Hoe moet je omgaan met bronvermeldingen versus de AVG?

Interessante discussie via Twitter: wanneer moet of mag je nu bronvermeldingen geven met persoonsgegevens daarin, en hoe moet je omgaan met verwijderverzoeken van mensen die zich in de bron herkennen? Dit speelt vaak bij publicaties van genealogische gegevens zoals stambomen. Men wil graag de juiste bron noemen, ook voor andere onderzoekers, maar die bron kan best een persoon zijn of verwijzen naar een persoon. En dan loop je tegen de AVG aan. Wat dan?

Genealogie is een discipline van de geschiedkunde die zich bezighoudt met voorouderonderzoek dan wel de afstamming van de familienaam. Dat betekent vaak spitten in bronnen, en die wil je dan ook graag noemen bij je publicatie van de resultaten. Dat is wetenschappelijk gezien netjes, en het helpt andere onderzoekers om weer verder te komen met hun onderzoek. Maar zoals gezegd kan zo’n bron een persoon zijn: de naam van de persoon die de brondocumenten aanbood bijvoorbeeld, of de auteur van een boek waar je de gegevens in aantrof.

Wie iets overtypt uit een boek (of andere publicatie) zal gelijk denken, daar heb ik vast het citaatrecht voor nodig. En dat eist inderdaad dat je de bron, waaronder de naam van de maker noemt. Echter, dat geldt alleen als je iets overneemt dat anders het auteursrecht zou schenden. Typ je enkel feiten over (zoals een naam en geboortedatum) dan heb je niets met auteursrechten te maken en hoef je dus ook geen bron of maker/auteur te noemen.

Het mág natuurlijk wel, want ik snap goed dat het netjes voelt om een bron te noemen waar je je op baseert. Al is het maar dankbaarheid of een wetenschappelijke ethos. Maar dan kom je weer bij een andere wet terecht, namelijk die vermaledijde AVG die dat dan een verwerking van persoonsgegevens noemt en dan héél streng schijnt te doen over toestemming en recht te worden vergeten. Zit je dan met je ethos.

Gelukkig denk ik dat het specifiek hier wel meevalt. Het noemen van de naam van een bron zie ik als journalistieke verwerking onder de AVG, het is een vorm van feiten en informatie delen met het publiek immers. Daarmee zit je op het eigen belang (artikel 6 lid 1 sub f AVG) waardoor toestemming niet meer aan de orde is.

Natuurlijk moet je dan wel een privacy-afweging maken, maar als het gaat om een naam die de persoon zelf ook al publiek maakte bij een gelijksoortige publicatie dan heb ik héle grote moeite een te respecteren privacybelang te bedenken. Als er bijzondere redenen zijn, dan is dat wel iets om rekening mee te houden (artikel 21 AVG) maar dat is meer dan “ik vind het niet prettig”. En de persoon in kwestie moet zich dan eerst melden met die onderbouwde persoonlijke redenen.

Het verwijderrrecht geldt niet bij journalistieke verwerkingen (artikel 17 lid 3 AVG) en meer algemeen niet als jij gewoon een belang hebt bij publicatie. Wissen van gegevens moet pas als je ze eigenlijk toch al weg had moeten gooien.

Arnoud

8 reacties

  1. Even het juridische kader van de AVG daargelaten, ik probeer altijd te bedenken wat voor bezwaar iemand zou kunnen hebben, en dan een afweging te maken.

    In het geval van genealogisch onderzoek lijkt het bezwaar me dat sommige familierelaties liever geheim moeten blijven. Denk aan buitenechtelijke kinderen, maar ook aan scheiden en hertrouwen of aan ouders die een relatie van hun kind buiten de eigen sociale groep niet zien zitten.

    Dan is het feit binnen een bepaalde groep bekend, maar nog niet buiten die groep. Ik zie hierin een parallel met publiceren voor een grotere groep. Denk ook aan uitspraken zoals GeenStijl die een (reeds gepubliceerde) video voor een groter publiek verspreide.

    Ik meen dat degene die iets publiceert daarin een verantwoordelijkheid heeft. En de eerste vraag die je jezelf moet stellen is: zou dit feit, buiten de eerder gepubliceerde context, een ander beeld kunnen geven aan mensen? Zo ja, dan denk ik toch dat je het niet zomaar mag publiceren.

      1. Bij vrijwel al mijn (nogal christelijke) voorouders kun je eenvoudig uitrekenen dat de dames in verwachting waren toen ze trouwden. Staat allemaal open en bloot op internet (niet door mij gepubliceerd overigens). Zou ik dan verwijdering kunnen gaan eisen vanwege de schande? Dat lijkt me toch niet.

        (Persoonlijk vind ik dat helemaal geen schande, maar ik weet of vermoed sterk dat enkelen er zelf hun leven lang mee geworsteld hebben, wat best tragisch is. Het was een andere tijd.)

  2. @Freek, Het gaat in deze casus niet om de inhoud van de publicatie. Althans, de keren dat mij (als beheerder van een groot genealogisch publicatieplatform) is gevraagd een naam uit een bronvermelding te halen, gaven de verzoekers alleen aan dat het noemen van hun naam in de bronvermelding, hun privacy zou schenden. Geen enkele keer bracht de verzoeker de inhoud ter sprake (de verzoekers wilde niet dat ook de inhoud verwijderd zou worden). Nou ok, één keer: de online publicatie bestond toen niet meer en daarom wilde verzoeker zijn/haar naam uit de bronvermelding.

  3. Echter, dat geldt alleen als je iets overneemt dat anders het auteursrecht zou schenden. Typ je enkel feiten over (zoals een naam en geboortedatum) dan heb je niets met auteursrechten te maken en hoef je dus ook geen bron of maker/auteur te noemen.

    Voor zover het wel een citaat is, geldt in de AVG dacht ik het principe “als het moet, dan mag het ook”. Ofwel, een wettelijke verplichting, zoals in de Auteurswet, is vanzelf in de AVG voldoende grond.

    1. Genealogie is een iets, maar citeren is in de wetenschap in feite een vereiste. Naast de publicatie bevat de referentie de naam van de auteurs. Dat is niet alleen om het terugvinden van een artikel gemakkelijk te maken, maar ook omdat de auteursnaam in feite als merk fungeert. Ook wil je als auteur kunnen zeggen dat je werk belangrijk is (omdat veel andere wetenschappers het refereren). Het is duidelijk hier dat de auteursnaam al openbaar is en er een legitieme verwachting is dat anderen je kunnen citeren.

      1. Als de auteur van de bron niet wil dat zijn naam genoemd wordt en daar expliciet om vraagt dan zou dat toch moeten kunnen? Naam van de auteur verwijderen en aangeven dat het op diens verzoek is gedaan. Het is niet optimaal vanuit wetenschappelijk oogpunt, maar het lijkt me ook geen ramp. Met name als het de uitzondering is en het lijkt me dat je altijd tracht meer dan 1 bron te hebben. Daarmee is het ook minder erg als er 1 naamsvermelding weg valt.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.