijg ik wijzigingen er niet snel door. Maar voel je vrij & ga je gang, je kunt mij als autoriteit opvoeren 🙂
Als Mein Kampf niet verkocht mag worden, waarom de bijbel/Koran dan wel? Oh wacht, dat betreft natuurlijk religie.
Online te bekijken == downloadbaar == makkelijk verder te verspreiden.
Waarschijnlijk zal het om een maatregel gaan die technisch niet zo veel effect zal hebben, maar vooral bedoeld is om tegenstanders tevreden te stellen. Een work-around dus, omdat het echte probleem (politici, mensen bij het OM, de huidige wetgeving) niet op korte termijn is op te lossen.
Als het tonen van deze teksten toegestaan wordt, en de vrije meningsuiting grondwettelijk beschermd is, op welke manier kan er dan ooit sprake zijn van ‘misbruik’ van deze teksten?
Als iemand een applicatie maakt (en verspreidt) die gebruikers in staat stelt van deze publicaties een pdf bestand te maken, gewoon, om het gebruiksgemak te verhogen, zou dat dan mogen?
@Corn?: context is hier essentieel. Zo’n tekst publiceren met “en zo is het nu eens net” maakt je strafbaar, een bibliotheek die dezelfde tekst publiceert in een academische context en disclaimer is niet strafbaar.
Op Wikipedia staat dat het auteursrecht van de NL vertaling bij de Nederlandse staat ligt; “Mijn Kamp” wordt dus auteursrechtelijk in Nederland beschermd. Ook wordt vermeld dat volgens de benadering van de HR van 12 mei 1987, een wetenschappelijk verantwoorde heruitgave van “Mein Kampf” in Nederland niet strafbaar zou kunnen zijn, zoals ook Arnoud aangeeft. Of daarmee echter inbreuk op het auteursrecht van de deelstaat Beieren wordt gemaakt is mij een raadsel.
Het is jammer dat we met Bert Brussen een precedent hebben dat doet vermoeden dat een dergelijke disclaimer blijkbaar noodzakelijk is… Treurig.
Ben er voorstander van dat dit soort literatuur vrij beschikbaar is op internet. Het is van belang voor een goed begrip van de geschiedenis en biedt de mogelijkheid de geschiedenis van meerdere kanten te belichten. Vermoed dat dit laatste de waarachtige grond is voor de weerstand tegen publicatie van het NSB-materiaal. Pijnlijke omstandigheden zouden makkelijk aan het licht kunnen komen wanneer dergelijk materiaal eenvoudig via internet te doorzoeken is. Uit Volk en Vaderland zal bijvoorbeeld kunnen blijken dat de vooroorlogse NSB minder anti-Joods was dan algemeen gedacht en dat Joden lid waren van die club. Ook zionistische sympathie?n van Mussert kan uit Volk en Vaderland blijken.
Professor Dommering zegt over het auteursrecht op Mein Kampf het volgende (http://www.ivir.nl/publicaties/dommering/meinkampfendekoran.html):
Ook professor Cohen Jehoram is de mening toegedaan dat het auteursrecht op de Nederlandse vertaling van Mein Kampf bij de Nederlandse Staat berust. Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Mein_Kampf: Zie het artikel in Wikipedia voor de referenties naar beide opinies in NRC Handelsblad.