Een lezer vroeg me:
Vorige week ontving ik ineens een “Reglement Gebruik ICT-middelen en Internet” in de interne mail. Hierin worden strenge regels gesteld over wat ik wel en niet mag met de computer en internetverbinding van het werk. Zo mag ik alleen in de lunchpauze en na 17:00 nog privédingen doen, kunnen ze mijn mail screenen en mogen websites worden geblokkeerd. Ik heb meteen teruggemaild dat ik niet akkoord ben met deze wijziging van mijn arbeidscontract, maar mijn manager zegt dat ik er gewoon aan gebonden ben! Hoe zit dat nu?
Veel mensen denken dat de werkgever alleen regels mag stellen of veranderingen mag doorvoeren als de werknemers daarmee instemmen, of als het in het arbeidscontract staat. Dat is niet zo. Een internetreglement (om het zo maar even te noemen) mag de werkgever eenzijdig invoeren. De wet (art. 7:660 BW) bepaalt dat de werkgever een instructiebevoegdheid heeft: hij mag regels stellen over hoe het werk wordt uitgevoerd en hoe volgens hem de goede sfeer op de werkvloer wordt bewaard.
Op deze grond kan een werkgever bijvoorbeeld bepalen dat je van een kantoor naar een kantoortuin gaat, of dat verkopers bepaalde kledingvoorschriften moeten volgen. Een internetreglement bevat ook dergelijke regels, maar dan specifiek over internet- en ICT-gebruik. Dat is dus toegestaan om in te voeren, ook zonder overleg en ook als in de arbeidsovereenkomst niets staat over die bevoegdheid.
Wel ligt de grens bij “voorschriften omtrent het verrichten van de arbeid” en “bevordering van de goede orde in de onderneming”. Elke regel moet dus uiteindelijk tot één van deze twee grondslagen te rechtvaardigen zijn. Je kunt als werkgever dus bijvoorbeeld het luisteren naar internetradio verbieden als dat overlast op het netwerk veroorzaakt (vanwege het vele dataverkeer) maar niet het hebben van een Facebookprofiel. Dat laatste heeft niets te maken met het werk of de goede orde. Wél zou je kunnen verbieden dat men op dat Facebookprofiel roddelt over collega’s, want dát raakt de goede orde.
Wil een bedrijf verder gaan dan deze grens, dan moet het terugvallen op de open norm van goed werknemerschap (artikel 7:611 BW), waaraan werknemers gebonden zijn. Maar dat is meer iets voor concrete situaties: jij, medewerker Wim, bent in dit geval niet bezig als goed werknemer. Een algemene regel “doe X niet want dat is geen goed werknemerschap” is lastig voorstelbaar. Een alternatief is in de arbeidsovereenkomst expliciete regels op te nemen, maar dat kan dan niet eenzijdig. Denk aan het LinkedIn-opschoonbeding.
Arnoud
Maar mag de bepaling van de lezersvraag nu wel of niet? Het zal hier gaan om ???voorschriften omtrent het verrichten van de arbeid??? maar is het wel redelijk om te stellen dat er niets privé mag gebeuren? En mag je dan ontslagen worden als je wel een keer een privé email hebt verstuurd? En mogen ze eigenlijk wel al het email verkeer controleren op privé gebruik of is dat een schending van je privacy?
@N.P.: Het is de werkgever die computers en internetverbinding ten behoeve van het werk beschikbaar stelt. Als eigenaar van de “productiemiddelen” kan de werkgever regels stellen voor het gebruik van deze middelen, waar het gaat om veiligheid moet de werkgever zelfs regels stellen. Welke regels redelijk zijn hangt van de omstandigheden af; een bedrijf dat met waardevolle vertrouwelijke gegevens van klanten werkt kan strengere regels opstellen dan een bedrijf waar alleen de eigen financiële administratie vertrouwelijk is.
Als een bedrijf privé gebruik van email toestaat, hoe beperkt ook, moeten ze er rekening mee houden dat privé berichten op de mailserver staan en op dat gebied met de privacy van de medewerkers rekening houden. Privé-gebruik tussen 9 en 17 uur verbieden en daarbuiten compleet toestaan is naar mijn mening een hele vreemde spagaat; als om 16:45 even de buienradar checken geen slechte invloed op het werk heeft, kan de werkgever dat beter toestaan.
@N.P.: Je moet de eis kunnen herleiden tot een van die grondslagen. Ik denk dat dat wel kan bij “je doet het maar in je lunchpauze”, dat is een invulling op grond van hoe het werk moet worden uitgevoerd. Of de invulling redelijk is, is de volgende vraag. En dat zal heel erg van het soort werk afhandelen. Kassamedewerkers moeten niet gaan internetten onder het werk, kantoormedewerkers zouden het wel moeten kunnen mits ze op tijd hun werk afronden.
Ook even in de gaten houden dat als het bedrijf een ondernemingsraad heeft, vaak voor dit soort regelingen instemmingsrecht geldt.
@Arnoud Engelfriet, Maar het deel uit het reglement: “kunnen ze mijn mail screenen” is toch totaal niet toegestaan?
Het kán maar niet altijd en zonder reden. Als in het reglement legitieme redenen zijn genoemd én daar is waarschijnlijk sprake van én er zijn waarborgen voor de privacy dan mag men in je mail kijken.
Voorbeeld: een accountantskantoor mag voorkomen dat jaarcijfers van klanten ‘lekken’ via mails van medewerkers. Men kan een filter implementeren dat het woord “jaarcijfers” en een bijlage i Excel zoekt, en dan een alert afgeeft. Een medewerker met geheimhoudingsplicht van die mail dan bekijken of er werkelijk jaarcijfers in zitten.
🙂
Gelukkig beschouw ik het lezen van een blog over internetrecht als goed werknemerschap! 🙂
Ik vind dat heel logisch. De internetverbinding van een bedrijf is beperkt qua capaciteit/bandbreedte. Het is uitermate wenselijk dat die tijdens werktijd vrijhgehouden wordt voor werkgerichte activiteiten en niet wordt opgeslokt voor het bekijken van youtubefilmpjes of zoiets. Na 17:00 zal de druk op de internetverbinding veel lager zijn en kun je als werkgever prive gebruik weer wel toestaan.
Gelukkig is er steeds meer het alternatief van een meegebrachte smartphone of tablet met eigen internetverbinding, waarop het wel kan (zolang het je werk niet in de weg zit). Lijkt me heel gezond om zo werk en privé te scheiden.
@Jeroen, er zijn bedrijven die daar ook restricties op leggen. Zeker als er een digitale camera is ingebouwd in het apparaat, wat tegenwoordig bijna al die apparaten omvat. Op 42bis staat een mooie infographic over dit onderwerp die zeker het bekijken waard is.