Je mag de openbare weg filmen als dat nodig is voor je beveiliging

Een lezer vroeg me:

Onze buren hebben sinds vorig jaar een camera in voor- en achtertuin. Als je voor hun tuin staat op de stoep, dan wordt alles opgenomen wat je doet of zegt. Zij zeggen dat ze dat doen vanwege overlastgevende mensen in de buurt (hondenpoep, vuilnis op straat) maar ik voel me er toch onprettig bij. Mogen zij überhaupt de straat wel filmen?

Over het filmen van de openbare weg bij wijze van particulier cameratoezicht wordt al decennia veel geschreven. De teneur daarbij is dat het eigenlijk niet mag, omdat het een overheidstaak is om toezicht te houden op de openbare ruimte.

Dat werd nog een keer bevestigd in 2014 toen het Hof van Justitie oordeelde dat je ook als particulier onder de Wbp (en nu dus AVG) valt wanneer je aangebrachte camera’s op de openbare weg richt. Het argument daarachter was dat je zo zeer in andermans privacy treedt dat je dan gewoon je aan de regels moet houden.

Het is echter niet zo dat het in alle gevallen verboden is, ook niet onder de AVG. Grofweg komt het erop neer dat je een duidelijke noodzaak moet hebben om de openbare weg te filmen, dat je niet meer filmt dan nodig voor die noodzaak en dat je de privacy van onschuldige derden zo veel mogelijk respecteert.

Een recent arrest laat mooi zien hoe dat uit kan pakken. In deze zaak werd de AP verzocht handhavend op te treden tegen een camera die de openbare weg voor iemands eigen perceel filmde. Maar dat werd afgewezen: het belang van je eigen perceel beschermen geeft een goede reden om te filmen, en in dit geval was het nodig ook de weg te filmen omdat anders de beveiliging niet goed werkt.

Daarnaast bleken passanten slechts vluchtig in beeld te komen én waren er stickers die waarschuwden voor het cameratoezicht. Daarmee zijn er in dit geval voldoende waarborgen om de privacy van derden te beschermen, en is het cameratoezicht dus legaal, ook nu de openbare weg werd meegefilmd.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je dus altijd en overal de openbare weg mag filmen zo veel je wilt, met je beveiligingscamera. Die noodzaak moet je uitgewerkt hebben, je moet nagedacht hebben over waarschuwen, afschermen en de omgang met passanten, en dat moet je op papier hebben staan (verantwoordingsplicht, artikel 5 lid 2 AVG). Ook moet je de opnames natuurlijk zo snel mogelijk weggooien en in de tussentijd goed beveiligen.

Arnoud

Heb ik onder de AVG recht op beelden van de diefstal van mijn motorfiets?

Een lezer vroeg me:

Enkele dagen geleden is mijn motor gestolen die voor mijn huis geparkeerd stond. De plaatselijke supermarkt heeft dit feit opgenomen met één van hun beveiligingscamera’s. Heb ik recht op inzage?

Het recht op inzage in camerabeelden komt uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming, en geldt dus alleen voor camerabeelden waar jouw persoonsgegevens in opgenomen zijn. Kort gezegd: alleen als je in beeld bent, heb je recht op de beelden.

Een afbeelding van een huis of motorfiets is als zodanig geen persoonsgegeven, omdat die objecten niet tot jou te herleiden zijn. Alleen heel indirect, als het adres van het huis zichtbaar is dan zou je via het Kadaster bij jou als eigenaar uit kunnen komen. En voor een motorfiets zou hetzelfde gelden via het nummerbord en de RDW. Maar of dat genoeg is voor inzage van die beelden, betwijfel ik zeer.

Zelfs als je de beelden ter inzage krijgt, dan nog zit je met een probleem. De beelden van de daders van de diefstal zijn hún persoonsgegevens, en jij hebt daar in principe geen recht op. De supermarkt zou die beelden dus moeten pixelen voordat jij ze krijgt, onder je recht van inzage.

De AVG biedt echter een escape: het “verwerken van persoonsgegevens”, hier dus het afgeven van de beelden, mag als er een eigen legitiem belang is bij jou als ontvanger. Aangifte kunnen doen van de diefstal lijkt me evident zo’n belang. Dan kom je in de belangenafweging van de AVG terecht, en die zou best in jouw voordeel uit kunnen vallen als de beelden inderdaad overtuigend zijn.

Een risico voor de supermarkt is dat jij de beelden voor andere doeleinden gaat gebruiken, bijvoorbeeld op internet publiceren met een “Wie deze motor buitengerechtelijk terughaalt, krijgt 1000 euro van me” tekstje er bij. Dat is een probleem want dat is geen legitiem doel, en zij zijn dan aansprakelijk voor de schade bij de huidige houder van de motorfiets. Ik vermoed dat zij dat risico niet willen lopen. Praktisch gezien kom je dan ook uit bij dat ze de beelden niet aan jou mogen geven, maar dat je ze wel moet kunnen bewegen tot aangifte. Of dat jij aangifte doet en meldt dat de supermarkt beelden heeft, die de politie dan kan vorderen.

Arnoud