Zijn scrabbleclaims in het auteursrecht legaal verklaard door het Hof van Justitie?

Een lezer vroeg me:

Ik las over een uitspraak van het Europese Hofdie zegt dat een schadeverdubbelaar bij auteursrechtinbreuk kan en mag als de nationale wetgeving dat toelaat. Betekent dit dat die praktijk van 200% of 300% opslag bij schadeclaims nu legaal is verklaard?

De vaste lezer van deze blog weet dat ik altijd héél diep moet zuchten bij wat ik scrabbleclaims noem: bij inbreuk op auteursrechten niet alleen je gemiste licentievergoeding eisen, maar 2x of 3x dat bedrag. Redenen variëren dan van “dat staat in mijn algemene voorwaarden” tot “anders is inbreuk te voordelig” of “dit blijkt uit de rechtspraak”. Dat laatste is niet waar, overigens.

In Nederland is de regel simpel: je krijgt bij een inbreuk op je rechten je schade vergoed, niet meer en niet minder. Als je denkt dat je meer schade hebt dan je gemiste licentievergoeding, prima: bewijs het maar. Daar komen schadeposten als gederfde exclusiviteit of ontbrekende naamsvermelding vandaan, en hoewel ik daar een 100% verhoging op de gewone vergoeding nogal stevig vind, is dat in principe legaal.

Dat kun je natuurlijk als wetgever anders regelen, en dat is in Polen ook gebeurd zo lees ik in dat arrest. In Polen mag je wettelijk als rechthebbende 200% of 300% van de normale vergoeding vragen als de inbreuk ‘verwijtbaar’ is. Het Hof van Justitie kreeg de vraag voorgelegd of die wet wel mag onder het Europese auteursrecht, dat immers alleen stelt dat je recht hebt op vergoeding van schade (en winstafdracht). Het antwoord: ja hoor, als je als land hierin verder wil gaan dan Europa, dan is dat prima. Zet het even in de wet en klaar ben je.

De achterliggende rechtvaardiging is dat deze verhoging dan tevens de kosten voor opsporing en bestrijding van inbreuk met zich meebrengt. Bij ons is dat ooit meegenomen door het Gerechtshof Arnhem, en die vonden 25% in plaats van 100% een prima verhoging voor dat doel. Dat arrest is bij ons de leidende rechtspraak, maar de wetgever mag natuurlijk tegen de rechtspraak ingaan als ze vinden dat het anders zal moeten. Ik zie het alleen niet snel gebeuren.

Arnoud

18 reacties

  1. Ik kreeg laatst ook een claim binnen, daar stond bij dat ik na het vergoeden van de schade geen rechten zou krijgen voor de foto. Mag dat wel?

    Het lijkt me dat als ik de schade vergoed, ik de foto gewoon mag blijven gebruiken, immers er is dan voor betaalt? Als ik het vergelijk met een fysiek object wat gestolen wordt dan lijkt het me dat de schade vergoed wordt door óf het object terug te geven óf de waarde van het object te vergoeden maar niet beide.

        1. Klopt, maar desondanks is het betaalde bedrag een vergoeding voor geleden schade en niet een achteraf aangekochte licentie. Als jij mijn antieke Ming-vaas omschopt, dan zou ik de aankoopprijs daarvan als schade kunnen claimen. Desondanks word jij dan geen eigenaar van de (beschadigde) vaas.

          1. OK, ik dacht altijd dat de schadevergoeding zo moest zijn dat er daarmee vóór en ná een gelijke situatie is. Met de vaas gaat het slachtoffer er op vooruit, je hebt immers een nieuwe vaas (aankoopbedrag) en de scherven. Nu zijn de scherven misschien waardeloos maar misschien kan je deze weer lijmen en verkopen voor 10% van de waarde van een nieuwe vaas.

            Maar goed, dat maakt toch alleen al dat inbreuk maken niet te voordelig is. Je moet opeens een hoge vergoedingbetalen (geen onderhandeling mogelijk over de prijs) én vanaf dat moment heb je niets meer in handen en moet je dus nogmaals iets kopen. Daarmee lijkt me het ‘boete’ argument van tafel.

            1. Dat is zo, dus misschien dat het niet de hele nieuwprijs van de vaas moet zijn. Mijn punt is vooral dat jij als schadebrengende partij niet dan ineens eigenaar van de scherven wordt. Een iets zuiverder voorbeeld: jij stoot bij de Bijenkorf een duur servies om, dan moet je de inkoopsprijs van dat servies vergoeden (dus wat de Bijenkorf betaalt aan de serviesbakker) maar ben je geen eigenaar van het gebroken servies.

              1. Jouw vergelijking met het servies. Ik betaal de inkoopkosten aan de winkel en koop vervolgens een nieuw servies bij de winkel en de winkel maakt z’n normale winst die het ook had gemaakt als ik het servies niet had omgegooid. Bij de fotograaf koop ik vervolgens een nieuwe licentie voor de toekomst en de fotograaf heeft dubbele winst gemaakt.

                Misschien had ik mijn punt beter moeten verwoorden. Als de schade gelijk wordt gesteld aan de kosten voor een normale licentie voor onbepaald gebruik dan gaat een fotograaf er op vooruit door die vergoeding te krijgen voor beperkt gebruik.

                In mijn ogen is dat óf niet rechtvaardig omdat de fotograaf bevoordeeld wordt, óf een extra verhoging is niet nodig omdat dat al in het verschil zit.

                Maar gelukkig ben ik geen jurist.

                1. Helemaal eens, NP. Zie ook mijn betoog in het rijdende rechter-draadje. Jij pleit (m.i. terecht) voor een vergoeding van de economische waarde.

                  En die economische waarde is (een flink stuk) lager dan de waarde van een gegarandeerde verkoop tegen de prijslijstprijs.

                  Maar helaas lijkt de rechtspraak dit niet zo te zien (ik weet niet of dit ooit zo betoogd is).

          2. Er worden idd soms tijds gelimiteerde licenties afgegeven, soms voor maar 3 maanden. Idd., je betaalt voor het gebruik tot het moment van ontdekte inbreuk (geleden schade). De rest is een kwestie van onderhandelen.

            En wat betreft de 25% toeslag Hof Arnhem, dat is juist. Maar eiser had zijn claim van 200% in eerste aanleg verlaagd naar 25% in hoger beroep. Waarom is niet bij mij bekend, maar hij kreeg wat hij vroeg: 25%. Dit is dus niet normatief geworden.

            1. Pardon, wel normatief. Noem mij één vonnis dat zegt, nope het Hof Arnhem had ongelijk.

              Het arrest wordt in twee zaken uit het onderhavige onderzoek expliciet gevolgd, waarbij de 25 procent verhoging wordt gerechtvaardigd door de verminderde exploitatiemogelijkheden door ontbrekende naamsvermelding en verminking van de foto (Rb. Midden-Nederland (ktr.) 22 juli 2013, ECLI:NL:RBMNE:2013:2907, Rb. Overijssel (ktr.) 21 april 2015, ECLI:NL:RBOVE:2015:1975). Het percentage van 25 procent verhoging ter compensatie van aanvullende schade wordt in nog vier andere zaken gehanteerd (Rb. Amsterdam 26 november 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:8092, Rb. Amsterdam (ktr.) 18 december 2013, ECLI:NL:RBAMS:2013:8642, Rb. Overijssel (ktr.) 31 april 2015, ECLI:NL:RBOVER:2015:1975, Rb. Noord-Holland (ktr.) 27 mei 2015, IEF 14990). In andere zaken worden wel hogere verhogingen toegewezen. Zo werd in twee zaken een verdubbeling van het basistarief toegewezen en in drie andere een verdrievoudiging.

              1. Komt dat omdat in die andere zaken de verdediging nagelaten heeft de argumentatie van Hof Arnhem te volgen? Of heeft men dat wel aangedragen, maar heeft de rechter in die andere zaken bewust de argumentatie van het Hof Arnhem genegeerd?

                1. De argumentatie bij die laatste is meestal net als mr Reid, John Reid, gaf: inbreuk mag niet lonen, dus verhoog ik de schade. Die zaak van het Hof Arnhem wordt nergens expliciet afgekeurd. Het is meer dat hij niet wordt genoemd en men dan ruimte voelt om een eigen lijn neer te zetten.

                    1. Mja. Het alternatief is dat de Hoge Raad steeds geroepen wordt om wat te vinden van elke zaak van 5 euro. Uiteindelijk moet je vertrouwen hebben in het systeem van rechtspraak. Ik zie het maar als onbekendheid met de materie in combinatie met slecht pleiten van de verdediging: het is niet alsof het héél diep verstopt is, dat arrest.

                      1. Dat zal wel meevallen, een zaak voeren is niet goedkoop, zeker niet als je tot de hoge raad gaat. In veel gevallen zal een rechtsbijstandverzekering niet uitkeren, ik ken er geen één die dat bij auteursrechten zaken doet.

                        Je krijgt dus alleen zaken van mensen die zelf hun zaak kunnen financieren en er een principe kwestie van maken. Ik ga er vanuit dat de meesten bakzeil halen als ze te horen krijgen dat de kosten hoger zijn dan het strijdbedrag als ze verliezen en mogelijk zelfs als ze winnen.

                        Maar goed uit je noemt al iets wat ik vermoed, dat de verdediging deze uitspraak er helemaal niet bijhaalt. Dat lijkt mij vrij nalatig, kan je daar jouw verdediging niet op aanspreken?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.